Επιμνημόσυνος λόγος του Υπουργού Παιδείας κ. Κ. Καδή στο ετήσιο μνημόσυνο του ήρωα της ΕΟΚΑ Δημητράκη Δημητριάδη
Εξήντα χρόνια μετά τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ και τον ηρωικό θάνατο «του πιο μικρού ήρωα», κατά τον αρχηγό Διγενή, Δημητράκη Δημητριάδη, βρισκόμαστε εδώ, στον Ιερό Ναό Αγίου Λαζάρου, για να μνημονεύσουμε τη θυσία του. Η Εφορεία Ελληνικών Εκπαιδευτηρίων Λάρνακας, τα Δημοτικά Σχολεία Καλογερά, ο Σύνδεσμος Γονέων, η οικογένεια του ήρωα, αλλά και όλοι εμείς σήμερα αποδίδουμε την οφειλόμενη τιμή στο εφτάχρονο παιδί, που φονεύθηκε από άγγλο στρατιώτη, κατά τη διάρκεια μαθητικής διαδήλωσης. Το όνομά του συμπεριλαμβάνεται στον μακρύ και ένδοξο κατάλογο των αγωνιστών, που ταυτίστηκαν με τον σκοπό του αγώνα και κατέλαβαν οριστικά τη θέση τους στο πάνθεο των ηρώων της ελευθερίας και της αθανασίας.
Ο Δημητράκης Δημητριάδης γεννήθηκε το 1949 στη Λάρνακα. Γονείς του ήταν ο Γεώργιος και η Παρασκευή Δημητριάδη και αδέλφια του ο Ανδρέας, η Σοφούλα και ο Κυριάκος. Παιδί άπορης οικογένειας, ζούσε με τη γιαγιά του Χρυσταλλού Μιχαήλ Κουτέ και μετά το σχολείο πουλούσε λουλούδια για να κερδίσει λίγα χρήματα για την επιβίωσή τους. Το 1956 φοιτούσε στη Β’ τάξη του Δημοτικού της Αστικής Σχολής Καλογερά. Έζησε σε μια εποχή δύσκολη μα συνάμα ηρωική και από τα άδολα χρόνια της αθωότητας πρόλαβε να χαρεί μόνο την πρώτη παιδική του ηλικία.
Ο απελευθερωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ που ξεκίνησε τον Απρίλη του 1955, συνεπήρε στο κάλεσμά του έναν ολόκληρο λαό, που άντεξε καρτερικά τέσσερα μαρτυρικά χρόνια, υπόμεινε τα πάντα, δεν λύγισε, δεν λιποψύχησε και δεν προσκύνησε τον δυνατό δυνάστη. Ουσιαστικό ρόλο στη συλλογική αυτή προσπάθεια για αποτίναξη του αγγλικού ζυγού ανέλαβε η νεολαία, που με τη δράση και το παράδειγμά της έγραψε λαμπρές σελίδες στη σύγχρονη κυπριακή ιστορία.
Τα ωραία αυτά παιδιά, αγάπησαν με πάθος την πατρίδα, για την οποία πολέμησαν, αγωνίστηκαν, θυσιάστηκαν. Απέναντί τους είχαν μια σιδηρόφρακτη αυτοκρατορία, που προσπαθούσε με κάθε τρόπο να κρατήσει τις κτήσεις της. Στις πέτρες και τα συνθήματα των νέων, το αποικιοκρατικό καθεστώς των Άγγλων, κινητοποιώντας την πολεμική του υπεροχή, απαντούσε με βία, ξυλοδαρμούς, συλλήψεις, βασανιστήρια και σφαίρες. Η μαθητιώσα νεολαία με τον ενθουσιασμό της νιότης και γαλουχημένη με υψηλή ηθική και αγωνιστικό φρόνημα οργάνωνε μαχητικές διαδηλώσεις και αναλάμβανε επικίνδυνες αποστολές.
Στις αρχές του 1956, το καθεστώς του κυβερνήτη Τζον Χάρντινγκ, σκλήρυνε τη στάση του. Στις 7 Φεβρουαρίου του ίδιου χρόνου, η Κύπρος θρήνησε και δόξασε τον ήρωα μαθητή Πετράκη Γιάλλουρο, που έπεσε από σφαίρες Άγγλων στρατιωτών, σε μαθητική διαδήλωση στην Αμμόχωστο, κρατώντας στα χέρια του την ελληνική σημαία. Στο άγγελμα της θυσίας του οι νέοι αποζητούσαν, με τα φτωχά μέσα που διέθεταν, εκδίκηση και δικαίωση.
Ένα μήνα αργότερα, η βρετανική κυβέρνηση σε μια νέα προσπάθεια πάταξης του απελευθερωτικού αγώνα, εξόρισε τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, τον Παπασταύρο Παπαγαθαγγέλου, τον Μητροπολίτη Κερύνειας Κυπριανό και τον γραμματέα της μητρόπολης Πολύκαρπο Ιωαννίδη, στις Σεϋχέλλες. Η ΕΟΚΑ, η ΠΕΚΑ και η ΑΝΕ έδωσαν την απάντησή τους, εντείνοντας τη δράση τους.
