Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, η οποία καθιερώθηκε από το 1972,
γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Ιουνίου σε περισσότερες από 100 χώρες
παγκοσμίως. Αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς περιβαλλοντικούς
θεσμούς και ένα από τα κύρια μέσα του Προγράμματος Περιβάλλοντος των
Ηνωμένων Εθνών για περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των πολιτών και
ενίσχυση της πολιτικής δράσης στα περιβαλλοντικά θέματα.
Την Ημέρα αυτή αναδεικνύεται η ανάγκη για
διατήρηση, προστασία και αναβάθμιση του περιβάλλοντος. Ταυτόχρονα
παρακινείται το κοινό να καταστεί ενεργός παράγοντας για την επίτευξη
της αειφόρου ανάπτυξης και τονίζεται η ανάγκη για αλλαγή στάσης προς τις
περιβαλλοντικές προκλήσεις.
Όταν μιλάμε για το περιβάλλον, μιλάμε για
τον άνθρωπο, την υγεία, την ασφάλεια, την εργοδότηση, την ποιότητα ζωής.
Έχει διαφανεί πλέον ότι η βαθύτερη αιτία για την ύπαρξη περιβαλλοντικών
προβλημάτων πηγάζει από τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στον άνθρωπο και
το περιβάλλον, η οποία στηρίζεται σε κοινωνικούς, πολιτικούς και
οικονομικούς παράγοντες. Η ουσιαστική επίλυση των προβλημάτων αυτών
βασίζεται στην αλλαγή της αντίληψης που επικρατεί αναφορικά με τη σχέση
αυτή. Έχει αναγνωριστεί η αλληλένδετη σχέση φύσης και ανθρώπου, όπου η
φύση δεν μπορεί να διαχωριστεί από τον άνθρωπο και οι ενέργειες του
ανθρώπου δεν μπορούν να αποδεσμεύονται από τη φύση.
Έχουμε πλέον αντιληφθεί πως όλα τα βασικά
συστατικά που συνθέτουν μια αξιοπρεπή ζωή, καθώς και η αειφορία στην
οικονομική ανάπτυξη και πρόοδο, εξαρτώνται, σε τελευταία ανάλυση, από
την ποιότητα του περιβάλλοντος. Η επιτακτική ανάγκη να ληφθούν
ουσιαστικά μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος στο οποίο ζούμε
αποτελεί μια προτεραιότητα με σημασία ίδια με αυτήν της οικονομικής
ανάπτυξης.
Κεντρικό θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος είναι η πράσινη οικονομία.
Ως «πράσινη οικονομία»
έχει ορισθεί από τα Ηνωμένα Έθνη μια οικονομία που οδηγεί στη βελτίωση
της ανθρώπινης ευημερίας και κοινωνικής ισότητας, μειώνοντας ταυτόχρονα
τους περιβαλλοντικούς κινδύνους και την εξάντληση των φυσικών πόρων.
Στην απλούστερη της έκφραση, μια πράσινη οικονομία μπορεί να θεωρηθεί ως
μια οικονομία χαμηλή σε άνθρακα, αποδοτική στη χρήση πόρων και χωρίς
κοινωνικούς αποκλεισμούς.
Η μετάβαση προς την πράσινη οικονομία
παρέχει τη δυνατότητα για αειφόρο ανάπτυξη και αντιμετώπιση της φτώχιας
και των κοινωνικών προβλημάτων σε κλίμακα και ρυθμούς που δεν έχουμε
ξαναδεί. Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουμε σήμερα, οικονομικοί και
κοινωνικοί, απαιτούν μια θεμελιώδη αναθεώρηση της προσέγγισής μας προς
την οικονομία, το περιβάλλον και την κοινωνία. Τα τελευταία χρόνια η
ιδέα της πράσινης ανάπτυξης έχει αναχθεί σε σημαντικό θέμα των πολιτικών
συζητήσεων. Φέτος αποτελεί τη βασική θεματική της Παγκόσμιας Διάσκεψης
για την Αειφόρο Ανάπτυξη που θα πραγματοποιηθεί στο Ρίο της Βραζιλίας
τον επόμενο μήνα.
