Ομιλία του Υπουργού Εξωτερικών σε εκδήλωση του ΚΕΒΕ

Ομιλία του Υπουργού Εξωτερικών σε εκδήλωση του ΚΕΒΕ με θέμα

«Οι εξελίξεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και ο ρόλος της Κύπρου»

Θα ήθελα καταρχάς να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση που μου απευθύνατε να προσφωνήσω τη σημερινή σας εκδήλωση, γεγονός το οποίο μου δίνει ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση.

Ήμουν πάντα της άποψης ότι η συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων με τους εκπροσώπους της εμπορικής και βιομηχανικής κοινότητας του τόπου, επιβάλλεται να εκτείνεται πέραν του συμβατικού πολιτικού και διπλωματικού πλαισίου. Θα πρέπει να επικεντρώνεται στον εντοπισμό των ευκαιριών και των πεδίων που χρήζουν περαιτέρω βελτίωσης και προόδου. Πεδίων που απαιτούν την ανάληψη συντονισμένων πολιτικοοικονομικών πρωτοβουλιών, οι οποίες να στοχεύουν στην αξιοποίηση της πολιτικής συγκυρίας και στην εκμετάλλευση της επιχειρηματικής προοπτικής.

Αξιότιμοι προσκεκλημένοι,

Φίλες και φίλοι,

Κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων ετών είχαμε αρκετές φορές την ευκαιρία να   αναλύσουμε το όραμα της Κυβέρνησης και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται την άσκηση της εξωτερικής πολιτικής του Κράτους. Από την πρώτη στιγμή τονίσαμε την ανάγκη μιας πιο εξωστρεφούς και πολυμέτωπης προσέγγισης, με σταθερό και ξεκάθαρο βηματισμό. Ένα νέο πολιτικό προσανατολισμό, ο οποίος να εδράζεται στην ορθή ανάγνωση των διεθνών εξελίξεων και να αφορμάται συνειδητά από την ιδιότητα της Κύπρου ως πλήρους κράτους – μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μιας εξωτερικής πολιτικής με συγκριτικό πλεονέκτημα το έντονο περιφερειακό της στοιχείο, το οποίο έχει αποδεδειγμένα προσδώσει προστιθέμενη ποιοτική και ποσοτική αξία στην Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφαλείας της ΕΕ.

Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο, και με στοχευμένες διπλωματικές κινήσεις, καταφέραμε να αντεπεξέλθουμε με επιτυχία στην ευθύνη που έχει η Κύπρος για τη διαχείριση των διαφόρων προκλήσεων ασφαλείας στην περιοχή, όπως η καταπολέμηση της τρομοκρατίας, το οργανωμένο έγκλημα, η διάδοση όπλων μαζικής καταστροφής και η παράνομη μετανάστευση. Ευθύνη, που κατά γενική ομολογία ήταν και παραμένει δυσανάλογη του μεγέθους, των δυνατοτήτων και των μέσων που διαθέτει η χώρα μας. Αρκεί μόνο να αναφερθώ στην άκρως επιτυχημένη συνεισφορά της Κύπρου στις προσπάθειες της Διεθνούς Κοινότητας για απομάκρυνση και καταστροφή του χημικού οπλοστασίου της Συρίας, αλλά και στη συνεργασία με εταιρικά κράτη και διεθνείς οργανισμούς για αποτροπή των ασύμμετρων απειλών που αναφύονται στην περιοχή.

Αναδείξαμε τον σταθεροποιητικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Κύπρος στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Μια ευαίσθητη και ταραχώδη γεωγραφική λεκάνη, η οποία παρά τη θυελλώδη και αστάθμητη γεωπολιτική της πορεία, ενέχει πολλές προκλήσεις, αλλά συνάμα προσφέρει ευκαιρίες και προοπτικές. Τόσο σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, όσο και σε επιμέρους ζητήματα που αφορούν στους τομείς της οικονομίας, της ενεργειακής συνεργασίας, του εμπορίου, του τουρισμού, της επιχειρηματικής δραστηριότητας και των επενδύσεων.

