 |
| Προσθήκη λεζάντας |
Ομιλία του Προέδρου της Βουλής κ.
Δημήτρη Συλλούρη στα εγκαίνια της έκθεσης που διοργανώνει η Βουλή των
Αντιπροσώπων «Οι Λατίνοι της Κύπρου»
Είναι με ιδιαίτερη χαρά που σας καλωσορίζω στην αποψινή εκδήλωση της Βουλής των Αντιπροσώπων, η οποία είναι αφιερωμένη στη θρησκευτική ομάδα των Λατίνων, μία εκ των τριών αναγνωρισμένων από το Σύνταγμα θρησκευτικών ομάδων της Κύπρου. Με την έκθεση αυτή η Βουλή αποσκοπεί στην προβολή της μακραίωνης προσφοράς και δράσης της ομάδας αυτής των συμπατριωτών μας που συνεχίζει μέχρι και σήμερα.
Η σχέση των Λατίνων της Κύπρου, ρωμαιοκαθολικών με ευρωπαϊκή καταγωγή, με το νησί ξεκινά το 1126 μ.Χ., όταν Ενετοί και Γενοβέζοι έμποροι εγκαθίστανται για πρώτη φορά στον τόπο μας. Ουσιαστικά όμως η ιστορία της θρησκευτικής ομάδας ξεκινά το 1192 μ.Χ., με την κατάκτηση της Κύπρου από τον Ριχάρδο Α΄ τον Λεοντόκαρδο και την πώλησή της στη συνέχεια στον Γκυ ντε Λουζινιάν, ιδρυτή της φραγκικής ρωμαιοκαθολικής δυναστείας των Λουζινιανών στο νησί. Ιππότες, στρατιωτικοί, έμποροι, αλλά και μεγάλος αριθμός ρωμαιοκαθολικών θρησκευτικών ταγμάτων εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο, αφού ήταν ένας ασφαλής χριστιανικός σταθμός για εμπόρους και προσκυνητές, ένα σημαντικό κέντρο ανεφοδιασμού και ένας εύκολα προσβάσιμος χώρος συνάντησης στρατιωτικών συνόλων. Η κατάκτηση όμως της Κύπρου από τους Τούρκους το 1571 και το νέο καθεστώς, που επέβαλλε την προσχώρηση των Λατίνων είτε στον ισλαμισμό είτε στο ορθόδοξο χριστιανικό δόγμα, υποχρέωσε τη συντριπτική πλειοψηφία των Ευρωπαίων ευγενών, αλλά και των εκπροσώπων της λατινικής εκκλησίας που επέζησαν των τουρκικών σφαγών να εγκαταλείψουν την Κύπρο.
Με την αποκατάσταση των σχέσεων της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας με τους Οθωμανούς το 1573 και τη σταδιακή επανεγκατάσταση στην Κύπρο, κυρίως στη Λάρνακα, Ευρωπαίων ρωμαιοκαθολικών, οι οποίοι ήταν κατά κύριο λόγο έμποροι ή στελέχη ξένων προξενείων, η θρησκευτική ομάδα των Λατίνων άρχισε να μεγαλώνει ξανά. Παράλληλα, διάφορα ρωμαιοκαθολικά μοναχικά τάγματα, που επέστρεψαν στην Κύπρο ίδρυσαν σπουδαία μοναστήρια και εκπαιδευτήρια. Για το υπόλοιπο της περιόδου της Τουρκοκρατίας και την περίοδο της Αγγλοκρατίας, που ακολούθησε, οι συνθήκες ήταν πλέον ευνοϊκές για την ελεύθερη εγκατάσταση ρωμαιοκαθολικών από διάφορα ευρωπαϊκά έθνη, οι οποίοι αποτέλεσαν τον πυρήνα της σημερινής θρησκευτικής ομάδας. Στο διάστημα που μεσολάβησε μέχρι την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960, οι Κύπριοι ρωμαιοκαθολικοί συνέχισαν να εμπλέκονται ενεργά στην πολιτική, οικονομική, κοινωνική και πνευματική ζωή του νησιού.
Ιδιαίτερα τιμητική πρέπει να θεωρείται η απόφαση του Άγγλου Αρμοστή της Κύπρου να επιλέξει τον γαιοκτήμονα Ρικάρντο Ματέι ως ανεπίσημο μέλος του Νομοθετικού Συμβουλίου, που ιδρύθηκε το 1878 από τους Άγγλους κατακτητές στην Κύπρο ως πρώτο βήμα προς την εκδημοκρατικοποίηση της διοίκησης του νησιού. Ο Ματέι, ο οποίος αρχικά επελέγη λόγω του κοινωνικού του κύρους, υπήρξε ακολούθως για κάποια χρόνια αιρετό μέλος του Συμβουλίου.
