NEWS AGENCY-VOULI.NET-HELLAS AND CYPRUS NEWS
Χαιρετισμός της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων κας Σωτηρούλας Χαραλάμπους στην Ημερίδα με θέμα «Δικαιοπρακτική ικανότητα, υποστηριζόμενη λήψη αποφάσεων και κηδεμονία των ενηλίκων ατόμων με νοητική υστέρηση», στη Λευκωσία
12/03/2010
Με τιμά ιδιαίτερα η πρόσκληση της Επιτροπής Προστασίας των ατόμων με νοητική υστέρηση να θέσω τη σημερινή εκδήλωση υπό την αιγίδα μου. Το θέμα της ημερίδας είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο και πολύπλοκο και απασχολεί τις κοινωνίες πολλών χωρών.
Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, η οποία έχει υπογραφεί από την Κυπριακή Δημοκρατία το 2007 και αναμένεται να κυρωθεί με τη ψήφιση εθνικής νομοθεσίας σύντομα, κατοχυρώνει το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρίες για πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή σε όλους τους τομείς της ζωής (πολιτικό, κοινωνικό, πολιτιστικό, ατομικό) καθώς και την υποχρέωση του κράτους και της κοινωνίας να τα στηρίζει με κατάλληλα μέτρα και υπηρεσίες, οι οποίες θα προωθούν την ισότητα και θα αποτρέπουν την απομόνωση και τον αποκλεισμό.
Επιτρέψετε μου να αναφερθώ ειδικότερα στο Άρθρο 12 της Σύμβασης του ΟΗΕ, το οποίο κατοχυρώνει το δικαίωμα της ισότητας ενώπιον του νόμου για τα άτομα με αναπηρίες που σχετίζεται άμεσα με το θέμα της σημερινής ημερίδας. Συγκεκριμένα, το εν λόγω Άρθρο διασφαλίζει την υποχρέωση του κράτους για τη λήψη υποστηρικτικών μέτρων, τα οποία θα κριθούν αναγκαία για την άσκηση της ικανότητας των ατόμων με αναπηρίες για δικαιοπραξία σε ίση βάση με τους υπόλοιπους πολίτες και σε όλους τους τομείς της ζωής τους. Επίσης, ένα άλλο σημαντικό δικαίωμα των ατόμων με αναπηρίες, το οποίο διασφαλίζεται μέσα από τη Σύμβαση είναι η απόκτηση ή κληρονομιά περιουσίας και γενικότερα ο έλεγχος των οικονομικών υποθέσεων τους και η ίση πρόσβαση σε τραπεζικά δάνεια, υποθήκες κλπ, έτσι ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν θα στερούνται αυθαίρετα την περιουσία τους.
Για τα άτομα με αναπηρίες πρέπει να διασφαλισθεί, όπως για κάθε πολίτη, η ισότητα απέναντι στο νόμο. Βάσει των υφιστάμενων διεθνών διακηρύξεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πρέπει να απολαμβάνουν δικαιοπρακτικής ικανότητας και όπου κρίνεται αναγκαίο να παρέχεται υποστήριξη ώστε αυτή η ικανότητα να απολαμβάνεται σε όλους τους τομείς της ζωής, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος, στην ιδιοκτησία, στη διαχείριση των οικονομικών τους, στη λήψη αποφάσεων καθώς και στο δικαίωμα της επιλογής για τα ζητήματα που αφορούν τη ζωή τους και τη συμμετοχή τους στην κοινωνία.
Όλοι οι άνθρωποι, με ή χωρίς αναπηρίες, έχουν το δικαίωμα των προσωπικών επιλογών, της αυτονομίας και της αυτοπραγμάτωσης για τη διασφάλιση μιας καλύτερης ποιότητας ζωής. Το κράτος οφείλει, μέσα από σωστό και στοχευμένο σχεδιασμό και μέσα από την υλοποίηση των κατάλληλων μεταρρυθμίσεων, να δημιουργήσει νέες προοπτικές για την κοινωνική ενσωμάτωση των ατόμων με αναπηρίες και να τους δώσει τη δυνατότητα να αποκτήσουν έλεγχο της ζωής τους, διευκολύνοντας την κοινωνική τους ένταξη. Σε αυτά τα πλαίσια, το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, με όραμα τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων με αναπηρίες στην Κύπρο, προχώρησε στην ενίσχυση και αναβάθμιση των διοικητικών δομών και μηχανισμών που λειτουργούν για τα άτομα αυτά, εγκαθιδρύοντας μια νέα διοικητική δομή που είναι το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες.