Αναγνωρίζοντας την ανάγκη μιας θεσμοθετημένης, διαρκούς και αμοιβαία επωφελούς σχέσης με τις χώρες της άμεσης γειτονίας μας, προχωρήσαμε στη σύναψη τριμερών σχημάτων συνεργασίας με την Ελλάδα, την Αίγυπτο και το Ισραήλ. Τριμερείς συνεργασίες που καλύπτουν ήδη ένα ευρύ φάσμα τομέων και οι οποίες θα πρέπει να συμπληρωθούν με το οικονομικό και εμπορικό στοιχείο, με στόχο τον εντοπισμό κοινών συμφερόντων και την επιδίωξη ελκυστικών επιχειρηματικών έργων. Στο σημείο αυτό, θέλω να επαναλάβω το προφανές. Ότι δηλαδή οι εν λόγω πολιτικές συμπράξεις δεν στρέφονται και ούτε αποτελούν μέτωπο εναντίον κανενός. Τουναντίον, αποκλειστικός τους σκοπός είναι η εξυπηρέτηση κοινών στόχων, προς ενίσχυση του κλίματος σταθερότητας, ειρήνης και ευημερίας στην περιοχή.

Πέραν του Ισραήλ και της Αιγύπτου, είναι εμφανείς οι δεσμοί που έχουμε αναπτύξει με τον Λίβανο, την Ιορδανία, αλλά και με όλα τα κράτη του Αραβικού Κόλπου. Με εξωστρεφή περιφερειακή πολιτική, καταφέραμε να αφουγκραστούμε τις ανησυχίες και να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των χωρών αυτών, εγκαθιδρύοντας μια πολυσχιδή και μόνιμα διορθωμένη συνεργασία. Οι διαδοχικές επισκέψεις του Προέδρου της Δημοκρατίας αλλά και οι δικές μου σε Αίγυπτο, Ισραήλ, Λίβανο, Κουβέιτ, Σαουδική Αραβία, Μπαχρέιν και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αποδεικνύουν την κινητικότητα και τη νέα πνοή που υπάρχει στις σχέσεις της Κύπρου με τις χώρες αυτές. Πέραν τούτου, θα πρέπει επίσης να επισημάνω ότι το δρομολογούμενο άνοιγμα Πρεσβείας της Δημοκρατίας στη Σαουδική Αραβία αλλά και η δημιουργία Διπλωματικών Αποστολών του Μπαχρέιν, του Ομάν και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στην Κύπρο, ενδυναμώνουν ακόμα περισσότερο το κλίμα αμοιβαιότητας στις μεταξύ μας σχέσεις.

Οι δε Συμφωνίες και Μνημόνια Συνεργασίας που έχουν υπογραφεί σε ένα ευρύ φάσμα τομέων, συνθέτουν το πλαίσιο στο οποίο πρέπει να κινηθούμε αμφότεροι Κυβέρνηση και ιδιωτικός τομέας, προς αξιοποίηση των ευκαιριών και μεγιστοποίηση των πολιτικών και άλλων ωφελημάτων. Αυτήν ακριβώς την προσέγγιση με τις χώρες της περιοχής μας στοχεύουμε να συνεχίσουμε και να ενισχύσουμε ακόμα περισσότερο.

Εκτός από τις χώρες της Μέσης Ανατολής και του Αραβικού Κόλπου, δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι η επαναπροσέγγιση στις σχέσεις του δυτικού κόσμου με το Ιράν έχει δημιουργήσει νέα δεδομένα και προοπτικές. Τον περασμένο Ιανουάριο επισκέφτηκα την Τεχεράνη, όπου πραγματοποίησα ξεχωριστές συναντήσεις με τον Πρόεδρο της χώρας, τον Υπουργό Εξωτερικών, τον Πρόεδρο του Κοινοβουλίου και άλλους αξιωματούχους. Κατά τις εν λόγω συναντήσεις υπήρξε κοινή παραδοχή ότι οι διμερείς σχέσεις Κύπρου – Ιράν χρήζουν περαιτέρω βελτίωσης, και ότι η μεταξύ μας συνεργασία μπορεί να διανθιστεί μέσω της ενδυνάμωσης των εμπορικών και επιχειρηματικών πτυχών των μεταξύ μας σχέσεων. Θα πρέπει να αναφέρω ότι πολλά κράτη του δυτικού κόσμου έχουν ήδη πραγματοποιήσει επιχειρηματικές αποστολές στην Τεχεράνη, σε μια προσπάθεια να αδράξουν τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται στους τομείς του εμπορίου, της ενέργειας και των επενδύσεων. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η επίτευξη συμφωνίας σε επίπεδο Ε3+3 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, και η συνεπακόλουθη άρση των κυρώσεων και περιοριστικών μέτρων κατά της Τεχεράνης, θα συμβάλει ουσιαστικά στην ενίσχυση της επιχειρηματικής συνεργασίας μεταξύ των χωρών του δυτικού κόσμου και του Ιράν, με ευεργετικά αποτελέσματα στους συναφείς αυτούς τομείς της οικονομίας. Το Ιράν αποτελεί αναμφίβολα μια πολυπληθή αγορά, με πλούσια κοιτάσματα υδρογονανθράκων, ενώ αναμένεται να αποτελέσει μια από τις δυνητικά αναδυόμενες οικονομίες με θετικές προοπτικές.

