Σημείωμα για τις Βουλευτικές Εκλογές που θα διεξαχθούν στην Τουρκία στις 7 Ιουνίου 2015

Σημείωμα για τις Βουλευτικές Εκλογές που θα διεξαχθούν στην Τουρκία στις 7 Ιουνίου 2015

Κωνσταντία Σωτηρίου, Λειτουργό Τύπου και Πληροφοριών

Με κύριο θέμα συζήτησης τις συνταγματικές αλλαγές στις οποίες υπόσχεται ότι θα προβεί το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και οι οποίες θα αλλάξουν το πολιτειακό σύστημα διακυβέρνησης της Τουρκίας από Κοινοβουλευτικό σε Προεδρικό, διεξάγονται στις 7 Ιουνίου Βουλευτικές Εκλογές στην Τουρκία. Στις εκλογές λαμβάνουν μέρος 20 κόμματα, ωστόσο, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις μόνο 3 από αυτά, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα(CHP) και το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης(MHP) επιτυγχάνουν το υψηλό ποσοστό του εκλογικού μέτρου του10% και εισέρχονται στην Εθνοσυνέλευση. Το φιλό-Κουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα του Λαού(HDP), δείχνει να περνά με δυσκολία το εκλογικό μέτρο και η δυνατότητα του να εισέλθει  ή όχι στην Βουλή φαίνεται πως είναι αυτή που θα καθορίσει τις εξελίξεις. Η μη είσοδος του Κόμματος ευνοεί το ΑΚΡ, αφού το πρώτο κόμμα πάντα ευνοείται με την κατανομή ψήφων, ενώ αντίθετα αν το HDP καταφέρει να εισέλθει στην Βουλή, υπάρχει πιθανότητα το κυβερνών Κόμμα των Ισλαμιστών να μην καταφέρει καν να δημιουργήσει αυτοδύναμη κυβέρνηση.

Ένα κόμμα χρειάζεται 276 έδρες για να έχει απλή πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση και να μπορέσει να δημιουργήσει αυτόνομη κυβέρνηση. Αν το ΑΚΡ δεν καταφέρει καν να λάβει αυτό το ποσοστό, τότε θα είναι η πρώτη φορά από το 2002 που λαμβάνει μέρος σε εκλογές που θα χρειαστεί να δημιουργήσει κυβέρνηση συνασπισμού σε συνεργασία με ένα άλλο κόμμα,  αλλά και η πρώτη φορά εδώ και 13 χρόνια που η Τουρκία δεν θα έχει κυβέρνηση ενός κόμματος στην εξουσία. Κάποιες δημοσκοπήσεις που φέρνουν το κόμμα κοντά στο 38-40% δείχνουν πως αυτό το ενδεχόμενο δεν είναι απομακρυσμένο. Ωστόσο, η κατανομή των εδρών έχει να κάνει με τον αριθμό των κομμάτων που εισέρχονται στην Βουλή. Το 2002 όταν το ΑΚΡ ανήλθε για πρώτη φορά στην εξουσία είχε πάρει ποσοστό 34%και 365 έδρες, επειδή μόνο τρία κόμματα εισήλθαν στη Βουλή, ενώ το 2011 το ΑΚΡ με 49.8% πήρε 327 έδρες επειδή εξασφάλισαν είσοδο στην Βουλή τέσσερα κόμματα.

Οι φιλοδοξίες του ΑΚΡ, ωστόσο, δεν περιορίζονται στην δημιουργία αυτόνομης κυβέρνησης αφού ο βασικός στόχος του ηγέτη του κινήματος Ταγίπ Ερντογάν είναι η εξασφάλιση σημαντικού αριθμού ψήφων για μπορέσει να αλλάξει το πολίτευμα και να καταστεί υπερ-πρόεδρος.Για να μπορέσει να προβεί σε συνταγματικές αλλαγές το ΑΚΡ χρειάζεται 330 έδρες ενώ για να μπορέσει να αλλάξει το σύνταγμα χωρίς να χρειάζεται να θέσει το θέμα σε δημοψήφισμα, όπως είναι ο στόχος του ΑΚΡ, χρειάζεται 367 έδρες, δηλαδή τα 2/3 των ψήφων. Ο ίδιος ο Ερντογάν τονίζει πως στόχος του κινήματος είναι οι 400 έδρες.

