Χαιρετισμός του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Δημήτρη Χριστόφια στην εκδήλωση μνήμης του Αείμνηστου Εθνάρχη Μακαρίου Γ΄ και στα 50χρονα της Κυπριακής Δημοκρατίας, στη Λευκωσία
19/01/2010Εκφράζω τις θερμές μου ευχαριστίες προς το Πολιτιστικό Ίδρυμα Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’ για την πρόσκληση να παραστώ στην αποψινή ετήσια εκδήλωση αφιερωμένη στη μνήμη του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου.
Η φετινή εκδήλωση είναι ιδιαίτερα σημαντική γιατί συμπίπτει με τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας και την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι πέντε δεκαετίες ανεξάρτητης ζωής της πατρίδας μας, που συμπληρώνονται φέτος, χαρακτηρίζονται από αιματηρούς αγώνες και αντίσταση σε άνομα σχέδια που στόχο είχαν την κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Αυτή την ιστορική διαδρομή της ανεξάρτητης Κυπριακής Δημοκρατίας χάραξε με τη δική της ανεξίτηλη σφραγίδα η αγωνιστική πορεία και η ξεχωριστή προσωπικότητα του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου.
Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος αποτελεί τη σπουδαιότερη φυσιογνωμία της σύγχρονης κυπριακής Ιστορίας. Υπήρξε ο ηγέτης που βρέθηκε στο κέντρο της επικαιρότητας, αλλά και αντιμέτωπος με όλες τις αντιλαϊκές δυνάμεις σε όλες τις ταραχώδεις φάσεις της αιματηρής πορείας του κυπριακού λαού ακόμα και από τη δεκαετία του 1950. Στάθηκε ακοίμητος φρουρός στη μάχη για τη θεμελίωση της ανεξάρτητης Κυπριακής Δημοκρατίας. Με διαλεκτική σοφία κατόρθωνε, όποτε χρειαζόταν, να βρίσκει τη δύναμη για να υπερνικά τις αδιέξοδες ιστορικές περιπλοκές και με γενναίες αποφάσεις, απαλλαγμένος από βουλησιαρχικά σύνδρομα, να παρακάμπτει τα τραγικά αδιέξοδα.
Ο Μακάριος καταξιώθηκε ως οξυδερκής πολιτικός με υψηλό βαθμό πολιτικής κρίσης που τον διέκρινε η διορατικότητα και το θάρρος. Τον χαρακτήριζε η εμμονή σε αρχές, η επιμονή και η σταθερότητα στην επίτευξη στόχων, με βασικό κριτήριο πάντοτε την εξυπηρέτηση των πραγματικών συμφερόντων του κυπριακού λαού. Πέραν όλων αυτών, όμως, ο Μακάριος υπήρξε ένας άδολος πατριώτης, ένας λαϊκός ηγέτης με σχεδόν καθολική αποδοχή.
Προβαίνοντας σε μια αδρή αξιολόγηση του έργου του Μακαρίου, καθώς και του ρόλου που διαδραμάτισε ως ο ιδρυτής και πρώτος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, δεν μπορεί παρά να αναφερθούμε και στο λεπτό και πολύ δύσκολο έργο να ασκεί τα καθήκοντα του ηγέτη ενός κοσμικού δικοινοτικού κράτους και συνάμα εκείνα του προκαθήμενου της ορθόδοξης εκκλησίας της Κύπρου. Ο Μακάριος επέδειξε εξαιρετικές ικανότητες διαλεκτικής και αρμονικής σύζευξης κράτους και εκκλησίας χωρίς ο ένας θεσμός να "μπαίνει στα ταράφια" του άλλου.
Η Κυπριακή Δημοκρατία, από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής της, υπήρξε ο στόχος ξένων δυνάμεων και, δυστυχώς, σωβινιστικών κύκλων και από τις δύο πλευρές που ανέπτυξαν εγκληματική δράση με στόχο την κατάλυσή της. Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος υπήρξε νομοτελειακά ο αγωνιστής ηγέτης γύρω από τον οποίο συσπειρώθηκαν οι δυνάμεις της νομιμότητας που έδωσαν σκληρές μάχες προασπιζόμενες την ανεξαρτησία και τη δημοκρατία.
Με την αγωνιστική και ανιδιοτελή του δράση, κέρδισε την αγάπη και την απεριόριστη εμπιστοσύνη του λαού και κατέστη ασπίδα προστασίας της Κύπρου. Πάνω σε αυτή την άδολη αγάπη, ο Μακάριος έκτισε μια ισχυρή, μια αμφίδρομη σχέση με το λαό, με τον απλό άνθρωπο που χαρακτηριστικά της γνωρίσματα ήταν η αγάπη, η αφοσίωση, η εξυπηρέτηση των πιο αγνών συμφερόντων του.
