Χαιρετισμός
του Υπουργού Ενέργειας σε εκδήλωση με θέμα
«Ενεργειακή
Ένωση: Προσιτές τιμές,
Ασφάλεια,
Βιωσιμότητα. Πώς επηρεάζεται η Κύπρος»
Θα
ήθελα καταρχάς να ευχαριστήσω τ o
Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής
Επιτροπής στην Κύπρο για την πρόσκληση και να τους συγχαρώ για την πρωτοβουλία
τους να διοργανώσουν τη σημερινή εκδήλωση, η οποία έχει μια άκρως επίκαιρη και
κρίσιμη θεματολογία που αφορά στην Ενεργειακή Ένωση.
Στη βάση της εισαγωγής που έχει προηγηθεί από τον κ.
Γιώργο Μαρκοπουλιώτη για το τι είναι η Ενεργειακή Ένωση, με τη σειρά μου θα
επικεντρωθώ στο πώς επηρεάζεται η Κύπρος από τη στρατηγική της Ένωσης στον τομέα
της Ενέργειας.
Οι πέντε διαστάσεις της
Ενεργειακής Ένωσης, που είναι η ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού, η
ανταγωνιστική και ολοκληρωμένη εσωτερική αγορά ενέργειας, η μείωση της ζήτησης
ενέργειας, η μείωση του άνθρακα στο ενεργειακό μείγμα και η προώθηση της έρευνας
και καινοτομίας στον τομέα της ενέργειας, αποτελούν τους κύριους
πυλώνες και της ενεργειακής πολιτικής της Κυπριακής Κυβέρνησης, καθιστώντας
αναμφισβήτητη τη σημασία της Ενεργειακής Ένωσης για τη χώρα μας.
Η Κύπρος συμμετείχε ενεργά σε όλες τις συζητήσεις για τη
σύσταση και το σύστημα διακυβέρνησης της Ενεργειακής Ένωσης με την έναρξη των
συζητήσεων στο συνέδριο υψηλού επιπέδου στη Ρίγα τον Φεβρουάριο του 2015 και στη
συνέχεια στα Συμβούλια Υπουργών Ενέργειας και Αρχηγών Κρατών που ακολούθησαν.
Επιπλέον, κατά τη διαμόρφωση των Συμπερασμάτων που έχουν υιοθετηθεί στο
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου 2015, πετύχαμε να ενσωματωθούν σημαντικά σημεία
προς όφελος της χώρας μας.
Συγκεκριμένα, ο ενεργειακός
σχεδιασμός της Κύπρου ευνοείται από την υποχρέωση για επίτευξη ηλεκτρικών
διασυνδέσεων για τη μεταφορά τουλάχιστον 10% της ηλεκτροπαραγωγής του κάθε
κράτους μέλους σε γειτονικές χώρες. Θεωρούμε ότι οι υποδομές και, κυρίως, οι
διασυνδέσεις, αποτελούν τη σπονδυλική στήλη της εσωτερικής αγοράς ενέργειας και
χωρίς αυτές δεν μπορούμε να μιλάμε για ισότιμη συμμετοχή όλων των κρατών μελών
στην εσωτερική αγορά. Ο στόχος του 10% πρέπει να επιτευχθεί ανεξαιρέτως από όλα
τα κράτη μέλη και η Κύπρος πρέπει να αποτελέσει μέρος της εσωτερικής
αγοράς ηλεκτρισμού της ΕΕ
.
Μεγάλης, επίσης, σημασίας είναι η
διασφάλιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων όλων των κρατών μελών για την έρευνα και
εκμετάλλευση των δικών τους ενεργειακών πόρων, παρέχοντας στην Κύπρο τη
δυνατότητα για σωστή εκμετάλλευση και, παράλληλα, εμπορικοποίηση των γηγενών μας
κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.
Κυρίες και Κύριοι,
Το ενεργειακό προφίλ της Κύπρου, το οποίο θα σκιαγραφήσω
στη συνέχεια, θα καταδείξει τη ακριβώς τη σπουδαιότητα της Ενεργειακής Ένωσης
για τη χώρα μας.
Όπως είναι γνωστό, το ενεργειακό μας σύστημα είναι μικρό
και απομονωμένο, χωρίς διασύνδεση με τα διευρωπαϊκά δίκτυα ηλεκτρισμού και
φυσικού αερίου, ενώ βασίζεται στο, παρόν στάδιο, σχεδόν αποκλειστικά σε
εισαγωγές υγρών καυσίμων. Η μοναδική υπαλλακτική μορφή ενέργειας που υπάρχει
σήμερα είναι οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), με συνεισφορά 8,7% στην
ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας.