Το κλίμα κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας στην Τουρκία ήταν ιδιαίτερα τεταμένο και σε πολλές περιπτώσεις δεν κρατήθηκε σε πολιτισμένα επίπεδα. Βόμβες τοποθετήθηκαν στα γραφεία του φιλό-Κουρδικού Κόμματος (HDP), υποψήφια βουλευτής του CTPτραυματίστηκε σε πυροβολισμούς που ρίφθηκαν εναντίον της ενώ σε αρκετές περιπτώσεις χρειάστηκε να επέμβει η Αστυνομία και να προβεί σε συλλήψεις λόγω αντιπαραθέσεων και καυγάδων κατά την διάρκεια προεκλογικών συναντήσεων. Επιπλέον, οι ηγέτες των κομμάτων αντάλλαξαν τόσους  βαριούς χαρακτηρισμούς που θα μπορούσε ακόμη και να σταθεί εμπόδιο στην δημιουργία κυβέρνησης συνασπισμού, σύμφωνα με κάποιους αρθρογράφους.

Πέραν του θέματος της αλλαγής του πολιτειακού συστήματος, η φθίνουσα πορεία της οικονομίας της Τουρκίας και ειδικότερα η αύξηση της ανεργίας, η ανάγκη για υιοθέτηση ενός πιο δημοκρατικού συντάγματος, η αυτονόμηση των θεσμών (πανεπιστήμια, δικαστικό σώμα, εισαγγελία)  τα οποία τα τελευταία χρόνια είχε θέσει τεθεί υπό τον έλεγχο της η κυβέρνηση του ΑΚΡ και σε λιγότερο βαθμό η εξωτερική πολιτική και οι σχέσεις της Τουρκίας με την Δύση και τις χώρες της Μέσης Ανατολής ήταν τα κύρια θέματα της προεκλογικής εκστρατείας. Σημαντικό θέμα αντιπαράθεσης ήταν και η ειρηνευτική διαδικασία για το Κουρδικό την οποία τα δύο μεγάλα αντιπολιτευόμενα κόμματα δείχνουν να αντιμετωπίζουν τουλάχιστον με επιφύλαξη, ενώ το HDPχρησιμοποίησε ως μέσο νομιμοποίησης της εισόδου του στην Βουλή.

Το Ισλάμ διαδραμάτισε  επίσης δεσπόζοντα ρόλο αφού το ΑΚΡ και ειδικότερα ο Ερντογάν κατηγόρησαν τους αντιπάλους τους πως δεν ενδιαφέρονται για την θρησκεία και πως δεν ζουν με το γράμμα του Κορανίου. Ο Ερντογάν είχε φτάσει μάλιστα στο σημείο να κραδαίνει το Κοράνι σε αρκετές προεκλογικές συγκεντρώσεις κατηγορώντας τους αντιπάλους του ότι είναι άθεοι. Αντίστοιχα, τα αντιπολιτευόμενα κόμματα κατηγόρησαν τον Ερντογάν πως καπηλεύεται την θρησκεία για να μαζέψει ψήφους.

Το Κυπριακό είχε μηδαμινή αναφορά και έτυχε ελάχιστης προσοχής κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, παρά το γεγονός ότι γίνεται αναφορά στο Κυπριακό σε όλα τα μανιφέστα των Κομμάτων.

Μικρή ήταν και η αναφορά στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση από όλα τα κόμματα, σε αντίθεση με αυτό που συνέβαινε δέκα χρόνια πριν, όπου η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας αποτελούσε ένα από τα πιο σημαντικά θέματα της προεκλογικής εκστρατείας και συνδεόταν με θέματα όπως η εκ-δημοκρατικοποίηση, οι κοινωνικές και οι βασικές ελευθερίες, η ανεξιθρησκία, η οικονομική ανάπτυξη και η ευημερία. Τώρα το θέμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης εντάσσεται περισσότερο στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας. Αυτό φαίνεται να σχετίζεται και με την φθίνουσα ενταξιακή πορεία της Τουρκίας που συνδέεται με το Κυπριακό και με το μη άνοιγμα νέων κεφαλαίων, με την σκληρή στάση που τήρησαν οι Βρυξέλλες για τα εσωτερικά θέματα της χώρας, αλλά και το κλίμα που δημιουργήθηκε τα προηγούμενα χρόνια αναφορικά με το αν η Τουρκία ανήκει ή όχι στην Ευρώπη.

