Χαιρετισμός της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων κας Σωτηρούλας Χαραλάμπους για την παρουσίαση του «Σχεδίου Δράσης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας στην Οικογένεια, 2008-2013», στη Λευκωσία
25/01/2010
Το πρόβλημα της βίας στην οικογένεια αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο. Δεν γνωρίζει σύνορα, ηλικία, εισόδημα, θρήσκευμα, εθνότητα ή επάγγελμα. Μπορεί μόνο να αλλάζει μορφή και έκφραση. Καταλήγει, όμως, συνήθως στα ίδια καταστροφικά αποτελέσματα, δηλαδή να μειώνει ή ακόμη και να καταστρέφει τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων κάθε χρόνο, αφού εμποδίζει την ομαλή ανάπτυξή τους, την εξέλιξη και την αποτελεσματική συμμετοχή τους στην κοινωνία.
Οι αιτιολογικοί παράγοντες της βίας εδράζονται σε κοινωνικο–οικονομικούς λόγους που συνδέονται άμεσα με τα άτομα και τα κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν.
Το κοινωνικό πρόβλημα της βίας στην οικογένεια είναι σύνθετο, πολύπλευρο και αφορά ολόκληρη τη δομή της οικογένειας. Περιλαμβάνει τις διαταραγμένες σχέσεις μεταξύ των συζύγων–γονιών, μεταξύ γονιών και παιδιών, τη βία μεταξύ αδελφών, όπως επίσης και τη βία κατά των ανάπηρων και ηλικιωμένων μελών της οικογένειας. Η συχνότητα και η σοβαρότητα των περιστατικών βίας στην οικογένεια, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι αυτό το φαινόμενο της σύγχρονης εποχής παρουσιάζει αυξητική τάση τόσο ως προς τη διάπραξη τέτοιων περιστατικών όσο και ως προς την αναφορά τους.
Ωστόσο, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διευκρινιστεί ότι η αύξηση των περιστατικών βίας δεν μπορεί να αποδοθεί απόλυτα στη μεγιστοποίηση του προβλήματος. Άλλοι λόγοι όπως η εξοικείωση των θυμάτων (κυρίως των παιδιών) με τα δικαιώματά τους, η αποδοχή της βίας στην οικογένεια ως κοινωνικό πρόβλημα κ.ά., διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην αύξηση των σχετικών αναφορών και, κατ΄ επέκταση, στην παρουσιαζόμενη αύξηση των περιστατικών που καταλήγουν στις αρμόδιες Υπηρεσίες.
Οι διεθνείς έρευνες παρουσιάζουν τις γυναίκες να είναι οι δέκτες των περισσότερων περιστατικών βίας στην οικογένεια, χωρίς όμως να αποκλείονται οι άντρες ως θύματα, ενώ μεγάλος αριθμός περιστατικών αφορά παιδιά. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το 2008 από τις 1.282 αναφορές βίας στην οικογένεια (που μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να αφορούσαν την ίδια οικογένεια) που χειρίστηκαν οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, οι 1.072 είχαν θύματα γυναίκες και παιδιά. Οι αριθμοί επιβεβαιώνουν ότι η άσκηση της βίας αφορά στην άσκηση εξουσίας από τον δυνατό στον αδύνατο με ένα τρόπο εξουσιαστικό και επιβλαβή, γεγονός που σχετίζεται λανθασμένα με την κοινωνική αντίληψη ότι η γυναίκα και τα παιδιά είναι ιδιοκτησία του άνδρα.
