Με
ιδιαίτερη χαρά αποδέχθηκα την πρόσκληση να παρουσιάσω το Λεύκωμα
«Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα – Διαδρομή στο Χρόνο» το οποίο εκδόθηκε με
αφορμή τη συμπλήρωση φέτος εβδομήντα πέντε χρόνων από την ίδρυση της
Τράπεζας. Σε μια ευτυχή δε συγκυρία η σημαντική αυτή επέτειος συμπίπτει
με την ανακήρυξη του έτους 2012 ως του Διεθνούς Έτους Συνεργατισμού,
ενισχύοντας τη δυναμική των εορταστικών εκδηλώσεων που έχουν
δρομολογηθεί.
Πρόκειται για μία αξιόλογη και πολύ
προσεγμένη έκδοση που αποτελείται από 250 έγχρωμες σελίδες, μέσα από τις
οποίες σώζονται δεκάδες ιστορικά ντοκουμέντα αλλά και εκατοντάδες
φωτογραφίες που η ύπαρξή τους και μόνο παρουσιάζει την πραγματική
ιστορία του Συνεργατικού Κινήματος. Οι πηγές του φωτογραφικού υλικού
είναι παρμένες από το Αρχείο της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας, το
Υπουργείο Γεωργίας και Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, το Λεβέντειο
Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας, το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, το Κρατικό
Αρχείο της Κυπριακής Δημοκρατίας, το Κοινοτικό Συμβούλιο Φοινιού, το
Δημοτικό Σχολείο Αγίου Αντωνίου καθώς και από προσωπικές συλλογές ατόμων
όπως οι Αντρέας Ιωαννίδης, Μάριος Κληρίδης, Πάνος Λοΐζου, Φοίβος
Σταυρίδης, Χρίστος Κουρτελλάρης,
William Gemmel Alexander, Τώνης Δίκαιος, Sukey Cameron,
Ηρώ Διογένους, Μίκης Χατζήμιχαηλ, Μάρκος Λοϊζίδης, Άννινος Σωφρονίου,
Θεόδωρος Σπύρου, Ντίνος Γρηγορίου, Λοΐζος Σιακαλλής και Σωτήρης Χάιλου.
Το Συνεργατικό Κίνημα της Κύπρου, που
βρίσκεται σήμερα σε μεγάλη άνθηση, αποτελεί σημαντική κατάκτηση για την
κυπριακή κοινωνία, για την οποία όλοι οι συντελεστές θα πρέπει
δικαιολογημένα να νιώθουν περήφανοι. Έχει ρίζες βαθιές και δεν είναι
σχήμα λόγου να ισχυριστεί κάποιος ότι ο Συνεργατισμός είναι κτήμα κοινό
όλου του λαού.
Έχοντας αυτό το δεδομένο υπόψη, το Λεύκωμα, κατά
τη γνώμη μου, αναλαμβάνει και διεκπεραιώνει με απόλυτη επιτυχία το
όντως δύσκολο έργο να συγκεντρώσει σε έναν ενιαίο τόμο τις ψηφίδες και
τα ορόσημα μιας εκατονταετούς και πλέον πλούσιας ιστορίας του
Συνεργατικού Κινήματος της Κύπρου και ταυτόχρονα μιας
εβδομηνταπεντάχρονης ιστορικής πορείας της Συνεργατική Κεντρικής Τράπεζας γεμάτης προσφορά στο κοινωνικό σύνολο.