Οι θέσεις των Κομμάτων:

Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ):

Με στόχο την εξασφάλιση ποσοστού πάνω από 55% που θα του επιτρέψει να προβεί σε συνταγματικές αλλαγές για αλλαγή του πολιτειακού συστήματος σε Προεδρική Δημοκρατία, το ΑΚΡ κατέρχεται στις εκλογές με το σλόγκαν «Μια νέα συνθήκη για την Τουρκία». Οι εκλογές αυτές αποτελούν ένα δύσκολο στοίχημα για τον Τούρκο Πρωθυπουργό και ηγέτη του ΑΚΡ Αχμέτ Νταβούτογλου αφού δεν αρκεί το Κόμμα να εξασφαλίσει ποσοστό που θα του επιτρέψει να δημιουργήσει αυτόνομη κυβέρνηση, αλλά χρειάζεται να πάρει ποσοστό μεγαλύτερο από όσα είχε εξασφαλίσει μέχρι σήμερα για να μπορέσει να προβεί στις συνταγματικές αλλαγές που επιθυμεί. Και αυτό παρά τα σκάνδαλα που ταλανίζουν το κόμμα, την αυταρχικότητα που επιδεικνύει ο Ταγίπ Ερντογάν και την επίδειξη πλούτου που σκανδαλίζει τους ψηφοφόρους, την αύξηση του πληθωρισμού και της ανεργίας  και την φθορά εξουσίας που είναι για πρώτη φορά σημαντικά ορατή για το Κόμμα.

Στο μανιφέστο του κόμματος το οποίο αποτελείται από 100 άρθρα αναφέρεται πως το ΑΚΡ προωθεί την υιοθέτηση ενός νέου συντάγματος, για αλλαγή του υφιστάμενου

 που πηγάζει από το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1980 καιτην εφαρμογή του Προεδρικού Συστήματος τα οποία όπως αναφέρει θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη μίας πιο ανθρωποκεντρικής οικονομίας, θα διασφαλίσουν τα δικαιώματα των πολιτών και θα οδηγήσουν την χώρα σε ένα καλύτερο αύριο. Στο μανιφέστο αναφέρεται πως το κόμμα θα συνεχίσει τις προσπάθειες για ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ γίνεται αναφορά στην εξωτερική πολιτική και στον ηγεμονικό ρόλο που θα μπορέσει να διαδραματίσει η Τουρκία στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Γίνεται επίσης αναφορά στην ειρηνευτική διαδικασία για το Κουρδικό και για τα οφέλη που θα φέρει στην χώρα η τελική επίλυση του ζητήματος.

Ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν είχε ιδιαίτερα ενεργό ρόλο στην προεκλογική εκστρατεία, γεγονός που προκάλεσε την έντονη αντίδραση των αντιπολιτευόμενων κομμάτων που προέβηκαν σε καταγγελίες στο Ανώτατο Συμβούλιο Εκλογών χωρίς ωστόσο αποτέλεσμα. Η προεκλογική δράση του Ερντογάν ήταν τόσο έντονη που υποσκέλισε ακόμα και αυτή του Τούρκου Πρωθυπουργού και νυν Προέδρου του ΑΚΡ Αχμέτ Νταβούτογλου, ο οποίος είχε εμφανιστεί στην αρχή απρόθυμος να υποστηρίξει τις φιλοδοξίες Ερντογάν,  αλλά στην συνέχεια τάχθηκε στην γραμμή που ενορχήστρωσε ο Τούρκος Πρόεδρος υπηρετώντας τον σκοπό του. Ο Ερντογάν ήταν πολύ έντονος κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας προβαίνοντας σε κατηγορίες ενάντια στα αντιπολιτευόμενα κόμματα και παίζοντας κατά κόρον το χαρτί του Ισλάμ και της θρησκευτικότητας για να πάρει ψήφους. Τέθηκε επίσης ενάντια σε κάποιες πρόνοιες της ειρηνευτικής διαδικασίας για το Κουρδικό και τέθηκε ιδιαίτερα ενάντια στην «συμφωνία του Ντολμάμπαχτσε» που προβλέπει την δημιουργία οδικού χάρτη για την κατάθεση του οπλισμού των Κούρδων και άλλων βημάτων, γεγονός που προκάλεσε δημόσια ρήξη και αντιπαράθεση με τον αναπληρωτή Πρωθυπουργό και εκ των ιδρυτών του ΑΚΡ Μπουλέντ Αρίντς. Ωστόσο, σύμφωνα με Τούρκους αναλυτές, στόχος του Ερντογάν ήταν να κερδίσει τους πιο εθνικιστικούς ψήφους  που δείχνουν να αντιδρούν απέναντι  στις εξελίξεις για το Κουρδικό. Ο Ερντογάν δήλωσε πως θέλει να δημιουργήσει ένα Προεδρικό Σύστημα αλά Τούρκα βασισμένο στην Οθωμανική παράδοση και κυριαρχία και όχι σε δοκιμασμένα μοντέλα όπως αυτό της Γαλλίας.