Από τα όσα έχω αναφέρει, γίνεται εύκολα κατανοητό ότι σε πολιτικό επίπεδο καταφέραμε  να δημιουργήσουμε ένα πολύ ευνοϊκό πλαίσιο σχέσεων και συνεργασίας με όλες τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου. Ωστόσο, θέλω να επαναλάβω ότι τα αποτελέσματα του δύσκολου αυτού εγχειρήματος πρέπει να αντανακλούνται πέραν του συμβατικού διπλωματικού και πολιτικού πλαισίου. Οι στοχευμένες κινήσεις στην εξωτερική πολιτική επιβάλλεται να ακολουθούνται και να συμπληρώνονται από ανάλογες πρωτοβουλίες στον οικονομικό και εμπορικό τομέα.

Η ορθή εξωτερική   πολιτική πρέπει να ενθαρρύνει την επιχειρηματική πρωτοβουλία, να στρώνει το πεδίο και να διευκολύνει το έργο του επιχειρηματικού κόσμου. Να καταπιάνεται με τις διάφορες παραμέτρους των διαπροσωπικών επαφών και να διασφαλίζει την ομαλότητα επικοινωνίας μεταξύ πολιτισμικών, ακαδημαϊκών, επιχειρηματικών και κοινωνικών στοιχείων, καθιστώντας ανεμπόδιστη τη σχέση πολιτείας, κοινωνίας και πολιτών.

Φίλες και φίλοι,

Η Κύπρος συνεχίζει να τίθεται αντιμέτωπη με την μεγαλύτερη οικονομική κρίση της ιστορίας της, οι συνέπειες της οποίας έχουν γίνει σε όλους μας αισθητές. Η απότομη, βίαιη αλλά αναγκαία αναδιάρθρωση του τραπεζικού μας συστήματος επέφερε μια σειρά σημαντικών ανακατατάξεων, κάνοντας την ανάγκη διόρθωσης των δημοσιονομικών δεδομένων ολοένα και πιο επιτακτική. Η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά, σε συνδυασμό με τα προβλήματα του τραπεζικού τομέα καθιστούσαν μέχρι πρόσφατα δύσκολη την προσπάθεια επανεκκίνησης της οικονομίας μας, στοιχείο που προκάλεσε επιπλοκές στις επιχειρήσεις, ειδικά τις μικρομεσαίες.

Με την πάροδο του χρόνου και με την πιστή εφαρμογή του προγράμματος οικονομικών μεταρρυθμίσεων, έχουμε καταφέρει αργά και σταθερά να επαναφέρουμε την εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών αλλά και των διεθνών αγορών προς την κυπριακή οικονομία. Παρά τις αντιξοότητες και τα αρνητικά συνεπακόλουθα της κρίσης, παρατηρούμε με ικανοποίηση να διατηρείται η προοπτική άμεσης ανάκαμψης της οικονομίας, ενώ η περίοδος που ακολουθεί φανερώνει ένα κλίμα σταθερότητας και αισιοδοξίας. Οι επιδώσεις και αποδώσεις της κυπριακής οικονομίας ξεπέρασαν ακόμα και τις πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις, ενώ όλες οι στατιστικές μετρήσεις δείχνουν ότι την ευημερία των αριθμών θα ακολουθήσει η ανάπτυξη και ευημερία της κοινωνίας.