Το Λεύκωμα ξεκινά θέτοντας
ως προμετωπίδα τις οφειλόμενες ευχαριστίες προς τους σκαπανείς και πρωτοπόρους του Συνεργατικού Κινήματος,
αποτίνοντας με τον τρόπο αυτό τον πρέποντα φόρο τιμής σε όσους
εργάστηκαν κάτω από αντίξοες συνθήκες, με το υστέρημα και τον ιδρώτα
τους, για
την εισαγωγή και ενδυνάμωση της συνεργατικής ιδέας. Στη συνέχεια
παραθέτει διαφωτιστικά ιστορικά στοιχεία για τη γέννηση του
Συνεργατισμού και τις θεμελιώδεις αρχές πάνω στις οποίες βασίζεται, όπως
το όραμα των ιδρυτών της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας, οι υπηρεσίες
που πρόσφερε στην κυπριακή κοινωνία, η ιστορική εξέλιξη των οργανωτικών
της δομών, τα προβλήματα και οι δυσκολίες που αντιμετώπισε στη
διαχρονική της πορεία, καθώς και για το έργο που επιτελεί και το ρόλο
που διαδραματίζει σήμερα στην κυπριακή κοινωνία και σειρά άλλων
παρεμφερών θεμάτων. Έμφαση δίδεται στους Δίκαιους Σκαπανείς του Rochdale
και στην Κοινή Συντροφία και Αδελφότητα Αμπελακίων, δυο προδρομικές
μορφές συνεργατικής συγκρότησης και οργάνωσης οι οποίες ενέπνευσαν και
τους εισηγητές του Συνεργατισμού στην Κύπρο.
Η ιστορία της Συνεργατικής Κεντρικής
Τράπεζας δεν μπορεί παρά να είναι συνώνυμη με την ιστορία του
Συνεργατικού Κινήματος στην Κύπρο. Από τις σελίδες του Λευκώματος,
λοιπόν, παρελαύνει η ιστορία του Συνεργατισμού στην Κύπρο.
Ο Συνεργατισμός, που έχει μια μακρά παράδοση
κοινωνικής προσφοράς και προστασίας των συμφερόντων του αγροτικού μας
πληθυσμού και ευρύτερα των λαϊκών στρωμάτων, κατέχει μια σημαντική θέση
στην ιστορία της συνεταιριστικής οικονομικής δραστηριότητας στο νησί
μας, οι απαρχές της οποίας τοποθετούνται στα πρώτα δύσκολα χρόνια της
βρετανικής αποικιοκρατίας.
Στα δύσκολα εκείνα χρόνια της φτώχειας, της
καταπίεσης και της ανέχειας, όταν η τοκογλυφία και η παντός είδους
εκμετάλλευση δυνάστευαν το βαλάντιο των εργατών και των αγροτών μας, η
ίδρυση των πρώτων Συνεργατικών Πιστωτικών Εταιρειών, στις αρχές του 20ού
αιώνα, υπήρξε η σανίδα σωτηρίας, ιδιαίτερα των κατοίκων της υπαίθρου,
για μια αξιοπρεπή και ανθρώπινη διαβίωση.
Οι οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα και
περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες βρήκαν στήριξη και αποκούμπι στο
Συνεργατισμό και κατάφεραν να διασώσουν τις περιουσίες τους και να
επιβιώσουν.
Κάνοντας μια αναδρομή στην ιστορική παρουσία
του Συνεργατικού Κινήματος στην Ευρώπη κατά το 18ο και 19ο αιώνα,
αποτέλεσε αναγκαιότητα μετά τη Γαλλική και Βιομηχανική Επανάσταση που
δημιούργησαν νέα δεδομένα σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, ιδιαίτερα
όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και την οικονομική ανάπτυξη.
Αυτά τα νέα δεδομένα
, λοιπόν,
δεν μπορούσαν να αφήσουν ανεπηρέαστο το νησί μας, που από το 1878
βρισκόταν κάτω από τη βρετανική κυριαρχία. Ο Συνεργατισμός με λίγα
λόγια για την Κύπρο υπήρξε «ώριμο τέκνο της ανάγκης» για προστασία των
ανθρώπων του μόχθου από την εκμετάλλευση των τοκογλύφων. Οι προσπάθειες για ίδρυση συνεργατικών εταιρειών το 1904 στην
Πάφο συνάντησαν την αντίδραση της πλουτοκρατίας, αλλά το 1909 τα
οράματα έλαβαν, πλέον, σάρκα και οστά με τη μορφή της Χωρικής Τράπεζας
Λευκονοίκου.