Το νέο Τμήμα ξεκίνησε τη λειτουργία του από την 1/1/2009 και έχει αναλάβει ως κεντρικός φορέας τη διαμόρφωση, το συντονισμό και την εφαρμογή των κοινωνικών πολιτικών για τα άτομα με αναπηρίες, σε συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία και Υπηρεσίες, καθώς και την Κυπριακή Συνομοσπονδία Οργανώσεων Αναπήρων. Το νέο Τμήμα προωθεί μια σειρά από μέτρα, τα οποία, μεταξύ άλλων, αφορούν: § Την παρακολούθηση και διαχείριση της εφαρμογής των Περί Ατόμων με Αναπηρίες Νόμων που αποτελούν το βασικό γενικό νομικό πλαίσιο για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρίες, καθώς και της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες. § Την εισαγωγή του «Νέου Συστήματος Αξιολόγησης της Αναπηρίας και Λειτουργικότητας», το οποίο θα παρέχει συστηματική, επιστημονική και ολιστική αξιολόγηση των αναγκών και δυνατοτήτων των ατόμων με αναπηρίες, βάσει της μεθοδολογίας της Διεθνούς Ταξινόμησης της Λειτουργικότητας, Αναπηρίας και Υγείας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. § Την αναδιοργάνωση του τομέα επαγγελματικής κατάρτισης και αποκατάστασης των ατόμων με αναπηρίες και την προώθηση θετικών δράσεων για την ένταξή τους στην απασχόληση.
Στο σημείο αυτό επιθυμώ να σημειώσω, με μεγάλη ικανοποίηση, ότι σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή αποτελεί η ψήφιση του Νόμου ο οποίος προβλέπει εφαρμογή ποσόστωσης ύψους 10% για την πρόσληψη ατόμων με αναπηρίες στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, ποσοστό που συγκαταλέγεται ανάμεσα στα ψηλότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επιπρόσθετα, με Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 18/02/2009 το νέο Τμήμα προωθεί τη δημιουργία νέου Οργανισμού Επαγγελματικής Κατάρτισης και Αποκατάστασης Ατόμων με Αναπηρίες, με την αξιοποίηση του Ιδρύματος Χρίστου Στέλιου Ιωάννου και του Κέντρου Επαγγελματικής Αποκατάστασης Αναπήρων, με απώτερο σκοπό τη δημιουργία νέων προοπτικών επαγγελματικής κατάρτισης και αποκατάστασης για τα άτομα με αναπηρίες.
§ Τη διαχείριση σχεδίων παροχών και βοηθημάτων όπως επιδόματα φροντίδας καθώς και οικονομικά βοηθήματα για την προμήθεια τροχοκαθισμάτων, τεχνικών μέσων και εξοπλισμού. Η Επιτροπή Προστασίας Νοητικά Καθυστερημένων Ατόμων έχει ένα κρίσιμο ρόλο να διαδραματίσει, αφού βασικός της στόχος είναι η προώθηση και διασφάλιση των δικαιωμάτων των ατόμων με νοητική αναπηρία. Στα πλαίσια βελτίωσης του νομοθετικού πλαισίου στην Κύπρο για τα άτομα με αναπηρίες, στοχεύεται και ο εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας για την προστασία των ατόμων με νοητική υστέρηση. Μέσα από την τροποποίηση του υφιστάμενου νόμου, ο ρόλος της Επιτροπής θα αναβαθμιστεί περαιτέρω, έτσι ώστε να ενδυναμωθεί για αποτελεσματικότερη προάσπιση των δικαιωμάτων των ατόμων με νοητική υστέρηση σε όλους τους τομείς.