Δύο χρόνια μετά την ανάληψη καθηκόντων της Κυβέρνησης Αναστασιάδη, και με συντεταγμένες κινήσεις σε οικονομία και εξωτερική πολιτική καταφέραμε να αποκαταστήσουμε στο μέτρο του δυνατού το καλό όνομα της Κύπρου, το οποίο καταρρακώθηκε από τη συκοφαντική δυσφήμιση και τις κατηγορίες περί φορολογικού παραδείσου και ξεπλύματος βρώμικου χρήματος. Καταφέραμε να δημιουργήσουμε το περιβάλλον μέσα στο οποίο η επιχειρηματική δραστηριότητα και η ιδιωτική πρωτοβουλία θα ενθαρρύνονται και θα ευνοούνται. Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο εντάσσονταν και τα διάφορα μέτρα που έλαβε η Κυβέρνηση και τα οποία αποσκοπούν, μεταξύ άλλων και στην ενθάρρυνση της ανάπτυξης και στην προσέλκυση ντόπιων αλλά κυρίως ξένων επενδύσεων. Στόχος ήταν και παραμένει να καταστήσουμε τους μηχανισμούς του Κράτους ευέλικτους και αποτελεσματικούς, τόσο προς τον πολίτη όσο και προς τους ξένους επενδυτές.

Οι συμφωνίες στον οικονομικό και εμπορικό τομέα που έχουμε συνάψει με χώρες της περιοχής, σε συνδυασμό με τις άριστες διπλωματικές σχέσεις όπως τις παρουσίασα προηγουμένως, προσφέρουν μια μοναδική ευκαιρία συνέχισης της επιθετικής εκστρατείας προσέλκυσης ξένων επενδύσεων. Ξένες επενδύσεις, οι οποίες θα ενισχύσουν τη ρευστότητα της κυπριακής αγοράς, θα συμβάλουν στην ανάπτυξη και θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας. Δεν θα ήταν υπερβολή αν διατύπωνα τη θέση ότι οι ξένες επενδύσεις αποτελούν τον καταλύτη για οικονομική ανάπτυξη και βελτίωση της απασχόλησης, ενώ παράλληλα είναι ικανές να αναχαιτίσουν τις επιπτώσεις της κρίσης και να θέσουν γερά τα θεμέλια για επανεκκίνηση της οικονομίας μας.

Παρά την απογοήτευση που προκάλεσε η κρίση, η Κύπρος συνεχίζει να διαθέτει συγκριτικά πολιτικοοικονομικά πλεονεκτήματα, τα οποία την καθιστούν πέραν πάσης αμφιβολίας ένα εξαιρετικό και ελκυστικό επενδυτικό προορισμό. Η Κύπρος αποτελεί μια επιλογή που πολλαπλασιάζει τις επιχειρηματικές ευκαιρίες. Το ευνοϊκό φορολογικό μας σύστημα, σε συνδυασμό με την ποιότητα των υπηρεσιών του Κράτους, τις εξαιρετικές υποδομές σε τηλεπικοινωνίες, αεροδρόμια και λιμάνια, το άρτια καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό και η υψηλή επάρκεια του νομικού και δικαστικού μας συστήματος, είναι μόνο μερικά από τα στοιχεία που επιβεβαιώνουν τη διαπίστωση αυτή. Τα πλεονεκτήματα αυτά συνθέτουν το πλαίσιο αναφοράς, το οποίο δίνει τη δυνατότητα στους επιχειρηματίες να συμβάλουν με τις επιλογές και πρωτοβουλίες τους στο σχεδιασμό του νέου μοντέλου ανάπτυξης της οικονομίας μας.  

Σε αυτή ακριβώς τη διεργασία, θα ήταν παράλειψη αν δεν αναγνωρίζαμε και επικροτούσαμε τον ρόλο που διαδραματίζουν οι επιχειρηματίες μέλη του ΚΕΒΕ, o CIPA  για ανόρθωση της οικονομίας μας, παρά τις δυσκολίες που όλοι βιώνουμε. Προσπάθεια η οποία πρέπει να συνεχιστεί με τον ίδιο ζήλο, την ίδια φιλοτιμία και την ίδια αφοσίωση.        

