Είναι
με ιδιαίτερη ικανοποίηση που χαιρετίζω την πρωτοβουλία του τμήματος
Επιστημών Υγείας του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου για τη διοργάνωση
ημερίδας με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού και των επαγγελματιών
υγείας στην αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών. Λυπάμαι που λόγοι πέραν της
θέλησής μου δεν επιτρέπουν την εδώ παρουσία μου σήμερα. Η πρόσκληση αυτή
με τιμά ιδιαίτερα καθότι είναι προφανής η μεγάλη σημασία του στόχου της
Ευρωπαϊκής Ημέρας Επαγρύπνησης για τα Αντιβιοτικά και συγχαίρω όλους
όσοι συνέδραμαν για τη διοργάνωση της δραστηριότητας αυτής.
Το Υπουργείο Υγείας συμμετέχει κάθε χρόνο
ενεργά στην εκστρατεία διαφώτισης για την ορθή χρήση των αντιβιοτικών
καθώς η ανθεκτικότητα των μικροβίων στα αντιβιοτικά, η οποία οφείλεται,
κατά κύριο λόγο, στη λανθασμένη χρήση και κατάχρηση τους, αποτελεί
απειλή για τη Δημόσια Υγεία, σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η ανακάλυψη της πενικιλίνης πριν από οκτώ
δεκαετίες και η ακολουθούσα ανακάλυψη άλλων αντιβιοτικών, έφερε
επανάσταση στα τότε ιατρικά δεδομένα. Επέτρεψε στην ιατρική επιστήμη να
μεταβεί από την απλή διάγνωση στη θεραπεία λοιμωδών νόσων. Οι νόσοι
αυτές αποτελούσαν τότε την πρώτη αιτία θανάτου για κάθε ηλικιακή ομάδα.
'Εκτοτε εκατομμύρια ζωές έχουν σωθεί χάρη στην ύπαρξη αποτελεσματικής
θεραπείας για βακτηριακές λοιμώξεις. Σήμερα όμως οι πολύτιμες αυτές για
τον άνθρωπο ουσίες χάνουν με ολοένα και ταχυτέρους ρυθμούς την
αποτελεσματικότητά τους, λόγω επίτασης του φαινομένου της μικροβιακής
ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά. Η πρωταρχική αιτία για αυτό το γεγονός
είναι η υπέρμετρη χρήση αντιβιοτικών που παρατηρείται στις μέρες μας,
τόσο στην ιατρική όσο και στη κτηνιατρική. Επιπρόσθετα, η μη τήρηση
επαρκών μέτρων ελέγχου μετάδοσης λοιμώξεων συντελεί στη διασπορά των
ανθεκτικών μικροβίων. Παράλληλα, η έρευνα και ανάπτυξη νέων αντιβιοτικών
έχει επιβραδυνθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες, λόγω του υψηλού
κόστους και δυσκολίας που ενέχει η διαδικασία αυτή.
Οι συνέπειες για τη δημόσια υγεία είναι δυσμενέστατες:
• Οι θεραπευτικές επιλογές ακόμη και για
κοινές λοιμώξεις έχουν καταστεί πολύ περιορισμένες και σε μερικές
περιπτώσεις είναι ανύπαρκτες.
• Θεραπευτικές παρεμβάσεις που έχουν σαν
παρενέργεια την εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος, όπως η
μεταμόσχευση οργάνων και η χημειοθεραπεία για τον καρκίνο, μπορεί να
καταστούν αναποτελεσματικές.
• Στην Ευρώπη, λοιμώξεις από ανθεκτικά
μικρόβια συσχετίζονται με 25.000 θανάτους και 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ
κόστος λόγω εξόδων νοσηλείας και απωλειών παραγωγικότητας ετησίως.
Η διεθνής κινητοποίηση που παρατηρείται
σχετικά με το θέμα της μικροβιακής ανθεκτικότητας είναι συνέπεια της
ευρείας συνειδητοποίησης αυτών των συνεπειών και αποσκοπεί σε άμεση
δράση για αντιμετώπιση του προβλήματος. Τόσο ο Παγκόσμιος Οργανισμός
Υγείας όσο και Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν πρόσφατα εκδώσει συστάσεις και
Οδηγίες σχετικά με το θέμα.
Η πληροφόρηση και η γνώση των Ευρωπαίων
πολιτών σχετικά με τα αντιβιοτικά και την ορθή χρήση τους εμφανίζεται σε
μεγάλο βαθμό ελλιπής και λανθασμένη, και η Κύπρος δεν αποτελεί
εξαίρεση. Ενδεικτικά αναφέρω ότι το 40% του συνόλου των Ευρωπαίων έχει
την εσφαλμένη εντύπωση ότι τα αντιβιοτικά καταπολεμούν ιογενείς
λοιμώξεις, όπως το κρυολόγημα και τη γρίπη.