Σε λίγα χρόνια κάθε χωριό διέθετε τη δική
του συνεργατική τράπεζα και το δικό του συνεργατικό παντοπωλείο, όπου τα
προϊόντα διατίθεντο σε λογικές τιμές, προσιτές στους φτωχούς, με τη
στήριξη σταδιακά της αγγλικής διοίκησης και στη συνέχεια της Κυβέρνησης
της Κυπριακής Δημοκρατίας από το 1960 ίσαμε σήμερα.
Αλλά η διαδρομή δεν ήταν εύκολη, αφού από τη
φύση του ο Συνεργατισμός αντιστρατευόταν τα συμφέροντα της ολιγαρχίας
στοχεύοντας στη διασφάλιση της ευημερίας των πολλών
. Το 1937, είκοσι οκτώ μόλις χρόνια μετά την ίδρυση της Χωρικής Τράπεζας Λευκονοίκου, το
Συνεργατικό Κίνημα βρισκόταν σε μια κρίσιμη καμπή. Όπως αναφέρει το
Λεύκωμα, η Γεωργική Τράπεζα, η οποία είχε ιδρυθεί το 1925, αδυνατούσε να
ανταποκριθεί με επάρκεια στις ανάγκες των γεωργών και οι συνεργατικές
τράπεζες δεν ήταν σε θέση να ικανοποιήσουν τα αιτήματά τους. Άρχισε τότε
να κυοφορείται η σκέψη για τη δημιουργία ενός φορέα που θα διαδραμάτιζε
ρόλο τραπεζίτη για όλα τα συνεργατικά ιδρύματα
Έτσι
, σε μια σπάνια περίπτωση σύμπτωσης των συμφερόντων του Άγγλου δυνάστη με τις επιδιώξεις του λαού,
προωθήθηκε η ίδρυση της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας που αποτέλεσε
τον δομικό άξονα στήριξης και ενδυνάμωσης του Συνεργατισμού. Με το όραμα
της να χαρακτηρίζεται από τις συνεργατικές αξίες της αυτοβοήθειας, της
αυτοευθύνης, της δημοκρατίας, της ισότητας, της δικαιοσύνης, της
αλληλεγγύης, της εντιμότητας, της ειλικρίνειας, της κοινωνικής ευθύνης
και της μέριμνας για το συνάνθρωπό μας, η Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα
είχε από
την ίδρυσή της και έχει ως στόχο μια κοινωνία με εντονότερα συνεργατικά
χαρακτηριστικά, μια κοινωνία στην οποία όλοι οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως
γένους, χρώματος, φυλής ή θρησκείας, θα λειτουργούν δημιουργικά και θα
αναπτύσσονται πολιτισμικά, ανταποκρινόμενοι επάξια στις ιστορικές
παραδόσεις του λαού και του τόπου μας.
Η Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα ήταν ένας από
τους παράγοντες που συνέβαλαν καθοριστικά σε μια πορεία ανόδου του
Συνεργατικού Κινήματος το οποίο, αν και αντιμετώπισε στη συνέχεια
διάφορα προβλήματα και περιπέτειες, κατάφερε να ανταποκριθεί πλήρως στις
ανάγκες και στα νέα δεδομένα που δημιούργησε για την Κύπρο η ένταξή μας
στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Εν συνεχεία των ιστορικών αυτών στοιχείων,
το Λεύκωμα προβαίνει σε μια χρησιμότατη και ευσύνοπτη αναδρομή στην
ιστορία της κυπριακής οικονομίας από την έλευση των Άγγλων το 1878 μέχρι
σήμερα. Η διεξοδική παράθεση των Κανονισμών, των πρακτικών από
συνεδρίες, αλλά και άλλων γραπτών τεκμηρίων, δίδουν τροφή όχι μόνο στον
ερευνητή και τον ιστοριοδίφη αλλά και σε οποιονδήποτε θέλει να
πληροφορηθεί για την ιστορία του Συνεργατισμού.
Από τις σελίδες του Λευκώματος παρελαύνουν
όλες οι μορφές των Προέδρων Επιτροπών, των Γενικών Διευθυντών και εν
γένει όλων όσοι συνετέλεσαν στην ανάπτυξη της Συνεργατικής Κεντρικής
Τράπεζας.
