Ομιλία του Επιτρόπου Προεδρίας κ. Φώτη Φωτίου σε εκδήλωση καταδίκης της Τουρκικής εισβολής, στην Αδελαΐδα της Αυστραλίας
Πικρές μνήμες αναβιώνουν αυτές τις μέρες. Μνήμες του καλοκαιριού του 1974.
Σήμερα είναι ημέρα μνήμης και τιμής. Ημέρα μνήμης για την προδοσία και την καταστροφή του 1974, ημέρα μνήμης αλλά και τιμής για τους νεκρούς μας.
Σήμερα, στρέφουμε τη σκέψη μας στο δράμα που έζησε τότε ο λαός μας με την καταπάτηση των ιερών και των οσίων μας, τον βίαιο ξεριζωμό του ενός τρίτου του πληθυσμού μας, τις χιλιάδες των νεκρών και αγνοουμένων μας και φυσικά τους εγκλωβισμένους μας που υπομένουν την τουρκική κατοχή και τις συνέπειές της παραμένοντας ακρίτες στην πατρώα τους γη.
Φέρνουμε στη μνήμη μας με θλίψη τις σκηνές της τραγωδίας που ζήσαμε εκείνες τις τραγικές μέρες του 1974.
Έχουν περάσει από τότε 45 χρόνια από το έγκλημα της Τουρκίας η οποία, προφασιζόμενη την παραφροσύνη του πραξικοπήματος, βύθισε στο πένθος την Κύπρο και μετέτρεψε από τη μία μέρα στην άλλη σε πρόσφυγες χιλιάδες συμπατριώτες μας.
Δεν ξεχνούμε τους αγαπημένους τόπους μας που καταπάτησε ο Αττίλας, δεν ξεχνούμε τα ιερά και τα όσια μας. Δεν ξεχνούμε και δεν παραγράφουμε την τριών και πέραν χιλιάδων χρόνων ιστορία μας η οποία καθορίζει την εθνική μας ταυτότητα και μας καλεί να μην επιτρέψουμε ποτέ στους εαυτούς μας να αποδειχθούμε επιλήσμονες και κατώτεροι εκείνων που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν για την ελευθερία του τόπου μας.
Σήμερα υποκλινόμαστε στη μνήμη ειδικά των ηρώων και μαρτύρων μας. Αυτών που έπεσαν θύματα της τουρκικής βαρβαρότητας και αγριότητας, αλλά και που δεν δείλιασαν μπροστά στις υπέρτερες σε αριθμό ανδρών και εξοπλισμό δυνάμεις του εχθρού να προασπίσουν την ελευθερία, την εδαφική ακεραιότητα και την αξιοπρέπεια της πατρίδας. Τιμούμε με ευλάβεια όσους χάθηκαν εκείνες τις τραγικές μέρες που έζησε η πατρίδα μας, και που ακόμη και σήμερα η τύχη πολλών εξακολουθεί να αγνοείται.
Η πιο τραγική πτυχή της κυπριακής τραγωδίας είναι ασφαλώς αυτή των αγνοουμένων μας. Εξακολουθούν να αγνοούνται 823 και η πρόοδος που έχει επιτελεσθεί τα προηγούμενα χρόνια δεν μπορεί να παραγράψει τις τεράστιες ευθύνες της Τουρκίας για την εξαφάνιση τόσων ανθρώπων. Ούτε και να μειώσει τις δικές μας προσπάθειες για τη διακρίβωση και της τελευταίας περίπτωσης αγνοουμένου. Το χρέος μας ιδιαίτερα έναντι των συγγενών που έφυγαν και μας παρακολουθούν από ψηλά, είναι βαρύτατο και θα πράξουμε ό,τι είναι δυνατό για να φέρουμε σε πέρας την αποστολή μας.
Σαράντα πέντε χρόνια από τότε και η ιδιαίτερη μας πατρίδα εξακολουθεί να υποφέρει από τη συνεχιζόμενη κατοχή του 37,5 τοις εκατό των εδαφών μας, την καταστροφή των ιερών και των οσίων μας, τη συνεχιζόμενη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των βασικών ελευθεριών του λαού μας και την πολιτική και τακτική μιας Τουρκίας που όλο και προκαλεί με την αδιαλλαξία και την αρνητική της συμπεριφορά το διεθνές δίκαιο, όπως και τις αποφάσεις και ετυμηγορίες των διεθνών δικαστηρίων και όλων των άλλων διεθνών θεσμών και οργανισμών.
Κατά το τελευταίο, μάλιστα, διάστημα, η Τουρκία κλιμάκωσε την επιθετική της πολιτική με τις αλλεπάλληλες παραβιάσεις των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων στην Αποκλειστική Οικονομική μας Ζώνη και τις νέες απειλές της εναντίον του λαού μας και ολόκληρης της περιοχής.
Έχοντας αυτό το αρνητικό σκηνικό να μας ανησυχεί και οπωσδήποτε να μας προβληματίζει, αναμένουμε τη συνέχεια της εκδήλωσης του ενδιαφέροντος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για απεμπλοκή από το σημερινό αδιέξοδο.