Στο Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας οι Λατίνοι της Κύπρου αναγνωρίστηκαν ως θρησκευτική ομάδα όπως και οι Αρμένιοι και οι Μαρωνίτες, με δικαίωμα επιλογής της κοινότητας στην οποία επιθυμούσαν να ενταχθούν, ελληνική ή τουρκική, και αντιπροσώπευσης στην οικεία Κοινοτική Συνέλευση. Στο δημοψήφισμα που διεξήχθη στις 13 Νοεμβρίου 1960 από τους 4.505 Λατίνους της Κύπρου όλοι πλην ενός δήλωσαν την επιθυμία τους να ενταχθούν στην ελληνική κοινότητα. Αντιπρόσωπος της ομάδας στην Ελληνική Κοινοτική Συνέλευση εξελέγη ο Άντονι Πιετρώνη, ο οποίος μετά τη διάλυσή της, τον Μάρτιο του 1965, μετακινήθηκε, βάσει σχετικού νόμου, μαζί με τον Αρμένιο και Μαρωνίτη ομόλογο του στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Το 1970 ψηφίστηκε ο περί Θρησκευτικών Ομάδων (Εκπροσώπησις) Νόμος για την οριστική ρύθμιση της εκπροσώπησης των τριών θρησκευτικών ομάδων. Έκτοτε οι τρεις αντιπρόσωποι των θρησκευτικών ομάδων εκλέγονται, όπως και τα μέλη της Βουλής, κάθε πενταετία, μετέχουν στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Παιδείας και Πολιτισμού, παρευρίσκονται στις συνεδριάσεις της ολομέλειας του σώματος και εκφράζουν τις απόψεις τους για θέματα που αφορούν την ομάδα τους, χωρίς όμως δικαίωμα ψήφου. Τα μέλη της θρησκευτικής ομάδας όμως έχουν το δικαίωμα ταυτόχρονα, ως μέλη της ελληνικής κοινότητας της Κύπρου, να κατέρχονται στις βουλευτικές εκλογές για τις υπόλοιπες 56 θέσεις του κοινοβουλίου. Τον Άντονι Πιετρώνη διαδέχθηκαν ο Φέλιξ Κυρίλλη, ο Μπενίτο Μαντοβάνη και στη νυν βουλευτική περίοδο η Αντωνέλλα Μαντοβάνη.
Οι αγαστές σχέσεις των Λατίνων της Κύπρου με την κυπριακή πολιτεία δεν περιορίζονται όμως στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Τα θέματα που αφορούν στις τρεις θρησκευτικές ομάδες της Κύπρου περιλαμβάνονται στις αρμοδιότητες του Επιτρόπου Προεδρίας, προς επιβεβαίωση της ευαισθησίας και της στήριξης της Κυπριακής Δημοκρατίας προς τα μέλη τους.
Φίλες και φίλοι,
Η έκθεση φωτογραφίας και αντικειμένων που εγκαινιάζουμε απόψε αποτυπώνει τη μακραίωνη παρουσία των Λατίνων στον τόπο μας, τη συνεισφορά τους στον τομέα της κοινωνικής προσφοράς και της φιλανθρωπίας, καθώς και τις επιδράσεις της κουλτούρας τους στον πολιτισμό του νησιού.
Στην έκθεση που θα περιδιαβάσουμε αργότερα θα ενημερωθούμε για την εγκατάσταση και την πορεία της λατινικής εκκλησίας στην Κύπρο, την ανέγερση ναών και οχυρωματικών έργων, τις λατινικές επιρροές στην ορθόδοξη εκκλησιαστική αρχιτεκτονική, καθώς και για τη σημαντική επίδραση της παρουσίας των Λατίνων στο κυπριακό γλωσσικό ιδίωμα και στα τοπωνύμια του τόπου μας. Ένα μεγάλο μέρος της έκθεσης αφιερώνεται στην προσφορά των Λατίνων στον τομέα της εκπαίδευσης. Το αρχαιότερο εκπαιδευτικό ίδρυμα του νησιού, το Κολέγιο Τέρρα Σάντα, ιδρύθηκε στη Λευκωσία το 1646 από Φραγκισκανούς μοναχούς και μαζί με τα υπόλοιπα σχολεία τα οποία ιδρύθηκαν αργότερα από τάγματα ρωμαιοκαθολικών μοναχών που εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο αποτέλεσαν πυρήνες μόρφωσης για όλα τα παιδιά, ανεξαρτήτως καταγωγής, εθνικότητας ή θρησκεύματος. Τέλος, στην έκθεση παρουσιάζονται εξέχουσες προσωπικότητες των Λατίνων, καθώς και οι αντιπρόσωποι της θρησκευτικής τους ομάδας στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Κυρίες και κύριοι,
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω την αντιπρόσωπο της θρησκευτικής ομάδας των Λατίνων στη Βουλή κα Αντωνέλλα Μαντοβάνη, που είχε την πρωτοβουλία για τη διοργάνωση της σημερινής εκδήλωσης, καθώς και φορείς που προσέφεραν αρχεία και ιδιωτικές συλλογές για τη διοργάνωση της σημερινής έκθεσης. Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους εσάς για την παρουσία σας απόψε.
