Ομιλία του Υπουργού Οικονομικών κ. Βάσου Σιαρλή σε εκδήλωση του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Λευκωσίας

Είναι γεγονός ότι η παγκόσμια οικονομική κρίση είχε και συνεχίζει να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία, όπως αποτυπώνεται στους μακροοικονομικούς δείκτες, δηλαδή αρνητικοί ρυθμοί ανάπτυξης, υψηλή ανεργία, καθώς και επιδείνωση των δημόσιων οικονομικών. Ταυτόχρονα, η Κύπρος επηρεάζεται σημαντικά από τις εξελίξεις στην ελληνική οικονομία, η οποία διέρχεται μία από τις μεγαλύτερες κρίσεις στη σύγχρονη ιστορία της


. Αναπόφευκτα, λόγω του κοινού νομίσματος αλλά και λόγω των ιδιαίτερα στενών σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου, η κρίση στην ελληνική οικονομία έχει επιπτώσεις και στην Κύπρο, ιδιαίτερα στον τραπεζικό τομέα. Ιδιαίτερα η απομείωση της αξίας των ελληνικών ομολόγων είχε σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στο τραπεζικό σύστημα της Κύπρου και ειδικά σε μία από τις τράπεζές μας.
Πιο συγκεκριμένα, στην πραγματική οικονομία η συνολική δραστηριότητα είναι υποτονική λόγω κυρίως της μειωμένης εξωτερικής ζήτησης. O τομέας του τουρισμού παρουσιάζει προκλήσεις, παρά τη μικρή ανάκαμψη που παρουσίασε κατά το 2011. Επιπρόσθετα, η εγχώρια κατανάλωση παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, δημιουργώντας, μεταξύ άλλων, σημαντικά προβλήματα στις επιχειρήσεις, ειδικά τις μικρομεσαίες. Σε σχέση με τις προοπτικές ανάκαμψης της κυπριακής οικονομίας, είναι γεγονός ότι η Κύπρος θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει ιδιαίτερες προκλήσεις. Η αναγκαία διόρθωση των δημοσιονομικών ανισοσκελειών και η περιορισμένη διοχέτευση πόρων στην οικονομία από το τραπεζικό σύστημα θα επηρεάσουν τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας. Σύμφωνα με τις προβλέψεις μας, ο ρυθμός ανάπτυξης κατά το 2012 θα είναι αρνητικός και θα κυμανθεί περίπου στο -1%. Μεσοπρόθεσμα, οι προοπτικές δύναται να βελτιωθούν, ιδιαίτερα μετά και την εξεύρεση υδρογονανθράκων στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου.
Όσον αφορά την αγορά εργασίας, η αποδυνάμωση της αναπτυξιακής πορείας της κυπριακής οικονομίας, η συνεχιζόμενη διόρθωση στον τομέα των κατασκευών αλλά και το δυσμενές κλίμα εμπιστοσύνης επηρεάζουν αρνητικά την απασχόληση. Για το 2011 η ανεργία ξεπέρασε το 7,7%, ενώ το 2012 αναμένεται να ξεπεράσει το 10%. Σχετικά υψηλά ποσοστά ανεργίας παρουσιάζονται κυρίως στους τομείς των κατασκευών και του τουρισμού, καθώς επίσης και στους νεοεισερχόμενους λόγω της διστακτικότητας των επιχειρήσεων να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας.
Οι επιπτώσεις από την κρίση χρέους που ταλανίζει την ΕΕ, και ιδιαίτερα τη ζώνη του ευρώ, οδήγησαν σε ανάδειξη των μακροοικονομικών ανισοσκελειών και διαρθρωτικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε η κυπριακή οικονομία. Η ύπαρξη των προβλημάτων αυτών, αλλά κυρίως η έκθεση των κυπριακών τραπεζών σε ελληνικά κυβερνητικά ομόλογα, είχαν ως αποτέλεσμα την απώλεια της εμπιστοσύνης των επενδυτών προς την κυπριακή οικονομία, με επακόλουθο το υψηλό κόστος δανεισμού για το κράτος.
Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η κυπριακή οικονομία αποτυπώνονται και μέσω των Συστάσεων στις οποίες προέβη πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Κύπρο. Μεταξύ άλλων, καταγράφονται προκλήσεις στον τομέα της ανταγωνιστικότητας και βιωσιμότητας των δημόσιων οικονομικών, για τις οποίες η Κύπρος καλείται να υιοθετήσει ουσιαστικά μέτρα. Ως εκ τούτου, η επίτευξη, μεταξύ άλλων, δημοσιονομικής εξυγίανσης αποτελεί προτεραιότητα για ανάκτηση της εμπιστοσύνης αυτής. Πράγματι κάποια μέτρα πιθανόν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στον βραχυπρόθεσμο ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης, αλλά μεσοπρόθεσμα η εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών θα έχει θετικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη.
Στον τομέα των δημόσιων οικονομικών έχουμε θέσει φιλόδοξους δημοσιονομικούς στόχους για μια σχεδόν ισοσκελισμένη δημοσιονομική θέση το 2013 και ισοσκελισμένο προϋπολογισμό μέχρι το 2014. Για να επιτευχθεί ο στόχος για διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος το 2012 επεξεργαζόμαστε μια σειρά από μέτρα, με κύριους άξονες τη μείωση του κόστους της κρατικής μηχανής, τη στόχευση κοινωνικών παροχών, τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και την ενίσχυση των εσόδων. Στόχος μας είναι η αναστροφή της ανοδικής πορείας του δείκτη χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ και τοποθέτησή του σε πτωτική πορεία μεσοπρόθεσμα. Στα πλαίσια των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, ετοιμάσαμε επίσης το νομικό πλαίσιο για την εισαγωγή ενός μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού πλαισίου με δεσμευτικούς δημοσιονομικούς κανόνες.
Σε σχέση με το κυπριακό τραπεζικό σύστημα, η πραγματικότητα είναι ότι βρίσκεται σε μια πολύ κρίσιμη καμπή. Οι δύο μεγάλες κυπριακές τράπεζες θα πρέπει να ενδυναμώσουν την κεφαλαιακή τους βάση με σημαντικά ποσά μέχρι το τέλος Ιουνίου. Πρώτιστη επιλογή, όπως επανειλημμένα έχουμε τονίσει, είναι η αποτελεσματική αντιμετώπιση του θέματος της κεφαλαιοποίησης των τραπεζών μέσω ιδιωτικών λύσεων. Με βάση όμως τα σημερινά δεδομένα, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το κράτος να χρειαστεί να παρέμβει για στήριξη μίας εκ των κυπριακών τραπεζών. Η στήριξη αυτή θα προέλθει είτε από διακρατικό δάνειο από τρίτη χώρα είτε μέσω του μηχανισμού στήριξης της ΕΕ.
Η Κυβέρνηση, σε συνεργασία με την Κεντρική Τράπεζα, εργάζεται πολύ εντατικά και βρισκόμαστε σε συνεχή επαφή με τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το θέμα της διασφάλισης της σταθερότητας στον τραπεζικό μας τομέα. Η προσπάθεια αυτή, ομολογουμένως, δεν είναι καθόλου εύκολη, όμως εργαζόμαστε άοκνα για την εξεύρεση της πιο συμφέρουσας λύσης για το δημόσιο, η οποία θα έχει τις λιγότερες αρνητικές συνέπειες για την οικονομία μας.
Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω ότι το οικονομικό περιβάλλον θα εξακολουθήσει να είναι δύσκολο. Η Κυβέρνηση θα παρακολουθεί στενά και συστηματικά τις εξελίξεις και θα είναι έτοιμη για προώθηση πρόσθετων μέτρων εάν κριθεί αναγκαίο. Καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε προβλήματα που αφορούν την οικονομική ανάπτυξη, δημοσιονομικές ανισοσκέλειες, στρεβλώσεις που παρατηρούνται σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας και τον τραπεζικό τομέα. Αναλογιζόμενος το μέγεθος όλων αυτών των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε και την ευθύνη που έχουμε ως ηγεσία του τόπου αυτού, εκφράζω έκκληση για συνέχιση του πνεύματος συνεργασίας που έχει επιδειχθεί μέχρι στιγμής από όλα τα πολιτικά κόμματα και από τα κοινωνικά σύνολα. Οι στιγμές είναι κρίσιμες και η ενότητα μεταξύ μας είναι απολύτως απαραίτητη για να αντιμετωπίσουμε όσο καλύτερα γίνεται τις μεγάλες προκλήσεις.