Για το Κυπριακό το Κόμμα αναφέρει ότι ο τουρκοκυπριακός λαός θα πρέπει να πάρει την θέση που του αναλογεί στην διεθνή κοινότητα και ότι αυτό αποτελεί προτεραιότητα. Το κόμμα αναφέρει ότι θα συνεχίσει να κάνει βήματα για την οικονομική ανάπτυξη και ευημερία της «ΤΔΒΚ». «Θα συνεχίσουμε την εποικοδομητική μας συμβολή ως εγγυήτρια χώρα για μια δίκαιη και διαρκή λύση μέσω συνομιλιών στη βάση της ιδρυτικής βούλησης των δύο λαών, της πολιτικής τους ισότητας και του γεγονότος ότι είναι οι συνιδιοκτήτες του νησιού και θα στηρίξουμε τις προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών προς αυτή την κατεύθυνση», αναφέρεται στο μανιφέστο του ΑΚΡ.  Τονίζεται επίσης το τεράστιο έργο για μεταφορά νερού από την Τουρκία στα κατεχόμενα το οποίο και θα στοιχίσει 1,2 δισεκατομμύρια Τουρκικές λίρες. Σε ελάχιστες φάσεις της προεκλογικής εκστρατείας έγινε και αναφορά στην πολιτική που διατηρεί η Τουρκική Κυβέρνηση να βρίσκεται πάντα ένα βήμα πιο μπροστά όσον αφορά στο Κυπριακό. Η κρίση που ξέσπασε ανάμεσα στον νέο ηγέτη των Τουρκοκυπρίων Μουσταφά Ακιντζί και τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν έδειξε για πρώτη φόρατο ΑΚΡ να εκφράζει μία πολύ πιο εθνικιστική στάση απέναντι στο Κυπριακό η οποία ήταν αρκετά διαφορετική από την στάση που τήρησε το ΑΚΡ τα τελευταία 13 χρόνια και θυμίζει περισσότερο τις θέσεις των Κεμαλικών κυβερνήσεων της χώρας που θεωρούσαν το Κυπριακό εθνική υπόθεση.

Αν το Κόμμα δεν καταφέρει να δημιουργήσει αυτόνομη κυβέρνηση, θα είναι η πρώτη φορά από το 2002 που ανήλθε στην εξουσία που θα πρέπει να ψάξει για πολιτικούς συμμάχους. Οι ηγέτες του ΑΚΡ αποκλείουν μία τέτοια περίπτωση, ωστόσο σε περίπτωση που χρειαστεί να δημιουργηθεί κυβέρνηση συνασπισμού, ο πιο πιθανός σύμμαχος του ΑΚΡ θα είναι το φιλό- Κουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα του Λαού. Το ΑΚΡ έλαβε 49.8% και εξασφάλισε 327 έδρες στις προηγούμενες Βουλευτικές εκλογές. Οι δημοσκοπήσεις φέρουν το κόμμα να λαμβάνει ποσοστό κοντά στο 40%.

Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα:

Έχοντας ως βασικές θέσεις την βελτίωση της οικονομίας στην Τουρκία, την αυτονομία στα Πανεπιστήμια, αλλά και μεταρρυθμίσεις για ενίσχυση του δικαστικού σώματος και ενδυνάμωση του Κοινοβουλίου, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα(CHP) κατέρχεται στις εκλογές με το σλόγκαν «Για μια βιώσιμη Τουρκία». Υπόσχεται μεγαλύτερη ελευθερία στα Μέσα Ενημέρωσης στην Τουρκία και μείωση του εκλογικού μέτρου από 10% σε 5%. Οι υποσχέσεις για αύξηση του κατώτατου μισθού από 940 Τουρκικές λίρες σε 1,500, η προσθήκη ακόμη δύο συντάξεων για τους χαμηλά αμειβόμενους συνταξιούχους και η κρατική ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων είναι μερικές από τις οικονομικές υποσχέσεις του κόμματος που κρίνονται από τα αντιπολιτευόμενα κόμματα ως ανεδαφικές και πως διατυπώνονται μόνο για άγραν ψήφων.

Σύμφωνα με το CHP η Τουρκία αποτελεί μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες ένταξης της χώρας στην ΕΕ. Ωστόσο, ανά καιρούς το CHP δείχνει να ταλανίζεται από τις αμφιβολίες που προβληματίζουνόλα τα αριστερά κόμματα στην Ευρώπη σχετικά με τον οικονομικό ρόλο της Ένωσης, ενώ έχει εκφράσει και την δυσαρέσκειά του για τον τρόπο που το Κυπριακό και πιο πρόσφατα το Αρμενικό επηρεάζουν την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας.