Το πρωινό της 14ης Μαρτίου 1956, οι μαθητές του Εμπορικού Λυκείου Λάρνακας ξεχύθηκαν στους δρόμους της πόλης με ελληνικές σημαίες, φωνάζοντας συνθήματα κατά των Άγγλων και υπέρ του Αγώνα. Κατευθύνθηκαν προς τον Ιερό Ναό του Αγίου Λαζάρου και στη διαδρομή πέρασαν μπροστά από την Αστική Σχολή Καλογερά. Πλήθος μικρών παιδιών ενώθηκε μαζί τους και έφτασαν εδώ στον ιστορικό Ιερό Ναό της πόλης. Οι κωδωνοκρουσίες που ακολούθησαν κινητοποίησαν τις στρατιωτικές δυνάμεις των Άγγλων και τις λεγόμενες δυνάμεις ασφαλείας του καθεστώτος, που περικύκλωσαν τον Ναό σε λίγα μόνο λεπτά.
Οι μικροί άοπλοι μαθητές δεν φοβήθηκαν τους πάνοπλους Άγγλους στρατιώτες, που παρατάχθηκαν απέναντί τους. Η πίκρα της σκλαβιάς υπερνικούσε κάθε έλλογη σκέψη και ακύρωνε τους υπολογισμούς και τις πιθανότητες. Η μαχητικότητα πολλαπλασιάστηκε, όταν οι Άγγλοι έριξαν δακρυγόνα και προειδοποιητικές βολές. Οι μαθητές απάντησαν με πέτρες και με ξύλα. Η πλατεία του Ιερού Ναού μετατράπηκε σε πεδίο μάχης. Οι μικροί διαδηλωτές, κάτω από την επίδειξη της στρατιωτικής ισχύος της βρετανικής αυτοκρατορίας, αναζήτησαν καταφύγιο στους γύρω δρόμους. Ο Δημητράκης Δημητριάδης ακολούθησε μια ομάδα μαθητών κι έτρεξε απέναντι από τη βόρεια πλευρά του Ναού. Λίγα λεπτά αργότερα, στρατιωτικό αυτοκίνητο στάθμευσε απέναντί τους και οπλισμένοι στρατιώτες πήραν θέσεις. Τα μεγαλύτερα παιδιά έτρεξαν να φύγουν, όμως ο εφτάχρονος Δημητράκης έμεινε εκεί, ακίνητος στη μέση του δρόμου. Στα μικρά του χεράκια έσφιγγε πεισματικά δυο πέτρες. Το κορμάκι του μαρμάρωσε. Από απόσταση έριξε τις πέτρες του στην κατεύθυνση των στρατιωτών. Εύλογα διερωτάται κανείς, τι μέγεθος μπορούσαν να έχουν και με πόση δύναμη να ρίχτηκαν από ένα εφτάχρονο παιδί; Ποια απειλή είδαν για τη ζωή τους οι πάνοπλοι Άγγλοι στρατιώτες; Κι’ όμως, σκληρά και αδίσταχτα τον πυροβόλησαν. Ο μικρούλης ήρωας της Λάρνακας, ο μικρότερος απ’ όλους τους ήρωες του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ, έφυγε από τους δρόμους της γενέθλιας πόλης του για να ενταχθεί στη γειτονιά των αγγέλων.
Ο θάνατος του μικρού εφτάχρονου παιδιού ενέπνευσε τον ποιητή της ελευθερίας Ευαγόρα Παλληκαρίδη, που κατά μια τραγική συγκυρία, οδηγήθηκε στη θυσία του ακριβώς ένα χρόνο μετά, στις 14 Μαρτίου 1957, να γράψει το συγκινητικό ποίημα «Τα παιδιά στον Αγώνα», αποτυπώνοντας άλλη μια ιστορική αλήθεια.
Κυρίες και κύριοι,
Η πόλη της Λάρνακας δίκαια σεμνύνεται για τους δυο ήρωες μαθητές της, τον Δημητράκη Δημητριάδη και τον Πετράκη Κυπριανού. Ο λαός μας δίκαια σεμνύνεται για όλους τους ήρωες μας, τους Αγωνιστές του ’55-’59 αλλά και όλων των αγώνων που έδωσε στη μακραίωνη ιστορία του για Ελευθερία.
Σήμερα, μέσα από ειρηνικές διαδικασίες και με τη συμβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Εθνών, εργαζόμαστε μεθοδικά και σκληρά, οργανωμένα και με πίστη, για μια λειτουργική και βιώσιμη λύση του κυπριακού προβλήματος. Ευελπιστούμε μέσα από τις προσπάθειές μας να διασφαλίσουμε απ’ άκρη σ’ άκρη του νησιού μας τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τις Θεμελιώδεις Ελευθερίες. Αγωνιζόμαστε για μια δίκαιη λύση, που να εξασφαλίζει την ειρηνική συμβίωση όλων των νόμιμων κατοίκων του τόπου μας, την πρόοδο και την ευημερία.
Έχουμε χρέος να γνωρίσουμε την ιστορία μας και την πλούσια πολιτιστική μας κληρονομιά για να μπορέσουμε να διαφυλάξουμε και να διατηρήσουμε την ταυτότητά μας. Στους πολύμορφους αγώνες του λαού μας, οι θυσίες όλων των ηρώων μας για Ελευθερία, ας είναι οδηγός και παρακαταθήκη μας.
Αιωνία σου η μνήμη, μικρέ μας ήρωα!
