Με την ολοκλήρωση της Κυπριακής Προεδρίας
του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2012,
είναι τώρα η στιγμή για έναν απολογισμό του έργου που επιτεύχθηκε κατά
το διάστημα αυτό.
Η Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτέλεσε τόσο για την Κύπρο όσο και για το Υπουργείο Υγείας μια μεγάλη πρόκληση. Τα αποτελέσματα της δουλειάς που έγινε καταδεικνύουν ότι έχει επιτευχθεί ο σκοπός μας, ο οποίος ήταν να εργαστούμε συλλογικά για την προστασία και τη βελτίωση του επιπέδου υγείας των Ευρωπαίων πολιτών, προσβλέποντας σε μια Καλύτερη Ευρώπη.
Το Υπουργείο Υγείας ήταν αρμόδιο για την Προεδρία του Συμβουλίου Απασχόλησης, Κοινωνικής Πολιτικής, Υγείας και Καταναλωτών (EPSCO Υγείας) και των αντίστοιχων Ομάδων Εργασίας του Συμβουλίου, συγκεκριμένα την Ομάδα Εργασίας για τη Δημόσια Υγεία, την Ομάδα Εργασίας Δημόσιας Υγείας Υψηλού Επιπέδου, την Ομάδα Εργασίας Φαρμακευτικών Προϊόντων και Ιατροτεχνολογικού Εξοπλισμού και την Ομάδα Εργασίας Τροφίμων. Κατά τη διάρκεια του εξαμήνου της Κυπριακής Προεδρίας πραγματοποιήθηκαν στις Βρυξέλλες συνολικά 43 συναντήσεις για συζήτηση των θεμάτων στις Ομάδες Εργασίας του Συμβουλίου της ΕΕ και έξι τρίλογοι.
Όσον αφορά στην Ομάδα Εργασίας για τη Δημόσια Υγεία συζητήθηκαν δύο βασικές νομοθετικές προτάσεις. Η πρώτη αφορούσε την πρόταση κανονισμού για τη θέσπιση του Προγράμματος «Υγεία για Ανάπτυξη», για την περίοδο 2014-2020, η οποία εντάσσεται στο Νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2014-2020 και αποτελεί το 3ο Πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για δράσεις στους τομείς της Δημόσιας Υγείας.
Κατά τη διάρκεια τριών τριλόγων, η Κυπριακή Προεδρία διαπραγματεύθηκε με το Ευρωκοινοβούλιο και την Επιτροπή και κατάφερε να επιτύχει συμφωνία σε όλα τα σημεία της πρότασης, πλην τριών τα οποία συνδέονται άμεσα με το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο και παραμένουν σε εκκρεμότητα.
Η δεύτερη νομοθετική πρόταση αφορά στην πρόταση Απόφασης για τις σοβαρές διασυνοριακές απειλές υγείας την οποία υπέβαλε η Επιτροπή τον Δεκέμβριο του 2011 και αναφέρεται στην προστασία των Ευρωπαίων πολιτών από ένα μεγάλο φάσμα απειλών υγείας όπως βιολογικές, χημικές και περιβαλλοντικές καθώς και στην παροχή πλήρως συντονισμένης αντίδρασης σε περιπτώσεις κρίσης. Η Κυπριακή Προεδρία συζήτησε την πρόταση σε οκτώ συνεδριάσεις της Ομάδας Εργασίας για τη Δημόσια Υγεία. Το αποτέλεσμα ήταν η επίτευξη συμφωνίας «Γενικής Προσέγγισης», ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την επόμενη Προεδρία ώστε να προχωρήσει με τους τριλόγους.
Όσον αφορά στα θέματα της Ομάδας Εργασίας Φαρμακευτικών Προϊόντων και Ιατροτεχνολογικού Εξοπλισμού, η πρώτη νομοθετική πρόταση που έτυχε χειρισμού από την Κυπριακή Προεδρία αφορά στην πρόταση για αναθεώρηση της Οδηγίας για τις Κλινικές Δοκιμές.