Το κόμμα στρέφεται ενάντια στις προσπάθειες του ΑΚΡ για αλλαγή του πολιτειακού συστήματος της χώρας σε Προεδρικό ενώ κατηγορεί το κυβερνών κόμμα της Τουρκίας ότι άγεται από τις προσωπικές φιλοδοξίες του Ερντογάν  και αποτελεί «τον μεγαλύτερο κίνδυνο ενάντια στην Δημοκρατία και στο γράμμα του νόμου στην Τουρκία». Μέσα σε αυτό το πλαίσιο,  ο ηγέτης του Κόμματος Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου δήλωσε πως δεν επιθυμεί την σύσταση κυβέρνησης συνασπισμού με το ΑΚΡ σε περίπτωση που κανένα κόμμα δεν καταστεί δυνατό να πάρει ποσοστά που θα του επιτρέψουν να δημιουργήσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, δεν αποκλείει ωστόσο συνεργασία με άλλα κόμματα. Κατηγόρησε επίσης έντονα το ΑΚΡ πως καπηλεύεται  την θρησκεία για την προεκλογική εκστρατεία.

Υποστηρίζει λιγότερο έλεγχο της κυβέρνησης στο δικαστικό σώμα και την δημιουργία ανεξάρτητου σώματος για καταγγελίες που αφορούν και εμπλέκουν το ΑΚΡ.

Για την ειρηνευτική διαδικασία για το Κουρδικό, το κόμμα υποστηρίζει πως θα πρέπει να υπάρχει διαφάνεια στις συνομιλίες και μεγαλύτερη εμπλοκή του Κοινοβουλίου.

Για το Κυπριακό, στο μανιφέστο του Κόμματος αναφέρεται ότι θα πρέπει να ληφθούν υπόψη από την ΕΕ οι νόμιμες απαιτήσεις των Τουρκοκυπρίων και επαναλαμβάνει συνεχώς πως αυτή είναι η πολιτική που βρίσκεται σε αρμόνια με τα ευρωπαϊκά ιδανικά. «Θα εργαστούμε για την επίτευξη μόνιμης και βιώσιμης λύσης στο Κυπριακό που θα διασφαλίζει τα δίκαια της ΤΔΒΚ και των Τουρκοκυπρίων και θα διασφαλίζει την πολιτική τους ισότητα με τους Ελληνοκυπρίους. Θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε την οικονομική ανάπτυξη του Τουρκοκυπριακού λαού και θα συνεχίσουμε να είμαστε ενάντια στο διεθνές εμπάργκο που του έχει επιβληθεί. Θα συνεχίζουμε να στηρίζουμε την ισότιμη συμμετοχή του Τουρκοκυπριακού λαού στην διεθνή πολιτική αρένα  και θα ακολουθήσουμε διπλωματική στρατηγική για την αναγνώριση της ΤΔΒΚ», αναφέρεται στο μανιφέστο του κόμματος.Στην κρίση που είχε ξεσπάσει ανάμεσα στον Ακιντζί και τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν, το κόμμα παρουσιάστηκε αρκετά υποστηρικτικό απέναντι στο δικαίωμα των Τουρκοκυπρίων για αυτοδιάθεση.

Το Κόμμα είχε λάβει 28% στις προηγούμενες Βουλευτικές εκλογές και εξασφάλισε 135 έδρες. Οι δημοσκοπήσεις φέρουν το κόμμα να λαμβάνει ποσοστό κοντά στο 26%.

Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης:

Υιοθετώντας το σλόγκαν «Βάδισε μαζί μας Τουρκία», το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP) με ηγέτη τον Ντεβλέτ Μπαχτσελί υπόσχεται κυρίως οικονομικές μεταρρυθμίσεις οι οποίες, όπως σημειώνεται, θα βοηθήσουν την χώρα να έχει σημαντική ανάπτυξη στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, θα αυξήσει το ακαθάριστο εθνικό προϊόν στο 1,1 δισεκατομμύριο δολάρια και θα μειώσει τον πληθωρισμό κάτω από το 5%. Στο μανιφέστο αναφέρεται επίσης πως το Κόμμα θα προβεί σε μεταρρυθμίσεις που θα διασφαλίσουν την ανεξαρτησία του δικαστικού σώματος, θα βοηθήσουν στην καταπολέμηση της διαφθοράς και θα οδηγήσουν στην άρση της κοινοβουλευτικής ασυλίας. Για την εξωτερική πολιτική το MHP θεωρεί πως πρέπει να συνεχιστεί η ηγεμονία της Τουρκίας στον Τουρκογενή κόσμο,  αλλά τονίζει πως είναι σημαντική η διαφύλαξη των σχέσεων καλής γειτονίας της χώρας, αλλά και οι σχέσεις της Τουρκίας τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας η στάση του Κόμματος είναι υποστηρικτική, αλλά χλιαρή σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.

