Ομιλία του
Κυβερνητικού Εκπροσώπου κ. Νίκου Χριστοδουλίδη
στο εθνικό
μνημόσυνο του ήρωα της ΕΟΚΑ ‘55-‘59, Μιχαλάκη Παρίδη
Αγαπητοί φίλες και φίλοι,
Συμπατριώτισσες και
συμπατριώτες,
Θεωρώ τιμή και προνόμιο που
βρίσκομαι σήμερα στην Αναφωτία, για να εκφωνήσω λόγο μνήμης και τιμής για ένα
σπουδαίο ήρωα της Κοινότητας, έναν μεγάλο αγωνιστή του απελευθερωτικού αγώνα της
ΕΟΚΑ, τον Μιχαλάκη Παρίδη.
Θέλω να ευχαριστήσω θερμά το
Κοινοτικό Συμβούλιο της Αναφωτίας, τους συναγωνιστές και τους συγγενείς του ήρωα
για την τιμητική πρόσκλησή τους.
Σε καιρούς χαλεπούς για την
πατρίδα, σε καιρούς που η κοινωνία μας έχει ανάγκη από θετικά πρότυπα χρέους και
ευθύνης, η απόδοση τιμής σε όσους αυτοβούλως προέταξαν το ανάστημά τους
υπερασπιζόμενοι την ελευθερία και τη δημοκρατία, αποτελεί διαχρονικό χρέος προς
την ιστορία μας, σταθερή υπόμνηση της ανεξόφλητης ευθύνης μας και παντοτινή
οφειλή προς τους ήρωες μας.
Πρωτοβουλίες, όπως η σημερινή
είναι αναγκαίες για να συντηρούμε ζωντανή και άσβεστη τη μνήμη των ανθρώπων που
πρόσφεραν σε αυτόν τον τόπο και για να αντλούμε διδάγματα από την ιστορία, για
να χαράσσουμε το δρόμο μας προς το μέλλον.
Τα μνημόσυνα των ηρώων μας είναι
ημερολόγιο μνήμης των αγώνων για τη δημοκρατία και την ελευθερία αυτού του
τόπου. Είναι ταυτόχρονα προσκλητήριο αγώνα για όλους εμάς. Αγώνα για να
τερματιστεί η κατοχή και να επανενώσουμε την πατρίδα μας, να αποκαταστήσουμε τα
δίκαια του μαρτυρικού μας λαού.
Με αυτές τις σκέψεις και
επιφορτισμένος με τη βαριά ευθύνη και το προνόμιο να αποτυπώσω, χωρίς υπέρβαση
του μέτρου και χωρίς υπερβολές, το μεγαλείο και το νόημα της θυσίας του ήρωα της
Αναφωτίας, θα επιχειρήσω μια ιστορική αναδρομή στη θυσία του, ανατρέχοντας στους
καιρούς της λεβεντιάς και των ιδανικών, που δημιούργησαν το θρύλο της ΕΟΚΑ.
Γεννημένος το 1933 στην Αναφωτία,
ο Μιχαλάκης Παρίδης παιδί μιας πολύτεκνης αγροτικής οικογένειας επέδειξε
ιδιαίτερο ζήλο για τα γράμματα. Φοίτησε στο
Δημοτικό Σχολείο της Αναφωτίας, στο Εμπορικό Λύκειο Λάρνακας και στη συνέχεια
στην Αμερικανική Ακαδημία για δυο χρόνια. Ακολούθως, εργάστηκε στην Τράπεζα
Κύπρου, στην Τέρρα Σάντα ως δάσκαλος και στο Εμπορικό Επιμελητήριο της
Κύπρου.
Μεγαλωμένος σε πολυμελή αγροτική
οικογένεια που τον γαλούχησε με τα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη, εντάχθηκε στις
τάξεις της ΠΕΟΝ και της ΟΧΕΝ, δυο οργανώσεων που πρωτοστατούσαν στις ενωτικές
διεκδικήσεις του Κυπριακού Ελληνισμού και από τις οποίες είχαν στρατολογηθεί οι
πρώτοι πυρήνες της ΕΟΚΑ. Έτσι, μυήθηκε και στις τάξεις της ΕΟΚΑ, πριν ακόμη από
την ιστορική μέρα της 1 ης Απριλίου 1955, θέτοντας σαν βασική του
προτεραιότητα την ελευθερία της πατρίδας του και ως αποτέλεσμα, την Ένωσή της με
την Ελλάδα.