Η ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και το μικρό μέγεθος
της αγοράς, περιορίζει σε σημαντικό βαθμό τον ανταγωνισμό, με αποτέλεσμα το
κόστος των υγρών καυσίμων και του ηλεκτρισμού στην Κύπρο να βρίσκεται ψηλά σε
σύγκριση με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το γεγονός αυτό δυσχεραίνει την
ανάκαμψη της οικονομίας και μειώνει την ανταγωνιστικότητά της έναντι άλλων
αγορών, ενώ παράλληλα επιδεινώνει περαιτέρω υφιστάμενα κοινωνικά προβλήματα,
όπως είναι η ενεργειακή φτώχεια.
Η Κυβέρνηση, στα πλαίσια της ευρύτερης πολιτικής της,
καταβάλλει προσπάθειες για την αντιμετώπιση των προαναφερθέντων προκλήσεων στον
ενεργειακό τομέα, με απώτερο στόχο τη μείωση του κόστους ενέργειας τόσο στα
νοικοκυριά όσο και στις επιχειρήσεις. Προς τον σκοπό αυτό έχουμε τροχοδρομήσει
δράσεις που περιλαμβάνουν: την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ηλεκτρισμού, την
εισαγωγή και χρήση του φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή, την περαιτέρω
προώθηση της χρήσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και, συγκεκριμένα, της
χρήσης αποκεντρωμένων συστημάτων αυτοπαραγωγής ή net-metering, την προώθηση της
εξοικονόμησης ενέργειας, την αξιοποίηση των γηγενών αποθεμάτων φυσικού αερίου
και την άρση της ενεργειακής απομόνωσης.
Δεν υπάρχει πάντως αμφιβολία πως η ολοκλήρωση της
εσωτερικής αγοράς ηλεκτρισμού είναι ύψιστης σημασίας για την επίτευξη των κοινών
στόχων της Ενεργειακής Ένωσης. Εξού και ο Διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς,
σε συνεργασία με τη Ρυθμιστική Αρχή και το Υπουργείο, προωθούμε την εφαρμογή
κατάλληλων Κανόνων Αγοράς και την υιοθέτηση ενός νέου μοντέλου λειτουργίας της
αγοράς, το οποίο θα ενθαρρύνει τον ανταγωνισμό και θα διευκολύνει την ισότιμη
συμμετοχή των ΑΠΕ στην ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού.
Την ίδια στιγμή, για την προστασία και τη διασφάλιση των
συμφερόντων των ευάλωτων καταναλωτών στην απελευθερωμένη Αγορά Ηλεκτρισμού, η
Κυβέρνηση εφαρμόζει μέτρα για μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας προς
συγκεκριμένες κατηγορίες συμπολιτών μας. Προς τούτο εξέδωσα την 1 η
Σεπτεμβρίου 2015 σχετικό Διάταγμα, που καθορίζει οκτώ κατηγορίες ευάλωτων
καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται
για την προστασία τους, ειδικά κατά τις κρίσιμες περιόδους. Παράλληλα, σε
περίπτωση που ευάλωτοι καταναλωτές επιλέξουν να προχωρήσουν με την εγκατάσταση,
στην οικία τους, συστήματος φωτοβολταϊκών για χρήση με τη μέθοδο net metering,
τους παραχωρείται χορηγία της τάξης του το 50% περίπου του κόστους
εγκατάστασης.
Η δημιουργία των απαραίτητων ενεργειακών υποδομών είναι βασική προϋπόθεση
για τη βέλτιστη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ενέργειας. Για τον σκοπό αυτό η
Κυπριακή Δημοκρατία προωθεί το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ Κύπρου –
Ελλάδας – Ισραήλ με υποθαλάσσιο καλώδιο, γνωστό με το όνομα EuroAsia
Interconnector, καθώς και δύο έργα φυσικού αερίου. Το πρώτο είναι ο
διασυνοριακός αγωγός αερίου «EastMed Pipeline», ο οποίος θα διασυνδέει τα
κοιτάσματα της Κύπρου με την Ευρώπη μέσω Ελλάδας και, το δεύτερο, ένα έργο
ειδικά στοχευμένο για τις ανάγκες της Κύπρου, που θα βοηθήσει στην άρση της
ενεργειακής απομόνωσης και θα επιτρέψει τη μεταφορά φυσικού αερίου από την
Ανατολική Μεσόγειο στην Κύπρο, είναι το «Removing internal bottlenecks in Cyprus
to end isolation and to allow for the transmission of gas from East Med». Η
Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει συμπεριλάβει τα εν λόγω έργα στη νέα λίστα των Έργων
Κοινού Ενδιαφέροντος που υιοθετήθηκε μόλις την Τετάρτη. Μάλιστα, τα έργα αυτά
δύνανται πλέον να επωφεληθούν από ταχείες διαδικασίες χορήγησης αδειών και
περιβαλλοντικής αξιολόγησης, καθώς επίσης και σχετικής χρηματοδότησης από τη
Διευκόλυνση Συνδέοντας την Ευρώπη.
