Δηλώσεις του Κυβερνητικού Εκπροσώπου στο Τρίτο Πρόγραμμα του ΡΙΚ
Σε δηλώσεις προέβη σήμερα ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος κ. Νίκος Χριστοδουλίδης, στην εκπομπή «Πρωινό Δρομολόγιο» του Τρίτου Προγράμματος του ΡΙΚ, σχετικά με τις εξελίξεις στη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού. Ο κ. Χριστοδουλίδης υπενθύμισε πως στις 17 Μαΐου θα πραγματοποιηθεί συνάντηση των δύο ηγετών, όπου και θα αποφασιστεί πώς μπορεί να προχωρήσει η διαδικασία. «Αν σε αυτές τις αποφάσεις υπάρχει και το στοιχείο της συνέχισης της διάσκεψης για την Κύπρο, θα πρέπει να δούμε και την επίσημη τοποθέτηση Ελλάδας/Τουρκίας. Δεν θεωρώ ότι στις 17 θα υπάρξει απόφαση, αλλά μπορεί να υπάρξει κατεύθυνση για το πώς θα προχωρήσει η διαδικασία», επισήμανε.
Το πλήρες κείμενο των ερωταπαντήσεων ακολουθεί:
Ερώτηση: Προέκυψε κάτι από τις συναντήσεις του Έλληνα Πρωθυπουργού στο Πεκίνο;
Απάντηση: Έχει όντως γίνει μια πρώτη ενημέρωση. Έχουν γίνει τρεις συναντήσεις του Έλληνα Πρωθυπουργού. Θα υπάρξει και πιο συγκεκριμένη ενημέρωση την Πέμπτη, όπου θα υπάρξει συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών ο οποίος θα βρίσκεται στην Κύπρο στο πλαίσιο της Υπουργικής Συνόδου του Συμβουλίου της Ευρώπης, που διοργανώνει το ΥΠΕΞ. Την Πέμπτη, εκτός από τον κ. Κοτζιά, θα είναι στη Λευκωσία και ο κ. Lavrov, όπως και άλλοι Υπουργοί Εξωτερικών και υφυπουργοί από τα κράτη-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Δύο ήταν τα θέματα που κυριάρχησαν των συζητήσεων, ειδικά με τον Τούρκο πρόεδρο και τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ. Αυτά τα θέματα αφορούν το περιεχόμενο της λύσης. Εκεί επικεντρώθηκε η συζήτηση με τον Γ.Γ. του ΟΗΕ για την ανάγκη να υπάρξει αποτέλεσμα που να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του κυπριακού λαού (Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων) για να μπορεί να γίνει αποδεκτό και στα δημοψηφίσματα. Έγινε και ανταλλαγή απόψεων και για τη Γενεύη. Αυτό συζητήθηκε και με τον Τούρκο Πρόεδρο. Υπάρχει μια κοινή αντίληψη ότι πρέπει να γίνει κατάλληλη προετοιμασία πριν ξαναπάμε στη Γενεύη. Πρέπει όμως να αναφέρουμε επίσης ότι στη διάσκεψη για την Κύπρο στη Γενεύη, εκτός από τη συγκατάθεση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, χρειάζεται και η συγκατάθεση της Ελλάδας και της Τουρκίας. Και της Μεγάλης Βρετανίας επίσης, αλλά δεν είναι αυτή η χώρα που θα έχει τον καταλυτικό ρόλο για τη σύγκληση αυτής της διάσκεψης καθώς υπάρχουν άλλα θέματα που απασχολούν την εν λόγω χώρα λίγο πριν την προεκλογική εκστρατεία και τις εκλογές. Συζητήθηκε λοιπόν το ενδεχόμενο και η ανάγκη να υπάρξει κατάλληλη προετοιμασία έτσι ώστε το κεκτημένο που έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής να μην τεθεί σε κίνδυνο με οποιοδήποτε τρόπο.
Θα δούμε λοιπόν πώς θα εξελιχθεί η συζήτηση για το συγκεκριμένο θέμα. Στις 17 Μαΐου είναι η συνάντηση των ηγετών. Θα δούμε τι θα αποφασίσουν οι ηγέτες και παράλληλα ποιες είναι οι θέσεις Ελλάδας, Τουρκίας, Ηνωμένων Εθνών, και θα δούμε πώς μπορεί να προχωρήσει η διαδικασία.
