Οι εξελίξεις στα Τουρκοκυπριακά
Κόμματα μετά τις λεγόμενες Προεδρικές Εκλογές στα κατεχόμενα
Η
επικράτηση του Μουσταφά Ακιντζί με ποσοστό 60,50% στις τελευταίες «Προεδρικές
εκλογές» στα κατεχόμενα έχει επηρεάσει σημαντικά την δυναμική εντός των
Τουρκοκυπριακών Κομμάτων στα οποία μέσα στους επόμενους μήνες αναμένονται εξελίξεις όσον αφορά στην εσωτερική τους δομή
και στην ανασύνταξη δυνάμεων.
Ούτως,
ή άλλως, η εκλογή του Ακιντζί σχετίζεται με τις κομματικές και ιδεολογικές
ανακατατάξεις οι οποίες είχαν καταγραφεί και στις δύο προηγούμενες «εκλογικές
αναμετρήσεις» στα κατεχόμενα, τις «βουλευτικές εκλογές» του 2013 όπου υπήρξε
ανανέωση κατά 60% των «μελών» της «βουλής» με νεότερα και μη παραδοσιακά
κομματικά στελέχη και με τις «δημοτικές εκλογές» του 2014 όπου υποψήφιοι όπως ο
δήμαρχος της κατεχόμενης Λευκωσίας Μεχμέτ Χαρμαντζί κατάφεραν να εκτοπίσουν
τους υποψηφίους μεγάλων κομμάτων και να αναδειχθούν νικητές με μεγάλη διαφορά. Και
οι τρεις «εκλογικές αναμετρήσεις» έχουν καταδείξει πως υπάρχει απαξίωση των «ψηφοφόρων» στα παλιά κομματικά
και πολιτικά σχήματα, αλλαγή στον παραδοσιακό τρόπο που ψήφιζε η Τουρκοκυπριακή
κοινότητα καθώς και μετακίνηση ψήφων σε άλλα ιδεολογικά ρεύματα και αμφισβήτηση
του πολιτικού και κομματικού κατεστημένου.
1.
Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα -
Ενωμένες Δυνάμεις (CTP-BG):
Η βαριά ήττα που δέχτηκε το κόμμα
μετά την αποτυχία της υποψήφιας του Σιμπέλ Σιμπέρ να περάσει στον δεύτερο γύρο
των εκλογών με ποσοστό μόλις22.51%έχει φέρει στην επιφάνεια την μεγάλη κρίση
που υπόβοσκε στο Κόμμα ανάμεσα στα παλαιά σκληροπυρηνικά αριστερά στελέχη και
τα πιο φιλελεύθερα και πιο φιλικά διακείμενα προς την Άγκυρα. Η ήττα της Σιμπέλ
ήταν και ήττα της νέας ομάδας του Κόμματος στην οποία ανήκει και ο νυν ηγέτης
και λεγόμενος πρωθυπουργός ΟζκάνΓιοργκαντζίογλου. Τώρα, παλιά στελέχη, όπως ο
Μεχμέτ Αλί Ταλάτ και ο ΦερντίΣαμπίτΣογιέρ αναμένεται να ανέλθουν στην ηγεσία
του CTP.
Ήδη έχει εξαγγελθεί το εκλογικό συνέδριο του Κόμματος στις 14 Ιουνίου, όπου ο
Γιοργκαντζίογλου, που ανέλαβε την ευθύνη της βαριάς ήττας, δήλωσε πως δεν θα
διεκδικήσει την ηγεσία, την οποία θα διεκδικήσει ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ που
επανέρχεται στηνενεργό πολιτική. Το CTP είχε υποστηρίξει τον Ακιντζί στον δεύτερο γύρο των εκλογών
και δήλωσε πως τον στηρίζει πλήρως όσον αφορά στις συνομιλίες για το Κυπριακό.
