Ομιλία
του Υπουργού Γεωργίας στο ετήσιο μνημόσυνο
του ήρωα της ΕΟΚΑ Γιαννάκη Στεφανίδη, χθες
Με
βαθιά συγκίνηση και απέραντο σεβασμό μαζευτήκαμε σήμερα εδώ για να τιμήσουμε
έναν ξεχωριστό άνθρωπο, έναν ξεχωριστό αγωνιστή.
Έναν
αγωνιστή της κυπριακής ελευθερίας που
με τη ζωή του έγινε φωτεινό παράδειγμα, μαζί και αυτός με όλους εκείνους, παιδιά
μιας πολύτιμης γενιάς ανθρώπων που θυσίασαν τη ζωή τους για την προάσπιση της
ελευθερίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Κύπρου μας.
Η
θύμηση μας στρέφεται πίσω, στα χρόνια της λεβεντιάς και του ηρωισμού, στη γενιά
της ΕΟΚΑ που μετά από οκτώ σχεδόν αιώνες υποδούλωσης, διεκδίκησε με δυναμισμό
τον προαιώνιο πόθο του Κυπριακού Ελληνισμού για ένωση με την Ελλάδα, όπως αυτός
είχε διακηρυχτεί περίτρανα με το δημοψήφισμα της 15 ης και
22ας Ιανουαρίου 1950.
Ο
Γιαννάκης Στεφανίδης γεννήθηκε στις 7 Ιουνίου 1939 στο χωριό Κώμη Κεπήρ στην
κατεχόμενη σήμερα Καρπασία. Παιδί του Παπά-Ανδρέα και της Ευγενίας Στεφανίδη ο
Γιαννάκης είχε τέσσερα αδέλφια, τον Μιχαλάκη, την Αγγελική, τον Σωτήρη και την
Αθανασία. Μεγαλωμένος σε ένα ελληνικό χριστιανικό περιβάλλον όπου γαλουχήθηκε με
τα νάματα της θρησκείας και της πατρίδας ζει τα πρώτα του χρόνια στη γενέτειρα
του, Κώμη Κεπήρ, και στη Λευκωσία αφού ο πατέρας του αποφάσισε να ιερωθεί
ακολουθώντας τα βήματα των προγόνων του.
Στον
εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59 από τους πρώτους στο κάλεσμα,
εντάχθηκε στα τέλη του 1954, μαζί με τον ήρωα αγωνιστή Μιχαήλ Γιωργάλλα.
Μυήθηκαν και οι δυο στην οργάνωση από τον φλογερό πατριώτη, τον στρατολόγο της
ΕΟΚΑ Παπασταύρο Παπαγαθαγγέλου. Κατά τη διάρκεια του αγώνα έδρασε με τα
επαναστατικά ονόματα «Πλίνιος», «Φαέθων», «Κ.14», «Αινείας», «Ανδρέας». Στην
πολιτική του ταυτότητα χρησιμοποιούσε το όνομα Νίκος Ρώσος. Παρότι η δράση του
στον αγώνα υπήρξε πλούσια και αξιόλογη, δεν συνελήφθη ποτέ από τους Άγγλους
διώκτες του.
Η
έναρξη του αγώνα, την 1η Απριλίου 1955, τον βρίσκει ανάμεσα στα επίλεκτα στελέχη
της Άλκιμης Νεολαίας ΕΟΚΑ, ως συντονιστή της νεολαίας στην επαρχία Λευκωσίας.
Παράλληλα, εκπαιδεύεται από τον ήρωα Στυλιανό Λένα στη χρήση των εκρηκτικών υλών
και την τέχνη των ανατινάξεων. Στα μέσα Ιανουαρίου του 1956 με την ομάδα Γερίου
χρησιμοποιεί το σπίτι του ως ορμητήριο των αγωνιστών.
Τον
Αύγουστο του 1956 ο Γιαννάκης Στεφανίδης συμμετέχει στην απόπειρα απελευθέρωσης
των τριών θανατοποινιτών Στέλιου Μαυρομάτη, Μιχαήλ Κουτσόφτα και Ανδρέα Παναγίδη
που οι Άγγλοι επρόκειτο να μεταφέρουν από τις Κεντρικές Φυλακές στο Γενικό
Νοσοκομείο Λευκωσίας. Δυστυχώς, οι θανατοποινίτες δεν μεταφέρονται και η
επιχείρηση εκτελέστηκε χωρίς να επιτύχει την απελευθέρωσή τους.
Λίγες
ημέρες αργότερα, ο Γιαννάκης συνδράμει στη κατάστρωση του σχεδίου απελευθέρωσης
του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη και πάλι από το Γενικό Νοσοκομείο. Η προσπάθεια αυτή τη
φορά στέφεται με επιτυχία. Στη μάχη που ακολούθησε έπεσαν νεκροί οι ήρωες Ιωνάς
Νικολάου και Κυριάκος Κολοκάσης και πληγώθηκε ο αγωνιστής Σπύρος Κυριάκου.