Η αναθεώρηση της Οδηγίας έχει σκοπό την απλούστευση και τη συνοχή του πλαισίου στην ευρωπαϊκή κοινότητα και την αξιοπιστία των στοιχείων που προκύπτουν. Η παρουσίαση της πρότασης στην Ομάδα Εργασίας έγινε τον Ιούλιο του 2012 και οι συζητήσεις κατά τη διάρκεια της Κυπριακής Προεδρίας κρίνονται εποικοδομητικές εφόσον υπάρχουν ήδη προτάσεις στο τραπέζι για βελτίωση της πρότασης, η μελέτη της οποίας θα συνεχιστεί και κατά την επόμενη Προεδρία.
Στην ίδια Ομάδα Εργασίας συζητήθηκε επίσης η πρόταση Οδηγίας σχετικά με τη διαφάνεια των μέτρων που ρυθμίζουν την τιμολόγηση των φαρμακευτικών προϊόντων ανθρώπινης χρήσης και τη συμπερίληψή τους στα εθνικά συστήματα ασφάλισης υγείας. Η Κυπριακή Προεδρία συνέχισε την εργασία μελέτης του θέματος, η οποία είχε αρχίσει από τη Δανική Προεδρία.
Με στόχο την έναρξη εποικοδομητικών συζητήσεων στις Ομάδες Εργασίας του Συμβουλίου και τη διατήρηση της πρότασης στο τραπέζι, η Κυπριακή Προεδρία διοργάνωσε ανεπίσημες διμερείς συναντήσεις με όλα τα κράτη μέλη καθώς και πληθώρα άλλων συναντήσεων με το Ευρωκοινοβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και απέσπασε γι’ αυτό θετικά σχόλια από όλους τους εμπλεκόμενους.
Όσον αφορά στο σημαντικό θέμα της προστασίας της υγείας των Ευρωπαίων πολιτών και στη διασφάλιση της κατάλληλης λειτουργίας της ενιαίας αγοράς σε σχέση με τον ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, εγκρίθηκαν από την Επιτροπή στις 26 Σεπτεμβρίου 2012 οι δύο προτάσεις κανονισμών οι οποίες θα αντικαταστήσουν τις τρεις υφιστάμενες Οδηγίες.
Μετά το σκάνδαλο ΡΙΡ και τη χρήση μη εγκεκριμένης ιατρικής σιλικόνης κατά την παρασκευή εμφυτευμάτων στήθους, και επειδή η εφαρμογή των εν λόγω Κανονισμών αναμένεται χρονοβόρα, ο πρώην Επίτροπος κ. John Dalli πρότεινε ένα σχέδιο Κοινής δράσης των κρατών μελών ώστε να βελτιωθεί άμεσα η προστασία των Ευρωπαίων πολιτών.
Στην Ομάδα Εργασίας Τροφίμων συζητήθηκαν δύο προτάσεις. Η πρώτη πρόταση Κανονισμού αφορά τα τρόφιμα τα οποία προορίζονται για βρέφη και μικρά παιδιά και τα τρόφιμα που προορίζονται για ειδικούς ιατρικούς σκοπούς. Η εξέταση της πρότασης από το Συμβούλιο είχε αρχίσει από την Πολωνική Προεδρία και κατά τη διάρκεια της Κυπριακής Προεδρίας επιτεύχθηκε συμφωνία μεταξύ των τριών Θεσμικών Οργάνων. Η συμφωνία αυτή αποτελεί σημαντική επιτυχία της Κυπριακής Προεδρίας για ένα τόσο ευαίσθητο θέμα που αφορά στην διατροφή ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού.
Η δεύτερη πρόταση Κανονισμού αφορά στην αναθεώρηση των Οδηγιών Προγεύματος για την ευθυγράμμιση των πέντε Οδηγιών με τη Συνθήκη της Λισαβόνας αναφορικά με τις εξουσίες που πρέπει να ανατεθούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η εξέταση της πρότασης στο Συμβούλιο ολοκληρώθηκε με επιτυχία από την Κυπριακή Προεδρία και τον Δεκέμβριο του 2012 εγκρίθηκε η επίτευξη «Γενικής Προσέγγισης» από το Συμβούλιο Υπουργών Υγείας.