Είναι όμως γενικά παραδεκτό, και αυτό φαίνεται και από τις αντιδράσεις που προκάλεσε διεθνώς η κατάφωρη παραβίαση από την Τουρκία του διεθνούς δικαίου και της Συνθήκης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, ότι η συμπεριφορά και οι ενέργειες της Τουρκικής ηγεσίας έχουν δηλητηριάσει έντονα το όλο κλίμα, σε βαθμό ώστε να επιβάλλονται κινήσεις που θα ενθαρρύνουν, αντί να αποτρέπουν, την ανάληψη νέων πρωτοβουλιών για την επανέναρξη των συνομιλιών. Και αυτό, κατά τρόπο, μάλιστα, που θα επιτρέπει να διεξαχθεί ένας διάλογος σε πνεύμα πραγματικής καλής θέλησης και βούλησης και να έχει προοπτική και ελπίδα ως προς το αποτέλεσμά του.
Από δικής μας πλευράς, έχουμε διακηρύξει, όπως τονίζεται και σε πρόσφατη επιστολή του Προέδρου της Δημοκρατίας προς τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών κ. Γκουτέρες, την ετοιμότητά μας να συμβάλουμε σε αυτή τη νέα προσπάθεια επιστροφής στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων το συντομότερο δυνατόν, από το σημείο που σταμάτησαν κατά τη διάσκεψη στο Κραν Μοντάνα.
Δυστυχώς, εξαιτίας της τουρκικής στάσης, η πρωτοβουλία που ανέλαβε κατά την περίοδο που ακολούθησε η ειδική απεσταλμένη των Ηνωμένων Εθνών, κα Τζέιν Χολ Λουτ, δεν έφθασε στο επιζητούμενο αποτέλεσμα, την κατάληξη, δηλαδή, σε συμφωνία για τους «όρους αναφοράς» οι οποίοι θα χρησίμευαν ως βάση για συνέχιση των διαπραγματεύσεων με σημαντικές πιθανότητες επιτυχίας.
Ακολούθησε, στις 16 περασμένου Απριλίου, η έκθεση του Γενικού Γραμματέα προς το Συμβούλιο Ασφάλειας με την έκκληση σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να συνεχίσουν εποικοδομητικά τις προσπάθειες με την κα Λουτ, και με το Συμβούλιο Ασφαλείας να εγκρίνει πλήρως αυτή την προσέγγιση στις 2 Μαΐου. Και αντί η Τουρκία να συναινέσει στις προσπάθειες, αντέδρασε προκλητικά με τις επιθετικές κινήσεις της στην περιοχή, καθώς και με μια μεγάλη σειρά προκλητικών, επίσης, δηλώσεων που κάθε άλλο παρά υποβοηθούσαν τις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα.
Είναι πολύ σημαντικό να επισημανθεί πως κατά το ίδιο διάστημα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κατέδειξε με συγκεκριμένο άλλο τρόπο την εποικοδομητική του στάση για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων καταθέτοντας μια σειρά από ιδέες που θα διευκόλυναν τη διαδικασία, όπως ιδέες για αποκέντρωση εξουσιών μέσω της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας αλλά και για κοινοβουλευτική αντί προεδρευόμενη δημοκρατία. Πρότεινε, επίσης, διευθέτηση συνάντησης της κας Λουτ με τους δύο ηγέτες, μία ανεπίσημη, ακόμα, συνάντηση για διαδικαστικά ζητήματα στο μοντέλο του Κραν Μοντάνα, αλλά και συνάντηση των δύο ηγετών μαζί με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Προτάσεις που με την καθοδήγηση της Άγκυρας απέρριψε ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Μουσταφά Ακκιντζί.
Και ως να μην έφθαναν όλα αυτά, και σε μια έκδηλη προσπάθεια εφαρμογής ενός σχεδίου «βήτα» από τουρκικής πλευράς, εξαγγέλθηκαν από αυτήν διαδικασίες και για επανεγκατάσταση της κλειστής περιοχής Αμμοχώστου υπό καθεστώς τουρκικής κατοχής.
Άλλη μια προκλητική ενέργεια που δεν μπορεί να μείνει αναπάντητη από τον Γενικό Γραμματέα και το Συμβούλιο Ασφαλείας, γιατί πρόκειται για κατάφωρη παραβίαση, αρχικά, των Συμφωνιών υψηλού επιπέδου του 1977 και του 1979, όπως και για παραβίαση, ακολούθως, όλων των αποφάσεων και των ψηφισμάτων του ΟΗΕ από το 1977 μέχρι το 1992 που προβλέπουν επιστροφή των Αμμοχωστιανών στην πόλη τους υπό τον έλεγχο των Ηνωμένων Εθνών.