Την
1η Σεπτεμβρίου 1956 ο Γιαννάκης Στεφανίδης, σε συνεργασία με τον Ανδρέα Λαγό,
ετοιμάζει βόμβες οι οποίες τοποθετήθηκαν στο Κυβερνητικό Τυπογραφείο. Ενέργεια
που στόχευε στην εξύψωση του αγωνιστικού φρονήματος του λαού, μετά το θάνατο των
ηρώων Ιωνά Νικολάου και Κυριάκου Κολοκάση.
Το
καλοκαίρι του 1956, μαζί με τον Ιάκωβο Πελετιέ, τοποθέτησαν δυο νάρκες σε
υπόνομο του αεροδρομίου Τύμπου από τον οποίο θα απογειώνονταν βρετανικά
στρατιωτικά αεροπλάνα. Οι νάρκες εξερράγησαν και προκάλεσαν σοβαρές ζημιές στον
δίαυλο του αεροδρομίου.
Τον
Ιανουάριο του 1957, ο Αρχηγός της ΕΟΚΑ Γεώργιος Γρίβας Διγενής, αναγνωρίζοντας
τις ικανότητές και δυνατότητές του, τον αναβαθμίζει αναθέτοντας του την ευθύνη
του τομέα Λευκωσίας, θέση την οποία διατηρεί μέχρι την 1η Μαΐου 1958. Τον Μάιο
του 1958 αναλαμβάνει, μαζί με τον Σωτηράκη Γιαννάκη, την εκπόνηση σχεδίου άμυνας
κατά των βανδαλισμών και λεηλασιών των Τούρκων στις ελληνικές συνοικίες.
Τον
Ιούλιο του 1958 μετατέθηκε στη Λάρνακα με στόχο την αναδιοργάνωση του εκεί
τομέα. Τον Νοέμβριο του 1958, κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες, διατάσσεται να
έλθει στη Λευκωσία. Ο Γιαννάκης υπακούει και έρχεται στον τομέα της Λευκωσίας.
Κηρύσσεται εκεχειρία. Ο αγώνας τερματίζεται. Ακολουθούν οι συμφωνίες
Ζυρίχης-Λονδίνου για την κυπριακή ανεξαρτησία.
Η
Κύπρος ετοιμάζεται να δαφνοστεφανώσει τους αγωνιστές της αλλά ο Γιαννάκης
Στεφανίδης δεν θα είναι εκεί για να τιμηθεί όπως ακριβώς του αξίζει. Η τύχη του
αγνοείται και ο Γολγοθάς του παπά Ανδρέα Στεφανίδη για διαλεύκανση και δικαίωση,
μόλις έχει αρχίσει. Σταδιακά το μαντάτο μαθεύτηκε: «Ο Γιαννάκης είναι νεκρός».
«Ο Γιαννάκης δολοφονήθηκε».
Ο
Παπανδρέας κινεί γη και ουρανό να του δοθεί ο γιος του, να τον κηδεύσει όπως του
αξίζει. Τόσο ο Διγενής, όσο και ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ενημερώνονται ότι
δολοφονήθηκε από συναγωνιστές του. Ενημερώνονται επίσης για τις δύο προηγούμενες
απόπειρες δολοφονίας του, με δηλητήριο. Ο Αντώνης Γεωργιάδης και στη συνέχεια ο
Ρένος Λυσσιώτης διατάσσονται από τον Αρχηγό, να ερευνήσουν το μυστήριο και να
φροντίσουν να επιστραφεί η σωρός του άτυχου νέου στην οικογένεια του.
Οι
προσπάθειες καρποφορούν και στις 26
Ιουνίου 1959 κάποιοι αφήνουν σε ένα κιβώτιο το άψυχο σώμα του Γιαννάκη Στεφανίδη
στο Κοιμητήριο Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Η κηδεία του Ήρωα λαμβάνει χώρα με
τιμές ήρωα ως οφείλεται. Ο Παπανδρέας και η οικογένεια Στεφανίδη μπορούν να
αναπαυτούν.
Η
δολοφονία του Γιαννάκη Στεφανίδη υπήρξε μια μελανή σελίδα του επικού
απελευθερωτικού μας αγώνα, αλλά και ένα προμήνυμα για τα δείνα που αυτός ο τόπος
θα διερχόταν.
Συμπατριώτες,
Συμπατριώτισσες,
Η
ιστορία αυτού του τόπου είναι γεμάτη από σελίδες σκληρές αλλά και ένδοξες.
Σελίδες γεμάτες πόνο αλλά γεμάτες και ηρωισμό.
Ο
πολύπαθος τούτος τόπος έχει ποτιστεί με το αίμα των παιδιών του και για αυτό
σήμερα εμείς οφείλουμε ενωμένοι και ομόθυμοι να υπερβούμε τα διχαστικά σύνδρομα
και τις τραυματικές εμπειρίες του απώτερου παρελθόντος και να τιμήσουμε όσους
χάθηκαν για να αναπνέουμε εμείς ελεύθεροι .