Η Κύπρος συγκαταλέγεται μεταξύ των
ευρωπαϊκών χωρών με υψηλά ποσοστά ανθεκτικών μικροβίων, καθώς και υψηλή
κατανάλωση αντιβιοτικών τόσο στην ιατρική όσο και την κτηνιατρική. Το
Υπουργείο Υγείας, αναγνωρίζοντας τη σοβαρότητα του παγκόσμιου αυτού
προβλήματος και το γεγονός ότι απαιτείται άμεση δράση για αντιμετώπισή
του, έχει προβεί σε μια σειρά από μέτρα για επίτευξη αυτού του στόχου.
Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν:
• Τη δημιουργία ολοκληρωμένης «Εθνικής
Στρατηγικής για την Αντιμετώπιση της Μικροβιακής Ανθεκτικότητας στα
Αντιβιοτικά», η οποία βασίζεται σε πέντε άξονες δράσης και στη στενή
διατομεακή συνεργασία μεταξύ ιατρικής και κτηνιατρικής.
• Τον διορισμό Εθνικής Επιτροπής
Αντιβιοτικών, με όρους εντολής την υλοποίηση ενεργειών για την επίτευξη
των στόχων της Εθνικής Στρατηγικής και την αντιμετώπιση του προβλήματος
της μικροβιακής ανθεκτικότητας στην Κύπρο.
• Τη δημιουργία Εθνικού Συστήματος
Επιτήρησης Μικροβιακής Ανθεκτικότητας, το οποίο αποτελεί σύστημα
καταγραφής και ενδελεχούς ανάλυσης των δεδομένων μικροβιακής
ανθεκτικότητας από όλη την Κύπρο. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης των
δεδομένων του συστήματος αυτού, καταδεικνύουν μικρή αλλά σταθερή μείωση
ορισμένων ποσοστών ανθεκτικότητας κατά τα τελευταία τρία έτη.
• Την εκπόνηση τεκμηριωμένων κλινικών
κατευθυντήριων οδηγιών για τον έλεγχο και την πρόληψη λοιμώξεων σε
χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας μέσα από συνεργασία της Εθνικής
Επιτροπής Αντιβιοτικών και της Κεντρικής Επιτροπής Ελέγχου Λοιμώξεων του
Υπουργείου Υγείας. Οι οδηγίες αυτές έχουν μοιραστεί ανάμεσα σε ιατρούς
και νοσηλευτές του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα.
• Έχει ολοκληρωθεί και εφαρμοστεί πιλοτικά
το πρωτόκολλο περιορισμού της χρήσης αντιβιοτικών για περιεγχειρητική
προφύλαξη, ένας τομέας στον οποίο διαφαίνεται ότι γίνεται κατάχρηση
αντιβιοτικών σε παγκόσμια κλίμακα.
• Δίδεται προτεραιότητα στη διαφώτιση των
πολιτών σχετικά με την ορθή χρήση των αντιβιοτικών μέσα από παρουσιάσεις
και ενημερωτικό υλικό. Ιδιαίτερα τονίζεται ότι τα αντιβιοτικά δεν είναι
αποτελεσματικά και δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σε ιογενείς
λοιμώξεις, όπως το κρυολόγημα και τη γρίπη.
Αγαπητοί σύνεδροι,
Η ορθή χρήση αντιβιοτικών, η αποφυγή
κατάχρησής τους και η διαφύλαξη της αποτελεσματικότητάς τους αποτελεί
ευθύνη όλων μας. Πολίτες και επαγγελματίες υγείας χρειάζεται να έχουν
ορθή πληροφόρηση, γνώση και συμπεριφορά σε σχέση με τα αντιβιοτικά. Η
ευαισθητοποίηση κοινού και επαγγελματιών υγείας για αυτό το θέμα
αποτελεί άμεσο στόχο για το Υπουργείο Υγείας, με σκοπό τη διασφάλιση και
βελτίωση της δημόσιας υγείας. Εκδηλώσεις όπως η σημερινή έχουν
καθοριστικό ρόλο για την επίτευξη αυτού του στόχου.
Επιτρέψτε μου τελειώνοντας να μοιραστώ μαζί
σας ξανά το μήνυμα της εκστρατείας επαγρύπνησης για τα αντιβιοτικά:
«Υπεύθυνη Χρήση Αντιβιοτικών: ας διαφυλάξουμε ένα πολύτιμο αγαθό για τον
άνθρωπο».
________________
Σημ. Τον χαιρετισμό του Υπουργού Υγείας απηύθυνε η Ιατρικός Λειτουργός Πρώτης Τάξης δρ Νίκη Παφίτου. |
