Επιμνημόσυνος λόγος του Υπουργού Άμυνας κ. Φώτη Φωτίου
στο Ετήσιο Μνημόσυνο των πεσόντων
και των εν ειρήνη τελειωθέντων αγωνιστών του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ και
στο μνημόσυνο του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου
(Κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς, Κυριακή 26 Μαΐου, ώρα 9.00)
Αισθάνομαι
ιερό δέος που βρίσκομαι σήμερα σ’ αυτό τον ναό του απελευθερωτικού αγώνα της
ΕΟΚΑ. Γιατί το Στρατόπεδο Συγκέντρωσης Κοκκινοτριμιθιάς, είναι στους Ελληνικούς
αιώνες διδασκαλείο της ζώσας δύναμης του πατριωτισμού και η πηγή του ηρωϊσμού,
που θα εμπνέει στις γενεές των επερχομένων την αρετή της αυτοθυσίας και της
αντοχής αλλά και την άδολη αγάπη για την πατρίδα. Εδώ θα μαρτυρείται μέχρι τη
συντέλεια του κόσμου το ηθικό μεγαλείο του Κυπριακού Ελληνισμού. Θα μαρτυρείται
και θα δοξάζεται η ηθική νίκη του Έλληνα ανθρώπου που επέλεξε ν’ αντιπαλέψει με
μια πανίσχυρη αυτοκρατορία που καταδυνάστευε τον λαό, να την νικήσει και να
υψώσει τα λάβαρα της ελευθερίας στους τάφους εκείνων που θυσιάστηκαν αυτόβουλα
για το λυτρωμό της πατρίδας και την τιμή των παιδιών της.
Η
αναμέτρηση θα μείνει στην ιστορία. 25 χιλιάδες εύορκοι αγωνιστές στην πρώτη
γραμμή, με ελάχιστα όπλα του Παγκόσμιου Πολέμου, παλιά περίστροφα και πιστόλια,
αυτόματα Στεν και Μαρσίπ της αντίστασης στην Ελλάδα, μαρτίνια, μερικά Μπρεν και
κυνηγετικά. Επιτόπιας κατασκευής χειροβομβίδες και αρπαγμένη δυναμίτιδα από τα
μεταλλεία. Ολιγάριθμες Ομάδες Κρούσεων από παράτολμους αγωνιστές. Τρακόσιους
αντάρτες. Τρεις χιλιάδες τρακόσιους εξήντα δύο Πολιτικούς Κρατουμένους. Χίλιους
εκατόν δεκατέσσερις Πολιτικούς Καταδίκους. Και τη συντριπτική πλειοψηφία ενός
λαού αποφασισμένου να ορμά σε Ομηρικές μάχες και να πεθαίνει μαχόμενος στα
κράσπεδα των βωμών των 108 ηρώων του. Από την άλλη η αγγλική βιομηχανία
πολέμου. Σύγχρονος εξοπλισμός, τεθωρακισμένα, αεροπορία, ναυτικό και σαράντα
χιλιάδες εκπαιδευμένος στρατός. Η στυγνή αποικιοκρατία, με θαλάμους
βασανιστηρίων. Επιστρατευμένους βρικόλακες των ανακριτηρίων της Γκεστάπο και
των Ες Ες. Στρατόπεδα Συγκέντρωσης, Φυλακές, Κρεμάλες και χρήμα.
Σήμερα,
είμαστε συναγμένοι σε μια από τις κύριες σκηνές του αγώνα της ΕΟΚΑ. Στο
Στρατόπεδο Συγκέντρωσης Κοκκινοτριμιθιάς. Τόπο ανθρώπινου ψυχικού και σωματικού
πόνου, που οι Άγγλοι άνοιξαν την πύλη του το Νοέμβριο του 1955, μετά από τη
μεγάλη απόδραση των 16 από το Κάστρο της Κερύνειας, που ήταν το πρώτο
Κρατητήριο Αγωνιστών. Ήταν ένας ξερότοπος, χωρίς ένα δέντρο. Ακόμα και τ’
αγριόχορτα τα ξερίζωναν μόλις ξεπετάγονταν από το χώμα. Τσίγκινες παράγκες σαν
κονσερβοκούτια ζωντανών ανθρώπων. Το καλοκαίρι η ζέστη έλιωνε τα κορμιά. Τον
χειμώνα, το Τροοδίτικο αγιάζι τα πάγωνε. Σε κάθε παράγκα 30 στοιβαγμένοι
μάρτυρες της ελευθερίας. Νέοι, μεσήλικες, γέροι. Ελεύθεροι, οικογενειάρχες.