Θεωρείται πως η τοποθέτηση του Οζντίλ Ναμί στην θέση του διαπραγματευτή στις
συνομιλίες, σχετίζεται με την υποστήριξη του Κόμματος προς τον Ακιντζί. Όσον
αφορά στην λεγόμενη κυβέρνηση συνασπισμού ανάμεσα στο CTP
και το Δημοκρατικό Κόμμα (DP)
του Σερντάρ Ντενκτάς, δεν αναμένεται για την ώρα να διαλυθεί ούτε
προγραμματίζεται να διεξαχθούν πρόωρες «βουλευτικές εκλογές», αφού αυτό δεν
είναι επιθυμία, για την ώρα τουλάχιστον, ούτε του DP. Ο δε «πρωθυπουργός» Γιοργκαντζίογλου ανακοίνωσε πως θα
παραμείνει στην θέση του μέχρι το εκλογικό συνέδριο όπου και την θέση του θα
πάρει ο νέος ηγέτης του Κόμματος. Στις «Βουλευτικές εκλογές» του 2013, το CTP έλαβε 38.37% και κέρδισε 21
«έδρες».
1.2 Θέσεις του Κόμματος:
Το CTP θεωρείται κεντροαριστερό Κόμμα και
είναι μέλος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς. Για το Κυπριακό, το Κόμμα θεωρεί πως
αμετάθετος στόχος του είναι η λύση μιας Ενωμένης Ομόσπονδης Κύπρου βασισμένης
στην πολιτική ισότητα. Το Κόμμα υποστηρίζει υγιείς σχέσεις σε όλους τους τομείς
με την Τουρκία καθώς και με όλες τις άλλες χώρες και διεθνείς οργανισμούς και
θεωρεί σημαντικό τον σεβασμό και την ισότητα ούτως ώστε να λαμβάνεται υπόψη η
αξιοπρέπεια των Τουρκοκυπρίων ως κοινότητα στις σχέσεις αυτές. Το Κόμμα
επιθυμεί οι Τουρκοκύπριοι να έχουν «οριζόντιες σχέσεις» με την Τουρκία, κάτι το
οποίο δεν είναι εφικτό λόγω του άλυτου κυπριακού προβλήματος και της
οικονομικής τους εξάρτησης από την Άγκυρα για διάφορους λόγους. Το Κόμμα
τάσσεται υπέρ του καθορισμού μιας «νόμιμης ποσόστωσης» στο θέμα της παροχής
«υπηκοοτήτων» του ψευδοκράτους λαμβανομένης υπόψη της «φυσιολογικής αύξησης»
του πληθυσμού μέσα στο πλαίσιο ενός νέου μηχανισμού παροχής «υπηκοότητας».
Υποστηρίζει ακόμη το δικαίωμα να παίρνουν «λευκή ταυτότητα» και να υποβάλλουν
αίτηση για «υπηκοότητα» όσοι διαμένουν για πέντε συνεχή χρόνια «νομίμως» στα
κατεχόμενα. Θεωρεί ότι η «βουλή» και όχι το «υπουργικό συμβούλιο» πρέπει να
αποφασίζει τη χορήγηση «υπηκοότητας» σε ειδικές περιπτώσεις και ότι πρέπει να
δημιουργηθεί ένας μηχανισμός γι’ αυτό τον σκοπό.
2.
Κόμμα Εθνικής Ενότητας (UBP):
Βαριά
ήταν και η ήττα του UBP
στις «Προεδρικές εκλογές» αφού ο υποψήφιος του Κόμματος Ντερβίς Έρογλου απέτυχε
να συσπειρώσει την Τουρκοκυπριακή δεξιά και πέρασε στον δεύτερο γύρο μόλις με
28.2%%, ποσοστό που απείχεπολύ από το άθροισμά των ποσοστών των κομμάτων που
τον υποστήριζαν (από το 27,3% που έλαβε το
Κόμμα Εθνικής Ενότητας και το 23.2% που έλαβε το Δημοκρατικό Κόμμα στις
«βουλευτικές εκλογές» το 2013). Η αποτυχία του Έρογλου, του φυσικού ηγέτη της
εθνικιστικής δεξιάς μετά τον θάνατο του Ραούφ Ντενκτάς, να εκλεγεί ξανά στην
ηγεσία της Τ/κ κοινότητας, σηματοδοτεί και την πολιτική του συνταξιοδότηση. Το UBP έχει προγραμματίσει συνταγματικό
συνέδριο για αλλαγή των κανονισμών του Κόμματος στις 6 Ιουνίου ενώ ανακοίνωσε
την διεξαγωγή εκλογικού συνεδρίου τον Οκτώβριο. Ο νυν ηγέτης του UBP ΧουσεΐνΌζγκιουργκιούνδήλωσε
πως δεν παραιτείται από την θέση του και πως θα ληφθούν μέτρα εναντίων των
μελών του Κόμματος που όπως δήλωσε
εργάστηκαν ενάντια στην υποψηφιότητα Έρογλου. Σημαντικός παράγοντας ανησυχίας
για το Κόμμα αποτελεί η παρουσία του πρώην Τ/κ διαπραγματευτή Κουντρέτ Όζερσαϊ
ο οποίος εξασφάλισε ποσοστό 21.23% στις «προεδρικές εκλογές» και αναμένεται να
προχωρήσει σύντομα στον μετασχηματισμό του πολιτικού του Κινήματος
«Συγκεντρωνόμαστε» (Toparlanıyoruz)
σε κόμμα. Το UBP πήρε 27.30% και κέρδισε 14 «έδρες»
στις «βουλευτικές εκλογές» του 2013.