Για το Κυπριακό, το Κόμμα συνεχίζει να τονίζει πως αποτελεί εθνικό ζήτημα για την Τουρκία. «Η Κύπρος παραμένει για μας το πιο σημαντικό εθνικό ζήτημα. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή η αποδυνάμωση των εγγυήσεων της Τουρκίας στο πλαίσιο της λύσης του Κυπριακού. Αποτελεί βασική αρχή η εξεύρεση λύσης που να βασίζεται σε ένα ομοσπονδιακό συνεταιρισμό που θα αποτελείται από δύο ζώνες δύο έθνη και δύο κράτη», αναφέρεται χαρακτηριστικά στο μανιφέστο του Κόμματος. Αξίζει να σημειωθεί πως η αναφορά σε λύση δύο κρατών αντιφάσκει με την δήλωση περί ομοσπονδιακού συνεταιρισμού.

Στην κρίση που είχε ξεσπάσει ανάμεσα στον Ακιντζί και τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν, το κόμμα είχε λάβει έντονα εθνικιστική θέση υποστηρίζοντας την λογική της ύπαρξης της «μητέρας πατρίδας».

Στο μανιφέστο εκφράζεται επίσης η ανησυχία του κόμματος για το Κουρδικό αλλά και η αντίθεσή του στην ειρηνευτική διαδικασία που προωθείται από την Τουρκική κυβέρνηση. Αξίζει να σημειωθεί πως η λέξη «Κούρδοι» ή «Κουρδικό» δεν αναφέρεται καθόλου στο προεκλογικό μανιφέστο του Κόμματος. Ωστόσο, όπως αναφέρουν πολιτικοί αναλυτές στην Τουρκία, το MHP αν και υιοθετεί ένα έντονο εθνικιστικό λόγο στο θέμα και προβάλλει έντονες αντιδράσεις, δεν προτείνει καμία λύση για την αντιμετώπιση του θέματος.

Ο Μπαχτσελί απέκλεισε το ενδεχόμενο το κόμμα του να δημιουργήσει κυβέρνηση συνασπισμού με το ΑΚΡ σε περίπτωση που αυτό δεν εξασφαλίσει τις απαραίτητες ψήφους που θα τους επιτρέψουν να δημιουργήσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, ενώ δήλωσε πως σε καμία περίπτωση δεν θα υποστηρίξει στο κοινοβούλιο μεταρρύθμιση για αλλαγή του πολιτειακού συστήματος της χώρας σε Προεδρικό.

Το MHP είχε λάβει στις προηγούμενες εκλογές ποσοστό 14,27% και εξασφάλισε 71 έδρες. Οι δημοσκοπήσεις φέρουν το κόμμα να λαμβάνει ποσοστό κοντά στο 16%. 

Δημοκρατικό Κόμμα του Λαού:

Το φιλό-Κουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα του Λαού (HDP)κατέρχεται στις εκλογές έχοντας ως βασικό στόχο να ξεπεράσει το πολύ υψηλό εκλογικό μέτρο του 10% και να μπορέσει να εισέλθει στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση. Αυτή είναι η πρώτη φορά που το κόμμα λαμβάνει μέρος στις εκλογές ως κομματικός σχηματισμός. Στις προηγούμενες εκλογές μέλη του κατέρχονταν ως ανεξάρτητοι υποψήφιοι (αφού σύμφωνα με την νομοθεσία για τους ανεξάρτητους υποψήφιους είναι αρκετό  να λάβουν ποσοστό 10% μόνο στην επαρχία όπου διεκδικούν έδρα και όχι σε όλη τη χώρα) και αφού εξασφάλιζαν θέση συνέρχονταν αργότερα στην Βουλή ως κόμμα. Αυτή είναι η πρώτη φορά που το HDP παίρνει αυτό το ρίσκο με στόχο να στείλει πολλαπλά μηνύματα για την ύπαρξη και τα δικαιώματα των Κούρδων της Τουρκίας, έχοντας ως βάση το 9.77% που έλαβε ο εκ των ηγετών του Κινήματος Σελαχαττίν Ντεμιρτάς στις Προεδρικές εκλογές τον Αύγουστο του 2014. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το ποσοστό του Κόμματος βρίσκεται ακριβώς στο όριο του 10% και πως είναι πολύ πιθανόν να εισέλθει στην Βουλή.

