Ο
Υπουργός Δικαιοσύνης συμμετείχε στις
εργασίες της Κοινοβουλευτικής
Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και
Ίσων Ευκαιριών
Ο
Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας
Τάξεως κ. Ιωνάς Νικολάου συμμετείχε
σήμερα στις εργασίες της Κοινοβουλευτικής
Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και
Ίσων Ευκαιριών μεταξύ Ανδρών και
Γυναικών, στη Βουλή των Αντιπροσώπων,
αναφορικά με την πορεία εφαρμογής των
μέτρων εκσυγχρονισμού και ποιοτικής
αναβάθμισης του σωφρονιστικού συστήματος.
Σε
δηλώσεις του μετά τη συνεδρίαση, ο κ.
Υπουργός δήλωσε ότι κατά τη συνάντηση
επεξηγήθηκαν τα μέτρα που έχουν ληφθεί
κυρίως κατά τους τελευταίους μήνες στο
πλαίσιο της προσπάθειας για αναμόρφωση
του χώρου των φυλακών. Συγκεκριμένα, ο
κ. Νικολάου ανέφερε τα ακόλουθα: «Βασική
προτεραιότητα της κυβέρνησης είναι να
αλλαχθεί η φιλοσοφία, η οποία εφαρμοζόταν
για χρόνια από την προηγούμενη διεύθυνση
των φυλακών. Τη φιλοσοφία της επιβολής,
της πειθαρχίας, με περιορισμούς επί
σημαντικών δικαιωμάτων των φυλακισμένων.
Μια φιλοσοφία η οποία αποτελούσε και
την κύρια αιτία που οδήγησε σε θλιβερά
γεγονότα και που κατά καιρούς δημιουργούσε
προβλήματα στον χώρο των φυλακών. Ακόμα
και η ύπαρξη μεγάλου αριθμού κρατουμένων
σε περιορισμένο αριθμό κλινών και η
στέρηση σημαντικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ουσιαστικά, μέσω αυτής της στέρησης
επιχειρούσαν να επιβάλλουν πειθαρχία
που δυστυχώς οδηγούσε σε εντελώς
διαφορετικά αποτελέσματα από τα
αναμενόμενα. Μια πειθαρχία η οποία
ουσιαστικά μέσα από την καταπίεση
προκαλούσε ψυχολογικές και ψυχικές
καταπτώσεις, δημιουργώντας προβλήματα
στην ψυχοσωματική κατάσταση των
φυλακισμένων.
Αλλάξαμε
αυτή τη φιλοσοφία εντελώς. Δώσαμε
δικαιώματα. Να έχουν βασικές συνθήκες
υγιεινής και ανθρώπινης μεταχείρισης.
Και βρήκαμε καλή απήχηση και συνεργασία
από τους φυλακισμένους. Αυξήσαμε τις
δυνατότητες επικοινωνίας των φυλακισμένων
με τη διεύθυνση των φυλακών. Δώσαμε
έμφαση στα προβλήματα τους και δώσαμε
λύσεις. Επίσης τους δώσαμε την ευκαιρία
να μπορούν να ψυχαγωγούνται, να
απασχολούνται, να αξιοποιούν τον χρόνο
τους χρήσιμα και να έχουν τη δυνατότητα
να βλέπουν μπροστά κάποια προοπτική,
δημιουργώντας τους ελπίδα για το αύριο».
Στο
πλαίσιο, αυτό, ο κ. Νικολάου πρόσθεσε
ότι στην παρούσα φάση, υπάρχουν
τρεις φυλακισμένοι εκ των οποίων ο ένας
εκτίει την ποινή του στην ανοικτή φυλακή
και παράλληλα σπουδάζει για να αποκτήσει
διδακτορικό τίτλο, ενώ άλλοι δύο φοιτούν
για να αποκτήσουν πτυχίο πανεπιστημίου.
«Θέλουμε να τους δώσουμε την ευκαιρία,
όταν θα βγουν από τις φυλακές να μπορούν
να αξιοποιήσουν τις γνώσεις που θα
αποκτήσουν εντός των φυλακών για την
επανένταξη τους στην κοινωνία και την
απασχόλησή τους. Γι’ αυτό πέρα από τα
προγράμματα εκπαίδευσης που εφαρμόζονται
στον χώρο των φυλακών σήμερα, από τον
Σεπτέμβρη θα εφαρμόσουμε και το εσπερινό
σχολείο, για να μπορούν όπως και άλλα
παιδιά της κυπριακής κοινωνίας, να
φοιτούν και αυτοί και να αποκτήσουν
τόσο απολυτήριο όσο και επαγγελματική
εξειδίκευση», επισήμανε ο Υπουργός
Δικαιοσύνης.
Ωστόσο,
σημείωσε, το σημαντικότερο είναι ότι
έγινε κατορθωτή, αφενός, η αύξηση του
αριθμού των κλινών –από 340 κλίνες που
ήταν ο μέσος όρος το 2012, σήμερα είναι
469- κι αφετέρου, η μείωση του αριθμού των
φυλακισμένων – μέσος όρος το 2012 ήταν
840, τους τελευταίους μήνες 543 και σήμερα
541.