Πέραν από τις επενδύσεις, ο τουρισμός ήταν και παραμένει ένας από τους πιο σημαντικούς τομείς στους οποίους στηρίζεται η κυπριακή οικονομία και ο οποίος προσφέρει απασχόληση σε πολλούς συμπατριώτες μας. Οι περιορισμοί που αφορούν στην εποχικότητα δεν πρέπει να αποτελούν τροχοπέδη, ούτε να παρεμποδίζουν τον στόχο ενίσχυσης του τουριστικού ρεύματος και την προσπάθεια προσέλκυσης επενδύσεων στον τομέα αυτό. Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Κύπρου και η άριστη ποιότητα των τουριστικών της υπηρεσιών, την καθιστούν ιδανικό τουριστικό προορισμό. Ως εκ τούτου, μέσα από τις διπλωματικές αποστολές της Δημοκρατίας και τα κατά τόπους γραφεία του ΚΟΤ είναι αναγκαία η εντατικοποίηση της προσπάθειας προβολής και προώθησης του τουριστικού μας προϊόντος.

Η αύξηση των αεροπορικών συνδέσεων, η επέκταση των συμφωνιών κατάργησης θεωρήσεων εισόδου και η πλήρης αξιοποίηση των υφιστάμενων μνημονίων συνεργασίας σε θέματα τουρισμού, είναι μόνο μερικά στοιχεία που επιβάλλεται να αξιοποιηθούν στον μέγιστο δυνατό βαθμό, έτσι ώστε να υπάρξει ποιοτική και ποσοτική αναβάθμιση του τουριστικού ρεύματος. Επιπρόσθετα, είμαι της άποψης ότι θα πρέπει να συνεχιστεί η προσπάθεια εμπλοκής και δραστηριοποίησής μας σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού, όπως ο ιατρικός, ο συνεδριακός και ο θρησκευτικός τουρισμός, οι οποίοι συμβάλλουν με τον δικό τους τρόπο στην ενίσχυση της οικονομίας.

Ένας άλλος τομέας στον οποίο διαφαίνονται προοπτικές συνεργασίας με χώρες της περιοχής είναι ο τομέας των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Θα πρέπει να επισημάνω ότι η επιτευχθείσα πρόοδος της Κύπρου στη δημιουργία υποδομών για εκμετάλλευση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας είναι αξιοσημείωτη. Ωστόσο, η συνεργασία και  ανταλλαγή εμπειρογνωμοσύνης με χώρες του αραβικού κόλπου, οι οποίες εξειδικεύονται σε τέτοιους τομείς θα είναι ιδιαίτερα βοηθητική. Παράλληλα, διαφαίνεται να υπάρχει προοπτική προσέλκυσης ξένων κεφαλαίων και επενδύσεων για δημιουργία επιπρόσθετων τεχνικών υποδομών. Η χώρα μας έχει στο δυναμικό της οργανισμούς, επιχειρήσεις, ιδρύματα και μονάδες καθώς και εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό που θα μπορούσαν να συμμετάσχουν σε προγράμματα καινοτομίας και νέων ιδεών, με στόχο την αειφόρο ανάπτυξη στον τομέα των ΑΠΕ και του περιβάλλοντος. Στο ίδιο πλαίσιο, οι Κύπριοι ερευνητές και φοιτητές που δραστηριοποιούνται σε πανεπιστήμια των χωρών του Κόλπου σε θέματα ενέργειας και ΑΠΕ ενισχύουν την μεσοπρόθεσμη προοπτική στον τομέα αυτό. Πόσο μάλλον, σε μια περίοδο όπου ο κατασκευαστικός τομέας αντιμετωπίζει τις δικές του προκλήσεις, προσφέρεται η ευκαιρία διοχέτευσης κεφαλαίων και τεχνικής εμπειρογνωμοσύνης στον τομέα της πράσινης ανάπτυξης.

Έχω αφήσει για το τέλος τον τομέα της ενέργειας. Η ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει προσδώσει μια νέα δυναμική και δημιούργησε κλίμα αισιοδοξίας και ευφορίας. Παρά την αυτοσυγκράτηση και τον πραγματισμό που πρέπει να μας διακατέχει, θα πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας στις μακροπρόθεσμες ευκαιρίες που προσφέρονται στον τομέα αυτό.