Το Υπουργείο Υγείας, εκτός από τις Ομάδες Εργασίας στις Βρυξέλλες, κατά τη διάρκεια της Κυπριακής Προεδρίας είχε την ευθύνη συντονισμού και εκπροσώπησης των κρατών μελών σε δύο Διεθνείς Συναντήσεις. Η πρώτη αφορούσε τη Συνάντηση της Περιφερειακής Επιτροπής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την Ευρώπη και πραγματοποιήθηκε στις 10-13 Σεπτεμβρίου 2012. Στην εν λόγω Συνάντηση συζητήθηκαν και λήφθηκαν αποφάσεις σχετικά με διάφορες πολιτικές υγείας.
Η δεύτερη Διεθνής Συνάντηση αφορούσε στην 5η Σύνοδο της Διάσκεψης των Μερών της Σύμβασης Πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τον έλεγχο του καπνού (FCTC), η οποία πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2012 στη Σεούλ της Δημοκρατίας της Κορέας. Κατά τη Σύνοδο η Κυπριακή Προεδρία, σε συνεργασία με την Επιτροπή και με την Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης της ΕΕ, διεκπεραίωσε με επιτυχία τον συντονισμό και τη διαπραγμάτευση των θέσεων της ΕΕ πριν και κατά τη Διάσκεψη.
Τα αποτελέσματα της Συνόδου αξιολογήθηκαν ως θετικά για την Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς και για τη μελλοντική εξέλιξη των πολιτικών κατά του καπνού ανά τον κόσμο. Καθ’ ομολογία όλων των Ευρωπαίων εταίρων μας, η Κυπριακή Προεδρία πέτυχε ώστε η Ευρωπαϊκή Ένωση να είναι ένας από τους πρωταγωνιστές της Συνόδου. Το ορόσημο της Συνάντησης ήταν η υιοθέτηση του Πρωτοκόλλου για την πάταξη του παράνομου εμπορίου καπνικών προϊόντων μετά από τέσσερα χρόνια διαπραγματεύσεων.
Πέραν των θεμάτων τα οποία προωθήθηκαν ως μέρος της εργασίας στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Υπουργείο Υγείας, ως αρμόδια Αρχή, προήδρευσε με επιτυχία της Συνεδρίασης της Επιτροπής Λογαριασμών της Διοικητικής Επιτροπής για τον Συντονισμό των Συστημάτων Κοινωνικής Ασφάλισης, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2012 στις Βρυξέλλες. Η συγκεκριμένη Επιτροπή ασχολείται με τον Συντονισμό των Συστημάτων Κοινωνικής Ασφάλισης περιλαμβανομένης και της υγείας, καθώς και με την εφαρμογή των σχετικών κανονισμών.
Αριθμός δράσεων είχαν επίσης οργανωθεί για προώθηση των προτεραιοτήτων στον τομέα της δημόσιας υγείας.
Όσον αφορά στο θέμα της δωρεάς και μεταμόσχευσης οργάνων, κατά την Άτυπη Υπουργική Σύνοδο που διοργάνωσε η Κυπριακή Προεδρία στη Λευκωσία, στις 10 και 11 Ιουλίου 2012, οι Υπουργοί Υγείας είχαν την ευκαιρία ανταλλαγής απόψεων σχετικά με τις διασυνοριακές ανταλλαγές οργάνων και τα εμπόδια της δωρεάς από ζωντανούς δότες. Με βάση τις απόψεις αυτές αλλά και τα αποτελέσματα της ενδιάμεσης αξιολόγησης της εφαρμογής του σχεδίου δράσης για τη δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων για την περίοδο 2009-2015, η Κυπριακή Προεδρία προώθησε την έγκριση σχετικών Συμπερασμάτων του Συμβουλίου.
Η δεύτερη βασική προτεραιότητα της Κυπριακής Προεδρία στον τομέα της υγείας αφορά στην προστασία από σοβαρές διασυνοριακές απειλές κατά της υγείας. Η Προεδρία, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, Περιφερειακό Γραφείο για την Ευρώπη, και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Ασθενειών (ECDC), διοργάνωσε συνέδριο με θέμα «Διασυνοριακές απειλές για την υγεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις γειτονικές της χώρες, με ειδική αναφορά στα λοιμώδη νοσήματα».
