Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος αποτελεί
ορόσημο για τα Ηνωμένα Έθνη, συμβολίζοντας την ανάγκη συστράτευσης
μπροστά στον κοινό στόχο για τη διαφύλαξη της περιβαλλοντικής μας
κληρονομιάς και την αειφορική διαχείριση του παγκόσμιου φυσικού μας
πλούτου.
«Ύψωσε τη φωνή σου και όχι τη στάθμη της θάλασσας». Το μήνυμα αυτό επέλεξε ο ΟΗΕ για το 2014, προκειμένου να επισημάνει τους κινδύνους που επιφέρει η κλιματική αλλαγή και τα αναγκαία μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την αντιμετώπιση του φαινομένου.
Οι φυσικές ιδιότητες, καθώς και η χημεία της Γης καθορίζουν κατά κύριο λόγο το κλίμα μας. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 100 χρόνων, οι ανθρωπογενείς παρεμβάσεις και δραστηριότητες (π.χ καύση άνθρακα, πετρελαίου, φυσικού αερίου, αποψίλωση τεράστιων εκτάσεων δασικής γης) είχαν σαν αποτέλεσμα την αλλαγή τη χημικής σύνθεσης των ατμοσφαιρικών στρωμάτων τη γης, με επακόλουθο την αλλαγή των κλιματικών συνθηκών. Παράλληλα, πέραν των αλλαγών στη χημική σύσταση της ατμόσφαιρας, οι αλλαγές του κλίματος επηρεάζουν άμεσα τα θαλάσσια και χερσαία οικοσυστήματα, καθώς και την ανθρώπινη υγεία και οικονομία.
Το κλίμα της γης έχει ήδη αλλάξει τον 20ο αιώνα ως αποτέλεσμα της αύξησης των συγκεντρώσεων των αερίων του θερμοκηπίου. Ως συνεπακόλουθο της αύξησης της θερμοκρασίας, θα αποτελέσουν ταυτόχρονα η μεταβολή της θαλάσσιας στάθμης, της μέσης βροχόπτωσης και ακραίων καιρικών φαινομένων (π.χ. καταιγίδες, πλημμύρες, κυκλώνες κ.ά) Η αλλαγή του κλίματος επηρεάζει άμεσα όπως αναφέρθηκε, τη στάθμη της θάλασσας, τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ του ωκεανού και της ατμόσφαιρας, την ωκεάνια θερμική μεταφορά, τους βιοχημικούς κύκλους, καθώς και τα θαλάσσια οικοσυστήματα συμπεριλαμβανομένων της αφθονίας και κατανομής των ιχθυοαποθεμάτων.
Τα 2/3 της επιφάνειας της γης καλύπτονται από τους ωκεανούς και τις θάλασσες. Καθώς η θερμοκρασία αυξάνεται, ο όγκος του νερού των ωκεανών διαστέλλεται, με αποτέλεσμα την αύξηση της θαλάσσιας στάθμης. Η αύξηση της θερμοκρασίας του νερού θα προκαλέσει την εξάτμιση μεγάλων ποσοτήτων νερού (υπό μορφή υδρατμών) στην ατμόσφαιρα, με αποτέλεσμα τη μείωση της διαλυτότητας των ατμοσφαιρικών αερίων του θερμοκηπίου.
Παράλληλα, η αύξηση της θαλάσσιας στάθμης θα επηρεάσει άμεσα τις θαλάσσιες βιοκοινότητες οι οποίες διαβιούν σε ρηχούς βιότοπους. Θαλάσσιες βιογεωχημικές διεργασίες όπως η φωτοσύνθεση και ο σχηματισμός ανθρακικού ασβεστίου θα επηρεαστούν. Η παγκόσμια μεταβολή του κλίματος θα μεταβάλει του διαθέσιμους βιότοπους και την αφθονία και κατανομή των θαλάσσιων πληθυσμών. Επίσης η αύξηση της θερμοκρασίας πιθανό να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης τοξικής άλγης και θαλάσσιων ασθενειών.
