Χαιρετισμός
Υπουργού Δικαιοσύνης κ. Ιωνά Νικολάου στο σεμινάριο
«Κράτος
Δικαίου, Δικαστική Προστασία και Οικονομική Κρίση»
Σας
ευχαριστώ για την πρόσκληση να παρευρεθώ και να χαιρετίσω το 3 ο
Νομικό Σεμινάριο που αρχίζει σήμερα και το οποίο διοργανώνεται από τον
Ευρωπαϊκό Οργανισμό Δημοσίου Δικαίου, στο πλαίσιο των επιμορφωτικών σεμιναρίων
για δικαστές και δικηγόρους σε θέματα δημοσίου δικαίου.
Χαίρομαι
ιδιαίτερα γιατί το Σεμινάριο εστιάζεται πάνω σε ενδιαφέροντα θέματα, τα οποία αποτελούν αντικείμενο συνεχούς μελέτης και
έρευνας, αλλά και συνεχούς εξέλιξης, νομοθετικής και νομολογιακής, ειδικότερα
σε μια περίοδο που το Κράτος μας ταλανίζεται έντονα από τις επιπτώσεις
της οικονομικής κρίσης και όπου το κράτος δικαίου απειλείται.
Αυτού
του είδους οι νομικές συνευρέσεις που συμβάλλουν στην παραγωγή νομικής σκέψης,
έρευνας και συζήτησης, σε πολλά επίπεδα, ενισχύουν και προάγουν τη νομική
επιστήμη στον τόπο μας. Είναι
πρόδηλο από το πρόγραμμα ότι θα ακουστούν εισηγήσεις που προοιωνίζουν ζωηρές και
ενδιαφέρουσες συζητήσεις και παρεμβάσεις.
Το
κράτος δικαίου συνιστά νομικά δεσμευτική συνταγματική αρχή. Αναγνωρίζεται
ομόφωνα ως θεμελιώδες πρότυπο που καθοδηγεί και περιορίζει την άσκηση των
δημοκρατικών εξουσιών, και ως εγγενές στοιχείο κάθε δημοκρατικής κοινωνίας, για
τον σεβασμό του οποίου απαιτείται όλοι να αντιμετωπίζονται από τους υπευθύνους
λήψης αποφάσεων με αξιοπρέπεια, ισότητα, λογική και σύμφωνα με τον νόμο, και να
έχουν τη δυνατότητα να προσφεύγουν κατά αποφάσεων ενώπιον ανεξάρτητων και
αμερόληπτων δικαστηρίων.
Μια
ευνομούμενη πολιτεία, δεν οφείλει μόνο να θέτει, μέσω των νόμων, τις βάσεις και
τους κανόνες της κοινωνικής συμβίωσης και της ανάπτυξης και προστασίας των
δημοκρατικών ελευθεριών των πολιτών, αλλά έχει χρέος να επαγρυπνεί και να
προφυλάσσει τους μηχανισμούς για την απονομή πραγματικής δικαιοσύνης, με την
έννοια της σωστής και ίσης για όλους εφαρμογής των νόμων αυτών.
Η
ποιότητα της κοινωνίας μας αντικατοπτρίζει την ποιότητα των πολιτών της.
Είναι
παραδεκτό ότι το δίκαιο εξελίσσεται και μεταβάλλεται σε συνεχή διαλεκτική σχέση
με την κοινωνική πραγματικότητα. Υπάρχει έτσι μια δυναμική του δικαίου που
συνδέεται με τις γενικότερες πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές και ιδεολογικές
μεταβολές, και καθορίζει τη ζωή και την εξέλιξη των νομικών θεσμών. Μέχρι
την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα, η ποιότητα ζωής των
πολιτών συνδεόταν και αξιολογείτο με όρους οικονομικής ανάπτυξης των σύγχρονων
κοινωνιών. Τα δεδομένα αυτά ανατράπηκαν άρδην με την οικονομική κρίση που
πρωτοξεκίνησε στις ΗΠΑ και διασπείρεται σταθερά σε όλο τον πλανήτη.
Σήμερα,
η οικονομική ανάπτυξη φαίνεται να έχει τελματώσει και επιπλέον να απειλεί την
απόλαυση των βασικών ατομικών, πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Σε αυτή την
κρίσιμη καμπή, η απαίτηση για τη διασφάλιση του κράτους δικαίου, καθίσταται όχι
μόνο έντονα επίκαιρη, αλλά σαφώς επιτακτικότερη. Η οικονομική κρίση επιβάλλει τη
διαφοροποίηση και αναπροσαρμογή των διάφορων λειτουργιών του, με τρόπο ώστε η
παρέμβαση του κράτους στις κοινωνικές σχέσεις να επιτελέσει αποτελεσματικότερα
τον ρόλο του, δηλαδή, σε τελευταία ανάλυση, να διασφαλίσει την αναπαραγωγή του
κυρίαρχου κοινωνικο-οικονομικού σχηματισμού.
Μέσα
από πληθώρα εθνικών δραστηριοτήτων, η Κυβέρνηση στοχεύει να οικοδομήσει μια
κοινωνία πιο δίκαιη, βασιζόμενη στην αρχή
της διάκρισης των εξουσιών, η οποία αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη
διασφάλιση της συμμόρφωσης με την αρχή του κράτους δικαίου .