Οι δύο ηγέτες θα αποφασίσουν για το πώς κρίνουν ότι μπορεί να συνεχίσει η διαδικασία. Αν σε αυτές τις αποφάσεις υπάρχει και το στοιχείο της συνέχισης της διάσκεψης για την Κύπρο, θα πρέπει να δούμε και την επίσημη τοποθέτηση Ελλάδας/Τουρκίας. Δεν θεωρώ ότι στις 17 θα υπάρξει απόφαση, αλλά μπορεί να υπάρξει κατεύθυνση για το πώς θα προχωρήσει η διαδικασία.
Δεν έγινε συγκεκριμένη συζήτηση ανάμεσα στον Τούρκο Πρόεδρο και τον Έλληνα Πρωθυπουργό επί του θέματος της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Δεν ακούστηκε κάτι καινούριο σε σχέση με τις προσεγγίσεις για το συγκεκριμένο θέμα. Πρέπει να δούμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα τις επόμενες μέρες. Έχει εκφραστεί η ανάγκη να υπάρξει πρόοδος ούτως ώστε στη Γενεύη να υπάρξει κατάληξη. Σε κάποια θέματα (που δεν θα ήθελα να αναφέρω δημόσια διότι δεν επιθυμώ να εμπλακώ σε παιχνίδι επίρριψης ευθυνών), στη Γενεύη υπήρχαν συγκλίσεις. Ο διάλογος συνεχίζεται. Το αποτέλεσμα εναπόκειται στους δύο ηγέτες, αλλά είναι και σημαντικές οι θέσεις Ελλάδας/Τουρκίας. Θα δούμε και τις εξελίξεις στη Λευκωσία και την προσέγγιση των δύο ηγετών. Δεν μπορεί κανείς να προκαταλάβει τις εξελίξεις. Σε κάποια θέματα όμως είμαστε πιο πίσω απ’ όσο ήμαστε τότε στη Γενεύη.
Το σημαντικό είναι ότι όλοι (Ελλάδα, Τουρκία, Η.Ε.) επιθυμούν να πάμε σε μια Γενεύη που να έχει αποτέλεσμα.
Ο κ. Guterres σημείωσε τη σημαντική δουλειά που έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής – η οποία δείχνει ότι σε κάποια θέματα έχουν επιτευχθεί συγκλίσεις που δεν είχαν επιτευχθεί ποτέ προηγουμένως – και υπάρχει η ανάγκη να διαφυλάξουμε αυτή τη δουλειά. Εξέφρασε και την ετοιμότητά του, αν του ζητηθεί και από τις δύο πλευρές και με όποιο τρόπο του ζητηθεί, να βοηθήσει την όλη διαπραγμάτευση. Το αν θα του ζητηθεί εναπόκειται στους δύο ηγέτες. Φυσικά είναι ξεκάθαρο ότι δεν υπάρχει ρόλος επιδιαιτησίας και ούτε τέθηκε κάτι τέτοιο από πλευράς Γενικού Γραμματέα ΟΗΕ. Από εκεί και πέρα, στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, αν θέλουν να εκφραστούν παραδείγματα που υπάρχουν σε άλλα ομοσπονδιακά συστήματα μπορούμε να τα συζητήσουμε. Αυτό κάνει π.χ. σήμερα και ο κ. Van Nuffel. Όταν υπάρχει ένα θέμα ευρωπαϊκής πτυχής και υπάρχει διαφωνία, ρωτάται η άποψη του κ. Van Nuffel χωρίς να είναι δεσμευτική προς τον οποιοδήποτε.
Ο κύριος λόγος της επιστολής του Προέδρου της Δημοκρατίας αφορούσε το κλίμα στο οποίο διεξάγονται οι διαπραγματεύσεις και το ότι οι κινήσεις της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο δεν συμβαδίζουν με τον εν εξελίξει διάλογο, και ζητήσαμε παρέμβαση του Γ.Γ. ΟΗΕ στο βαθμό που μπορεί να γίνει. Πρέπει να είμαστε απόλυτα ειλικρινείς σε σχέση με τις δυνατότητες των Η.Ε. σε ένα τέτοιο θέμα. Αυτό που έγινε το 2004 συνέβαλε στο να έχουμε αρνητικό αποτέλεσμα.