Άνθρωποι που σαν έκλειναν τα μάτια πάλευαν με τους εφιάλτες. Την οικογενειακή
φτώχια. Την απειλή. Τους εκβιασμούς των ανακριτών. Τη φοβέρα για πολύχρονο
εγκλωβισμό χωρίς δίκη.
Τα
Κρατητήρια ήταν για τα μεγάλα χρόνια του αγώνα έπαλξη των ιδεών που στερέωναν
την ιστορική διάρκεια στις τραμουντάνες των αιώνων. Τα κάστρα της ανυπότακτης
θέλησης του λαού μας να ζει αγόγγυστα στους τόπους του μαρτυρίου του και με το αδιάκοπο
βασανιστήριό του να στοιχειώνει τη μόνη γέφυρα προς την ελευθερία. Και να
διακηρύσσει την αλήθεια πως χωρίς υποταγές στη βία, χωρίς συνδιαλλαγές με την
τυραννία, χωρίς απαράδεκτες υποχωρήσεις οι λαοί δικαιώνονται και εξασφαλίζουν
το σεβασμό και την αναγνώριση των πολιτισμένων εθνών. Στην Κοκκινοτριμιθιά,
στην Πύλα, στο Πολέμι, στην Αγύρτα, στον ΆγιοΛουκά, στην Πέργαμο, στο Μάμμαρι,
στο Πυρόϊ, οι αγωνιστές καθάρισαν τα μαρμαρένια αλώνια του θρύλου και συνέχιζαν
την χωρίς τέλος πάλη του Διγενή με το Χάρο. Κι έκβαση της πάλης η ίδια. Η
Κύπρος είναι η μοναδική παλαίστρα όπου ο Διγενής Ακρίτας νίκησε τον Χάρο! Και
το πάλαιμα κι η έκβαση τα προαιώνια στοιχεία της ανίκητης Ελληνικής ψυχής του
λαού μας στα μεγάλα χρόνια του αγώνα.
Οι
αγωνιστές των Κρατητηρίων, «ο ανθός του Κυπριακού Ελληνισμού» ζούσαν με απόλυτη
συνείδηση της αναγκαιότητας του μαρτυρίου τους για τη λευτεριά. Πίστευαν πως
χωρίς και το δικό τους δράμα, η χρυσαυγή της λευτεριάς δεν θα ροδίσει στις
κορυφογραμμές του Τροόδους και του Πενταδακτύλου. Τους κουβαλούσαν στα
Κρατητήρια με τις μαύρες κλούβες μεταγωγών. Σαρανταπληγιασμένους. Ματωμένους.
Μεσοπεθαμμένους. Με σπασμένα κόκκαλα, σπασμένα χέρια, σπασμένα πλευρά, από το
κράτος της φρίκης. Από τα βασανιστήρια της Ομορφίτας, του Σπέσιαλ Μπράντς, των
Πλατρών, της Αμμοχώστου, του Ρετ Χάουζ. Από τους εφιάλτες του Μέρλιν, του
Μακλόκλαν, του Λήτς, του Γουίλλαρντ, του Σέϋβορυ, του Σουλεϋμάν, του Σιεμεττή.
Για να σμίγουν τα ουρλιαχτά του σωματικού πόνου με την κραυγή του απολυτρωτικού
πόθου και το λυγμό του σκλάβου. Των φωνών που συνθέτονταν σε πολεμικά τροπάρια
και σε εμβατήρια στις συνάξεις της ώρας που ο ήλιος αποχαιρετούσε τη μέρα και
που το σκοτάδι άπλωνε τον καημό στις ατέλειωτες νύχτες της δοκιμασίας.
Αλογάριαστη
η δυστυχία των Στρατοπέδων Συγκέντρωσης. Τις νύχτες ακούονται ακόμα οι
στεναγμοί κι οι οιμωγές των ανθρώπων από τους ξυλοδαρμούς και τις κακουχίες.