Πρόσθεσε
δε ότι παρ’ όλες όμως τις
προσπάθειες που γίνονται, διαφαίνεται
ότι ο συγκεκριμένος χώρος των φυλακών
δεν προσφέρεται για την εφαρμογή ενός
ολοκληρωμένου και αποτελεσματικού
σωφρονιστικού ιδρύματος. «Ενός συστήματος
το οποίο δεν θα καταλήγει, όπως κατέληγε
μέχρι σήμερα, στον περιορισμών κάποιων
των οποίων καταδικάστηκαν για να εκτίσουν
την ποινή τους, αλλά θα λειτουργήσει
προς σωφρονισμό αυτών των προσώπων και
παράλληλα θα τους βοηθήσει να επανενταχτούν
στην κοινωνία και να μην υποχρεώνονται
να επανέλθουν στον χώρο των φυλακών»,
είπε.
Γι’
αυτό, όπως υπογράμμισε ο
κ. Νικολάου, σε συνεννόηση με το Υπουργείο
Συγκοινωνιών, έχει αποφασιστεί η προώθηση
ανέγερσης νέων φυλακών με το σύστημα
της σύμπραξης του ιδιωτικού και του
δημόσιου τομέα. «Είμαστε ήδη στο στάδιο
της εξεύρεση του κατάλληλου χώρο και
της διαμόρφωσης των όρων για τη διαδικασία
προσφορών επιλογής στρατηγικού επενδυτή»,
τόνισε ο Υπουργός Δικαιοσύνης.
Ολοκληρώνοντας,
ο κ. Υπουργός ανέφερε: «Θέλω να δώσω ένα
ξεκάθαρο μήνυμα. Είτε μέσα από τις
εκπαιδεύσεις των δεσμοφυλάκων, είτε
ακόμα μέσα από την ενίσχυση της ιατρικής
και παραϊατρικής ομάδας που υπάρχει
στον χώρο των φυλακών, είτε με τη
λειτουργία κατάλληλων προγραμμάτων,
θέλω να δώσω ξεκάθαρα ένα μήνυμα:
προσέγγισή μας είναι ότι ο φυλακισμένος
στον χώρο των φυλακών δεν φυλακίστηκε
για να τιμωρείται συνεχώς, φυλακίστηκε
για να σωφρονιστεί για μια άδικη, παράνομη
πράξη την οποία διέπραξε μια δεδομένη
στιγμή. Με αυτή την πολιτική φιλοσοφία
αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα με μια
σειρά από μέτρα τα οποία επεξήγησα
σήμερα στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή
Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Νομίζω ότι τα
αποτελέσματα των μέτρων που έχουμε
εφαρμόσει είναι ήδη εμφανή».
Σε
ερώτηση εάν υπάρχει χρονοδιάγραμμα για
την ανέγερση των νέων φυλακών, ο κ.
Νικολάου ανέφερε ότι προς το παρών,
δυστυχώς, δεν μπορεί να καθοριστεί
συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, διότι θα
εξαρτηθεί, από τη μια, από τον χρόνο που
χρειάζεται για να συμπληρωθεί η νομοθεσία
για τη σύμπραξη ιδιωτικού και δημόσιου
τομέα. Από την άλλη, δυστυχώς οι διαδικασίες
προσφορών στην Κύπρο, έχει μετατραπεί
σε μια διαδικασία που κανείς δεν μπορεί
να την καθορίσει και να τη διαγράψει
χρονικά. Ωστόσο, όπως είπε, είναι μια
από τις προτεραιότητες του Υπουργείου
Δικαιοσύνης και η οποία προωθείται σε
συνεργασία με το Υπουργείο Συγκοινωνιών
και Έργων.
Ερωτηθής
σχετικά με το πώς έγινε κατορθωτό να
μειωθεί ο αριθμός των φυλακισμένων, ο
κ. Υπουργός δήλωσε ότι «ο
πρώτος λόγος είναι ότι δόθηκε το δικαίωμα
σε κάποιους στους οποίους υπολείπονταν
περίπου τρεις μήνες για να αποφυλακιστούν,
να μεταφερθούν στις χώρες τους,
οικειοθελώς. Και ένας σημαντικός αριθμός
φυλακισμένων έχει αξιοποιήσει αυτή τη
δυνατότητα. Δεύτερο, υπάρχουν πολλοί
φυλακισμένοι που αιτήθηκαν να μεταφερθούν
και εκτίσουν την ποινή φυλάκισής τους
τη χώρα τους. Επομένως, αξιοποιήσαμε
όλες αυτές τις περιπτώσεις και παροτρύναμε
και άλλους φυλακισμένους να χρησιμοποιήσουν
αυτό τους το δικαίωμα μεταφοράς στη
χώρα τους για να εκτίσουν το υπόλοιπο
της ποινής τους –φυσικά εννοούμε τις
χώρες με τις οποίες η Κύπρος διατηρεί
διμερής σύμβαση. Το εν λόγω είναι ένα
μέτρο το οποίο εφαρμόζεται διεθνώς,
καθώς θεωρείται ότι ο φυλακισμένος όταν
εκτίει την ποινή του στη χώρα του
επιτρέπει καλύτερα την κοινωνική
επανένταξή του στην κοινωνία του.