Σε
ό,τι αφορά στο δικαστικό σύστημα, η πολιτική της Κυβέρνησης και κατ’ ακολουθίαν
του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, στοχεύει στην ενίσχυση, σε στενή
συνεργασία με το Ανώτατο Δικαστήριο και στο πλαίσιο των δικών μας αρμοδιοτήτων,
όλων σφαιρικά των παραγόντων που σχετίζονται και μπορούν να συμβάλουν στην ομαλή
και απρόσκοπτη απονομή της δικαιοσύνης, με απόλυτο σεβασμό στη συνταγματικά
κατοχυρωμένη ανεξαρτησία και αυτονομία της.
Στο
πλαίσιο αυτής της πολιτικής, έχοντας ως στόχο
την ομαλή και απρόσκοπτη λειτουργία του Ανώτατου Δικαστηρίου, την ταχεία απονομή
της δικαιοσύνης γενικότερα, αλλά και την εξειδίκευση στις ιδιάζουσες απαιτήσεις
του δημοσίου δικαίου και της διοικητικής δικαιοσύνης, κατατέθηκε το πακέτο
νομοσχεδίων για τη δημιουργία Διοικητικού Δικαστηρίου, το οποίο θα αναλάβει την
εκδίκαση, σε πρώτο βαθμό, προσφυγών κατά το Άρθρο 146 του Συντάγματος, με στόχο
τη σημαντική αποσυμφόρηση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ώστε να επιτυγχάνεται ταχεία
απονομή της δικαιοσύνης στη δευτεροβάθμια δικαιοδοσία, και, παράλληλα, ταχεία
εκδίκαση των προσφυγών κατά των πράξεων της Διοίκησης.
Οι
ρυθμίσεις που περιλαμβάνουν τα δύο νομοσχέδια και η τροποποίηση του Άρθρου 146
του Συντάγματος συζητήθηκαν διεξοδικά με το Ανώτατο Δικαστήριο, τον Γενικό
Εισαγγελέα της Δημοκρατίας και τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο,
οριστικοποιήθηκαν με τη σύμφωνη γνώμη όλων, η δε εξέταση τους στην αρμόδια
κοινοβουλευτική επιτροπή έχει ουσιαστικά ολοκληρωθεί, ώστε να αναμένεται σύντομα
η ψήφιση των σημαντικών αυτών νομοσχεδίων σε Νόμους.
Αγαπητοί
Συνάδελφοι,
Σε
αυτή την εποχή της αλληλεξάρτησης, όπου ο καθένας μας είναι μάρτυρας των
πολιτικών και κοινωνικοοικονομικών μετασχηματισμών και των άνευ προηγουμένου
τεχνολογικών και επιστημονικών αλλαγών, αλλά, επίσης, και των εκτεταμένων
παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προβάλλει περισσότερο από ποτέ
επιτακτική η ανάγκη για την προώθηση και προάσπιση των ιδανικών της ελευθερίας,
της ειρήνης, της δημοκρατίας και της δικαιοσύνης, οι οποίες δύνανται να
διατηρηθούν μόνο, αν η υπεροχή του κράτους δικαίου κυριαρχήσει.
Η
διασφάλιση του κράτους δικαίου εξασφαλίζεται όχι μόνο από το γραπτό Σύνταγμα και
τις νομικές διατάξεις, αλλά επίσης από τη δέσμευση της Κυβέρνησης να τηρεί τους
υπό εντολή συνταγματικούς περιορισμούς, την ψήφιση από την Νομοθετική Εξουσία μη
αντισυνταγματικών νόμων και την ύπαρξη μιας ανεξάρτητης και ανεπηρέαστης
Δικαστικής Εξουσίας.
Σε
αυτές τις εξαιρετικά δύσκολες στιγμές που διανύουμε, είναι αδήριτη υποχρέωση μας
να εντείνουμε τις προσπάθειές μας για να διασφαλιστεί η συνέχιση της προόδου και
να αποφευχθεί οποιαδήποτε οπισθοδρόμηση σε ό,τι έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα
στον τομέα της δικαιοσύνης.
Η
Κυβέρνηση του Προέδρου της Δημοκρατίας επιθυμεί διακαώς την αναγέννηση της
κυπριακής κοινωνίας, σε μια υγιή κοινωνία, βασιζόμενη στις αρχές του κράτους
δικαίου, όπου δεν θα αποκλείει κανέναν και όπου κανένας δεν περισσεύει!
Με
τον χαιρετισμό αυτό, δεν θα επιχειρήσω οποιαδήποτε αναφορά σε πτυχές γύρω από τα
θέματα που θα απασχολήσουν το Σεμινάριο. Το έργο αυτό το έχουν ήδη αναλάβει
ειδικοί. Εύχομαι τα συμπεράσματα και οι εισηγήσεις που θα αναδειχθούν από το
Σεμινάριο, να αξιοποιηθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Το Υπουργείο
Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως τα αναμένει με ενδιαφέρον.
Με
τις σκέψεις αυτές, καλωσορίζω στην Κύπρο τους εκλεκτούς ομιλητές, καθηγητές της
Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, τον κ. Φλογαΐτη, Διευθυντή του
Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου, τον κ. Ράντο, Αντιπρόεδρο του Συμβουλίου
της Επικρατείας, και εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες του Σεμιναρίου.