Χωρίς αμφιβολία, η έλξη προς την πολιτική
αυτή υποβοηθείται από την εκτεταμένη απογοήτευση που παρατηρείται από το
παραδοσιακό οικονομικό μοντέλο που επικρατεί, τις αλλεπάλληλες
οικονομικές κρίσεις και τις αδυναμίες της αγοράς να αντεπεξέλθει. Η
προώθηση της πράσινης ανάπτυξης στοχεύει σε μια ανάπτυξη η οποία να
σέβεται το περιβάλλον, να είναι αποσυνδεδεμένη από την αλόγιστη χρήση
των φυσικών πόρων και να αντιμετωπίζει τις κοινωνικές ανισότητες. Η
ανάπτυξη αυτή παρέχει απάντηση στις πολλαπλές κρίσεις που ο κόσμος
αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια – την κλιματική, την οικονομική και
την κοινωνική κρίση.
Οι κυβερνήσεις και ο ιδιωτικός τομέας
οφείλουν να εντατικοποιήσουν τις προσπάθειές τους προς αυτήν την
κατεύθυνση μέσω της προώθησης πράσινων προϊόντων, της σταδιακής
κατάργησης εκείνων των επιδοτήσεων που επιβαρύνουν το περιβάλλον, της
ενσωμάτωσης των περιβαλλοντικών και κοινωνικών παραγόντων σε όλες τις
πολιτικές και της παροχής κινήτρων για στήριξη της πράσινης ανάπτυξης.
Λόγω της επιτακτικής ανάγκης για την
προστασία του, το περιβάλλον αποτελεί σημαντικό πυλώνα της Κυπριακής
Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως μέρος της ευρύτερης
ταυτότητας της Κυπριακής Προεδρίας, το περιβάλλον εντάσσεται στην
προτεραιότητα «Μια πιο Αποδοτική και Αειφόρος Ευρώπη». Κατά την Κυπριακή
Προεδρία, στον ευρύτερο τομέα του περιβάλλοντος, ιδιαίτερη έμφαση θα
δοθεί στους τομείς της διαφύλαξης των νερών και της κλιματικής αλλαγής.
Σημαντικός
είναι επίσης ο ρόλος της Προεδρίας σε Διεθνείς Διασκέψεις υψηλού
επιπέδου όπου αναμένεται να συντονίζει τις θέσεις των κρατών μελών και
να ηγηθεί της ΕΕ στις διαπραγματεύσεις με τρίτες χώρες.
Αναλυτικότερα
, τα πιο σημαντικά θέματα που αναμένουμε να χειριστούμε κατά το εξάμηνο της προεδρίας μας είναι: Το νερό και
η αειφόρος διαχείρισή του. Κάτι το οποίο θα παραμένει πάντοτε
προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γι’ αυτό εξάλλου το 2012 έχει
καθοριστεί ως το Έτος Νερού. Στο στάδιο αυτό, βρίσκεται υπό διαμόρφωση
το Σχέδιο για τη Διαφύλαξη των Υδάτινων Πόρων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, γνωστό ως «Blueprint».
Η Κυπριακή Προεδρία θα παρουσιάσει στο
Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος πρόταση για Συμπεράσματα, αφού
προηγηθεί διάλογος στο Άτυπο Συμβούλιο του Ιουλίου και πραγματοποιηθεί,
το Νοέμβριο, Συνέδριο στην Κύπρο για να παρουσιαστεί και συζητηθεί το
Σχέδιο.
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί τον δεύτερο
πυλώνα της Κυπριακής Προεδρίας στο Συμβούλιο Περιβάλλοντος. Ειδικά για
το θέμα της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή
καταρτίζεται
ήδη μια συνολική στρατηγική για την ενσωμάτωση της πτυχής αυτής σε
βασικούς τομείς της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη διαμόρφωση
των μέτρων που θα ληφθούν για την κατάλληλη προσαρμογή στις αλλαγές.
Σε διεθνές επίπεδο, οι διαπραγματεύσεις θα
φθάσουν σε κρίσιμη φάση κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης των Μερών της
Σύμβασης Πλαισίου για την Κλιματική Αλλαγή, στο Κατάρ, μεταξύ 26
Νοεμβρίου και 7 Δεκεμβρίου. Το 2012 θεωρείται σταθμός για την Αειφόρο
Ανάπτυξη, εν
όψει
της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την Αειφόρο Ανάπτυξη που θα γίνει
τον ερχόμενο μήνα στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Κατά τη διάρκεια της Κυπριακής
Προεδρίας, το Συμβούλιο θα ασχοληθεί με τα αποτελέσματα της Διάσκεψης στη βάση πρότασης που θα υποβάλει η Κύπρος.
Η διατήρηση της βιολογικής ποικιλομορφίας
αποτελεί ιδιαίτερη πρόκληση για την Κυπριακή Προεδρία, αφού τον Οκτώβριο
θα πραγματοποιηθεί στην Ινδία η Διεθνής Διάσκεψη της Σύμβασης για τη
Βιοποικιλότητα. Η Προεδρία της Κύπρου θα μετάσχει ενεργά στην όλη
διαδικασία και θα προετοιμάσει Συμπεράσματα για το Συμβούλιο
Περιβάλλοντος σχετικά με τα αποτελέσματα της συνάντησης αυτής.