Στηρίχθηκε στους απλούς ανθρώπους ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και αυτοί τον στήριξαν και τον προστάτευσαν ως λαϊκό ηγέτη και του έδωσαν -όχι τυχαία- τον τίτλο του Εθνάρχη.
Αυτή η σχέση, σφυρηλατήθηκε μέσα στο καμίνι των σκληρών αγώνων που με συνέπεια έδωσαν οι δημοκρατικές, προοδευτικές δυνάμεις δίπλα στον Μακάριο. Σε αυτούς τους αγώνες, ανιδιοτελείς, έντιμοι πατριώτες, συστρατεύθηκαν και έδωσαν μαζί τη μάχη με ένα και μοναδικό στόχο: την αντιμετώπιση των ξένων επεμβάσεων και την υπεράσπιση της νομιμότητας ενάντια στην πρακτική των ακροδεξιών και των σωβινιστικών ομάδων, που κορυφώθηκε με την εγκληματική δράση της ΕΟΚΑ Β’ και της χούντας των Αθηνών.
Μια σχέση, όμως, που εδραιώθηκε και μέσα από τη σκληρή προσπάθεια που κατέβαλε ο λαός μας, υπό την καθοδήγηση του Μακαρίου, για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη του τόπου. Για την προκοπή και ευημερία της Κύπρου, παρά τα πολιτικά προβλήματα που αντιμετώπιζε ο τόπος.
Στα χρόνια μέχρι την τουρκική εισβολή, υπό αυτές τις δύσκολες συνθήκες, ο Μακάριος, έχοντας πάντοτε δίπλα του τη συντριπτική πλειοψηφία των Κυπρίων, έδωσε τη δύσκολη μάχη για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη και ευημερία του λαού μας που, μετά από χρόνια, είδε τις συνθήκες της ζωής του να βελτιώνονται.
Η επιλογή του μεικτού συστήματος οικονομίας, η λήψη μέτρων και η καθιέρωση οικονομικών θεσμών προστασίας των ασθενέστερων οικονομικά στρωμάτων του πληθυσμού εκφράζουν, ακριβώς, με τον πιο υποδειγματικό τρόπο, τη συνεχή έγνοια και φροντίδα του Μακαρίου για την προκοπή και ευημερία του συνόλου του κυπριακού λαού.
Το προδοτικό πραξικόπημα της χούντας και της ΕΟΚΑ Β’ εναντίον του και η τουρκική εισβολή του 1974 οδήγησαν στην τραγωδία, την οποία βιώνουμε μέχρι σήμερα. Έχοντας ως στήριγμα τον κυπριακό λαό που τον αγκάλιασε, ο Μακάριος άρχισε το δύσκολο αγώνα για άρση των συντριπτικών συνεπειών της εισβολής και την εκ νέου ανοικοδόμηση του νησιού.
Έχοντας πλήρη επίγνωση του μεγέθους της τραγωδίας, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος έλαβε τη θαρραλέα και πολύ σημαντική απόφαση για αποδοχή της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας στη Συμφωνία Υψηλού Επιπέδου το 1977. Εκτιμούσε ορθά ο Μακάριος τους κινδύνους μόνιμης διχοτόμησης του νησιού και ότι μόνο η λύση αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει σε αποκατάσταση της ενότητας του λαού, του εδάφους, της οικονομίας και των θεσμών και στην απαλλαγή από την κατοχή. Μέλημά του ήταν να μη χαριστεί στις ξένες κατοχικές δυνάμεις κανένα κομμάτι της κοινής μας πατρίδας.
Σήμερα, 50 χρόνια μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας και 36 σχεδόν χρόνια μετά την τουρκική εισβολή, συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε με στόχο να επανενώσουμε την πατρίδα μας και να διασφαλίσουμε την ανεξαρτησία της χωρίς την παρουσία ξένων στρατευμάτων κατοχής. Στην προσπάθειά μας αυτή για εξεύρεση μιας ειρηνικής, βιώσιμης και λειτουργικής λύσης του κυπριακού προβλήματος, βαδίζουμε στην πορεία που ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος χάραξε. Αγωνιζόμαστε για λύση του κυπριακού προβλήματος το συντομότερο, στη βάση του ιστορικού συμβιβασμού που ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είχε το πολιτικό θάρρος και τη διορατικότητα να συμφωνήσει. Υπό το βάρος των τετελεσμένων που δημιούργησε η τουρκική εισβολή και κατοχή, η μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας από ενιαίο σε ομοσπονδιακό κράτος ήταν και εξακολουθεί να είναι η μόνη ρεαλιστική επιλογή για απαλλαγή από την κατοχή, τερματισμό της διχοτόμησης και επανένωση του τόπου και του λαού.