Το συνέδριο υπογράμμισε τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως ένα αποτελεσματικό μέσο επικοινωνίας και ως μέσο για την ενίσχυση των μηχανισμών για την πρόληψη, την έγκαιρη προειδοποίηση και τον αποτελεσματικό έλεγχο των μεταδοτικών ασθενειών στην ευρύτερη ευρωπαϊκή περιοχή.
Η σημερινή οικονομική κρίση σε συνδυασμό με τη γήρανση του πληθυσμού ενέπνευσε την Κυπριακή Προεδρία να περιλάβει το ζήτημα της υγιούς γήρανσης ως μία από τις βασικές της προτεραιότητες στον τομέα της υγείας. Η Κυπριακή Προεδρία διοργάνωσε διάσκεψη υψηλού επιπέδου με θέμα: «Υγιής γήρανση καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής», η οποία πραγματοποιήθηκε στις 5 – 6 Σεπτεμβρίου 2012, στη Λευκωσία.
Με βάση τα συμπεράσματα της Διάσκεψης ετοιμάστηκε σχέδιο Συμπερασμάτων το οποίο ενέκρινε το Συμβούλιο Υπουργών Υγείας στις 7 Δεκεμβρίου 2012. Στα Συμπεράσματα αυτά καλούνται τα κράτη μέλη να περιλάβουν το ζήτημα της υγιούς γήρανσης μεταξύ των προτεραιοτήτων τους για τα επόμενα έτη. Επίσης, τα κράτη μέλη καλούνται από κοινού με την Επιτροπή, μεταξύ άλλων, να προωθήσουν στρατηγικές για την αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου που επηρεάζουν την υγιή γήρανση.
Μέρος των Συμπερασμάτων του Συμβουλίου για την υγιή γήρανση έχει αφιερωθεί στις καινοτόμες προσεγγίσεις παροχής φροντίδας υγείας.
Το θέμα των καινοτόμων διατομεακών προσεγγίσεων στην παροχή υπηρεσιών φροντίδας υγείας απασχόλησε την κοινή συνάντηση των Ιατρικών, Νοσηλευτικών και Οδοντιατρικών Λειτουργών, ενώ το θέμα της Στρατηγικής Ανοικτής Καινοτομίας απασχόλησε το συνέδριο INNOVAHEALTH. Τα δύο αυτά συνέδρια οργανώθηκαν τον Οκτώβριο του 2012 στην Κύπρο.
Στα πλαίσια της ανάδειξης των προτεραιοτήτων που έθεσε η Κυπριακή Προεδρία για προστασία και προαγωγή της υγείας των Ευρωπαίων Πολιτών «Προς μια Καλύτερη Ευρώπη», το Υπουργείο Υγείας πέραν των προαναφερθέντων διασκέψεων, διοργάνωσε αριθμό άλλων συνεδρίων και συναντήσεων σε σημαντικά θέματα της δημόσιας υγείας, των φαρμακευτικών και του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, καθώς επίσης και της υγιεινής και ασφάλειας των τροφίμων.
Στο πλαίσιο αυτό, διοργανώθηκαν από το Υπουργείο Υγείας ή τα Τμήματα/Υπηρεσίες του συνολικά 21 συναντήσεις/διασκέψεις στην Κύπρο. Επίσης, σε πέραν των 60 συνεδρίων/διασκέψεων τα οποία διοργανώθηκαν στο πλαίσιο της Κυπριακής Προεδρίας ή είχαν τεθεί υπό την αιγίδα της Κυπριακής Προεδρίας στην Κύπρο και στο εξωτερικό, κυρίως στις Βρυξέλλες, το Υπουργείο Υγείας συμμετείχε με εκπρόσωπο ή ομιλητή.