Η παρουσίαση της ιστορικής διαδρομής της
Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας στο Λεύκωμα διαρθρώνεται με το
διαχωρισμό σε επί μέρους ενότητες
,
η κάθε μια από τις οποίες αντιστοιχεί σε μια δεκαετία ζωής της
Τράπεζας. Οι διεργασίες ζωντανεύουν μπροστά στα μάτια μας μέσα από τις
γενικές συνελεύσεις της Τράπεζας και μπορούμε να δούμε τη σταδιακή
εξέλιξή της σε έναν εύρωστο χρηματοπιστωτικό οργανισμό που συμβαδίζει
πλήρως με τις απαιτήσεις της εποχής αλλά που ποτέ δεν θέτει σε δεύτερη
μοίρα τον κοινωνικό του ρόλο.
Επιτρέψετε μου να αναφερθώ στην κάθε δεκαετία ξεχωριστά
, δανειζόμενος τις αναφορές από το Λεύκωμα που αφορούν στα συμπεράσματα για το ρόλο της Κεντρικής Συνεργατικής Τράπεζας:
«
Η
Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα κατά τη δεκαετία 1938 - 1947, υπό την
αυστηρή επίβλεψη του Άγγλου Εφόρου Συνεργατικών Εταιρειών, θεμελιώθηκε
και απέκτησε νομική προσωπικότητα. Κατάφερε να ανταποκριθεί
ικανοποιητικά στους σκοπούς για τους οποίους ιδρύθηκε και να τεθεί σε
τροχιά ανάπτυξης».
«Το τέλος της δεύτερης δεκαετίας βρήκε τη
Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα οικονομικά ενισχυμένη,
ιδεολογικοσυνεργατικά αναβαθμισμένη, οργανωτικά συγκροτημένη και
κοινωνικά καθολικά αναγνωρισμένη. Η οικονομική δυνατότητα που απέκτησε
και η μεγάλη επιρροή που είχε σε όλα τα στρώματα κοινωνίας,
χρησιμοποιήθηκαν λίγο αργότερα για τη θεμελίωση και την ανάπτυξη της
κυπριακής οικονομίας.
Η οικονομική ανεξαρτησία που πέτυχε η
Τράπεζα, η στήριξη του συνεργατικού μεταποιητικού τομέα και του τομέα
διάθεσης της αγροτικής παραγωγής, η διεύρυνση της δανειοδοτικής
πολιτικής της με την παραχώρηση μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων
πιστώσεων, βοήθησαν θεμελιακά στην εκβιομηχάνιση της γεωργίας, που είχε
αρχίσει μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου
Πολέμου. Παράλληλα, με τη στήριξη που
παρείχε σε όλες τις συνεργατικές εταιρείες, οι οποίες με τη σειρά τους
βοήθησαν τα μέλη τους να βελτιώσουν την οικονομική τους κατάσταση και να
διασφαλίσουν την περιουσία τους, συνέβαλε στη σταδιακή δημιουργία της
μεσαίας κοινωνικής τάξης».
«
Η
Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα κατά την τρίτη δεκαετία, από το 1958 μέχρι
το 1967, αναπτύχθηκε με ταχύτατους ρυθμούς και παρά τις γενικότερες
δυσκολίες που αντιμετώπισε η Κύπρος, κατάφερε να αντεπεξέλθει και να
προσφέρει πολύ σημαντικές υπηρεσίες στον κυπριακό λαό, είτε μέσω των
συνεργατικών εταιρειών, είτε συνεργαζόμενη με την κυβέρνηση, είτε
απευθείας προς τους πολίτες. Το επίτευγμα, που επηρέασε ριζικά το
Συνεργατικό Κίνημα στην ολότητά του, ήταν η αυτοχρηματοδότησή του, που
επιτεύχθηκε με την αναδιανομή των πλεονασμάτων των πιο εύπορων
συνεργατικών εταιρειών τα οποία συσσωρεύονταν στην Τράπεζα υπό μορφή
καταθέσεων».
