Συνέντευξη Τύπου του Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης κ. Λουκά Λουκά για τις προτεραιότητες του Υπουργείου Δικαιοσύνης κατά την Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ 12/06/2012

Η προστασία του πολίτη και η διασφάλιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων του έχουν αποκτήσει νέο περιεχόμενο στον σύγχρονο πολύπλοκο κόσμο.
Τα θέματα που καλείται να διαχειριστεί το Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (ΔΕΥ) της ΕΕ και κατ’ επέκταση το δικό μας Υπουργείο, υπερβαίνουν τα εθνικά σύνορα. Ταυτόχρονα, τα ζητήματα αυτά επηρεάζουν άμεσα και καθοριστικά την καθημερινότητα του πολίτη της ΕΕ, είτε αυτός βρίσκεται στη χώρα του, είτε σε άλλο κράτος μέλος της ΄Ενωσης.


Το Υπουργείο Δικαιοσύνης είναι επιφορτισμένο με τον Τομέα Δικαιοσύνης και τον Τομέα Εσωτερικών Υποθέσεων, τον οποίο συνδιαχειρίζεται με το Υπουργείο Εσωτερικών μέσα από μία στενή και αγαστή συνεργασία.
Βασικοί συντελεστές στους τομείς δικαιοσύνης σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι οι δύο Επίτροποι, Δικαιοσύνης, κα Viviane Reding και Εσωτερικών Υποθέσεων κα Cecilia Malstrom, καθώς επίσης και οι τρεις επιτροπές του Κοινοβουλίου, JURI, LIBE και FEMM.
Σε γενικές γραμμές, οι αποφάσεις που λαμβάνονται στον τομέα Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων σε επίπεδο ΕΕ, αποσκοπούν:
· Στην εδραίωση και προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών.
· Στην ενίσχυση της αστυνομικής συνεργασίας και της ανταλλαγής πληροφοριών, με στόχο την καταπολέμηση του σοβαρού και διασυνοριακού εγκλήματος.
· Στην ενίσχυση της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές και αστικές υποθέσεις και στη συνεχή αναβάθμιση υφιστάμενων νομοθεσιών.
Επίκεντρο και τελικός αποδέκτης των προσπαθειών και των αποφάσεων που λαμβάνονται είναι πάντοτε ο πολίτης. Ο πολίτης έχει κάθε δικαίωμα να προστατεύεται από το όποιας μορφής έγκλημα, να τυγχάνει σεβασμού και αξιοπρεπούς μεταχείρισης και να υπηρετείται απρόσκοπτα από τα νομικά συστήματα των κρατών μελών. Οι αποφάσεις που λαμβάνονται έχουν ακριβώς στόχο να ενδυναμώνουν το αίσθημα ασφάλειας, να διευκολύνουν την πρόσβαση των Ευρωπαίων πολιτών στη δικαιοσύνη, να επιλύουν καθημερινά προβλήματα, να βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ανθρώπων.
Παράλληλα, οι παγκόσμιες οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις έχουν φέρει στην επιφάνεια νέες σημαντικότατες προκλήσεις για την Ευρωπαϊκή ΄Ενωση. Η χώρα μας αναλαμβάνει την Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ σε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο, υπό το φώς ιδίως της συνεχιζόμενης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης αλλά και της πολιτικής αστάθειας στις χώρες της Βορείου Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Γι’ αυτό και η Κυπριακή Προεδρία θα εστιάσει τις προσπάθειές της στη δημιουργία μιας καλύτερης Ευρώπης που θα είναι πιο αποτελεσματική τόσο για τους πολίτες της όσο και για τους γείτονες της.
Οι προκλήσεις στον τομέα Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων απαιτούν σήμερα περισσότερο από ποτέ προηγουμένως την ανάληψη πολυεπίπεδων δράσεων και παράλληλα στενή και συνεχή συνεργασία και συντονισμό μεταξύ των κρατών μελών σε πνεύμα συλλογικότητας και αλληλεγγύης.

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης άρχισε από το 2010 να προετοιμάζεται για την ανάληψη της Κυπριακής Προεδρίας προβαίνοντας στην αναγκαία αναδιοργάνωση, συντονισμό και σχεδιασμό διαχείρισης της Προεδρίας.
Θεμελιώδης στόχος μας είναι να συμβάλουμε ουσιαστικά στην υλοποίηση των προτεραιοτήτων της Κυπριακής Προεδρίας στον τομέα Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων και κατ’ επέκταση στην επίτευξη του πανευρωπαϊκού στόχου ενός κοινού χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης.