Αλλά οι καημοί σκεπάζονται από τις ιαχές της μέρας. Από τις υπέροχες
διακηρύξεις. Από τις διδασκαλίες του χρέους. Από τις βροντερές απαιτήσεις της
λευτεριάς. Από την επαναστατική βοή της αντίστασης. Από τους τηλεβόες της
χαλύβδινης θέλησης της ΕΟΚΑ για τιμή, αξιοπρέπεια και λευτεριά. Για το Ελληνικό
φιλότιμο. Την αρετή που δεν καταγράφεται σε καμιά ξένη γλώσσα. Γιατί το
φιλότιμο είναι καθαρά Ελληνική επιλογή. Είναι η δύναμη που χαράσσει το χρέος
και μεσουρανεί τις γαλανόλευκες παντιέρες της ανθρωπιάς. Τα ιδεώδη που
ενέπνευσαν τους 49 άντρες των 11 αποδράσεων να διολισθήσουν από τα
συρματοπλέγματα, να ενωθούν με το αντάρτικο και 7 από τους δραπέτες να πέσουν
μαχόμενοι για να χαιρετούν μαρμαρωμένοι τη νεότητα που έρχεται να προσκυνήσει
σ’ αυτό το δεσμωτήριο και ν’ αντλήσει λεβεντιά για τη συνέχεια της ζωής.
Εισερχόμενος
στο φοβερό φυλακιστήριο συγκλονίστηκα βλέποντας τις μαρμάρινες αναθηματικές
πλάκες, τις μαρμάρινες προτομές των ηρώων, το μνημείο όσων πέθαναν στα
βασανιστήρια, το μνημείο τιμής στους Πολιτικούς Κρατουμένους, την παράταξη των
σημαιών της Ελληνικής αιωνιότητας. Εδώ οι ιστορικές μνήμες είναι γαλανόλευκες.
Κι οι καρδιές υποκλίνονται μπροστά τους με σεβασμό κι υπόσχεση ελευθερίας. Εδώ
αξίζει να έρχεται ο λαός μας για να ενδυναμώνεται και να αισιοδοξεί στις
δραματικές ώρες της τωρινής δυστυχίας που μαστίζει την πατρίδα. Να μαθαίνει την
αξία της υπομονής και της ανάγκης της
αδελφοσύνης, για τη νικηφόρα προοπτική της ζωής όσων αγωνίζονται ενωμένοι και
αδιάσπαστοι για τη δικαίωση και την υπέρβαση των αντιξοοτήτων. Αισθάνθηκα δέος
περνώντας της πύλη των Κρατητηρίων. Αλλά κι ευγνωμοσύνη. Και για κείνους που
μαρτύρησαν ηρωϊκά και για κείνους που κατέθεσαν τη νιότη τους στα ιερά
θυσιαστήρια. Μένω έκθαμβος μπροστά στην ιστορική έκθεση στην αίθουσα Ελλάδος.
Είχα ακούσει για την εξαίρετη πρωτοβουλία διαρκούς έκθεσης χειρογράφων για τους
επαναστάτες του 1821. Για τις γκραβούρες του 1570 με τη Μαρία τη Συγκλητική.
Τέτοιος μαζικός ηρωϊσμός αποτελεί πρωτοφανές ιστορικό φαινόμενο. Τέτοια
εξειδικευμένη έκθεση δεν υπάρχει πουθενά!
Ελληνίδες,
Έλληνες,
Τα
μνημόσυνα των ηρώων μας είναι ημερολόγιο μνήμης των αγώνων για τη δημοκρατία
και την ελευθερία αυτού του τόπου. Είναι
όμως παράλληλα και προσκλητήριο αγώνα για όλους εμάς.
Η Κύπρος του σήμερα, δυστυχώς, δεν είναι αυτή για την
οποία αγωνίστηκαν οι αθάνατοι ήρωες του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59·
για την οποία θυσιάστηκαν υπερασπιζόμενοι τη γη που τους γέννησε και τους
έθρεψε με την ιστορία, τους αγώνες, τις αρχές και τα ιδανικά. Οι θυσίες τους και
οι αγώνες τους παραμένουν ακόμη αδικαίωτοι. Ο μαρτυρικός αυτός τόπος
εξακολουθεί να βιώνει, 39 χρόνια μετά, τις τραγικές συνέπειες του μιάσματος της
βάρβαρης τουρκικής εισβολής.