Στο πλαίσιο της έντονης διπλωματικής προσπάθειας που ανέλαβε η κυπριακή Κυβέρνηση για καταγγελία των τουρκικών προθέσεων και ενεργειών, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απέστειλε ειδικά για την Αμμόχωστο επιστολές στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ και στα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας εκθέτοντας την τουρκική προκλητικότητα και επιθετικότητα. Πολλές, εξάλλου, παρόμοιες κινήσεις έγιναν και με επαφές με ξένες κυβερνήσεις ενώ έντονα καταδικαστική για τις προκλήσεις ειδικά στην Αποκλειστική Οικονομική μας Ζώνη ήταν η στάση των 28 ηγετών των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το μεγάλο ζητούμενο τώρα είναι με ποιο τρόπο θα ενεργήσει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ ως θεματοφύλακας του διεθνούς δικαίου και των αρχών και αξιών που πρεσβεύουν τα Ηνωμένα Έθνη. Πώς θα συμβάλει ακολουθώντας μία αποφασιστική στάση ώστε να τερματιστούν οι παράνομες ενέργειες της Τουρκίας και να αποτραπεί αυτή από το να προχωρήσει σε οποιαδήποτε άλλη προκλητική ενέργεια.
Και ενώ αναμένουμε την αντίδραση του Γενικού Γραμματέα, διαβεβαιώνουμε παράλληλα για την προσήλωσή μας στη διαδικασία για επίτευξη μιας διαρκούς και λειτουργικής λύσης του κυπριακού προβλήματος η οποία να είναι προς το πραγματικό συμφέρον των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων, και όχι προς το συμφέρον οποιασδήποτε άλλης χώρας, πόσο μάλλον της Τουρκίας που επιδιώκει να θέσει ολόκληρη την Κύπρο υπό τον έλεγχό της, όπως και όλη τη γύρω περιοχή.
Ο δικός μας στόχος είναι μια λύση που θα τερματίζει την κατοχή και θα επανενώνει την πατρίδα μας, διασφαλίζοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες όλων των Κυπρίων, χωρίς εγγυήσεις και επεμβατικά δικαιώματα. Μιας λύσης σύμφωνης με το διεθνές δίκαιο και τις αρχές, τις αξίες και το κεκτημένο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θα οδηγήσει την Κύπρο σε μια νέα και περισσότερο υποσχόμενη σε όλους νέα εποχή.
Συμπατριώτες και συμπατριώτισσες,
Σήμερα, η πατρίδα μας καλεί να σεβαστούμε τη θυσία των ηρώων μας, να μείνουμε πιστοί στην ίδια ηθική, να ενστερνιστούμε τα ίδια ιδανικά και την ίδια αγάπη προς αυτήν. Η Κύπρος βρίσκεται μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι.
Οι σημερινές συγκυρίες δείχνουν ότι είναι η ώρα της ευθύνης, της διεκδίκησης, της συνολικής και συλλογικής προσπάθειας, ώστε τα εμπόδια που εγείρονται στην προσπάθεια επανένωσης της πατρίδας μας να αντιμετωπίζονται αποφασιστικά. Η ενότητα, η κοινή δράση και η ενιαία φωνή είναι απαραίτητα στοιχεία σ΄ αυτή τη δύσκολη περίοδο. Η πατρίδα είναι πάνω από όλους και από όλα. Το εθνικό της κάλεσμα μας προτρέπει σε ενότητα και ομοψυχία.
Διατυπώνοντας στους στόχους και τις επιδιώξεις μας για την επίλυση του εθνικού μας θέματος, δεν διαφεύγει πότε της προσοχής και της στρατηγικής μας ο ρόλος της διασποράς μας. Το πόσο πολύτιμος και σημαντικός είναι, έχει καταδειχθεί ειδικά σε πολλές περιπτώσεις, αλλά και διαρκώς λόγω της συνεχούς εγρήγορσης και του ενδιαφέροντος των ομογενειακών οργανώσεων.
Ανεκτίμητη είναι πράγματι η συμβολή της όπου γης ομογένειας για τη λύτρωση και δικαίωση της μαρτυρικής μας πατρίδας, μέσω της προβολής των θέσεων μας και της επιρροής της στα σημαντικά κέντρα αποφάσεων.
Είμαστε πάντα ευγνώμονες για αυτή τη συστράτευση, η οποία στη δική σας περίπτωση είναι και καθοριστική όσον αφορά στην ανάπτυξη και ενδυνάμωση των σχέσεων της Κύπρου με την Αυστραλία, αυτή τη μεγάλη χώρα που έχετε επιλέξει ως δεύτερη πατρίδα σας.
Σας μεταφέρω τους θερμούς χαιρετισμούς και τις ευχαριστίες του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Αναστασιάδη, μαζί με την αναγνώριση και την εκτίμηση του συνόλου της κυπριακής πολιτείας για τον πολύτιμο ρόλο που διαδραματίζετε και την αγάπη σας προς την Κύπρο.
Ευχαριστώ για την πρόσκληση να συμμετάσχω στις εκδηλώσεις σας και την ευκαιρία να απευθυνθώ στην κυπριακή κοινότητα της Αδελαΐδας σε μια μέρα σημαντική όπως η σημερινή.
Εύχομαι σε σας και στις οικογένειές σας κάθε καλό
