Εισαγωγική ομιλία της Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων κ. Αννίτας Δημητρίου στον Ανοιχτό Διάλογο της Βουλής για το Μέλλον της Ευρώπης με τίτλο «Η γνώμη σας για την Ευρώπη του αύριο μετρά»
22 Φεβρουαρίου 2022 – Συνεδριακό Κέντρο «Φιλοξενία», Λευκωσία
Αξιότιμες προσκεκλημένες και αξιότιμοι προσκεκλημένοι,
Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι,
Αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι,
Μέρα άσκησης συμμετοχικής δημοκρατίας η σημερινή, αφού με ιδιαίτερα αισθήματα χαράς απευθύνω χαιρετισμό στην εκδήλωση της Βουλής των Αντιπροσώπων για το Μέλλον της Ευρώπης, μιας ξεχωριστής εκδήλωσης που έχει τη μορφή ενός ανοιχτού διαλόγου, πρωτίστως με τους νέους ανθρώπους, αλλά και ευρύτερα με την κοινωνία των κυπρίων πολιτών, αναφορικά με την μελλοντική πορεία του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, στην ευρωπαϊκή μας οικογένεια.
Όπως ήδη γνωρίζετε, η σημερινή εκδήλωση εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης, εντός του οποίου τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα εθνικά κοινοβούλια, οι κυβερνήσεις και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη, με επίκεντρο τους ευρωπαίους πολίτες συμμετέχουν σε μια πολυθεματική συζήτηση για την μελλοντική διαμόρφωση της Ένωσης.
Η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης, της οποίας η έναρξη πραγματοποιήθηκε με ένα χρόνο καθυστέρηση λόγω της πανδημίας, ενέχει ένα ιδιαίτερο στοιχείο σε σχέση με προηγούμενες συζητήσεις που είχαν πραγματοποιηθεί αναφορικά με τη διαμόρφωση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.
Η ιδιαιτερότητα της τρέχουσας Διάσκεψης έγκειται ακριβώς στο ότι έχει προγραμματιστεί και διεξάγεται στη λογική ενός μηχανισμού τροφοδότησης «από τη βάση προς στην κορυφή», δηλαδή από τους ευρωπαίους πολίτες, που είναι το επίκεντρο, προς τα θεσμικά όργανα της Ένωσης σε μια προσπάθεια μείωσης του δημοκρατικού ελλείματος. Η συμμετοχή των πολιτών και κυρίως των νέων ανθρώπων αλλά και η ίση εκπροσώπηση διασφαλίζεται μέσα από τις συγκροτημένες Ομάδες Ευρωπαίων Πολιτών που ήδη λειτουργούν στο πλαίσιο της Διάσκεψης, τις σχετικές εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται, καθώς επίσης μέσω της ανάρτησης των θέσεων και απόψεών τους για την Ευρώπη του αύριο στην πολύγλωσση διαδραστική ψηφιακή πλατφόρμα που σχεδιάστηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και λειτουργεί για το συγκεκριμένο σκοπό. Με τον τρόπο αυτό, οι εργασίες της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης, δεν διεξάγονται «αφ’ υψηλού» και μακριά από τους πολίτες, αλλά αντίθετα λαμβάνοντας πρωτίστως υπόψιν τις δικές τους απόψεις για τη μελλοντική διαμόρφωση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, με τις οποίες τροφοδοτούνται οι σχετικές συζητήσεις στο επίπεδο της Ένωσης.
Όπως είναι γνωστό, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στον Κανονισμό της Διάσκεψης, η Βουλή των Αντιπροσώπων, ως κοινοβούλιο κράτους μέλους της Ένωσης, συμμετέχει με τετραμελή αντιπροσωπία της στις εργασίες της ολομέλειας, καθώς και των ομάδων εργασίας της Διάσκεψης που αφορούν τις ενότητες της κλιματικής αλλαγής και του περιβάλλοντος, της ισχυρότερης οικονομίας, κοινωνικής δικαιοσύνης και εργοδότησης, της ψηφιακής μετάβασης και της μετανάστευσης.
Ωστόσο, η Βουλή των Αντιπροσώπων, όπως πολλές φορές έχουμε αναφέρει, ως ο κατ΄ εξοχήν φορέας της δημοκρατικής βούλησης των πολιτών, πρέπει να αφουγκράζεται σε διαρκή βάση τις απόψεις τους, μεταξύ άλλων ζητημάτων και για τα θέματα που σχετίζονται με τη συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ας μην ξεχνούμε άλλωστε, ότι οι αποφάσεις για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που επηρεάζουν την καθημερινότητά μας, λαμβάνονται πλέον στο ενωσιακό επίπεδο. Επιδίωξή μας, στην προκειμένη περίπτωση, είναι να δώσουμε τη δυνατότητα στις νέες και στους νέους της Κύπρου, αλλά και στην ευρύτερη κοινωνία, να εκφράσουν τις ανησυχίες και τις απόψεις τους για όλα τα θέματα που τους απασχολούν, είτε αυτά αφορούν ευρύτερα ζητήματα όπως η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και η προστασία του περιβάλλοντος, η εξωτερική πολιτική, η ορθή διαχείριση των μεταναστευτικών ροών και η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, είτε είναι θέματα που άπτονται ζητημάτων καθημερινής ασφάλειας, ανθρωπίνων δικαιωμάτων, απασχόλησης, κοινωνικής δικαιοσύνης, παροχής ίσων ευκαιριών, αναβάθμισης της υγείας, καταπολέμησης της ανέχειας ή διασφάλισης της προσβασιμότητας των πολιτών σε αγαθά, υπηρεσίες και ευκαιρίες που στερούνται. Δεν πρέπει επίσης να παραγνωρίζονται εξίσου σημαντικά θέματα που απασχολούν τις σύγχρονες κοινωνίες και τα οποία είναι συνυφασμένα με τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την προστασία των πολιτών από την παραπληροφόρηση, τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας στα κοινωνικά δίκτυα και γενικότερα την προστασία στο διαδίκτυο.