Οι συναντήσεις, οι συζητήσεις και οι πρωτοβουλίες που πρόκειται να αναλάβουμε, θεωρούμε ότι μπορούν να πετύχουν σημαντικές συγκλίσεις που θα επιτρέψουν την ενίσχυση της συνεργασίας των κρατών μελών στα θέματα της αρμοδιότητας μας.
Θα ήταν παράλειψη μου να μην αναφέρω ότι ο σχεδιασμός και η υλοποίηση της διαχείρισης της Προεδρίας στον τομέα της Δικαιοσύνης δεν θα ήταν εφικτό να πραγματοποιηθεί χωρίς την πολύτιμη συνδρομή της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, περιλαμβανομένης και της Μονάδας Καταπολέμησης Αδικημάτων Συγκάλυψης (ΜΟΚΑΣ), για την οποία θα ήθελα να ευχαριστήσω δημόσια τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας. Θα ήθελα επίσης να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες στον Αρχηγό Αστυνομίας για την εμπειρογνωμοσύνη που προσφέρουν τα μέλη της Αστυνομίας στη διαχείριση εσωτερικών υποθέσεων, ως επίσης και τον Επίτροπο Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα για την εμπειρογνωμοσύνη τους στα θέματα της δικής τους αρμοδιότητας.
Λόγω της πληθώρας θεμάτων που εμπίπτουν στον τομέα ΔΕΥ και θα τύχουν διαχείρισης από το Υπουργείο Δικαιοσύνης θα επικεντρωθούμε στις τέσσερις γενικές προτεραιότητες του Υπουργείου, ενώ θα γίνει επίσης αναφορά σε ορισμένα από τα θέματα που περιλαμβάνονται στις προτεραιότητες αυτές.
1η ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ
Προώθηση του μεταρρυθμιστικού νομοθετικού πακέτου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα.
Η αναθεώρηση του υφιστάμενου πλαισίου, το οποίο να σημειωθεί ότι δημιουργήθηκε το 1995, κρίθηκε απαραίτητη λόγω: α) της ανομοιογένειας στον τρόπο εφαρμογής της νομοθεσίας από τα κράτη μέλη
β) της ανάγκης για αντιμετώπιση πληθώρας νέων προκλήσεων για τα προσωπικά δεδομένα του πολίτη. Μεταξύ των προκλήσεων αυτών συγκαταλέγονται η παγκοσμιοποίηση, η ανάγκη προστασίας ευάλωτων ομάδων (π.χ. οι νεαροί χρήστες του διαδικτύου) και η αντιμετώπιση νέων μορφών εγκλήματος.
Οι προτάσεις της Επιτροπής προσβλέπουν στο να συμβάλουν στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης στις επιγραμμικές (online) υπηρεσίες, καθώς οι πολίτες θα είναι καλύτερα ενημερωμένοι σχετικά με τα δικαιώματα τους και θα ασκούν μεγαλύτερο έλεγχο επί των πληροφοριών που τους αφορούν.
Συγχρόνως, η μεταρρύθμιση θα κάνει τη ζωή ευκολότερη και λιγότερο δαπανηρή για τις επιχειρήσεις. Ένα αυστηρό, ξεκάθαρο και ενιαίο νομικό πλαίσιο σε επίπεδο ΕΕ θα συντελέσει στην απελευθέρωση των δυνατοτήτων που προσφέρει η ψηφιακή ενιαία αγορά και θα ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη, την καινοτομία και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Η Κύπρος, ως προεδρεύον κράτος μέλος κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2012, σκοπεύει να προωθήσει τις συζητήσεις επί του συγκεκριμένου μεταρρυθμιστικού πακέτου ως προτεραιότητα στον τομέα της δικαιοσύνης.
2η ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ
Ενδυνάμωση της συνεργασίας (μεταξύ αστυνομιών και άλλων Αρχών επιβολής του νόμου) κατά του οργανωμένου και διασυνοριακού εγκλήματος .
Στην προτεραιότητα αυτή συμπεριλαμβάνονται:
Η επίτευξη ουσιαστικής προόδου αναφορικά με τη σχετική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (πρόταση Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη Δέσμευση και τη Δήμευση των Περιουσιακών Στοιχείων, Προϊόν Εγκληματικών Πράξεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση).
Είναι γνωστό σε όλους ότι οι δραστηριότητες των εγκληματικών ομάδων ξεπερνούν συχνά τα εθνικά σύνορα, ενώ τα κέρδη από τις εγκληματικές τους δραστηριότητες σε πολλές περιπτώσεις επενδύονται σε νόμιμες επιχειρηματικές δραστηριότητες, είτε στη χώρα τους, είτε σε άλλες χώρες. Το φαινόμενο αυτό έχει ως αποτέλεσμα μεταξύ άλλων, τον επηρεασμό της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς με τη στρέβλωση του ανταγωνισμού σε βάρος των νόμιμων επιχειρήσεων, τη μείωση του βαθμού εμπιστοσύνης στην οικονομία και κατ’ επέκταση τον επηρεασμό των επενδύσεων και της ανάπτυξης.
Η συγκεκριμένη πρόταση μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στην εξάλειψη οικονομικών κινήτρων προς όφελος των εγκληματιών, αφού περιλαμβάνει:

· Την ενίσχυση του νομοθετικού πλαισίου και τη συμπλήρωση κενών που υπάρχουν, και,
· Την ενδυνάμωση της συνεργασίας των αρμόδιων Υπηρεσιών των κρατών μελών και την απλοποίηση των υφιστάμενων κανόνων
· Τη συμπλήρωση κενών στην υφιστάμενη νομοθεσία
Επιπρόσθετα, ένας τομέας που θα απασχολήσει την Κυπριακή Προεδρία, στο πλαίσιο της υλοποίησης της δεύτερης προτεραιότητας είναι το διαδικτυακό έγκλημα. Κατά τη διάρκεια της Προεδρίας, θα ολοκληρωθεί η προσπάθεια για ποινικοποίηση των επιθέσεων μεγάλης κλίμακας στον κυβερνοχώρο (πρόταση Οδηγίας για τις επιθέσεις κατά των συστημάτων πληροφοριών).
Και τα δύο αυτά θέματα θα συμπεριληφθούν στην ημερήσια διάταξη του ΄Ατυπου Συμβουλίου Υπουργών, που θα πραγματοποιηθεί τον ερχόμενο Ιούλιο στην Κύπρο.
Επίσης, στον τομέα της καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης έργων τέχνης και αρχαιοτήτων, στο πλαίσιο των δράσεων που θα αναληφθούν κατά την Προεδρία μας, θα δημιουργηθεί ένα άτυπο δίκτυο εμπειρογνωμόνων για την πολιτιστική κληρονομιά. Στόχος του δικτύου θα είναι η ενδυνάμωση της συνεργασίας των αρχών επιβολής του νόμου στον τομέα αυτό.
3η ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ:
Προστασία, στήριξη και σεβασμός των δικαιωμάτων των θυμάτων εγκληματικών πράξεων.
Η Κυπριακή Προεδρία θα δώσει ιδιαίτερη έμφαση στο συγκεκριμένο τομέα μέσα από μία πολυεπίπεδη προσέγγιση.
Η προώθηση των Προτάσεων του Πακέτου Μέτρων για την Ενίσχυση της Προστασίας των Θυμάτων σε ποινικές και αστικές υποθέσεις, αποτελεί προτεραιότητα της Κυπριακής Προεδρίας. Μέσα από τις βασικές πρόνοιες του «Πακέτου για τα θύματα εγκληματικών πράξεων»:
· Ενδυναμώνονται σημαντικά τα ισχύοντα εθνικά μέτρα και εξασφαλίζεται ότι στα θύματα εγκληματικών πράξεων αναγνωρίζονται άνευ διακρίσεων ορισμένα, τουλάχιστον, δικαιώματα σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, ανεξαρτήτως ιθαγένειας και χώρας διαμονής τους.
· Mέσω ενός νέου μηχανισμού αμοιβαίας αναγνώρισης, εξασφαλίζεται ότι τα θύματα τα οποία επωφελούνται από μέτρα προστασίας κατά του θύτη στο κράτος μέλος διαμονής τους, δεν χάνουν τα δικαιώματα αυτά όταν μεταβαίνουν ή μετοικούν σε άλλο κράτος μέλος.
Μια σημαντική παράμετρος του θέματος που αφορά στα θύματα εγκλημάτων, είναι η βία κατά των γυναικών. Στο πλαίσιο αυτό, βασική προτεραιότητα της Κυπριακής Προεδρίας στον τομέα της Ισότητας των Φύλων, είναι η καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, με ιδιαίτερη έμφαση στις υπηρεσίες στήριξης των θυμάτων βίας.

4. ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΣΕ ΑΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΙΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
α. Σε πλεονεκτικότερη θέση οι πιστωτές
Στο παρόν στάδιο ένας πιστωτής που επιδιώκει να ανακτήσει οφειλές σε άλλο κράτος μέλος αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες. Η Κυπριακή Προεδρία έχει συμπεριλάβει στις προτεραιότητες της την περαιτέρω προώθηση του προτεινόμενου Κανονισμού για τη θέσπιση ευρωπαϊκής διαταγής διατήρησης λογαριασμού με σκοπό τη διευκόλυνση της διασυνοριακής ανάκτησης οφειλών σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις.
O προτεινόμενος κανονισμός θα δίνει, μεταξύ άλλων, σε έναν πιστωτή τη δυνατότητα να αποτρέψει τη μεταβίβαση ή απόσυρση περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη του από οποιοδήποτε τραπεζικό λογαριασμό που τηρείται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
β. Προστασία της εσωτερικής αγοράς για ενίσχυση της ανάπτυξης
Η Κυπριακή Προεδρία θα προωθήσει την πρόταση Οδηγίας για τις ποινικές κυρώσεις για τις πράξεις προσώπων που κατέχουν εμπιστευτικές πληροφορίες και τις πράξεις χειραγώγησης της εσωτερικής αγοράς. Η Οδηγία στοχεύει στη βελτίωση της εμπιστοσύνης των επενδυτών και της αξιοπιστίας της αγοράς, με την απαγόρευση της χειραγώγησης της αγοράς μέσω παραπλανητικής πληροφόρησης και πρακτικών που διασφαλίζουν τιμές σε ασυνήθιστα επίπεδα.
Η υιοθέτηση ποινικών μέτρων σε επίπεδο ΕΕ θα βοηθήσει στο να διασφαλιστεί ότι οι αδικοπραγούντες δεν θα έχουν τη δυνατότητα να εκμεταλλεύονται διαφορές εθνικών ποινικών συστημάτων και να επιλέγουν κράτος μέλος με επιεικέστερο σύστημα κυρώσεων στον τομέα αυτό.
γ. Απλοποίηση του νομοθετικού πλαισίου για την αμοιβαία αναγνώριση και εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις
Η Κυπριακή Προεδρία, ανάλογα και με την πρόοδο που θα επιτευχθεί κατά τη διάρκεια της Δανικής Προεδρίας, θα συνεχίσει την προσπάθεια για υιοθέτηση της πρότασης για αναθεώρηση του Κανονισμού που αφορά στη Διεθνή Δικαιοδοσία, Αναγνώριση και Εκτέλεση Αποφάσεων σε Αστικές και Εμπορικές υποθέσεις, γνωστού και ως Κανονισμού Βρυξέλες I.
Με τη συγκεκριμένη τροποποίηση προωθείται η απλοποίηση των υφιστάμενων κανόνων για τη δικαιοδοσία, αναγνώριση και εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις και η κατάργηση εμποδίων σε σχέση με τη διασυνοριακή εφαρμογή των δικαστικών αποφάσεων, προς όφελος, μεταξύ άλλων, των καταναλωτών και των εργαζομένων.
Επισημαίνεται ότι υπάρχουν προτεραιότητες οι οποίες αναπτύχθηκαν πιο πάνω, όπως το Βρυξέλλες Ι και το νομοθετικό πακέτο για την προστασία των Θυμάτων, τα οποία οι φίλοι μας οι Δανοί καταβάλλουν ιδιαίτερες προσπάθειας να ολοκληρώσουν. Νοουμένου ότι θα ευοδωθούν οι προσπάθειες αυτές των Δανών, το οποίο και ευχόμαστε, τότε ως Κυπριακή Προεδρία θα προχωρήσουμε με την περαιτέρω προώθηση των θεμάτων στο επίπεδο του Ευρωκοινοβουλίου.
Πληροφοριακά αναφέρω, ότι κατά την Κυπριακή Προεδρία θα πραγματοποιηθούν τέσσερα Συμβούλια Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (ένα Άτυπο στην Κύπρο (23-24/7/12), δύο στις Βρυξέλλες (19-19/9/12 και 6-7/12/12) και ένα στο Λουξεμβούργο (24-25/10/12).
Κλείνοντας, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι πέρα από τις προτεραιότητες μας σκοπός μας είναι να συνδράμουμε καίρια και αποτελεσματικά στον εθνικό στόχο, για μια πετυχημένη Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ από τη χώρα μας. Στόχος, που θα πρέπει να είναι κοινός για όλους μας, αφού σε τελική ανάλυση είναι προς το συμφέρον της πατρίδας μας και του λαού μας.
Σε αυτό το τεράστιο εγχείρημα προσδοκούμε και προσβλέπουμε στη συνεργασία με τα ΜΜΕ και με τον καθένα από εσάς προσωπικά, ενώ είμαστε πάντοτε ανοικτοί σε επισημάνσεις, εισηγήσεις και καλόπιστη κριτική.

Ας βάλουμε λοιπόν, ο καθένας από εμάς το δικό του λιθαράκι για μια πετυχημένη Κυπριακή Προεδρία.