Η κυπριακή πολιτεία, αναγνωρίζοντας τη σοβαρότητα του θέματος, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ολιστική αντιμετώπισή του. Παρακολουθεί και γνωρίζει τις σύγχρονες τάσεις και, ως εκ τούτου, έχει κυρώσει τις Διεθνείς Συμβάσεις όπως: η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Δεκ. 1948), η Σύμβαση για Εξάλειψη Κάθε Μορφής Διακρίσεων εις Βάρος των Γυναικών (Ν.78 /1985), η Διακήρυξη για Εξάλειψη της Βίας σε βάρος των Γυναικών (ψήφισμα ΟΗΕ 48/104, 20/12/1993), η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (Ν. 243/1990) και η Σύσταση του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη Βία κατά των Γυναικών Rec(2002)5. Έχει, επίσης, δεσμευθεί για την εφαρμογή της Πλατφόρμας Δράσης που υιοθετήθηκε στο Πεκίνο το 1995, για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας στην οικογένεια.
Σε εθνικό επίπεδο, στον τομέα της Βίας στην Οικογένεια ισχύει η εξειδικευμένη ενοποιητική νομοθεσία, των περί Βίας στην Οικογένεια (Πρόληψη και Προστασία Θυμάτων) Νόμων του 2000 και του 2004, (Ν119(Ι) του 2000 και 212(Ι) του 2004). Η εκσυγχρονισμένη αυτή νομοθεσία κατατάσσει την Κύπρο ανάμεσα στις πρώτες χώρες που προχώρησαν στη θέσπιση ειδικής νομοθεσίας για το θέμα και καταδεικνύει την αντίθεση της κυπριακής πολιτείας στο φαινόμενο της βίας. Περιέχει πρωτοποριακές πρόνοιες όπως την αναγνώριση της βίας από ένα μέλος της οικογένειας σε άλλο ως ποινικού αδικήματος και το διορισμό της εξειδικευμένης ομάδας των οικογενειακών συμβούλων, οι οποίοι έχουν ως κύρια ευθύνη το χειρισμό κάθε αναφοράς βίας.
Ωστόσο, παρά τα όσα έχουν γίνει για την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας στην οικογένεια, έκδηλη είναι μέχρι σήμερα η απουσία ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής για το θέμα. Με στόχο να απαντήσει σε αυτή την ανάγκη, το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε στις 3/12/2009 το «Σχέδιο Δράσης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας στην Οικογένεια 2008 -2013».
Το Σχέδιο ετοιμάστηκε από τη Συμβουλευτική Επιτροπή για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας στην Οικογένεια και για την εργασία της αυτή την ευχαριστούμε ιδιαίτερα. Η Συμβουλευτική Επιτροπή παρέδωσε στο κράτος ένα ολοκληρωμένο έγγραφο που αποτελεί το εφαλτήριο σχεδιασμού ολοκληρωμένης πολιτικής και συγκεκριμένων δράσεων για το θέμα της βίας στην οικογένεια.
Το σχέδιο καλύπτει τους εξής βασικούς τομείς:
· Παρακολούθηση του προβλήματος της βίας στην οικογένεια.
· Πρόληψη του φαινομένου της βίας.
· Ευαισθητοποίηση και επιμόρφωση των εμπλεκόμενων επαγγελματιών.
· Εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας.
· Παροχή υπηρεσιών και
· Παρακολούθηση της εφαρμογής του Σχεδίου.
Η έγκριση του Σχεδίου Δράσης από το Υπουργικό Συμβούλιο δεικνύει την πολιτική βούληση της Κυβέρνησης για πρόληψη και αντιμετώπιση του προβλήματος της βίας στην οικογένεια στην Κύπρο. Η καταπολέμηση της βίας στην οικογένεια και η προστασία κάθε μέλους της είναι ψηλά στις προτεραιότητες της κυβερνητικής πολιτικής και αποτελεί έναν από τους πέντε άξονες πολιτικής του προγράμματος διακυβέρνησης στο κεφάλαιο της ισότητας.
Τέλος, υπογραμμίζω ότι μόνο η σφαιρική και συντονισμένη προσπάθεια όλων μας θα φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Γι' αυτό ζητώ τη συνεργασία όλων για μια κοινωνία χωρίς βία, καλύτερη για εμάς και τα παιδιά μας.