Ερώτηση: ο κ. Eide έχει υποβάλει κάτι καινούριο;
Απάντηση: Όχι, δεν έφερε κάτι συγκεκριμένο και όταν ρωτήθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για τις δημόσιες του δηλώσεις απάντησε το ίδιο που απάντησε και ο Γενικός Γραμματέας στον ΟΗΕ. Στην επιστολή δεν είχαμε απάντηση, αλλά γενικότερα πρέπει να γνωρίζουμε ότι μια επιστολή στη διπλωματία δεν αποστέλλεται με πρωταρχικό στόχο να απαντηθεί. Μπορεί π.χ. να θέλεις να καταγράψεις/επαναλάβεις θέσεις, να λειτουργήσεις προκαταρκτικά κλπ., αλλά αυτό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι δεν θα απαντηθεί. Όσον αφορά απάντηση του Γ.Γ. ΟΗΕ σε επιστολή του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών, δεν γνωρίζουμε κάτι.
Ερώτηση: Ο κ. Juncker απάντησε στο θέμα των τεσσάρων βασικών ελευθεριών;
Απάντηση: Δεν υπάρχει απάντηση αλλά συζητήθηκε το θέμα με τον κ. Juncker όσες φορές ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας πήγε στις Βρυξέλες. Υπάρχουν απαντήσεις από κράτη μέλη της ΕΕ και η γενικότερη θέση είναι θέμα που αφορά τα κράτη μέλη. Μας απάντησε η Ισπανία, η Βουλγαρία και πολλά άλλα. Υπάρχουν και προφορικές και γραπτές απαντήσεις. Το θέμα όμως αφορά τα κράτη μέλη και όχι την Επιτροπή. Γι’ αυτό ζητάμε συλλογική τοποθέτηση επί του θέματος. Παρεμπιπτόντως, το θέμα δεν το ονομάσαμε εμείς «τέσσερις ελευθερίες», αυτή την ονομασία στο θέμα την έδωσε ο κ. Çavuşoğlu. Αυτό το θέμα δεν αφορά μόνο τους Τούρκους πολίτες ή την Κυπριακή Δημοκρατία, αφορά το σύνολο των κρατών μελών της ΕΕ. Αυτή είναι και η κύρια προσέγγιση από τις απαντήσεις που έχουμε μέχρι στιγμής από τα κράτη μέλη και δεν μπορεί να υπάρξει κάτι διαφορετικό στην Κύπρο για το συγκεκριμένο θέμα.
Όσον αφορά τη σύγκλιση 4:1, αυτή η σύγκλιση δεν αφορά τις τέσσερις βασικές ελευθερίες. Υπάρχει σύγχυση σχετικά με αυτό το θέμα. Δεν υπάρχει ξεκάθαρη θέση από τουρκοκυπριακής πλευράς, εξάλλου το θέμα δεν τέθηκε από τον κ. Ακιντζί αλλά από τον κ. Çavuşoğlu. Ακόμα και το θέμα της μόνιμης διαμονής δεν εμπίπτει αυστηρά στο θέμα των τεσσάρων ελευθεριών της ΕΕ. Είναι εντελώς νέα απαίτηση που ακούσαμε για πρώτη φορά στη Γενεύη. Αυτό δεν έχει να κάνει με θέμα διαμονής αλλά με θέματα εμπορίου, διακίνησης εργατικού προσωπικού και άλλα, και δεν μπορεί ένα κράτος μέλος να προχωρήσει σε διμερή συμφωνία με ένα τρίτο κράτος μέλος, καθώς μια τέτοια συμφωνία δημιουργεί δικαιώματα για μια τρίτη χώρα που δεσμεύει όλα τα κράτη μέλη. Ακριβώς γι’ αυτό το λόγο εμείς ζητήσαμε να αντιμετωπιστεί συλλογικά. Δεν μπορεί να γίνει κάτι διαφορετικό με αυτό που ισχύει σε άλλες χώρες. Αν π.χ. η Ολλανδία κάνει συμφωνία με την Τουρκία να πηγαίνουν και να εργάζονται Τούρκοι υπήκοοι στην Ολλανδία, τότε θα έχουν δικαιώματα σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Επομένως, ό,τι απόφαση λάβει η Κυπριακή Δημοκρατία γι’ αυτό το θέμα πρέπει να είναι απόφαση όλων των κρατών μελών.