Στο σημείο αυτό θέλω να υπογραμμίσω ότι η γεωπολιτική σημασία της κυπριακής ΑΟΖ είναι πολύ πιο σημαντική από την ποσότητα των υδρογονανθρακικών αποθεμάτων που βρίσκονται εντός αυτής. Αφού η γειτνίαση της ΑΟΖ μας με χώρες παραγωγούς φυσικού αερίου, προσφέρει την άμεση δυνατότητα διασύνδεσης της με αγωγούς που θα περνούν εντός της ΑΟΖ μας, επιφέροντας σημαντικά οικονομικά οφέλη. Δράττομαι της ευκαιρίας να επαναλάβω ότι ο ενεργειακός σχεδιασμός του Κράτους θα συνεχιστεί, ενώ η μελλοντική αξιοποίηση και εκμετάλλευση Φυσικού Αερίου ενθαρρύνει τις συνεργασίες και ευνοεί την προσέλκυση επενδύσεων.

Συνοψίζοντας τις προαναφερθείσες παρατηρήσεις, θα πρέπει να αναγνωρίσω ότι η προσπάθεια προώθησης της Κύπρου ως διεθνούς και περιφερειακού κέντρου επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου δεν είναι εύκολη, ούτε αποτελεί αποκλειστική ευθύνη της Κυβέρνησης ή του επιχειρηματικού κόσμου. Η επιτυχία του εγχειρήματος έγκειται στη συλλογικότητα της δράσης και στον συγχρονισμό του οράματος. Είναι γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο που απαιτείται η συνεργασία πολιτείας, ιδιωτικού τομέα και επιχειρηματικού κόσμου, με στόχο την ανάδειξη των προοπτικών και πλεονεκτημάτων που προσφέρει η Κύπρος. Οι εμπορικές και επιχειρηματικές αποστολές του ΚΕΒΕ και του CIPA καθώς και η συμμετοχή Κυπρίων επιχειρηματιών σε εμπορικές εκθέσεις προώθησης προϊόντων και υπηρεσιών στο εξωτερικό, αποτελούν ευκαιρία υλοποίησης του εν λόγω σχεδιασμού. Σχεδιασμός, ο οποίος επιβάλλεται να διεξάγεται με αποτελεσματικότητα και μεθοδικότητα, σε συνεργασία με τα αρμόδια Υπουργεία και Υπηρεσίες του Κράτους.

Φίλες και φίλοι

Όταν αναλάμβανα το Υπουργείο των Εξωτερικών είχα πει ότι με την πάροδο του χρόνου τα αποτελέσματα της νέας εξωτερικής μας πολιτικής θα είναι απτά και ορατά και θα μπορούν να αντανακλούνται σε τομείς πέραν του πολιτικού και διπλωματικού πλαισίου. Δύο χρόνια μετά, μπορώ να πω ότι παραμένω πιστός σε αυτήν την προσέγγιση και διατηρώ την πεποίθηση ότι ο χρόνος λειτουργεί υπέρ του κυβερνητικού σχεδιασμού για ανάκαμψη και επανεκκίνηση της οικονομίας μας. Βρισκόμαστε ένα μόλις βήμα πριν την επίτευξη του στόχου μιας σταθερά επιτυχημένης εξόδου στις διεθνείς αγορές, ο οποίος πριν μερικά χρόνια φάνταζε δύσκολος και μεγαλεπίβολος. Είναι ξεκάθαρο πλέον ότι η κρίση μας έχει κάνει σοφότερους και ωριμότερους. Μας έχει αναγκάσει να μειώσουμε την εσωστρέφεια και να γίνουμε περισσότερο εξωστρεφείς.

Η περίοδος που ακολουθεί θα αποδείξει εμπράκτως ότι το κοινό όραμα για ένα Κράτος υπεύθυνο, με ρόλο και λόγο στα διεθνή ζητήματα θα αποκτήσει μια συγκροτημένη και στέρεα μορφή. Έχει λοιπόν πολύ μεγάλη σημασία, Κυβέρνηση, κοινωνία, παραγωγικές δυνάμεις και ο   ιδιωτικός τομέας, να ασκήσει ο καθένας τη δική του επιρροή και να στραφεί στους τομείς που παρέχουν ευκαιρίες και προοπτικές, έτσι ώστε να ολοκληρώσουμε με επιτυχία τη δύσκολη αυτή προσπάθεια.

Εσείς που έχετε αποδείξει την επιχειρηματική σας δεινότητα, σας προτρέπω να τολμήσετε να ανακαλύψετε τις ευκαιρίες που παρουσιάζουν οι χώρες της περιοχής μας, συνάπτοντας επιτυχημένες συνεργασίες και αναλαμβάνοντας πρωτοποριακές πρωτοβουλίες προς όφελος της οικονομίας του τόπου μας.

________________