Όλα τα πιο πάνω και ακόμη περισσότερα, συνθέτουν το ομολογουμένως πολύπλοκο ψηφιδωτό της ευημερίας του ανθρώπου, της νέας και του νέου της εποχής μας. Μέσα από το βήμα, μεταξύ άλλων, και της σημερινής μας εκδήλωσης, φιλοδοξούμε να καταγράψουμε ανησυχίες, απόψεις και προβληματισμούς, ώστε αυτά να διαβιβαστούν στο επίπεδο της Ένωσης και στις εργασίες της Διάσκεψης, η οποία, ανάλογα με τα αποτελέσματα, ενδεχομένως να εισηγηθεί επανεξέταση συγκεκριμένων πολιτικών και προτεραιοτήτων για τη μετεξέλιξη του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.
Φίλες και φίλοι,
Εκφράζεται συχνά αμφιβολία σε σχέση με την αποτελεσματικότητα της προσπάθειας να τεθούν οι πολίτες στο επίκεντρο της λήψης αποφάσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή και ευρύτερα στην πολιτική ζωή. Είμαστε πολλές φορές μάρτυρες μιας απαισιόδοξης προσέγγισης ότι οι πολίτες ποτέ δεν εισακούονται και ότι «όλα παραμένουν τα ίδια». Χρειάζεται, χωρίς να θέτουμε υπέρμετρα ψηλά τον πήχη των προσδοκιών, να παραδεχτούμε ότι οφείλουμε και έχουμε υποχρέωση να προσπαθούμε διαρκώς για τη γεφύρωση της όποιας απόστασης μεταξύ πολιτών και θεσμών - στην προκειμένη περίπτωση των ευρωπαϊκών θεσμών. Χρειάζεται να στείλουμε ηχηρό μήνυμα στους πολίτες και ειδικά στους νέους ανθρώπους, ότι μόνο με τη συμμετοχή τους στα κοινά μπορούν να συνδιαμορφώσουν το μέλλον που επιθυμούν, είτε αυτό αφορά πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα, είτε οποιαδήποτε άλλη πτυχή του μέλλοντός τους. Το μόνο σίγουρο είναι ότι με απάθεια και αδράνεια δεν άλλαξε, ούτε θα αλλάξει ποτέ κάτι. Αντίθετα, η επίλυση των προβλημάτων που μας απασχολούν καθημερινά και η μετάβασή μας σε μια καλύτερη κοινωνία, με πραγματική προοπτική για τις νέες και τους νέους μας, περνά αποκλειστικά μέσα από την καλλιέργεια της συνείδησης του ενεργού πολίτη, του πολίτη που ενημερώνεται, διαμορφώνει άποψη για τα κοινά και την εκφράζει ελεύθερα συμμετέχοντας στα δημοκρατικά θέσμια. Όχι του πολίτη που παραμένει ανενεργός και διαμαρτύρεται εκ των υστέρων. Στόχος των εκδηλώσεων όπως η σημερινή είναι να προσθέσουμε το λιθαράκι της δικής μας συμμετοχής, από κοινού με τους ευρωπαίους πολίτες άλλων κρατών μελών, προς την κατεύθυνση της Ευρώπης που εμείς ονειρευόμαστε και στην οποία επιθυμούμε να ανήκουμε.