Εμείς πιστεύουμε και υπερασπιζόμαστε τις παρακαταθήκες που άφησε ο Μακάριος και τον ιστορικό συμβιβασμό με την τουρκοκυπριακή κοινότητα. Γι’ αυτό και αγωνιζόμαστε με συνέπεια και έχουμε την πολιτική βούληση για συνολική επίλυση του κυπριακού προβλήματος, βασισμένη στις Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου του 1977 και 1979, στα Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και στο συμφωνημένο πλαίσιο για ένα ομοσπονδιακό δικοινοτικό κράτος που θα αποτελείται από δύο συστατικά μέρη, ένα κράτος με μια και μόνη κυριαρχία, μια και μόνη διεθνή προσωπικότητα και μια και μόνη ιθαγένεια, και πολιτική ισότητα των δύο κοινοτήτων, όπως αυτή περιγράφεται στα σχετικά Ψηφίσματα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Η λύση που επιδιώκουμε πρέπει, επίσης, να συνάδει με τις αρχές και τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να διασφαλίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ελευθερίες όλων των Κυπρίων, Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων, Μαρωνιτών, Αρμενίων και Λατίνων.
Από την πρώτη μέρα των απευθείας διαπραγματεύσεων αποδεικνύουμε καθημερινά με τις προτάσεις που καταθέτουμε τη σταθερή μας δέσμευση σε αυτές τις αρχές, αλλά και την αποφασιστικότητα και ετοιμότητά μας για λύση. Στόχος μας είναι να καταλήξουμε σε μια αμοιβαία αποδεκτή συμφωνία, που θα αποτελεί το προϊόν της διαπραγμάτευσης μεταξύ των ηγετών των δύο κοινοτήτων το συντομότερο. Μακριά, όμως, από καταστροφικές επιδιαιτησίες και ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα, τις συνέπειες των οποίων γευτήκαμε πικρά το 2004. Με την ίδια καλή θέληση προσήλθαμε και στον πρώτο γύρο των εντατικοποιημένων διαπραγματεύσεων και προετοιμαζόμαστε για τον δεύτερο. Στο πλαίσιο αυτής της προετοιμασίας εντάσσεται και η επίσκεψή μου στην Ελλάδα και οι πολύ καρποφόρες συνομιλίες που είχα χθες με τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας κ. Γιώργο Παπανδρέου, τον Πρόεδρο της Βουλής κ. Φίλιππο Πετσάλνικο, καθώς επίσης και με τους Αρχηγούς όλων των ελληνικών κοινοβουλευτικών κομμάτων. Το ίδιο δημιουργική, εγκάρδια και καρποφόρα ήταν η συνάντησή μου με τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια, που έλαβε χώρα το Σάββατο το βράδυ. Επέστρεψα από την Ελλάδα απόλυτα ικανοποιημένος για την κατανόηση που συνάντησα, καθώς και για την πλήρη στήριξη στους χειρισμούς και την πολιτική μας. Εκφράζω, και με την ευκαιρία της αποψινής εκδήλωσης, τις ευχαριστίες και την ευγνωμοσύνη μας προς την κρατική και την πολιτική ηγεσία της Ελλάδας καθώς και προς το σύνολο του ελληνικού λαού.
Ελπίζουμε ότι, κατά τη διάρκεια της κρίσιμης αυτής φάσης των συνομιλιών, η τουρκοκυπριακή πλευρά θα μετακινηθεί από τις θέσεις που εμπεριέχονται στο γνωστό απαράδεκτο έγγραφο ώστε να μπορέσουμε να πετύχουμε τέτοιες συγκλίσεις στην πτυχή της διακυβέρνησης, οι οποίες θα μας επιτρέψουν να εξετάσουμε δημιουργικά και αποτελεσματικά και τις άλλες πολύ σοβαρές πτυχές του κυπριακού προβλήματος.
Τέλος, επιτρέψτε μου να συγχαρώ και πάλι το Πολιτιστικό Ίδρυμα Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ για τη διοργάνωση της αποψινής εκδήλωσης. Το θέμα που επιλέγηκε είναι άκρως ενδιαφέρον και οι ομιλίες και το πρόγραμμα που θα ακολουθήσουν θα συμβάλουν στην προσπάθεια που καταβάλλουμε όλοι για να διατηρήσουμε άσβεστη τη μνήμη των σκλαβωμένων τόπων μας και, ακόμη πιο σημαντικό, να βοηθήσουμε τους νέους να γνωρίσουν τους κατεχόμενους τόπους μας και την ιστορία τους.
Σταθερή προσήλωση και στόχος μας παραμένει η επανένωση της πατρίδας μας μέσα από μια συμπεφωνημένη λύση.