Μάλιστα, στο σχετικό νομοσχέδιο που βρίσκεται ενώπιον της Νομικής Υπηρεσίας για νομοτεχνική επεξεργασία, έχουν περιληφθεί, μετά από πρόταση της Επιτροπής, ειδικές διατάξεις που θα ρυθμίζουν τη διασφάλιση των δικαιωμάτων για δικαιοπρακτική ικανότητα, υποστηριζόμενη λήψη αποφάσεων και κηδεμονία, καλύπτοντας έτσι ένα κενό που υπήρχε μέχρι τώρα στην κυπριακή νομοθεσία για τα άτομα με νοητική υστέρηση. Η αυτόνομη ή ανεξάρτητη διαβίωση ορίζεται από τη δυνατότητα και την ευκαιρία να αποφασίζει το κάθε άτομο για τη ζωή του και να επιλέγει τις δραστηριότητες που το ίδιο επιθυμεί.
Αυτόνομη διαβίωση δεν επιτυγχάνεται απλώς με το να ζει κάποιος μόνος του αλλά έχει να κάνει με το δικαίωμα και τη δυνατότητα του ατόμου να αποφασίζει το ίδιο για τον εαυτό του και τη ζωή του, επιλέγοντας τρόπους και σχέδια δράσεις που το ίδιο πιστεύει ότι θα οδηγήσουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του.
Βέβαια, υπάρχουν άτομα των οποίων ο βαθμός της νοητικής αναπηρίας δεν τους επιτρέπει να δρουν εξ ολοκλήρου αυτόνομα λαμβάνοντας καθοριστικές αποφάσεις και δράσεις για τη ζωή τους. Στα άτομα αυτά καθοριστικό ρόλο στην πορεία προς τον αυτοπροσδιορισμό και την ποιότητα ζωής παίζουν οι γονείς και γενικότερα η οικογένεια. Στην Κύπρο όπως και στην Ελλάδα, όπου ο θεσμός της οικογένειας είναι πολύ ισχυρός, παρατηρείται ένα πλεόνασμα εξάρτησης και απομόνωσης των ατόμων με αναπηρίες το οποίο δεν παρατηρείται στις υπόλοιπες χώρες. Αυτού του είδους η υπερπροστασία θα μπορούσε να αποτελέσει αποτρεπτικό παράγοντα στην επίτευξη αυτονομίας, αυτοπροσδιορισμού και ποιότητας ζωής των ατόμων με νοητική αναπηρία. Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, ενισχύεται η άποψη ότι θα πρέπει να γίνουν ιδιαίτερες προσπάθειες για τη λήψη των κατάλληλων μέτρων και για τη δημιουργία των κατάλληλων δομών και υπηρεσιών υποστήριξης, μέσω των οποίων θα ενισχυθούν οι ικανότητες πλήρους ή μερικού αυτοπροσδιορισμού των ατόμων με νοητική αναπηρία. Αυτό θα βοηθήσει και τους γονείς να νιώσουν ασφάλεια, αλλά και να αντιληφθούν τις δυνατότητες των παιδιών τους με τέτοιο τρόπο, ώστε η προστασία η οποία θα παρέχουν στο παιδί τους να προωθεί την αυτονομία και όχι να την αποτρέπει.
Με γνώμονα την αναγνώριση του δικαιώματος και της ανάγκης των ατόμων με νοητική αναπηρία για ισότητα ενώπιον του Νόμου, καθώς και της αδυναμίας τους για αυτοσυνηγορία, το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων δεσμεύεται, σε συνεργασία πάντοτε με την Επιτροπή Προστασίας Νοητικά Καθυστερημένων Ατόμων, να προωθήσει όλα τα απαιτούμενα μέτρα για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των συνανθρώπων μας με νοητικές αναπηρίες καθώς και των οικογενειών τους, καταπολεμώντας τον κοινωνικό αποκλεισμό και ενθαρρύνοντας την αυτονομία και την κοινωνική τους ένταξη.
Ολοκληρώνοντας, συγχαίρω την Επιτροπή Προστασίας Νοητικά Καθυστερημένων Ατόμων για το έργο το οποίο επιτελεί καθώς και για τη σημερινή διοργάνωση και εύχομαι κάθε επιτυχία. Σημ.: Το χαιρετισμό διάβασε ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εργασίας κ. Γιώργος Παπαγεωργίου.