Ο Παρίδης αποδείχτηκε μία από τις
πιο ευγενικές προσωπικότητες του Αγώνα, αφού διακρινόταν για τη φλογερή πίστη
του στον Χριστό και τη μητέρα πατρίδα, την πανίσχυρη και συναρπαστική
προσωπικότητα, τον πατριωτισμό, την ανδρεία, την ευφυΐα, την ευρηματικότητα και
τα ηγετικά του προσόντα. Πέραν όμως από την αγωνιστική φλόγα, που παρέμενε
άσβεστη στην καρδιά του, δεν παραμέρισε τα άλλα ενδιαφέροντά του, αφού εκτός από
εξαίρετος άνθρωπος και αγωνιστής υπήρξε και εξαίρετος ποιητής.
Η έναρξη του Αγώνα την 1
η Απριλίου το 1955 τον βρίσκει Τομεάρχη Λάρνακος και επικεφαλής της ομάδας
«Άρης», η οποία μαζί με μέλη από την ομάδα «Κρόνος» πραγματοποίησε βομβιστική
επίθεση εναντίον της αίθουσας συνεδριάσεων του Δικαστηρίου Λάρνακας. Στην
επιχείρηση, ο Παρίδης συνελήφθη μαζί με τους συναγωνιστές του Σταύρο Ποσκώτη,
Γιώργο Λυκούργο, Ξάνθο Ιακωβίδη και Ιάκωβο Καϊσερλίδη, και οδηγήθηκε στο
δικαστήριο, όπου και καταδικάστηκε σε επταετή φυλάκιση.
Δύο χρόνια αργότερα, τον Δεκέμβριο
του 1957, παρά τα αυστηρά μέτρα φρούρησης και με τη βοήθεια μίας νοσοκόμας και
συναγωνιστών του κατάφερε να δραπετεύσει από το Νοσοκομείο Λευκωσίας, στο οποίο
είχε μεταφερθεί για εγχείρηση, έτσι ώστε να συνεχίσει τη δράση του. Από την
περιοχή Αγλαντζιάς, όπου μεταφέρθηκε αρχικά για λίγες μέρες, προωθήθηκε στην
περιοχή Λάρνακας, αρχικά στο χωριό Τρούλλοι, αργότερα στις Αγγλισίδες και από
εκεί σε κρησφύγετο στην περιοχή του Αγίου Μηνά για να καταλήξει τελικά στη
Βάβλα, αφού ο Διγενής του ανέθεσε τον εκτός πόλης τομέα της Λάρνακας. Ως
Τομεάρχης της επαρχίας κατάφερε να ανασυντάξει τις ομάδες των χωριών του Τομέα
του και να αποσπάσει τα συγχαρητήρια του Διγενή για την πλούσια δράση του.
Εκεί, στη Βάβλα οι Άγγλοι
κατάφεραν να τον εντοπίσουν στο σπίτι του τότε
δασκάλου του χωριού, Χριστάκη Καραγιώργη, όπου κρυβόταν. Ο Μιχαλάκης, παρά το
γεγονός ότι πληροφορήθηκε την άφιξη των Άγγλων στρατιωτών και των Τούρκων
επικουρικών στη Βάβλα, έτοιμος πια να αναμετρήσει τη λεβεντιά του μαζί τους,
αρνήθηκε να εγκαταλείψει το χωριό και αποφάσισε να δώσει μόνος του τη μάχη, το
πρωινό της 27 ης Αυγούστου 1958.
Έπεσε μαχόμενος, υπογράφοντας με
το δικό του αίμα τη διακήρυξη απέναντι στους Άγγλους ότι «Οι αγωνιστές της
ελευθερίας δεν παραδίδονται. Νικούν ή πεθαίνουν» και πως «οι Έλληνες πεθαίνουν
για να μείνουν αθάνατοι».
Ο Μιχαλάκης Παρίδης μνημονεύεται
πλάι στο άλλο ηρωικό τέκνο της Αναφωτίας, τον Τάσο Κωνσταντίνου, που έπεσε
ηρωικά εναντίον των Τούρκων στασιαστών στη μάχη του Αγίου Σωζόμενου τον
Φεβρουάριο του 1964, και τον Χριστόδουλο Φωτίου Μαούζη από τη Βοκολίδα που
εκτελέστηκε από τους Τούρκους εισβολείς στη Βώνη τον Αύγουστο του 1974.