2.1 Θέσεις του Κόμματος:
Το UBP θεωρείται δεξιό κόμμα και έχει ως
Επίτιμο Πρόεδρο τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ντερβίς Έρογλου. Για το Κυπριακό το Κόμμα υποστηρίζει ότι οι Τουρκοκύπριοι είναι ένας
«κυρίαρχος λαός» και ότι η «ΤΔΒΚ» αποτελεί σύμβολο της κυριαρχίας των
Τουρκοκυπρίων και του δικαιώματός τους για αυτοδιοίκηση. Το Κόμμα τάσσεται υπέρ
της επίλυσης του Κυπριακού μέσω συνομιλιών με βάση τη βούληση των «δύο ισότιμων
και κυρίαρχων λαών» της Κύπρου. Το UBP σημειώνει ότι θα συνεχίσει τις
προσπάθειες για μια συμφωνία, η οποία «θα περιέχει την κυριαρχία, την πολιτική
ισότητα και την ασφάλεια του τουρκοκυπριακού λαού» και θα στηρίζεται στην
«πραγματικότητα» ότι στο νησί υπάρχουν «δύο εθνικοί λαοί, δύο κράτη και δύο
δημοκρατίες».
Αναφερόμενο στην εσωτερική πολιτική
των Τουρκοκυπρίων, το κόμμα κάνει λόγο για «αναπόφευκτη ανάγκη μεταρρύθμισης»,
η οποία θα «εναρμονίζει την ΤΔΒΚ με τις ανάγκες του κόσμου». Πηγή έμπνευσης για
τη μεταρρύθμιση αυτή, σημειώνεται στο πρόγραμμα του UBP, είναι οι γνώσεις και
οι εμπειρίες της Τουρκίας τόσο κατά τη διαδικασία εναρμόνισής της με την ΕΕ όσο
και κατά τη διαδικασία του ανταγωνισμού της με άλλα κράτη του κόσμου. «Αντί να
εξηγήσουμε επί μακρόν τι θα κάνουμε, λέμε ‘κοιτάξτε την Τουρκία’. Κάθε
καινοτομία που υπάρχει εκεί θα γίνει και στην ΤΔΒΚ», προστίθεται στο πρόγραμμα,
το οποίο κάνει λόγο και για το λεγόμενο «Οικονομικό Πρόγραμμα 2013-15» που
υπογράφηκε με την Τουρκία κατά τη διάρκεια της «διακυβέρνησης» του UBP. Το
κόμμα υποστηρίζει ότι οι στόχοι της «ΤΔΒΚ» για μεταρρύθμιση και εναρμόνιση με
τις παγκόσμιες αλλαγές μπορούν να υλοποιηθούν στο πλαίσιο αυτού του
προγράμματος.
3.
Δημοκρατικό Κόμμα – Εθνικές Δυνάμεις
(DP-UG):
Το κόμμα δείχνει να έχει πληγεί
σημαντικά από το αποτέλεσμα των «προεδρικών εκλογών». Ο ηγέτης του DP Σερντάρ Ντενκτάς δήλωσε πως δεν θα
παραιτηθεί από την ηγεσία του Κόμματος και πως για την ώρα το DP δεν θα αποχωρήσει από την
«κυβέρνηση συνασπισμού» με το CTP και πως οι «υπουργοί» του Κόμματος θα παραμείνουν στις
θέσεις τους μέχρι το εκλογικό συνέδριο του CTP στις 14 Ιουνίου.