Επιπρόσθετα, υπήρχαν περιπτώσεις οι
οποίες κρατούνταν στο χώρο των φυλακών,
όπως π.χ. κάποιων αλλοδαπών, οι οποίοι
δεν θα έπρεπε να κρατούνταν –είτε θα
έπρεπε να μεταφερθούν στη Μεννόγεια
είτε θα έπρεπε να αποφυλακιστούν. Και
υπάρχει συγκεκριμένη κατηγορία αλλοδαπών
οι οποίοι δεν θα έπρεπε να κρατούνται.
Επιπρόσθετα,
είχαμε περιπτώσεις φυλακισμένων οι
οποίοι κρατούνταν για συγκεκριμένα
εντάλματα για οικονομικές οφειλές, εκ
των οποίων κάποιοι μεταφέρθηκαν στην
ανοικτή φυλακή και κάποιοι άλλοι είχαν
αποπληρωμή των ενταλμάτων και
αποφυλακίστηκαν. Ένα από τα μέτρα που
έχουμε πάρει, είναι όπως αυτοί που
συλλαμβάνονται για εντάλματα που
σχετίζονται με οικονομικές οφειλές,
είτε να τους δίδεται η ευκαιρία όπως
κάνουν τις ανάλογες διευθετήσεις είτε
να μεταφέρονται στο χώρο της ανοικτής
φυλακής για να μην κρατούνται στις
κεντρικές φυλακές με τους καταδικασθέντες
για σοβαρά αδικήματα».
Σε
ερώτηση σχετικά με το πως ενισχύεται η
προσπάθεια παρακολούθησης της ψυχολογικής
κατάστασης των κρατουμένων, ο κ. Νικολάου
ανέφερε ότι «σήμερα υπάρχουν δύο
ψυχίατροι, ένας ψυχολόγος και ένας
εργοθεραπευτής. Υπάρχουν επίσης και
έξι νοσηλευτές ψυχικής υγείας.
Επιπροσθέτως, έχει ζητηθεί όπως ενισχυθεί
η ομάδα με ακόμα ένα ψυχολόγο, ένα
εργοθεραπευτή και ανάλογο αριθμό
νοσηλευτών ψυχικής υγείας, ούτως ώστε
να υπάρχει επί 24ωρου βάσεως νοσηλευτής
στον χώρο των φυλακών. Παράλληλα,
αναμένεται όπως στις 30 Ιουνίου θα
λειτουργήσει το ιατρικό κέντρο στο
οποίο υπάρχουν 11 κελιά – εννέα για
περιπτώσεις ψυχοσωματικών προβλημάτων
και δύο γι’ αυτούς που είναι σε ύψιστη
ανάγκη προστασίας με τη δυνατότητα
24ωρης παρακολούθησης του κρατουμένου».
Επιπρόσθετα,
ανέφερε ο κ. Υπουργός, παρακολουθείται
κάθε περίπτωση νεοεισερχόμενου
φυλακισμένου και προχώρα η δημιουργία
κατάλληλης πτέρυγας όπου θα φιλοξενούνται
για ολιγοήμερη περίοδο οι νεοεισερχόμενοι
για να μπορούν αντιμετωπίζονται τα
οποιαδήποτε προβλήματα παρουσιάζονται
πριν να αφεθούν στις πτέρυγες όπου θα
εκτίσουν την ποινή τους.
Ακόμα,
συνέχισε ο κ. Νικολάου, έχει συνταχθεί
ο οδηγός παρακολούθησης των φυλακισμένων
που παρουσιάζουν ψυχοσωματικά προβλήματα,
με σκοπό την αποτροπή των περιπτώσεων
αυτοκτονιών. Προς αυτό τον σκοπό, είπε,
και για καλύτερη κατανόηση του εν λόγω
κώδικα, εκπαιδεύονται δεσμοφύλακες για
να μπορέσουν να αντιμετωπιστούν οι
περιπτώσεις των αυτοκτονιών.
Τέλος,
ο κ. Υπουργός εξέφρασε την ελπίδα όπως
υπάρξει τρόπος εξάλειψης των αυτοκτονιών
στις φυλακές, παρά τις δυσκολίες
αντιμετώπισης του φαινομένου. Όπως
σημείωσε, θα ληφθούν όλα τα δυνατά μέτρα
για να αποτραπεί η οποιαδήποτε περίπτωση
που μπορεί να υπάρξει, αν και κανείς δεν
μπορεί να δεσμευτεί ότι δεν θα υπάρξουν
άλλες περιπτώσεις.
Ερωτηθείς
για τον χώρο όπου προσανατολίζεται η
ανέγερση των νέων φυλακών, ο Υπουργός
Δικαιοσύνης ανέφερε ότι εξετάζεται
χώρος πλησίον του αυτοκινητόδρομου
μεταξύ Λατσιών και Αγίας Βαρβάρας.
------------------