Τρεις ηρωικές μορφές, τρεις
ηρωικές στιγμές, τρεις ηρωικές περίοδοι της πολύπαθης πατρίδας μας συναντώνται
στον ιερό αυτό χώρο της Αναφωτίας: 1955-59, 1964, 1974. Ο Μιχαλάκης Παρίδης, ο
Τάσος Κωνσταντίου και ο Χριστόδουλος Μαούζη μάς θυμίζουν ότι αυτός ο τόπος δεν
σταμάτησε και δεν θα σταματήσει ποτέ να μάχεται, να πολεμά και να διεκδικεί το
δίκαιο και την ελευθερία του.
Ταυτόχρονα θα ήταν παράλειψη να μη
σημειώσω το γεγονός ότι ο Παρίδης είχε την τύχη να έχει φίλο και συναγωνιστή τον
Ανδρέα Σουρουκλή, έναν άλλο δοξασμένο ήρωα της επαρχίας Λάρνακας, που έπεσε
μαχόμενος, το 1957 στη μάχη των Τρούλλων. Ο Ανδρέας Σουρουκλής ήταν αυτός που,
όταν ο Παρίδης δραπέτευσε από το νοσοκομείο, στο οποίο είχε μεταφερθεί από τη
φυλακή για να εγχειρισθεί, του πρόσφερε καταφύγιο και κάλυψη στο σπίτι του στους
Τρούλλους.
Ο Παρίδης συνεργάστηκε και με τον
άλλο μεγάλο ήρωα της Λάρνακας, τον Πετράκη Κυπριανού, τον οποίο συνάντησε στην
Αναφωτία, όπου είχε καταφύγει για ασφάλεια, μετά που καταδόθηκε στους Άγγλους. Ο
Παρίδης όρισε τον Πετράκη ως υπεύθυνο για την περιοχή μεταξύ των χωριών
Χοιροκοιτίας, Βάβλας, Οράς, Βαβατσινιάς. Στην Ορά, όπου είχε οδηγίες από τον
Τομεάρχη του για κατασκευή κρησφύγετου, περικυκλώθηκε από τρεις χιλιάδες Άγγλους
στρατιώτες που του ζήτησαν να παραδοθεί. Ο Πετράκης Κυπριανού έπεσε μαχόμενος
πολεμώντας μόνος, εναντίον πάνοπλων Εγγλέζων
Η απόδοση τιμής σε όσους προέταξαν
το ανάστημά τους υπερασπιζόμενοι την τιμή και την ακεραιότητα της πατρίδας,
αποτελεί διαχρονικό χρέος προς την ιστορία μας, σταθερή υπόμνηση της ανεξόφλητης
ευθύνης μας και παντοτινή οφειλή προς τους ήρωες και μάρτυρες της κυπριακής
ελευθερίας. Σήμερα, δεκάδες χρόνια από τη θυσία του Μιχαλάκη Παρίδη,
αναλογιζόμαστε τις δικές μας ευθύνες. Και δίνουμε την υπόσχεση ότι συνεχίζουμε
να βαδίζουμε στον δρόμο που εκείνος χάραξε με τελικό και αδιαπραγμάτευτο
προορισμό μας την ελευθερία, την ενότητα και την εδαφική ακεραιότητα της
πατρίδας μας. Δίνουμε την υπόσχεση ότι με εφόδιά μας την ενότητα και την
ομοψυχία συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε για τη διεκδίκηση της εθνικής μας
αξιοπρέπειας και των απαράγραπτων δικαιωμάτων του λαού μας που βάναυσα
παραβιάζονται από τη βία και την αλαζονεία της τουρκικής κατοχής.
Για 41 χρόνια, οι τραγικές
συνέπειες της τουρκικής επιδρομής και της συνεχιζόμενης κατοχής παραμένουν
αναλλοίωτες: Οι πρόσφυγες, οι αγνοούμενοι, οι εγκλωβισμένοι, η παραβίαση των
ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών του κυπριακού λαού
αποτελούν τα αδιάσειστα τεκμήρια της συνεχιζόμενης διεθνούς παρανομίας εις βάρος
της Κύπρου.
Δεν μπορεί να είναι αυτή η μοίρα
μας. Η ιστορική μας ευθύνη είναι να αποκαταστήσουμε την ιστορική συνέχεια στον
τόπο μας.
Στο διάστημα που διερχόμαστε
έχουμε εμπλακεί σε έναν νέο διάλογο προκειμένου να επιτύχουμε τον τερματισμό της
κατοχής, την επανένωση της πατρίδας μας, προκειμένου να την απαλλάξουμε από τα
κατοχικά στρατεύματα και να διαμορφώσουμε συνθήκες ειρήνης και προοπτικής για
το μέλλον.
