Η
Παγκόσμια Μέρα για την Ψυχική Υγεία καθιερώθηκε πριν από 20 χρόνια με
πρωτοβουλία της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας για την Ψυχική Υγεία (WFMH) και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO).
Αναλογιζόμενοι το τι έχει επιτευχθεί κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο δεκαετιών φαίνεται καθαρά ότι έχουν γίνει σημαντικές αλλαγές στα θέματα της ψυχικής υγείας σε παγκόσμιο, εθνικό και τοπικό επίπεδο. Αξιόπιστες επιδημιολογικές έρευνες έχουν ποσοτικοποιήσει την έκταση και επίδραση των ψυχικών διαταραχών σε άτομα, οικογένειες και κοινωνίες. Οι ψυχικές διαταραχές εκτιμούνται ως μία από τις κορυφαίες προκλήσεις και προτεραιότητες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τη δημόσια υγεία. Μέχρι τώρα έχει επιτευχθεί πρόοδος στα θέματα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στη μείωση του στίγματος και στην ενδυνάμωση των χρηστών των Υπηρεσιών. Σε ένα μεγάλο ποσοστό τα μεγάλα άσυλα και ψυχιατρικά νοσοκομεία του παρελθόντος έχουν αντικατασταθεί από κοινοτικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας και υπηρεσίες στήριξης. Επίσης οι Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας έχουν ενισχυθεί και έχουν ενσωματωθεί σε πλαίσια παροχής πρωτοβάθμιας φροντίδας. Οι θεραπείες επίσης έχουν γίνει πιο αποτελεσματικές και άμεσα διαθέσιμες.
Παρ’ όλα αυτά, εξακολουθούν να υπάρχουν τεράστιες διαφορές στην ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών μεταξύ των διαφόρων χωρών και συχνά μέσα στις ίδιες τις χώρες. Η άγνοια, η παραμέληση και η κακοποίηση προχωρούν παράλληλα με την κατανόηση και την υποστηρικτική θεραπεία και φροντίδα. Σε μερικές χώρες δεν έχουν γίνει ούτε τα βασικά βήματα ενώ σε άλλες η πρόοδος που έχει επιτευχθεί αναστρέφεται ή βρίσκεται υπό δοκιμασία καθ’ ότι οι οικονομίες των χωρών συρρικνώνονται και οι κυβερνήσεις προσπαθούν να μειώσουν τα δημόσια έξοδα.
Η φετινή Παγκόσμια Μέρα Ψυχικής Υγείας είναι αφιερωμένη στην κατάθλιψη η οποία είναι η συχνότερη ψυχική διαταραχή και τα στοιχεία που μας δίνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είναι ανησυχητικά : Υπολογίζει ότι ως το 2020 η κατάθλιψη, σε παγκόσμιο επίπεδο, θα είναι η δεύτερη σημαντική αιτία ανικανότητας για εργασία και μέχρι το 2030 η πρώτη, εφόσον δεν αναχαιτισθεί, ενώ άλλες σωματικές παθήσεις έχουν αρχίσει να παρουσιάζουν μειωτική τάση μετά από συγκροτημένες και συστηματικές προσπάθειες σε παγκόσμιο και εθνικό επίπεδο.
Η κατάθλιψη μπορεί να προσβάλει άτομα από όλες τις κοινότητες ανά τον κόσμο και από όλα τα κοινωνικά στρώματα. Επίσης σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να καταλήξει σε αυτοκτονία. Υπολογίζεται ότι σήμερα η κατάθλιψη επηρεάζει 350 εκατομμύρια άτομα. Παγκόσμια έρευνα που έγινε για την ψυχική υγεία σε 17 χώρες έδειξε ότι περίπου 1 στα 20 άτομα ανέφεραν ότι είχαν ένα επεισόδιο κατάθλιψης τον προηγούμενο χρόνο. Οι καταθλιπτικές διαταραχές συνήθως ξεκινούν σε νεαρή ηλικία, μειώνουν τη λειτουργικότητα του ατόμου και συχνά υποτροπιάζουν. Γι ’ αυτούς τους λόγους, η κατάθλιψη αποτελεί την μεγαλύτερη αιτία αναπηρίας παγκοσμίως όσον αφορά στο σύνολο των ετών που χάνονται λόγω αναπηρίας (DALYs). Τα αιτήματα για αντιμετώπιση της κατάθλιψης αυξάνονται συνεχώς παγκόσμια.
Παρόλο που η επιβάρυνση της κατάθλιψης και το κόστος σε ατομικό, οικογενειακό και εθνικό επίπεδο συνεχώς αυξάνεται, η κατάθλιψη αποτελεί μια διαταραχή η οποία μπορεί να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά και να προληφθούν οι επιπτώσεις της. Παρόλο που είναι γνωστή η αποτελεσματικότητα των θεραπειών για την κατάθλιψη, λιγότερο από το 50% των πασχόντων λαμβάνουν τέτοια θεραπεία. Φραγμοί στην αποτελεσματική θεραπεία αποτελούν η άγνοια, η έλλειψη διαθέσιμων υπηρεσιών και το στίγμα που συνοδεύει τις ψυχικές διαταραχές.
Ως εκ τούτου , σε ατομικό, κοινοτικό και εθνικό επίπεδο, έχει έλθει η στιγμή να εκπαιδεύσουμε τους εαυτούς μας για την κατάθλιψη, να υποστηρίξουμε αυτούς που υποφέρουν από αυτή την ψυχική διαταραχή και να αναπτύξουμε μηχανισμούς πρόληψης με μακροχρόνια προοπτική.