Κατ’ αντίστοιχο, άλλωστε, τρόπο και η Βουλή των Αντιπροσώπων, ως το κοινοβούλιο ενός πολύ μικρού κράτους μέλους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με αντικειμενικά περιορισμένους πόρους και δυνατότητες σε σύγκριση με τα κοινοβούλια μεγάλων κρατών, πρέπει να καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να αξιοποιεί, στο μέτρο του δυνατού, κάθε περιθώριο αποτελεσματικής συμμετοχής στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, έχει δρομολογηθεί μια σειρά από ενέργειες, αρκετές από τις οποίες ήδη άρχισαν να υλοποιούνται και οι οποίες αφορούν την ενίσχυση της ευρωπαϊκής διάστασης της δράσης της Βουλής των Αντιπροσώπων. Αναφέρομαι ειδικότερα, στις πρωτοβουλίες μας για συντονισμό δράσεων σε θέματα Ευρωπαϊκής Ένωσης τόσο με το Υπουργείο Εξωτερικών όσο και με τους κύπριους ευρωβουλευτές, ώστε μέσα από συνεχή αλληλοενημέρωση και συνεργασία να καλύπτεται η εξέταση ενός μεγάλου φάσματος ευρωπαϊκών θεμάτων και πολιτικών, τηρουμένων βέβαια πάντοτε των εξουσιών έκαστης πολιτειακής εξουσίας και έκαστου θεσμού. Παράλληλα, η ενδυνάμωση της πτυχής της κοινοβουλευτικής διπλωματίας τόσο στο ευρωπαϊκό όσο και στο διεθνές επίπεδο, ενισχύει τους δεσμούς μας με κοινοβούλια κρατών μελών, καθώς και με κοινοβούλια κρατών της περιοχής μας, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στις προσπάθειες που καταβάλλει η Κυπριακή Δημοκρατία για ειρήνη, ασφάλεια και ευημερία.
Όλα τα πιο πάνω, καταδεικνύουν με σαφήνεια ότι στην Ευρωπαϊκή οικογένεια υπάρχει χώρος για όλους τους πολίτες, όλα τα κοινοβούλια και όλα τα κράτη, αρκεί να συμμετέχουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό, αλλά και σε διαρκή βάση, προβάλλοντας τις απόψεις τους και διεκδικώντας ένα μέλλον ευημερίας όπως το επιθυμούν. Δεν πρέπει άλλωστε να λησμονούμε ότι ο χώρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί διαχρονικά ένα χώρο σεβασμού και προσπάθειας σύνθεσης διαφορετικών και, πολλές φορές, αντικρουόμενων απόψεων μέσα από δημοκρατικό διάλογο. Το ευρωπαϊκό οικοδόμημα εξελίχθηκε κατά τις τελευταίες δεκαετίες από μια οικονομική κοινότητα σε μια ένωση κρατών μέσα από κατά καιρούς διαφωνίες και συμβιβασμούς, παρά το γεγονός ότι, σε ορισμένα θέματα προχωρεί ίσως με πιο αργούς ρυθμούς ή λιγότερο αποφασιστικά απ’ όσο θα επιθυμούσαμε. Είναι ωστόσο παραδεκτό, ότι η σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία οικοδομήθηκε αρχικά ως ένα εχέγγυο ειρήνης πάνω στα συντρίμμια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, έχει διανύσει μεγάλη απόσταση μέσα στο χρόνο, έχει εμπεδώσει και σφυρηλατήσει τα ιδεώδη της ειρήνης και της δημοκρατίας και έχει κατοχυρώσει σε πολύ μεγάλο βαθμό ανθρώπινα και κοινωνικά δικαιώματα. Έχει επιτύχει πολλά για τους πολίτες της και φυσικά μπορεί να βελτιωθεί και να επιτύχει ακόμη περισσότερα μέσα από τη συνδρομή όλων μας.
Φίλες και φίλοι,
Ο κόσμος γύρω μας μπορεί να μην αλλάζει ως δια μαγείας σύμφωνα με τις επιθυμίες μας από τη μια μέρα στην άλλη και τα προβλήματα που μας απασχολούν να μην επιλύονται με ταχείς ρυθμούς. Πάρα πολλά όμως μπορούν να αλλάξουν προς το καλύτερο στην ευρωπαϊκή μας οικογένεια μέσα από δημοκρατικό διάλογο και τη διαρκή συμμετοχή μας. Εξάλλου, σύμφωνα με τη γνωστή ρήση «ακόμη και ένα ταξίδι χιλίων μιλίων, ξεκινά με ένα βήμα»[1].
Σήμερα λοιπόν, η Βουλή των Αντιπροσώπων έχει το καθήκον να παρέχει την ευκαιρία σε ενδιαφερόμενους πολίτες και ειδικότερα στη νέα γενιά, να ακουστούν και να ληφθούν υπόψη όσο το δυνατό περισσότερο γίνεται σε αυτή τη διαδικασία δημοκρατικού διαλόγου για την μελλοντική κατάσταση της Ένωσης. Είμαι πεπεισμένη ότι ο ανοιχτός διάλογος που θα ακολουθήσει θα είναι ένας γόνιμος διάλογος, στο πλαίσιο του οποίου θα ακουστούν ενδιαφέρουσες και εποικοδομητικές απόψεις και τα συμπεράσματα του οποίου θα τροφοδοτήσουν κατά τρόπο ουσιαστικό τις εργασίες της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης.
Σας διαβεβαιώ, τέλος, ότι ο ανοιχτός διάλογος της Βουλής των Αντιπροσώπων με την κοινωνία των πολιτών της Κύπρου, συνεχίζεται και θα συνεχίζει να πραγματοποιείται και σε άλλα πλαίσια, πέραν της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης, ως μια διαρκής επαφή και διαδικασία μεταξύ των πολιτών και του σώματος των εκλελεγμένων αντιπροσώπων τους.
Κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών της σημερινής μας εκδήλωσης, σας εύχομαι καλή δουλειά και καλά αποτελέσματα.
Ευχαριστώ.
