Θα ήθελα να ευχαριστήσω την Ένωση Δήμων για την πρόσκληση
να χαιρετίσω την σημερινή Γενική Συνέλευση. Εκφράζω σεβασμό και
εκτίμηση προς όλους τους Δημάρχους και τα μέλη των Δημοτικών Συμβουλίων,
τόσο των ελεύθερων όσο και των κατεχόμενων Δήμων του τόπου μας, για το
πολύτιμο κοινωνικό έργο που επιτελείτε προς την κυπριακή κοινωνία.
Η φετινή Γενική Συνέλευση λαμβάνει χώραν κάτω από
ιδιαίτερα δυσμενείς συνθήκες, αφού η παγκόσμια οικονομική κρίση έχει
επηρεάσει όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και αναπόφευκτα και την Κύπρο. Η
παγκόσμια οικονομική κρίση ξεκίνησε ως χρηματοπιστωτική κρίση,
εξελίχθηκε σε κρίση χρέους και τελικά απεδείχθη ότι είναι κρίση
ολόκληρου του συστήματος. Είναι εκτός από οικονομική κρίση και κρίση των
θεσμών και των αξιών. Οι πολιτικές της σκληρής λιτότητας που
εφαρμόζονται, δυστυχώς δεν φαίνεται να αποδίδουν για την αναστροφή του
κλίματος. Η κρίση ολοένα και βαθαίνει ενώ οι πολιτικές αποφάσεις στο
ευρωπαϊκό επίπεδο δεν φαίνεται να έχουν τα ποθούμενα αποτελέσματα.
Ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης σε αυτές τις τόσο
δύσκολες συνθήκες είναι πολύ σημαντικός για τη διατήρηση της συνοχής της
κοινωνίας μας. Η άμεση, καθημερινή σχέση της τοπικής αυτοδιοίκησης με
τα προβλήματα των πολιτών αλλά και των κοινωνικών ομάδων αποτελεί
ακρογωνιαίο λίθο στην προσπάθεια μας ως λαός να ξεπεράσουμε τα
προβλήματα. Σε αυτό το δυσμενές κλίμα ο θεσμός της τοπικής αυτοδιοίκησης
τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό πλήττεται καίρια. Η χώρα μας
βρίσκεται στη δίνη ενός πρωτόγνωρου οικονομικού κυκλώνα που έχει πλήξει
και την κυπριακή οικονομία.
Τα στοιχεία δυστυχώς καταδεικνύουν ότι:
• Tα έσοδα των τοπικών προϋπολογισμών συρρικνώθηκαν σε
πραγματικούς όρους στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη και η πτώση αυτή
οφείλεται κυρίως στη μείωση των φορολογικών εσόδων. Η Κύπρος, δυστυχώς,
δεν μπόρεσε να αποτελέσει την εξαίρεση.
• Ενώ κατά την αρχή της κρίσης η πτώση των εσόδων
περιορίστηκε σε πολλά κράτη μέσα από αντισταθμιστικές αυξημένες
μεταβιβάσεις πόρων, με τη μορφή δηλαδή χορηγιών από την κεντρική
διοίκηση, οι παρεμβάσεις αυτές μειώθηκαν στη συνέχεια, προφανώς ως
αποτέλεσμα της συνέχισης και επιδείνωσης της κρίσης.
Ενώ οι τοπικές αρχές υπέστησαν μείωση της χρηματοδότησης
τους και οι κεφαλαιουχικές δαπάνες αναβλήθηκαν σε μεγάλο βαθμό,
φαίνεται, εντούτοις, ότι υπήρξε ενίσχυση της αποτελεσματικότητας σε
πλείστα πεδία δράσης των τοπικών αρχών. Η κρίση γίνεται αιτία για
καταβολή προσπαθειών με σκοπό την οικονομική εξυγίανση, τον περιορισμό
της σπατάλης και τη χρήση ευρηματικών μέσων χρηματοδότησης. Σε αυτό τον
σκληρό αγώνα που διεξάγουν οι δήμοι μας για ανασύνταξη και εξυγίανση
θέλω να γνωρίζετε ότι ως Κυβέρνηση είμαστε στο πλευρό σας για να βρούμε
πρακτικούς τρόπους επίλυσης των προβλημάτων, ακόμη και όταν τα μέσα
είναι περιορισμένα.
Είναι δύσκολο να προβλεφθεί τι άλλο θα μπορούσε να συμβεί
που θα συνέτεινε περαιτέρω στην αποσταθεροποίηση του διεθνούς
περιβάλλοντος και, κατ’ επέκταση, στους τοπικούς προϋπολογισμούς. Αυτή η
συνεχής αβεβαιότητα είναι ακόμη πιο ανησυχητική λόγω της αντίθεσης με
τη διάθεση αισιοδοξίας για ανάπτυξη που επικρατούσε πριν την κρίση. Η
προοπτική που διανοίξαμε με την ανεύρεση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων
στην ΑΟΖ της Κύπρου δημιουργεί προοπτικές τις οποίες πρέπει να
διαχειριστούμε με γνώμονα το κοινό καλό. Πρόκειται για τη σημαντικότερη
κοινωνική, οικονομική και πολιτική προοπτική για τον τόπο τις τελευταίες
αρκετές δεκαετίες.