Αν και το κόμμα δεν κάνει ιδιαίτερη αναφορά στην Ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας, οι θέσεις του βρίσκονται πολύ πιο κοντά στα κριτήρια της Κοπεγχάγης από οποιαδήποτε άλλο κόμμα της Τουρκίας αφού υποστηρίζει τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, υπόσχεται να καταργήσει το Προεδρείο Θρησκευτικών Υποθέσεων το οποίο χρησιμοποιείται από το ΑΚΡ για την διείσδυση της θρησκείας στην εκπαίδευση και την Δημόσια Υπηρεσία και τονίζει την ανάγκη για εκ-δημοκρατικοποίηση και ανάπτυξη των προσωπικών ελευθεριών. Το κόμμα αγωνίζεται έντονα για τα δικαιώματα των γυναικών και μία εκ των προεκλογικών του διακηρύξεων είναι η δημιουργία Υπουργείου Γυναίκας και κατάργηση του Υπουργείου Οικογένειας. Την ίδια στιγμή ακολουθεί αυστηρό κώδικα διαμοιρασμού 50-50 των θέσεων του κόμματος σε θέσεις ηγεσίας, αλλά και αξιωμάτων ενώ το 50% των υποψηφίων του κόμματος στις Βουλευτικές εκλογές είναι γυναίκες.

Το κόμμα υποστηρίζει την Ειρηνευτική διαδικασία για το Κουρδικό η οποία κατέστηδυνατή μετά από διαβουλεύσεις ανάμεσα στο HDP και τονΑμπτουλλάχΟτσαλάν και το ΑΚΡ  και θεωρείται ότι η είσοδος του στην Βουλή θα σηματοδοτήσει επίσπευση της διαδικασίας. Η μετατόπιση του κέντρου εξουσίας των Κούρδων θεωρείται πως έχει μεταφερθεί στον Ντεμιρτάς από τον Οτσαλάν και το θέμα της ειρηνευτικής διαδικασίας για το Κουρδικό οφείλεται πολύ περισσότερο στον πρώτο.

Το κόμμα αναφέρει στο μανιφέστο του ότι θα προβεί σε οικονομικές μεταρρυθμίσεις για ενίσχυση των λιγότερων προνομιούχων ομάδων, ειδικότερα των νέων και των γυναικών, θα προβεί σε μεταρρυθμίσεις για να κάνει πιο δημοκρατικά τα πανεπιστήμια, θα αυξήσει τον κατώτατο μισθό, θα ανοίξει τα σύνορα με την Αρμενία και θα σταματήσει τις επενδύσεις στην πυρηνική ενέργεια. Τίθεται ενάντια στις προσπάθειες αλλαγής του συστήματος σε Προεδρικό ενώ ο ηγέτης του κόμματος δήλωσε πως μάλλον θα περιοριστούν στον ρόλο της αντιπολίτευσης σε περίπτωση που εισέλθουν στην Βουλή και πως δεν πρόκειται να δημιουργήσουν κυβέρνηση συνασπισμού με οποιοδήποτε κόμμα. Οι Τούρκοι αρθρογράφοι σημειώνουν πως το κόμμα ενδέχεται να λάβει αρκετούς ψήφους διαμαρτυρίας ενάντια στον αυταρχισμό του ΑΚΡ, αλλά και λόγω της χαρισματικής προσωπικότητας του ηγέτη του αφού ο Ντεμιρτάς θυμίζει σε αρκετούς τον ίδιο τον Ταγίπ Ερντογάν στην αρχή της πολιτικής του σταδιοδρομίας ο οποίος συνέλλεγε ψήφους λόγω του προσωπικού του εκτοπίσματος. Υπάρχει προβληματισμός αναφορικά με το ποια θα είναι η αντίδραση του Κόμματος σε περίπτωση που δεν καταφέρει να εισέλθει στην Βουλή. Ωστόσο η ηγεσία του HDP δήλωσε πως δεν θα προβούν σε βίαιες ενέργειες.

ΓιατοΚυπριακότοΚόμμααναφέρειότιπρέπειναδοθείτέλοςστονδιαχωρισμότουΤουρκοκυπριακούκαιτουΕλληνοκυπριακού «λαού» στονησίκαιότιθασυνεχίσειναυποστηρίζειτιςπροσπάθειεςγιαεπίλυσητουπροβλήματος. Στην κρίση που είχε ξεσπάσει ανάμεσα στον Ακιντζί και τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν, το φιλο-Κουρδικό Κόμμα είχε εκφράσει την πιο σθεναρή υποστήριξη απέναντι στον Τουρκοκύπριο ηγέτη. Οι δημοσκοπήσεις φέρουν το κόμμα να λαμβάνει ποσοστό κοντά στο 10-11% και δείχνουν πως είναι πιθανόν να εισέλθει στην Βουλή. 