Ο ίδιος, ωστόσο, παραιτήθηκε από την
θέση του «αναπληρωτή πρωθυπουργού και υπουργού νεολαίας και τουρισμού». Σύμφωνα
με δημοσιεύματα του Τουρκοκυπριακού Τύπου (YeniBakis 25.05.15) ο Ντενκτάς δεν θέλει να
εγκαταλείψει την «κυβέρνηση συνασπισμού» επειδή φοβάται πως οι πρόωρες
«βουλευτικές εκλογές» θα είναι καταστροφικές για το Κόμμα του, οι υποστηρικτές
του οποίου επιστρέφουν στο UBP ή υποστηρίζουν πλέον
τον Όζερσαϊ. ToΚόμμα θα πραγματοποιήσει το εκλογικό
του συνέδριο τον Φεβρουάριο του 2016, όπως είναι προγραμματισμένο. ΤοDP έλαβεποσοστό 23.11% και κέρδισε 12
«έδρες» στις «βουλευτικές εκλογές» του 2013.
3.1 Οι θέσεις του κόμματος:
Θεωρείται κόμμα της δεξιάς. Στο
Κυπριακό επιθυμεί τη σύναψη μιας συμφωνίας το συντομότερο στη βάση των
υφιστάμενων «πραγματικοτήτων» στο νησί και τονίζει ότι κανείς δεν δικαιούται να
θυματοποιεί πλέον τον τουρκοκυπριακό «λαό» επειδή συνεχίζεται η διαδικασία της
λύσης. Ο Ντενκτάς είπε ότι έχουν
«μπουχτίσει» πλέον οι Τουρκοκύπριοι από την αβεβαιότητα και τις διαδικασίες
χωρίς αποτέλεσμα και υποστήριξε ότι μειώνεται καθημερινά «η συμπάθειά» τους
προς την ΕΕ, η οποία «δεν τηρεί τις υποσχέσεις της», αλλά και προς τα Ηνωμένα
Έθνη που «κρατούν σε εκκρεμότητα το πρόβλημα για χρόνια». Για τις «υπηκοότητες»
το Κόμμα υποστηρίζει ότι πρέπει να παραχωρηθεί αμέσως «υπηκοότητα» σε όσους
γεννήθηκαν στα κατεχόμενα ή ήρθαν εδώ σε πολύ νεαρή ηλικία με τις οικογένειές
τους και ότι πρέπει να επανεξεταστούν και να εναρμονιστούν με «τις
πραγματικότητες της χώρας» τα κριτήρια που πρέπει να πληροί κάποιος για να
αποκτήσει το δικαίωμα να πάρει «υπηκοότητα».
4. Κόμμα Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας (TDP):
Αν και η δύναμη του Κόμματος
θεωρείται μικρή ωστόσο στις δύο τελευταίες «εκλογές» οι υποψήφιοι του Κόμματος
(Μεχμέτ
Χαρμαντζί στις «δημοτικές εκλογές» του
2014στην Λευκωσία και Μουσταφά Ακιντζί στις «προεδρικές εκλογές» του 2015)
κατάφεραν να εκλεγούν με μεγάλα ποσοστά, που ωστόσο αντανακλούν μάλλον το
πολιτικό εκτόπισμα και την χαρισματική προσωπικότητα των υποψηφίων παρά την
αύξηση των ποσοστών του Κόμματος. Σε κάθε περίπτωση το TDP
θεωρείται από τους μεγάλους νικητές των «προεδρικών εκλογών» και σε αρκετές
περιπτώσεις κάλεσε σε διενέργεια πρόωρων «βουλευτικών εκλογών» για να
εξαργυρώσει σε «βουλευτικές έδρες» την νέα δυναμική που φαίνεται να
δημιουργείται. Ηγέτης του Κόμματος είναι ο Τζεμάλ Όζγιγιτ.Έλαβε ποσοστό7.43% και κέρδισε 3 έδρες στις
«βουλευτικές εκλογές» του 2013.
4.1 Θέσεις του Κόμματος:
Θεωρείται κεντροαριστερό κόμμα και
πρόσφατα έλαβε πρόσκληση για να συμμετάσχει για πρώτη φορά στην Σοσιαλιστική
Διεθνή. Υποστηρίζει λύση δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας. Θεωρεί ιστορική και δύσκολη για τους Τουρκοκύπριους την περίοδο που διανύουμε και
επισημαίνει ότι η κατάσταση έχει επιδεινωθεί στους τομείς της οικονομίας, της
κοινωνίας, του περιβάλλοντος, των θεσμών και της πολιτικής. Κρούει τον κώδωνα
του κινδύνου για την περαιτέρω αλλοίωση του δημογραφικού χαρακτήρα της
κατεχόμενης Κύπρου λόγω της ανεξέλεγκτης ροής πληθυσμού.