Η επίτευξη μείωσης του κόστους ενέργειας, θεωρούμε ότι
θα επιτευχθεί με στοχευμένες δράσεις προς μείωση της εξάρτησής μας από τις
εισαγωγές ενέργειας. Είναι, λοιπόν, γι’ αυτόν τον λόγο που η Κυβέρνηση συνεχίζει
με εντατικούς ρυθμούς την υλοποίηση της στρατηγικής μας για αξιοποίηση των
υδρογονανθράκων εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) της Κυπριακής
Δημοκρατίας.
Σημειώνω ιδιαίτερα τις εντατικές συζητήσεις στις οποίες
βρίσκεται το Υπουργείο με τους αδειούχους του ερευνητικού τεμαχίου 12, για
διαμόρφωση του βέλτιστου Σχεδίου Ανάπτυξης και Παραγωγής του κοιτάσματος
«Αφροδίτη», το οποίο θα μεγιστοποιήσει τα έσοδα της Κυπριακής Δημοκρατίας και θα
καταστήσει τη χώρα μας παραγωγό φυσικού αερίου στον ενεργειακό χάρτη της
ευρύτερης περιοχής της Μεσογείου.
Είναι, πάντως, βέβαιο ότι μετά και από την πρόσφατη
ανακάλυψη του κοιτάσματος «Zohr» στην ΑΟΖ της Αιγύπτου από την Ιταλική ΕΝΙ, οι
εξελίξεις στον τομέα των υδρογονανθράκων στην περιοχή μας είναι ραγδαίες σε
επίπεδο γεωλογικό, γεωπολιτικό και εμπορικό. Η δε ενεργειακή αναβάθμιση της
ανατολικής Μεσογείου έχει θετικό αντίκτυπο και στην Κυπριακή Δημοκρατία, αφού
προσδίδει περισσότερη βαρύτητα στις εναλλακτικές οδούς και πηγές ανεφοδιασμού
της ΕΕ με φυσικό αέριο.
Ο ενεργειακός σχεδιασμός της χώρας μας, όπως ανέφερα και
στην αρχή του χαιρετισμού μου, περιλαμβάνει επίσης την προώθηση της χρήσης των
Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και της εξοικονόμησης ενέργειας.
Η μέχρι στιγμής πολιτική για την προώθηση των ΑΠΕ έχει
εξυπηρετήσει τον σκοπό της, αφού το μερίδιο ΑΠΕ στην τελική ακαθάριστη
κατανάλωση της χώρας ανήλθε στο 8,7% το 2014, υπερκαλύπτοντας τον ενδιάμεσο
ενδεικτικό στόχο πορείας του 7,45% που καθορίζει η σχετική Οδηγία για τις ΑΠΕ
για τη διετία 2015-2016.
Αναμφίβολα, η επίτευξη των υποχρεωτικών εθνικών στόχων
έως το 2020 απαιτεί επαγρύπνηση, συνεχή προσπάθεια και αναθεώρηση σχεδιασμών,
αναλόγως των εξελίξεων.
Όσον αφορά, τέλος, τον τομέα της
Εξοικονόμησης Ενέργειας, σημειώνω πως στα πλαίσια του 3ου Εθνικού Σχεδίου Δράσης
για την Ενεργειακή Απόδοση που ετοιμάστηκε το 2014, η χώρα μας έχει καθορίσει
τον εθνικό ενδεικτικό στόχο για εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας 14,5% μέχρι
το 2020, καθώς και τα μέτρα που θα υλοποιηθούν για την επίτευξή του. Τα δε
σχέδια χορηγιών με τίτλο «Εξοικονομώ Αναβαθμίζω» τα οποία παρέχουν χορηγίες για
επενδύσεις ενεργειακής αναβάθμισης υφιστάμενων κτηρίων, αλλά και η αξιοποίηση
πόρων που εξασφαλίστηκαν από το διασυνοριακό Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Ελλάδα-Κύπρος,
με την επωνυμία “ΕΝΕΡΓΕΙΝ”, για την ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων κτηρίων,
αναμένεται ότι θα συνεισφέρουν στην επίτευξη του στόχου.
Κυρίες και Κύριοι,
Κλείνοντας, επιτρέψτε μου να τονίσω ότι η Ενεργειακή
Ένωση, το φιλόδοξο αυτό Ευρωπαϊκό Ενεργειακό σχέδιο όπως έχει χαρακτηριστεί από
τον αρμόδιο Ευρωπαίο Επίτροπο και Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μάρος
Σέφκοβιτς, είναι καίριας σημασίας για τη χώρα μας. Ως Κυπριακή Δημοκρατία
προσβλέπουμε, ακριβώς, στη οικοδόμηση μιας Ενεργειακής Ένωσης όχι μόνο ως μέσο
μιας πιο ολοκληρωμένης και περιεκτικής προσέγγισης στα θέματα της Ενέργειας,
αλλά και ως μέσο για μια καλύτερη αντιμετώπιση των ιδιαιτεροτήτων κάθε κράτους
μέλους.
Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας.
__________