Συμπέρασμα:

Είναι η πρώτη φορά από το 2002 που ανήλθε στην εξουσία που συζητείται στην Τουρκία η πιθανότητα να μην δημιουργήσει το ΑΚΡ αυτόνομη κυβέρνηση. Οι δημοσκοπήσεις που φέρνουν το ΑΚΡ κοντά στο 40%, δείχνουν πως για πρώτη φορά το κόμμα παρουσιάζει φθίνουσα πορεία και η υποστήριξη των ψηφοφόρων έχει επηρεαστεί από τα σκάνδαλα που ταλανίζουν το κόμμα. Ωστόσο, όλα θα εξαρτηθούν από την είσοδο η όχι του φιλό-Κουρδικού Κόμματος του Λαού στην Εθνοσυνέλευση.

Η είσοδος του κόμματος ωστόσο, πέραν από το γεγονός ότι μπορεί να αποτελέσει τροχοπέδη στις φιλοδοξίες του Ερντογάν, είναι επίσης σημαντική για την ύπαρξη ουσιαστικής αντιπολίτευσης στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση. Παρά το γεγονός ότι ή μάλλον επειδή το κόμμα έχει ως στόχο την διασφάλιση των δικαιωμάτων των Κουρδικής καταγωγής πολιτών, υποστηρίζει έντονα την εκ-δημοκρατικοποίηση της κοινωνίας στη βάση των κριτηρίων της Κοπεγχάγης και είναι αυτή τη στιγμή το πιο προοδευτικό κόμμα στην Τουρκία, ικανό να αρθρώσει ουσιαστικό αντιπολιτευόμενο λόγο και να ελέγξει το κυβερνών κόμμα που επιδεικνύει τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερα αυταρχική συμπεριφορά. Η σύγκριση ανάμεσα στοφιλό-Κουρδικό Κόμμα του Λαού και στους Ισλαμιστές του ΑΚΡ το οποίο στις αρχές της δημιουργίας του αναζητούσε πολιτική νομιμοποίηση στην Κεμαλική Τουρκία μέσω των αιτημάτων εκ-δημοκρατικοποίησης, είναι αναπόφευκτη. Το Κουρδικό Κόμμα και ο χαρισματικός του ηγέτης Σελαχαττίν Ντεμιρτάς δείχνουν πως θα διαδραματίσουν πολύ σημαντικό ρόλο στα πολιτικά δρώμενα της Τουρκίας στο μέλλον, ασκώντας έλεγχο στην Κυβέρνηση και πετυχαίνοντας εκεί που απέτυχαν τα μεγάλα αντιπολιτευόμενα κόμματα και οι ηγέτες του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου και ΝτεβλέτΜπαχτσελί: Να ασκήσουν αντιπολίτευση.

Επίμετρο-Γενικές Πληροφορίες:

·         Οι εκλογές διεξάγονται ως αποτελέσματα των συνταγματικών μεταρρυθμίσεων που έλαβαν χώρα μετά το δημοψήφισμα του 2007 στην Τουρκία, όπου υιοθετήθηκαν αλλαγές στην εκλογική διαδικασία, σύμφωνα με την  οποία  η διεξαγωγή βουλευτικών εκλογών γίνεται πλέον κάθε τέσσερα αντί κάθε πέντε χρόνια και η εκλογή του Τούρκου Προέδρου απευθείας από τον ίδιο τον λαό και όχι μέσω ψηφοφορίας στην εθνοσυνέλευση.

·         Στο ίδιο δημοψήφισμα υιοθετήθηκε και η μείωση της θητείας του Προέδρου από επτά σε πέντε χρόνια, αλλά και το δικαίωμα επανεκλογής του για δεύτερη θητεία.

·         Οι βουλευτικές εκλογές στις 7 Ιουνίου θα αποτελέσουν την τελευταία εκλογική διαδικασία για την Τουρκία μέχρι το 2019, όπου θα πραγματοποιηθούν τρεις εκλογικές διαδικασίες: Βουλευτικές, Προεδρικές αλλά και εκλογές τοπικής Αυτοδιοίκησης. Σύμφωνα με κάποιους Τούρκους αρθογράφους αυτό δεν είναι τυχαίο, αφού σε περίπτωση που το ΑΚΡ πετύχει τους στόχους του και επιβάλει και το προεδρικό σύστημα, θα βρίσκεται επικεφαλής όλων των θεσμών της χώρας ασκώντας απόλυτη εξουσία.

………………………..