16/10/12

Ομιλία της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων κας Σωτηρούλας Χαραλάμπους στο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής «Η αποκατάσταση της σταθερότητας, αξιοπιστίας και εμπιστοσύνης στην Ευρώπη: Η κοινωνία των πολιτών για μια νέα μορφή διακυβέρνησης» 16/10/2012

Το θέμα που έχετε επιλέξει για το σημερινό Συνέδριο είναι όντως πολύ επίκαιρο. Η ανάκαμψη της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ένα ζήτημα πολυδιάστατο, όπως και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση, και ως τέτοιο απαιτεί μια συντονισμένη προσέγγιση.


Μέχρι πρόσφατα υπήρχε η εντύπωση από κάποιους ότι η λύση για την ανάκαμψη της Ένωσης ήταν η δημοσιονομική εξυγίανση. Δυστυχώς, η εμπειρία έχει δείξει ότι πλέον οι αυστηρές πολιτικές λιτότητας όχι μόνο δεν αποτέλεσαν
θεραπεία για τα προβλήματα της Ευρώπης, αλλά επέφεραν επιδείνωση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Ένωση, απομακρύνουν την Ένωση από την υλοποίηση των κοινωνικών στόχων της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020», διευρύνουν τις ανισότητες και αποξενώνουν τους πολίτες από την Ένωση.

To
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου 2012 υπογράμμισε τη σημασία της συνέχισης της εξυγίανσης των δημόσιων οικονομικών, των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και των στοχευμένων επενδύσεων για τη βιώσιμη ανάπτυξη και ταυτόχρονα συμφώνησε σε ένα «Σύμφωνο για την ανάπτυξη και την απασχόληση». Στο πλαίσιο αυτό τα κράτη μέλη καλούνται να ακολουθήσουν διαφοροποιημένες και φιλοαναπτυξιακές δημοσιονομικές πολιτικές επενδύοντας σε τομείς προσανατολισμένους προς το μέλλον, να προωθήσουν την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα, να καταπολεμήσουν την ανεργία και να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις κοινωνικές επιπτώσεις της κρίσης.

Η τόνωση της απασχόλησης τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών —και ιδίως των νέων και των μακροχρόνια ανέργων— αναγνωρίστηκε ως σαφής προτεραιότητα.


Ταυτόχρονα, επιβεβαιώθηκε η ανάγκη παρακολούθησης των επιπτώσεων που έχουν οι αυστηροί δημοσιονομικοί περιορισμοί στις δημόσιες δαπάνες που σχετίζονται με την ανάπτυξη και στις δημόσιες επενδύσεις προκειμένου να προσδιοριστεί το πεδίο πιθανών δράσεων.


Η Κυπριακή Προεδρία είναι υπέρμαχος της απόφασης αυτής και έχει θέσει ως βασική προτεραιότητά της την εργασία για μια καλύτερη Ευρώπη. Αυτό σημαίνει μια Ευρώπη ανταγωνιστική αλλά και ευημερούσα, μια Ευρώπη που τοποθετεί τον άνθρωπο, τον πολίτη
, στο επίκεντρο των πολιτικών, που προωθεί πολιτικές για δημοσιονομική σταθερότητα, αλλά και που ταυτόχρονα στηρίζει ενεργά την ανάπτυξη πλούσια σε θέσεις εργασίας και την κοινωνική συνοχή.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αποτυπώσει το όραμα της Ευρώπης του μέλλοντος μέσω της Στρατηγικής
«Ευρώπη 2020». Αυτό το όραμα είναι μια έξυπνη, βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς, η οποία να δημιουργεί νέες ποιοτικές θέσεις εργασίας. Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο οι οικονομικές και δημοσιονομικές πολιτικές αλλά εξίσου και οι πολιτικές απασχόλησης και οι κοινωνικές πολιτικές πρέπει να τεθούν στο επίκεντρο των στρατηγικών μας. Αυτό προϋποθέτει ότι μαζί και δίπλα με τους υφιστάμενους πυλώνες της πολιτικής της Ένωσης, όπως είναι το Σύμφωνο Σταθερότητας, η δημοσιονομική εξυγίανση και ο ισοζυγισμένος προϋπολογισμός, χρειάζεται και ένας νέος πυλώνας, ένα σύμφωνο για την Κοινωνική Ευρώπη. Αυτό μπορεί να γίνει εφικτό επαναπροσανατολίζοντας τις πολιτικές μας σε δύο σημαντικούς άξονες. Πρώτον, στη διασύνδεση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων με την απασχόληση και, δεύτερον, στη στήριξη πολιτικών που να δημιουργούν ένα επαρκές δίκτυο κοινωνικής προστασίας για τους πολίτες και ειδικότερα για τις ευάλωτες ομάδες πολιτών.