Με προσήλωση σε αρχές και σε αξίες, ο Πρόεδρος της
Δημοκρατίας και η Κυβέρνηση θα εργαστούν και θα αγωνιστούν προς κάθε κατεύθυνση
για να ανατρέψουν τα δεδομένα της εισβολής και της κατοχής. Ελπιδοφόρο όραμα
ολονών μας, μοναδικός και αμετάθετος στόχος μας, η βιώσιμη και λειτουργική λύση
του κυπριακού προβλήματος στο πλαίσιο μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας,
με πολιτική ισότητα, που θα διασφαλίζει ένα κράτος με μια κυριαρχία, μία
ιθαγένεια και μια διεθνή προσωπικότητα. Πριν την έναρξη της οποιασδήποτε νέας
διαδικασίας θα πρέπει να συμφωνηθεί η βάση των διαπραγματεύσεων που θα
διασφαλίζει πλήρως τις βασικές αρχές επίλυσης του κυπριακού προβλήματος που
προβλέπονται στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Θεωρούμε
ότι
τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης μπορούν να συμβάλουν θετικά προς την ορθή
κατεύθυνση. Η επιστροφή της κλειστής πόλης των Βαρωσίων στους νόμιμους
κατοίκους της μπορεί να δώσει δείγματα γραφής αυτών που η Τουρκία εκφράζει δια
λόγων, στα διεθνή βήματα.
Επίσης, με προσήλωση και σοβαρότητα προχωρούμε στην απόσυρση των
προτάσεων που κρίνονται από την πλειοψηφία του κυπριακού Ελληνισμού και την
πολιτική ηγεσία ως απαράδεκτες.
Η
Κύπρος διέρχεται μια από τις κρισιμότερες στιγμές στη μακραίωνη ιστορία της
λόγω της οικονομικής κρίσης που ταλανίζει τον τόπο μας. Αυτές τις κρίσιμες ώρες καίριος συντελεστής για
να αντιστρέψουμε το κλίμα και η μικρή μας πατρίδα να εξέλθει από τη δεινή
οικονομική θέση, είναι σκληρή και μεθοδική δουλειά, είναι η συλλογικότητα και η
εθνική ενότητα την οποία επιβάλλεται να κτίσουμε σε στέρεες βάσεις.
Ο
Πρόεδρος της Δημοκρατίας και η Κυβέρνηση δηλώνουμε ξεκάθαροι προς κάθε
κατεύθυνση ότι προτεραιότητα μας αυτή τη στιγμή είναι να εξέλθει ο κυπριακός
λαός το συντομότερο δυνατό από τη δεινή οικονομική κρίση. Και εάν δίδεται η
εντύπωση ότι οι δύσκολες ώρες που περνά η πατρίδα μας είναι μια ευκαιρία προς
εκμετάλλευση, αν νομίζουν κάποιοι ότι θα λυγίσουμε και θα απεμπολήσουμε κυριαρχικά
δικαιώματα αποδεχόμενοι απαράδεκτες λύσεις στο εθνικό μας θέμα, νομίζω ότι
ξεγελούν τους ίδιους τους εαυτούς τους.
Δηλώνουμε
ότι δεν θα αποδεχθούμε βεβιασμένες λύσεις μέσα από διαδικασίες «εξπρές». Οι
όποιες ενέργειες για επανέναρξη της διαδικασίας για επίλυση του κυπριακού πρέπει
να πραγματοποιηθούν εν ευθέτω χρόνω. Όταν απαλλαγμένοι από τα βάρη της
οικονομικής κρίσης θα μπορέσουμε στη βάση μιας ολοκληρωμένης και διεκδικητικής
στρατηγικής να επιτύχουμε την πολυπόθητη λύτρωση του νησιού μας, για τερματισμό
της κατοχής.