Μέσα
από την τραγική ιστορία του Γιαννάκη Στεφανίδη και του Παπανδρέα οφείλουμε να αντλήσουμε διδάγματα, να
αναλογιστούμε την ιστορία και να βαδίσουμε με προσοχή στο μέλλον. Οφείλουμε να
παραδειγματιστούμε από τις αξίες και τα ιδανικά μέσα από τα οποία ο ίδιος ο
Ήρωας επέλεξε να πορευτεί. Τα ιδανικά της αγάπης προς την πατρίδα, της
ανιδιοτελείας, της αίσθησης του καθήκοντος. Αξίες και ιδανικά που είναι
απαραίτητα στον αγώνα της δικαίωσης που δίνουμε μέχρι σήμερα.
Παραδειγματιζόμαστε
επίσης από τον τραγικό θάνατο του Γιαννάκη Στεφανίδη, ένα άδικο θάνατο απόρροια
της διχόνοιας, της προδοσίας και του διχασμού. Πάθη που οδήγησαν τον Γιαννάκη
Στεφανίδη στο θάνατο και αργότερα την πατρίδα μας στην καταστροφή.
Τιμούμε
και μνημονεύουμε σήμερα όχι μόνο τον Γιαννάκη Στεφανίδη αλλά και τον πατέρα του
τον Παπανδρέα. Ο Παπανδρέας που δεν σταμάτησε μέχρι να αναπαυτεί ο γιος του. Ο
Παπανδρέας που με περηφάνια αλλά και πόνο, όπως τόσοι άλλοι γονείς σε αυτό το
τόπο, είδε το παιδί του να θυσιάζεται για την πατρίδα. Έτσι και εμείς δεν θα
τερματίσουμε τις προσπάθειες μας μέχρι να βρούμε τη δικαίωση. Θα πράξουμε το
καθήκον μέχρι να λευτερωθεί η πατρίδα.
Συμπατριώτες,
Συμπατριώτισσες,
Σήμερα,
κοντά 42 χρόνια από τον τραγικό Ιούλη του 1974, για την Κυβέρνηση, το Κυπριακό
ήταν και παραμένει η μεγαλύτερη εθνική πρόκληση και ύψιστη προτεραιότητα.
Κατερχόμαστε
στις συνομιλίες με εποικοδομητικό πνεύμα, στοχεύοντας σε έναν ειλικρινή και
ουσιαστικό διάλογο, ο οποίος θα χαράξει τον δρόμο για την επίλυση του Κυπριακού.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αγωνίζεται για να τερματιστεί η κατοχή, να
απελευθερωθεί και να επανενωθεί η πατρίδα μας και να φέρουμε επιτέλους την
ειρήνη στον τόπο μας.
Προσδοκούμε
σε μία λύση στην οποία δεν θα υπάρχουν περισσότερο ή λιγότερο ευρωπαϊκά εδάφη σε
αυτή τη χώρα και δεν υπάρχει άλλη επιλογή από την ανάγκη η λύση να συνάδει με
τις αρχές και τις αξίες της ΕΕ, μέλος της οποίας είναι και θα συνεχίσει να είναι
και μετά τη λύση του Κυπριακού η Κυπριακή Δημοκρατία. Μια λύση εναρμονισμένη με
το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο χωρίς παρεκκλίσεις, που
θα προνοεί την αποχώρηση του
τουρκικού στρατού και των εποίκων.
Σήμερα,
ο τόπος βρίσκεται μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Οφείλουμε όλοι να
εκτιμήσουμε την αξία της συνεννόησης και της συνεργασίας και να αναλογιστούμε
τον όλεθρο στον οποίο μπορεί να μας οδηγήσει η διχόνοια και οι συγκρούσεις. Έχει
φτάσει η ώρα να συστρατευτούμε όλοι μαζί, Λαός και Πολιτική Ηγεσία για να στηρίξουμε τον Πρόεδρο της
Δημοκρατίας στο δύσκολο έργο της ορθής επίλυσης του Κυπριακού.
Σήμερα,
η πατρίδα μας καλεί να σεβαστούμε τις θυσίες των ηρώων και των προγόνων μας, να
μείνουμε πιστοί στην ίδια ηθική, να ενστερνιστούμε τα ίδια ιδανικά και την ίδια
αγάπη προς αυτήν. Η ελάχιστη οφειλή απέναντι προς όλους όσους έδωσαν τη ζωή τους
στον αγώνα για την διεκδίκηση της ελευθερίας και της δημοκρατίας, επιτάσσει
ακούραστα να συνεχίσουμε τη δύσβατη πορεία για απαλλαγή της πατρίδας μας από την
τουρκική κατοχή και για μια βιώσιμη λύση που θα επιτρέπει στους κατοίκους τούτου
του τόπου να ζήσουν ειρηνικά στις πατρογονικές τους εστίες.
Συμπατριώτες, Συμπατριώτισσες
Ας
διδαχθούμε από τους ήρωες και ας εκπληρώσουμε το χρέος που έχουμε απέναντι τους
για μια πατρίδα λεύτερη μακριά από διχασμούς.
Αυτό
θα είναι και το καλύτερο μνημόσυνο για τον Γιαννάκη Στεφανίδη και τον Παπανδρέα.
Ας
είναι αιωνία η μνήμη τους.