«
Κατά την
δεκαετία 1968 - 1977, παρά τα τεράστια προβλήματα που της δημιούργησε η
τουρκική κατοχή και τις ενδογενείς δυσκολίες που περιόριζαν τις
οικονομικές δυνατότητές της, πρόσφερε πολλές υπηρεσίες και συνέβαλε
ουσιαστικά στην ανακούφιση του προσφυγικού κόσμου και στην ανασυγκρότηση
της κυπριακής οικονομίας.
Παράλληλα, θα πρέπει αντικειμενικά να λεχθεί
ότι κατά την περίοδο αυτή, οι εξωτραπεζικές παρεμβάσεις και η αλόγιστη
επενδυτική πολιτική που ακολουθήθηκε με την παράκαμψη των διευθυντικών
στελεχών της Τράπεζας, υπέσκαψαν τις υγιείς βάσεις του οργανισμού και
τον οδήγησαν σε περιπέτειες με κίνδυνο να συμπαρασυρθεί μαζί του όλο το
Συνεργατικό Κίνημα».
«Τα προβλήματα που εκδηλώθηκαν στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας
1978 - 1987 δυσκόλεψαν
τη Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα αλλά δεν ανέκοψαν την πορεία της. Η
Τράπεζα συνέχισε να επιτελεί τους σκοπούς για τους οποίους ιδρύθηκε υπό
τη σκιά μάλιστα των δύσκολων μεταπολεμικών συνθηκών. Η πολιτική που
ακολούθησε εκτιμήθηκε από τις συνεργατικές εταιρείες και τον κυπριακό
λαό με αποτέλεσμα να επηρεασθούν θετικά οι οικονομικοί της δείκτες και η
κοινωνική ωφελιμότητα του έργου της να διευρύνεται συνεχώς».
«
Κατά τη
δεκαετία 1988 – 1997 η παραχώρηση του μακροπρόθεσμου χαμηλότοκου δανείου
αποκατέστησε την κεφαλαιουχική επάρκεια της Συνεργατικής Κεντρικής
Τράπεζας και την έθεσε σε κερδοφόρα πορεία. Με τα νέα δεδομένα, η Τράπεζα ήταν πλέον σε θέση να διαδραματίσει το ρόλο της περισσότερο αποτελεσματικά
και να συμβάλει ουσιαστικότερα στην ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας
της οποίας τα τραύματα του 1974 δεν είχαν ακόμα επουλωθεί.
Η αποκατάστασης της κεφαλαιουχικής επάρκειας της Τράπεζας, της δημιούργησε τα περιθώρια
για να ασχοληθεί με θέματα που αφορούσαν την αναπτυξιακή της πορεία και τα γενικότερα συνεργατικά θέματα, όπως ήταν η εναρμόνιση του Συνεργατικού Κινήματος με το ευρωπαϊκό κεκτημένο».
«Οι γενικότερες πολιτικές και οικονομικές
εξελίξεις που σημειώθηκαν στη διάρκεια της έβδομης δεκαετίας και στα
πρώτα χρόνια της όγδοης, επέδρασαν σημαντικά στις λειτουργικές υποδομές
και στις δραστηριότητες της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας. Η ένταξη
της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η μετάβαση στο ευρώ, η κρίση στο
Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου και η διεθνής οικονομική κρίση, ήταν από τα
σημαντικότερα γεγονότα που επηρέασαν όλους τους πυλώνες της κυπριακής
οικονομίας, συμπεριλαμβανομένου ασφαλώς και του Συνεργατικού Κινήματος. Η
διαχείριση των θεμάτων αυτών από τη Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα
περιστρεφόταν γύρω από τον άξονα, που συνέδεε την ενίσχυση του
Συνεργατικού Κινήματος με τα καλώς νοούμενα συμφέροντα των συνεργατικών
εταιρειών, των μελών τους και γενικότερα όλης της κοινωνίας».