Υπάρχουν σήμερα κάποια δεδομένα
που μας επιτρέπουν να είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι. Υπάρχουν σήμερα εκείνα τα
κίνητρα που μια ορθολογιστικά σκεπτόμενη Τουρκία μπορεί να αντιληφθεί τα οφέλη
και για την ίδια, από μια ενδεχόμενη λύση του Κυπριακού.
Δεν υπάρχει ταυτόχρονα αμφιβολία
πως τα προβλήματα που συναντούμε και θα συναντήσουμε θα είναι μεγάλα.
Παραμένουμε σοβαροί, συγκρατημένα αισιόδοξοι και συνεπείς ως προς την ανάγκη για
σκληρή δουλειά προς την κατεύθυνση τερματισμού της κατοχής, προς επίτευξη του
στόχου να παραδώσουμε στη νέα γενιά μια πατρίδα απαλλαγμένη από στρατούς κατοχής
και διαχωριστικές γραμμές. Οφείλουμε να κληροδοτήσουμε στα παιδιά μας μια χώρα
ασφαλή και ευημερούσα.
Μετά από τόσα χρόνια απογοήτευσης
είναι φυσιολογικό κάποιοι συμπολίτες μας να αντιμετωπίζουν και τη νέα προσπάθεια
με επιφύλαξη. Άλλωστε δεν είναι η πρώτη φορά που μιλήσαμε για ευκαιρίες επίλυσης
του Κυπριακού οι οποίες, δυστυχώς, ναυάγησαν. Οφείλουμε, ωστόσο, όλοι να
κρατήσουμε ψηλά το επίπεδο του διαλόγου, χωρίς χαρακτηρισμούς και αφορισμούς. Να
αναγνωρίσουμε πως όλοι αγωνιζόμαστε για το καλό αυτής της πατρίδας.
Το μήνυμα προς όλα τα κόμματα και
προς το σύνολο του κυπριακού λαού είναι ότι μια λύση στο πλαίσιο, στο οποίο
γίνεται ο διάλογος –και που είναι οι Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου, τα σχετικά
ψηφίσματα του ΟΗΕ, η Συμφωνία της 8 ης Ιουλίου και το Κοινό
Ανακοινωθέν της 11 ης Φεβρουαρίου- θα είναι επιτυχία για όλους μας,
ενώ μια ενδεχόμενη αποτυχία θα είναι κάτι αρνητικό για όλους. Για αυτό, το
κάλεσμα είναι προς όλους για να εργαστούμε μαζί, έτσι ώστε να καταλήξουμε σε ένα
θετικό αποτέλεσμα και να τερματιστεί η κατοχή.
Είναι λανθασμένη η επιλογή να
τοποθετούμαστε από τώρα με ένα ‘ναι’ ή με ένα ‘όχι’ σε ένα σχέδιο, το οποίο δεν
έχουμε ενώπιον μας. Η προσπάθεια είναι να καταλήξουμε σε ένα σχέδιο λύσης που θα
ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του κυπριακού λαού, έτσι ώστε να έχει και ένα
θετικό αποτέλεσμα σε ένα δημοψήφισμα.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σε
καμία περίπτωση δεν θα θέσει ενώπιον του λαού ένα σχέδιο, με το οποίο ο ίδιος
δεν συμφωνεί και δεν ανταποκρίνεται κατ’ επέκταση και στις προσδοκίες του
κυπριακού λαού.
Αυτήν την ώρα της εθνικής μνήμης,
αποτιμώντας τη θυσία των ηρώων, οφείλουμε να αναλογιστούμε τις δικές μας
ιστορικές ευθύνες και το χρέος μας προς την πατρίδα.
Ηθική μας επιταγή και φόρος τιμής
τόσο απέναντι στον μεγάλο αγωνιστή της ΕΟΚΑ Μιχαλάκη Παρίδη, που προσέφερε τα 25
του χρόνια ως μαγιά στο απελευθερωτικό έπος, όσο και απέναντι στους άλλους
αγωνιστές του Έθνους, είναι να σταθούμε με ευλάβεια μπροστά στο παράστημά τους,
να αντλήσουμε διδάγματα από τη θυσία τους και ενωμένοι και συνεργαζόμενοι να
διεκδικήσουμε την επανένωση της πατρίδας μας.
Αιωνία του η μνήμη.