Πρέπει να επενδύσουμε στη δημιουργία θέσεων εργασίας και γι
αυτό πρέπει να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται στους τομείς της πράσινης οικονομίας, της ενέργειας, των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας και της υγείας και κοινωνικών υπηρεσιών.

Αυτό προϋποθέτει έξυπνες και κοινωνικά ευαίσθητες επενδύσεις αλλά και στενότερη συνεργασία και διασύνδεση των πολιτικών απασχόλησης και εκπαίδευσης. Χρειάζεται
, επίσης, να εργαστούμε προς την καλύτερη διασύνδεση μεταξύ της έρευνας και της καινοτομίας με τις πολιτικές επενδύσεων και τις πολιτικές απασχόλησης.

Η νεανική απασχόληση πρέπει να παραμείνει κύρια προτεραιότητα για τα κράτη
μέλη και την Επιτροπή. Έχουμε καθήκον να παρέχουμε στους νέους τις απαραίτητες δεξιότητες και εφόδια για να μπορούν να βρουν απασχόληση. Σε αυτή την προσπάθεια πιστεύω ότι έχει πολλά να προσφέρει το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και τα κράτη μέλη πρέπει να ενθαρρύνονται να το χρησιμοποιούν για στήριξη της νεανικής απασχόλησης, αναλόγως των εθνικών τους καταστάσεων.

Θα πρέπει
, επίσης, να μην ξεχνούμε άλλες ομάδες του πληθυσμού που σήμερα αντιμετωπίζουν προβλήματα στην ένταξη ή και επανένταξή τους στην αγορά εργασίας όπως οι γυναίκες, οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας και τα άτομα με αναπηρίες. Συνιστούν σημαντικό μέρος του ανθρώπινου δυναμικού της ΕΕ το οποίο οφείλουμε να αξιοποιήσουμε για να μπορέσουμε να πετύχουμε έναν από τους βασικότερους στόχους της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020», δηλαδή την ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς.

Μαζί με τις δυνατότητες για βελτίωση των προοπτικών απασχόλησης όλου του πληθυσμού και τη δημιουργία θέσεων εργασίας είναι επίσης
καθήκον μας να διασφαλίσουμε ότι οι υφιστάμενες και οι νέες θέσεις εργασίας που δημιουργούνται χαρακτηρίζονται από επαρκή κοινωνική προστασία, αξιοπρεπείς συνθήκες και όρους εργασίας και καλές προοπτικές.

Ταυτόχρονα
, είναι ιδιαίτερα σημαντικό το κεφάλαιο της κοινωνικής πολιτικής να μην θεωρείται ως το τελικό αποτέλεσμα που θα έρθει όταν και εφ’ όσον υπάρξουν οι πόροι, αλλά ως μέσον και προαπαιτούμενο του στόχου για ανταγωνιστική καινοτομία, για την Ευρώπη της απασχόλησης και της κοινωνικής συνοχής.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να είναι πολύ περισσότερο από μια οικονομική Ένωση. Οφείλει να είναι ένας χώρος κοινών αξιών όπου όλοι έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν εξίσου στα κοινά, σε μια κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς και χωρίς σύνορα που χαρακτηρίζεται από κοινωνική και πολιτική αλληλεγγύη, με ενισχυμένο κοινωνικό πρόσωπο και όραμα για το μέλλον. Η Κυπριακή Προεδρία ενστερνίζεται αυτό το όραμα και
εργάζεται με στόχο μια καλύτερη Ευρώπη με μεγαλύτερη κοινωνική ευαισθησία που σέβεται τις αρχές της αλληλεγγύης μεταξύ κρατών μελών αλλά και μεταξύ πολιτών, που επιδιώκει εξισορροπημένες προσεγγίσεις, χρηματοπιστωτική σταθερότητα και δημοσιονομική εξυγίανση αλλά ταυτόχρονα και στήριξη της απασχόλησης και της κοινωνικής συνοχής ως αναπόσπαστο μέρος των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων και των άλλων φορέων της κοινωνίας των πολιτών στην επιτυχημένη διαμόρφωση και εφαρμογή ισορροπημένων πολιτικών είναι
, πιστεύω, καθοριστικός.