Ελληνίδες,
Έλληνες,
Δεν
πρέπει να αφήσουμε τη δαφνοστεφή μαρτυρική μας πατρίδα να γευθεί για ακόμη μια
φορά την πικρή γεύση του αειθαλούς στεφάνου της. Όσα δάφνινα κλαδιά κι αν
στόλισαν το αιματοβαμμένο της σώμα, όσο δύσκολος κι αν είναι ο δρόμος που έχει
να διαβεί, η αξιοπρέπεια μας αξίζει περισσότερο από τα πάσης φύσεως συμφέροντα.
Γιατί η εθνική μας υπερηφάνεια στηρίζεται σε μια ιστορία που δεν θα αφήσουμε
τόσο εύκολα να ξεθωριάσει. Αρνούμαστε τη «χρεωκοπία» της αξιοπρέπειας, της
ιστορίας μας και της εθνικής μας συνείδησης. Αυτά μπορούμε και πρέπει να τα
διεκδικήσουμε μέχρι τελευταίας ρανίδας. Και ο λαός αυτός ξέρει να παλεύει,
ξέρει να υπομένει.
Καλούμαστε να συνεχίσουμε τον αγώνα που εκείνοι χάραξαν,
να κρατήσουμε άσβεστη τη δάδα του πάθους και της ανιδιοτελούς αγάπης προς την
πατρίδα, με το ίδιο σθένος και την ίδια αποφασιστικότητα όπως οι ήρωες μας,
μέχρι την ημέρα της δικαίωσης, της επανένωσης και της πλήρους ελευθερίας της
πατρίδας μας.
Αυτό που έχει σημασία είναι να παραμείνουμε όλοι μαζί
ενωμένοι και να δώσουμε τη μάχη για τον τόπο μας, για το μέλλον αυτού του
τόπου, για τις νέες γενιές για να παραδώσουμε την Κύπρο που τους αξίζει. Μόνο μέσα από εθνική ενότητα και κοινή προσπάθεια θα βοηθήσουμε
την Κύπρο να διέλθει με επιτυχία τους σημερινούς
υφάλους και να τη μεταμορφώσουμε σε πατρίδα της ελευθερίας, να κάνουμε
την ιστορία της ταυτότητά μας, τα παραδείγματα των προγόνων μας σε βιώματά μας
και να επιστρέψουμε στην εθνική υπερηφάνεια και τον πανθομολογούμενο θαυμασμό.
Σας ευχαριστώ από καρδιάς και καταθέτω
την ετοιμότητα της συμπαράστασης της πολιτείας για την ενίσχυση της υπέροχης
προσπάθειας. Αλλά χειροκροτώ και για τους επιζώντες Πολιτικούς Κρατουμένους που
αποδεικνύουν το ηθικό μεγαλείο του αγώνα της ΕΟΚΑ, τιμώντας με έργα όσους με
έργα αγωνίστηκαν και πέθαναν για την πατρίδα. Προεκτείνουν, δυόμισι χιλιετίες
μετά, την προτροπή του Περικλέους: «Ανδρών γενομένων αγαθών έργω, έργω και
δηλούσθαι τας τιμάς»!
Συγχαίρω τον Σύνδεσμο
Πολιτικών Κρατουμένων της ΕΟΚΑ για τη συνέπεια που αποδεικνύουν έναντι του
ενδόξου αγώνα και των νεκρών που γαλουχημένοι από το ίνδαλμα του Γένους, τον
Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, έδωσαν τις μάχες όπως εκείνος για να υψώνονται στον
αιώνα υποδείγματα βίου και να διδάσκουν τις επερχόμενες γενεές πως οι Έλληνες
ενωμένοι και εμπνευσμένοι από την ιστορική δόξα των πατέρων, εδραιώνουν την
ύπαρξή τους στην αιματοποτισμένη γη τους, ξέροντας πως από την ομοψυχία και
τους καθαρούς σκοπούς στεριώνει η διάρκεια της Ρωμιοσύνης. Της Ρωμιοσύνης που η
αιωνιότητα της αξίας της δοξάζεται σ’ αυτό το απόρθητο κάστρο της ιερής μνήμης.
Τα Κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς. Για να διαβαίνουν την πύλη τους οι Ελληνίδες
μάνες και να μαθαίνουν τα παιδιά τους πώς οι δούλοι γίνονται ελεύθεροι.