Αγαπητές και αγαπητοί φίλες και φίλοι
Σήμερα το Συνεργατικό Κίνημα έχει απλωθεί
παντού και συγκαταλέγεται ανάμεσα στους ισχυρότερους οικονομικούς
οργανισμούς του τόπου μας, με μεγάλες προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης
στην ευρωπαϊκή Κύπρο.
Κι όπως έχουμε ήδη αναφέρει, πέρα από τις
οικονομικές του δραστηριότητες ο Συνεργατισμός έχει να επιδείξει το δικό
του κοινωνικό πρόσωπο τόσο σε θέματα στήριξης της εμπορικής ανάπτυξης,
της γεωργίας, του τουρισμού
, της παιδείας και του πολιτισμού μας όσο και σε θέματα φιλανθρωπίας και φιλαλληλίας.
Η αναφορά, με την οποία κλείνει το Λεύκωμα,
στη συμβολή της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας στην ανάπτυξη της
κυπριακής κοινωνίας μέσα από χορηγίες και άλλες πρωτοβουλίες που έχει
αναλάβει κατά καιρούς με κάνει να συνειδητοποιήσω ότι η έννοια της
«εταιρικής κοινωνικής ευθύνης» η οποία τα τελευταία μόλις χρόνια
εμπεδώνεται στην Κύπρο, συνόδευε τη Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα από τη
γέννησή της και υπήρξε αυτονόητη και οργανική προέκταση των
δραστηριοτήτων της από την πρώτη στιγμή λειτουργίας της.
Πράγματι, δεν μπορούμε να σκεφτούμε έστω και
έναν τομέα της καθημερινής ζωής για τη βελτίωση του οποίου δεν έχει
συμβάλει η Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα και το ευρύτερο Συνεργατικό
Κίνημα της πατρίδας μας.
Τα φοιτητικά δάνεια, η παροχή υποτροφιών και
βραβείων σε τελειόφοιτους και σε μαθητές γενικά των πόλεων και των
κοινοτήτων όπου δραστηριοποιούνται τα συνεργατικά ιδρύματα, με την
παράλληλη οικονομική στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, της υπαίθρου
και της γεωργίας, των τοπικών πολιτιστικών, αθλητικών, φιλανθρωπικών
και άλλων σωματείων και των σχολείων είναι μόνο μερικές από τις πτυχές
της συμβολής στην κοινωνική πρόοδο και την ευημερία του λαού μας.
Κοιτάζοντας σήμερα πίσω στα εβδομήντα πέντε χρόνια ζωής της η
Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα δικαιούται να αισθάνεται περήφανη για την προσφορά της στον τόπο και το λαό μας.
Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι ως Κυβέρνηση
θεωρούμε το Συνεργατικό Κίνημα βασικό στυλοβάτη της οικονομικής
ανάπτυξης της πατρίδας μας και θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε το έργο και
τις προσπάθειές του με κάθε δυνατό τρόπο.
Με τις σκέψεις αυτές συγχαίρω θερμά την
Επιτροπή και τον Γενικό Διευθυντή της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας
για την πρωτοβουλία τους να εκδώσουν το Λεύκωμα. Άξιοι συγχαρητηρίων
είναι επίσης ο Αντρέας Ηρακλέους
, που ήταν υπεύθυνος για τη συγγραφή κειμένων,
και η ομάδα του Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας της Συνεργατικής
Κεντρικής Τράπεζας που αποτελείτο από τους Αντρέα Ηρακλέους, Έλπις
Φουρνίδου και Ρένα Τριγγίδου, οι οποίοι έκαναν την έρευνα και
επιμελήθηκαν της έκδοσης.
Με αυτές τις σκέψεις εύχομαι στο
Συνεργατισμό να συνεχίσει να ανθεί και να ακμάζει, εξυπηρετώντας και
διευκολύνοντας τους πολίτες στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, καθώς και κάθε
επιτυχία στις μελλοντικές του δραστηριότητες και τους σχεδιασμούς που
συμβάλλουν στην περαιτέρω οικονομική και κοινωνικο-πολιτιστική ανάπτυξη
της πατρίδας μας
για το καλό όλων μας, για το καλό της πατρίδας μας. |