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί ένα καίριο ζήτημα τόσο για το μέλλον της ανθρωπότητας όσο και του ίδιου του περιβάλλοντος, με τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου να αποτελεί πρωταρχικό στόχο όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
Στην Κύπρο η θέσπιση ενός Νόμου Πλαισίου για την ενέργεια και την κλιματική αλλαγή θα συμβάλει καθοριστικά στη εφαρμογή και το συντονισμό όλων των δράσεων και πολιτικών που σχετίζονται άμεσα τόσο με την ενέργεια όσο και την κλιματική αλλαγή.
Παράλληλα, μέσο της συνεργιστικής δράσης της βιομηχανίας, του κατασκευαστικού τομέα, της γεωργίας, των εταιριών παραγωγής ενέργειας κ.ά, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μπορούν να μειωθούν/περιοριστούν. Η συμπαραγωγή θερμότητας και ηλεκτρισμού, η χρήση της βιομάζας και της ηλιακής ενέργειας για κάλυψη των θερμικών φορτίων, η κατασκευή βιοκλιματικών κτηρίων και εγκαταστάσεων, η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας καθώς και μέσο της διαδικασίας της ανακύκλωσης, αποτελούν μέτρα προς την ορθή κατεύθυνση για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και κατ’ επέκταση της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η «πράσινη εβδομάδα» αυτή τη χρονιά, είναι αφιερωμένη στην κυκλική οικονομία, την αποδοτικότητα των πόρων και τη διαχείριση των απορριμμάτων.
Η παγκόσμια οικονομία είναι γραμμική: οι εταιρίες εξάγουν πόρους από το περιβάλλον, τους μετατρέπουν σε καταναλωτικά προϊόντα, τα οποία θα καταλήξουν κάποια στιγμή στα σκουπίδια. Έτσι όμως εξαντλούμε τους φυσικούς πόρους της γης και σπαταλάμε χρήσιμα υλικά.
Το κυκλικό μοντέλο είναι μια βιομιμητική προσέγγιση, μία σχολή σκέψης που έχει τη φύση ως παράδειγμα και θεωρεί ότι τα συστήματά μας θα έπρεπε να λειτουργούν όπως οι οργανισμοί, επεξεργαζόμενα τα συστατικά που μπορούν να επιστρέψουν πίσω στον κύκλο.
Το μοντέλο αυτό βασίζεται σε πέντε αρχές:
1. Εξάλειψη των αποβλήτων.
2. Η ποικιλομορφία είναι δύναμη. Τα πολυποίκιλα συστήματα με πολλές συνδέσεις και κλίμακες είναι πιο ανθεκτικά απέναντι σε εξωτερικά πλήγματα.
3. Η ενέργεια πρέπει να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές.
4. Οι τιμές πρέπει να αντανακλούν το πραγματικό κόστος.
5. Το κλειδί είναι να σκεφτόμαστε με όρους συστήματος, να καταλαβαίνουμε πώς τα πράγματα επηρεάζουν το ένα το άλλο συνολικά.
Η ΕΕ επιλέγοντας να αφιερώσει τη Παγκόσμια Μέρα Περιβάλλοντος στην κυκλική οικονομία δίνει τις κατευθυντήριες γραμμές για την ανάγκη στροφής στην Πράσινη Ανάπτυξη ως το νέο οικονομικό μοντέλο που θα πρέπει να εφαρμόσουν τα κράτη μέλη με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος και τη συνέχιση της ζωής με τρόπο αειφόρο.
Καλούμε όλους, Πολιτεία και πολίτες να συμμετάσχουν στη διαρκή προσπάθεια για την προστασία και αναβάθμιση του περιβάλλοντος, το σεβασμό στο δημόσιο χώρο, τη βιώσιμη και αειφορική ανάπτυξη, διαμορφώνοντας, με τον τρόπο αυτό, καλύτερη ποιότητα ζωής για όλους με υγεία και δίκαιη οικονομία.