Οι πολίτες που ξέρουν από πρώτο χέρι τις ευκαιρίες, τις αδυναμίες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει κάθε κοινωνία αλλά και τις εθνικές ιδιαιτερότητες κάθε κράτους μέλους
μπορούν να βοηθήσουν στην εξεύρεση δημιουργικών και αποτελεσματικών λύσεων. Έχουν τη δύναμη να συμβάλουν ουσιαστικά στην επιτυχημένη υλοποίηση της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020» όταν οι ίδιοι αποτελούν ενεργό μέρος αυτής της προσπάθειας και δεν είναι απλώς αποδέκτες μιας αποφασισμένης πολιτικής, για τη διαμόρφωση της οποίας δεν είχαν ευκαιρία να συμβάλουν, ενώ δέχονται όλες τις επιδράσεις των πολιτικών αποφάσεων.

Υπάρχουν ήδη πολλοί μηχανισμοί και πλατφόρμες διαλόγου με την κοινωνία των πολιτών τα οποία μπορούν να ενδυναμωθούν ώστε αυτός ο διάλογος να θεσμοθετηθεί, να αποκτήσει περισσότερη ουσία και περιεχόμενο σε όλα τα στάδια διαμόρφωσης πολιτικών, από την πρόθεση μέχρι την υλοποίηση και την παρακολούθηση.


Είναι γι
αυτό που η Κυπριακή Προεδρία έχει ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή να ετοιμάσει τη γνωμοδότηση για την ενδυνάμωση των συμμετοχικών διαδικασιών και την εμπλοκή των τοπικών Αρχών, μη κυβερνητικών οργανώσεων και κοινωνικών εταίρων στην εφαρμογή της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Ευχαριστούμε θερμά για την ανταπόκρισή σας. Πρόκειται για μια αξιόλογη εργασία, όπως άλλωστε και το προηγούμενο έργο σας για την «Ευρώπη 2020», η οποία ευελπιστώ ότι θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για την περαιτέρω ενδυνάμωση του ρόλου των Αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης, των μη κυβερνητικών οργανώσεων και των κοινωνικών εταίρων στις διαδικασίες της ευρωπαϊκής διακυβέρνησης. Είναι με τη δική τους εμπλοκή που οι ευρωπαϊκές πολιτικές μπορούν να έρθουν πιο κοντά στους πολίτες, ενδυναμώνοντας έτσι το αίσθημα του ανήκειν.

Η Κυπριακή Προεδρία
, αναγνωρίζοντας τη σημασία της εμπλοκής όλων των φορέων της κοινωνίας στη Στρατηγική «Ευρώπη 2020» σε ευρωπαϊκό αλλά και σε εθνικό επίπεδο ως προς τη διαμόρφωση, υλοποίηση και παρακολούθηση της Στρατηγικής και των Εθνικών Μεταρρυθμιστικών Προγραμμάτων, αφιέρωσε μεγάλο μέρος των εργασιών της Άτυπης Συνάντησης Υπουργών Απασχόλησης και Κοινωνικής Πολιτικής, που πραγματοποιήθηκε στη Λευκωσία στις 12 και 13 Ιουλίου 2012, στην ενδυνάμωση της εμπλοκής των κοινωνικών εταίρων, των μη κυβερνητικών οργανώσεων και της τοπικής αυτοδιοίκησης προς επίτευξη των στόχων της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για αύξηση της απασχόλησης και για μείωση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.

Η συζήτηση κατέδειξε σύγκλιση απόψεων μεταξύ των Υπουργών, της κοινωνικής πλατφόρμας και των κοινωνικών εταίρων ως προς τον ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο που οι φορείς αυτοί μπορούν να διαδραματίσουν στην ευρωπαϊκή πολιτική απασχόλησης και στην ανάπτυξη των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας για την ανάκτηση της οικονομικής και κοινωνικής ευημερίας στην Ευρώπη. Ανταλλάχθηκαν
, επίσης, απόψεις για τις βέλτιστες πρακτικές στην εμπλοκή των κοινωνικών εταίρων και επαναβεβαιώθηκε ο ουσιώδης ρόλος του κοινωνικού διαλόγου στην εφαρμογή της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

Οι κοινωνικοί εταίροι, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις και η τοπική αυτοδιοίκηση μπορούν
, μέσα από τη γνώση των τοπικών αλλά και καθημερινών προβλημάτων, να προωθήσουν στρατηγικές στοχευμένες και άμεσα συνυφασμένες με τους στρατηγικούς στόχους της μείωσης της ανεργίας, της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Κατ’ επέκταση θα πρέπει να αναλάβουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην υλοποίηση και εφαρμογή των πολιτικών της Ευρώπης και στα νέα εργαλεία διακυβέρνησης όπως η διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.