Τέλος, το Υπουργείο Υγείας ως καθ’ ύλην αρμόδιο για την παροχή φροντίδας υγείας ετοίμασε σε συνεργασία με τα αρμόδια Τμήματα των Ιατρικών Υπηρεσιών και Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας και των Νοσηλευτικών Υπηρεσιών, σχέδιο δράσης για την παροχή άμεσης φροντίδας υγείας με σκοπό την κάλυψη των συναντήσεων που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο κατά τη διάρκεια του εξαμήνου της Κυπριακής Προεδρίας. Συγκεκριμένα, είχαν καλυφθεί 107 ημερήσιες συναντήσεις στο Συνεδριακό Κέντρο και πέντε ημερήσιες συναντήσεις εκτός Συνεδριακού, συμπεριλαμβανομένης και της τελετής έναρξης στο Κούριο.
Τον συντονισμό της εφαρμογής του σχεδίου δράσης είχε ο Διευθυντής Νοσηλευτικών Υπηρεσιών και για την κάλυψη των πιο πάνω συναντήσεων συμμετείχαν 33 Ιατροί, 133 Νοσηλευτές, 13 Φοιτητές Νοσηλευτικής και 25 Οδηγοί Ασθενοφόρων.
Σημειώνεται ότι το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό που απαιτήθηκε για την κάλυψη των αναγκών εφαρμογής του Σχεδίου Δράσης, εργάστηκε σε εθελοντική βάση καθ’ όλη τη διάρκεια του εξαμήνου της Κυπριακής Προεδρίας.
Κυρίες και κύριοι,
Ολοκληρώνοντας, επιτρέψετε μου να υπογραμμίσω ότι είναι ευρέως παραδεκτό τόσο από τους Ευρωπαίους όσο και από τους Κύπριους εταίρους μας ότι η Κυπριακή Προεδρία κατόρθωσε με το δικό της παράδειγμα να επιβεβαιώσει ότι πραγματικά «δεν υπάρχουν μικρές και μεγάλες Προεδρίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρά πετυχημένες και μη».
Τα αποτελέσματα της δουλειάς που έχει γίνει καταδεικνύουν ότι ο σκοπός και η επιδίωξη του Υπουργείου Υγείας να εργαστούμε συλλογικά για την προστασία και τη βελτίωση του επιπέδου υγείας των Ευρωπαίων πολιτών προσβλέποντας προς μια Καλύτερη Ευρώπη, έχει επιτευχθεί. Μέλημα όλων μας παραμένει η διασφάλιση, η βελτίωση και η προστασία της υγείας των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για βιωσιμότητα και περαιτέρω ανάπτυξη.
Ευχαριστώ και πάλι θερμά όλους τους εκπροσώπους των ΜΜΕ για τη στήριξη που παρείχατε στο Υπουργείο Υγείας καθ’ όλη τη διάρκεια του εξαμήνου της Κυπριακής Προεδρίας, καθώς και για τη σημερινή εδώ παρουσία σας. Κλείνοντας, θα ήταν μεγάλη παράλειψη να μην ευχαριστήσω τους μεγάλους πρωταγωνιστές αυτής της προσπάθειας, τους ανθρώπους δηλαδή που δούλεψαν αγόγγυστα και με υψηλό αίσθημα ευθύνης για την αποτελεσματική διεκπεραίωση του έργου που αναλάβαμε στο πλαίσιο της Κυπριακής Προεδρίας.
Θερμές ευχαριστίες, λοιπόν, στον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου κ. Διονύση Μαυρονικόλα, την Πρώτη Λειτουργό Υγείας κα. Όλγα Καλακούτα, στα μέλη του ακούραστου κλιμακίου του Υπουργείου για Ευρωπαϊκά θέματα, στους λειτουργούς μας στις Βρυξέλλες, στους Διευθυντές των Τμημάτων/Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας, καθώς και στους Προεδρεύοντες των Ομάδων Εργασίας.
Αισθάνομαι τέλος, υποχρέωση μου να ευχαριστήσω τον τέως Υπουργό Υγείας κ. Σταύρο Μαλά για την ανεκτίμητη συμβολή του στο έργο της Κυπριακής Προεδρίας.