5. Κόμμα Ενωμένη Κύπρος (BKP):
Το Κόμμα υποστήριξε τον Μουσταφά
Ακιντζί στους «Προεδρικές εκλογές». Η δύναμη του Κόμματος είναι μικρή και δεν
εκπροσωπείται στην λεγόμενη βουλή. Ηγέτης του Κόμματος είναι ο Ιζζέτ Ιζτζάν. Το
ΒΚΡ έλαβε ποσοστό 3.21% και δεν κατάφερε να εκλέξει «βουλευτή» στις
«βουλευτικές εκλογές του 2013» αφού το «εκλογικό μέτρο» είναι 5%.
5.1 Θέσεις του κόμματος:
Θεωρείται αριστερό κόμμα. Σχηματίστηκε
το2002 υπό την προεδρία του ΙζζέτΙζτζάν. Το Κυπριακό χαρακτηρίζεται από το
κόμμα ως πηγή όλων των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι Τουρκοκύπριοι και
πρόβλημα διεθνές που δημιούργησε ο αγγλοαμερικανικός ιμπεριαλισμός και οι
σοβινιστικοί-εθνικιστικοί κύκλοι των δύο κοινοτήτων, σύμφωνα με το BKP, το
πρόβλημα μαζί με την ντε φάκτο κατοχή που προέκυψε «ως αποτέλεσμα του
πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου μέσα στο πλαίσιο των σχεδιασμών του ΝΑΤΟ και
την στρατιωτική επέμβαση της Τουρκίας που ακολούθησε αυτό το πραξικόπημα και το
αποσχιστικό και στρατοκρατούμενο μιλιταριστικό καθεστώς που συστάθηκε στο
βόρειο τμήμα του μοιρασμένου στα δυο νησιού μας υπό τη διοίκηση της Τουρκίας,
έφερε την τουρκοκυπριακή κοινότητα αντιμέτωπη με αφανισμό». Το Κόμμα επισημαίνει την μεταφορά πληθυσμού
στο νησί από την Τουρκία κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου και την αλλοίωση
του δημογραφικού χαρακτήρα του νησιού με την μετατροπή των Τουρκοκυπρίων σε
μειονότητα στα κατεχόμενα. Θεωρεί επίσης ότι η «βουλή» του ψευδοκράτους
συστάθηκε «ως ένα κομμάτι του παιχνιδιού δημοκρατικότητας του κατοχικού
καθεστώτος» και ότι τα κόμματα που εκπροσωπούνται σε αυτή τη «βουλή» «έχουν
γίνει ένα με το σύστημα και τους αποικιοκράτες κρατούντες της Τουρκίας».
6.
Κόμμα Νέα Κύπρος (YKP).
Δεν πήρε μέρος στις «εκλογές». Δεν
έχει πρόεδρο. Εξέχων στέλεχος του κόμματος είναι ο βετεράνος πολιτικός Αλπάι
Ντουρντουράν, ενώ άλλα σημαντικά του στελέχη είναι οΓραμματέας της Εκτελεστικής
του Επιτροπής και ο Οργανωτικός του Γραμματέας, Τζελάλ Ντεβρίμ Ονέν και Μουράτ
Κανατλί αντίστοιχα. Θεωρείται κόμμα της αριστεράς και συμμετέχει ως παρατηρητής
στην Ευρωπαϊκή Αριστερά.
7. Σοσιαλιστικό Κόμμα Κύπρου (KSP).
Δεν πήρε μέρος στις «εκλογές». Γενικός
του Γραμματέας είναι ο Μεχμέτ Μπιριντζί. Έλαβε μέρος στις Ευρωεκλογές τον Μάιο
του 2014.
8. Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SDP)
Ιδρύθηκε μόλις τον Ιούλιο του 2014
και ως εκ τούτου δεν έχει λάβει μέρος σε καμία «εκλογική» αναμέτρηση. Πρόεδρός
του είναι ο Τοζούν Τουναλί.
*Κωνσταντία Σωτηρίου και Ιάκωβο Τσαγγάρη Λειτουργούς Τύπου
και Πληροφοριών
…………………………