Για την διαχείριση των αποβλήτων θα
προωθηθούν διάφοροι φάκελοι, όπως αυτός για τη διάλυση και ανακύκλωση
των πλοίων. Η σχετική πρόταση αποσκοπεί στο να αναπτύξει κανόνες
, ώστε τα πλοία που συνδέονται με την Ευρωπαϊκή Ένωση να διαλύονται σε ασφαλείς και περιβαλλοντικά ενδεδειγμένες εγκαταστάσεις.
Η Προεδρία θα χειριστεί, επίσης, και μερικά
άλλα σημαντικά θέματα ευρύτερου βεληνεκούς, όπως η πρόταση για το νέο
Κανονισμό LIFE. Με την πρόταση αυτή το Πρόγραμμα προβλέπεται να
παραταθεί για την περίοδο 2014 - 2020 με δύο κύρια μέρη, ένα για το
περιβάλλον και ένα για δράση για το κλίμα, με προτεινόμενο προϋπολογισμό
€ 3,2 δις
.
Σημαντική, επίσης, οριζόντια πολιτική που θα
προωθηθεί επί Κυπριακής Προεδρίας είναι η αναθεώρηση της Οδηγίας για
την εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον, με στόχο να βελτιωθούν οι
διαδικασίες και η ποιότητα των μελετών.
Κατά το 2012 θα διαμορφωθεί, επίσης, το 7ο
Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον, το οποίο προγραμματίζεται να
παρουσιαστεί προς το τέλος της δικής μας Προεδρίας, σε συσχετισμό με την
πρόσφατη ανακοίνωση για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Η
τελευταία επιδιώκει τη βελτίωση στη συμμόρφωση και την επιβολή της
νομοθεσίας και την ενδυνάμωση του ρόλου της δικαιοσύνης.
Όσα προανέφερα, θα προωθηθούν μέσω των δύο
Συμβουλίων Υπουργών Περιβάλλοντος, που θα πραγματοποιηθούν τον Οκτώβρη
και το Δεκέμβρη
, σχεδόν 90 συναντήσεων των Ομάδων Εργασίας του Συμβουλίου για το Περιβάλλον και για τα Διεθνή Περιβαλλοντικά Θέματα.
Από τις δραστηριότητες στην Κύπρο σημειώνω ιδιαίτερα το Ά
τυπο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος, το οποίο θα πραγματοποιηθεί στη Λευκωσία στις 7 και 8 Ιουλίου.
Το Άτυπο Συμβούλιο θα ασχοληθεί με τις
θεματικές των νερών και της κλιματικής αλλαγής. Στα πλαίσιά του γίνονται
ενέργειες για τη διοργάνωση και άτυπου διαλόγου των Υπουργών με
εκπροσώπους του Ευρωπαϊκού Γραφείου Περιβάλλοντος και τοπικών
περιβαλλοντικών οργανώσεων.
Άλλες συναντήσεις περιλαμβάνουν το Συνέδριο
για παρουσίαση του Σχεδίου για τα Νερά και συναντήσεις των Διευθυντών
Φύσης, Νερών και Θαλάσσιου Περιβάλλοντος, των Ομάδων Επιθεωρητών
Περιβάλλοντος και ειδικών για την Κλιματική Αλλαγή
.
Η Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής
Ένωσης αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση για την Κύπρο, ιδιαίτερα στα θέματα
του περιβάλλοντος. Η σημερινή Ημέρα Περιβάλλοντος, τρεις βδομάδες πριν
την έναρξη της Κυπριακής Προεδρίας
,
δίνει και το μήνυμα ότι η Κύπρος ξέρει και έχει τη θέληση να προωθήσει
εκείνες τις πολιτικές που θα οδηγήσουν σε μια αειφόρο ανάπτυξη.
Ολοκληρώνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω την Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών Οργανώσεων
,
με την οποία συνδιοργανώνεται η σημερινή εκδήλωση, να ευχαριστήσω όλους
εσάς για τη σημερινή παρουσία σας εδώ και να σας καλέσω όπως μεταφέρετε
το μήνυμα της σημασίας της προστασίας του περιβάλλοντος παντού και με
κάθε ευκαιρία, προκειμένου να διασφαλίσουμε την ευημερία των παιδιών μας
και των μελλοντικών γενεών. |