Θεωρούμε ότι τα παρουσιαζόμενα προβλήματα δεν θα πρέπει
με κανένα τρόπο να επηρεάσουν την πορεία του εκσυγχρονισμού και της
αναβάθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αυτό τον εκσυγχρονισμό τον
έχουμε ήδη δρομολογήσει με την κατάθεση των σχετικών νομοσχεδίων στη
Βουλή των Αντιπροσώπων, μέσω των οποίων θα καταστεί δυνατή η πραγματική
διάχυση των εξουσιών στην περιφερειακή και τοπική κοινωνία. Με ζητούμενο
την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής του πολίτη και μια ανοικτή,
δημοκρατική κοινωνία, που να την χαρακτηρίζει η διαφάνεια και η χρηστή
διακυβέρνηση, έχουμε προτάξει την ανάγκη της αποκέντρωσης και της
ενίσχυσης της οικονομικής και διοικητικής αυτοτέλειας του θεσμού.
Προωθούμε τον στόχο αυτό με τη δυνατότητα ανάθεσης στις τοπικές αρχές
νέων αρμοδιοτήτων και εξουσιών, με διεύρυνση και αναβάθμιση του ρόλου
τους.
Σε αυτά τα πλαίσια η προτεινόμενη δευτεροβάθμια Τοπική
Αυτοδιοίκηση έχει καθοριστικό ρόλο να διαδραματίσει. Θα πρέπει να γίνουν
τομές που θα οδηγήσουν σε ένα νέο σύγχρονο και υγιές μοντέλο
διακυβέρνησης και ανάπτυξης. Η αναδιάρθρωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης
αποτελεί αναγκαιότητα. Η αναδιάρθρωση αποτελεί αναμφισβήτητα μέρος της
ευρύτερης μεταρρύθμισης του πολιτικού και διοικητικού συστήματος του
κυπριακού κράτους, η οποία θα οδηγήσει στον αναγκαίο δομικό και
λειτουργικό εκσυγχρονισμό. Κάτι τέτοιο θα καταστήσει τις δομές μας πιο
λειτουργικές, πιο βιώσιμες και σύγχρονες.
Η ισχυρή Τοπική Αυτοδιοίκηση με διοικητική και οικονομική
αυτονομία αποτελεί βασικό στόχο της ακολουθούμενης πολιτικής μας.
Βασικές κατευθυντήριες γραμμές μας συνιστούν την αρχή της συνέχειας του
ευρύτερου δημόσιου τομέα, με στόχο την εφαρμογή μιας ενιαίας εθνικής
στρατηγικής, σε συνδυασμό με την αρχή της επικουρικότητας, έτσι ώστε οι
αποφάσεις να βρίσκονται κατά το δυνατόν πλησιέστερα προς τους πολίτες. Η
προωθούμενη μεταρρύθμιση σ’ αυτά τα πλαίσια θα δώσει την ευκαιρία
επαναπροσδιορισμού του ακριβούς ρόλου ενός εκάστου. Θα βοηθήσει στον
καθορισμό των ορίων της προσδοκώμενης αποκέντρωσης και στη διόρθωση των
λειτουργικών και άλλων στρεβλώσεων που έχουν δημιουργηθεί με την πάροδο
του χρόνου. Θα δώσει την ευκαιρία για τις απαιτούμενες θεσμικές και
λειτουργικές βελτιώσεις, τον εκσυγχρονισμό και την ανασυγκρότηση των
δομών και του τρόπου λειτουργίας τους.
Προσδοκούμε ακόμη ότι οι καινοτόμες πρωτοβουλίες που
επιχειρούμε να εισαγάγουμε για τον αστικό αναδασμό και τη μεταφορά
αναπτυξιακών δικαιωμάτων θα δώσουν μια νέα πνοή στην ανάπτυξη, σε μια
τόσο κρίσιμη περίοδο οικονομικής ύφεσης. Τα εν λόγω νομοσχέδια
βρίσκονται ήδη στη Βουλή.
Καταληκτικά θα ήθελα να απευθύνω ένα, ιδιαίτερο
χαιρετισμό στους Δημάρχους, τα μέλη των Δημοτικών Συμβουλίων και τους
εκπροσώπους των Δήμων για τη συμμετοχή και συμβολή τους στην
διακυβέρνηση και την ανάπτυξη της κοινωνίας μας. Εκφράζω την
συμπαράσταση μου προς τους Δημάρχους και τα μέλη των Δημοτικών
Συμβουλίων και τους εκπροσώπους των εκτοπισμένων Δήμων μας που όλα αυτά
τα χρόνια έχουν αγωνιστεί με επιμονή και καρτερία για τα δίκαια του λαού
μας.
Εύχομαι στη Συνέλευση σας καλές επιτυχίες με τις εργασίες της.
