Απαντήσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Δημήτρη Χριστόφια σε ερωτήσεις δημοσιογράφων στη συνέντευξη Τύπου για το Κυπριακό
21/03/2012
Μετά την εισαγωγική του ομιλία στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε σήμερα για το Κυπριακό ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Δημήτρης Χριστόφιας απάντησε σε ερωτήσεις δημοσιογράφων ως ακολούθως:
Ερώτηση: Κύριε Πρόεδρε, στην ομιλία σας κάνατε μια σύντομη αναφορά στο θέμα της ενέργειας, ένα πολύ σημαντικό ζήτημα για το μέλλον του τόπου. Από τη μια βλέπουμε την αναβάθμιση του ρόλου της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή και από την άλλη την ΄Αγκυρα να εκτοξεύει και να αυξάνει τις απειλές της κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας, ιδιαίτερα σχετικά με τον δεύτερο γύρο αδειοδότησης. Πώς σχεδιάζει η Κυβέρνηση από τη μια να αντιμετωπίσει αυτές τις τουρκικές απειλές και από την άλλη να διασφαλίσει τα συμφέροντα της Κυπριακής Δημοκρατίας για την αξιοποίηση και σε κατοπινό στάδιο την εκμετάλλευση του υποθαλάσσιου πλούτου της χώρας;
Απάντηση: Είναι γεγονός ότι για διάφορους λόγους, που δεν χρειάζεται καν να αναλύσουμε, ο ρόλος της Τουρκίας στην περιοχή αλλά και ευρύτερα έχει αναβαθμιστεί: η διάλυση της Σοβιετικής ΄Ενωσης, η επιρροή της Τουρκίας πάνω σε Δημοκρατίες της πρώην Σοβιετικής ΄Ενωσης, τουρκόφωνες και ισλαμικού χαρακτήρα, η επιρροή στον χώρο που μας περιβάλλει, και εννοώ τη λεγόμενη «Αραβική ΄Ανοιξη» και τον αραβικό κόσμο. Θα έλεγα ότι η επιρροή αυτή έχει και πολιτικό και ιδεολογικό χαρακτήρα. Και ασφαλώς η προσπάθεια χρησιμοποίησης της Τουρκίας ως τροχοπέδη σε ό,τι αφορά τις προσπάθειες του Ιράν.
΄Αρα, πιστεύω ότι είναι κοινός τόπος ότι ο ρόλος της Τουρκίας έχει αναβαθμιστεί. Την ίδια ώρα εμείς, όπως ξέρετε, χωρίς να υποβαθμίζουμε τους κινδύνους από την αναβάθμιση και την επιθετικότητα της Τουρκίας σήμερα - χωρίς να υποβαθμίζουμε τους κινδύνους – τολμήσαμε και ρισκάραμε. Διακινδυνεύσαμε αφού πρώτα διασφαλίσαμε ότι οι κινήσεις που έκανε η Κυπριακή Δημοκρατία να καθορίσει την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη με γειτονικές χώρες αποτελεί ένα είδος, θα έλεγα, ασφαλιστικής δικλίδας. Οι διεθνείς σχέσεις τις οποίες αναπτύξαμε μας έδωσαν τη δυνατότητα ώστε ο διεθνής παράγοντας συλλήβδην να υπερασπιστεί την απόφαση της Κυπριακής Δημοκρατίας να κάνει αυτές τις έρευνες και να κάνει ξεκάθαρο ότι με βάση τη Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας η Κυπριακή Δημοκρατία έχει απόλυτο δικαίωμα να προβεί σε αυτές τις κινήσεις και αυτές τις έρευνες.
Συνεχίζουμε να παρακολουθούμε εκ του σύνεγγυς πολύ προσεκτικά και αναλύουμε συνεχώς και τις κινήσεις και την ευρύτερη στάση της και τις αντιδράσεις της Τουρκίας. Την ίδια ώρα δεν προτιθέμεθα να λυγίσουμε μπροστά στις απειλές. Εφόσον βρισκόμαστε στα πλαίσια τους διεθνούς δικαίου, λειτουργούμε στα πλαίσια του Δικαίου της Θάλασσας και θα συνεχίσουμε την προσπάθεια μας με αποφασιστικότητα χωρίς να υποτιμούμε ποσώς τους κινδύνους οι οποίοι προκαλούνται από την αρνητική στάση και την επιθετικότητα της Τουρκίας.
Είπα και προηγουμένως - και στέλνω προς την Τουρκία ξανά το μήνυμα - ότι η ανεύρεση και η εκμετάλλευση υδρογονανθράκων δεν είναι σε βάρος της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Με την προϋπόθεση ότι θα λύσουμε και το κυπριακό πρόβλημα με μια κοινά αποδεκτή λύση, λειτουργική και βιώσιμη, οι Τουρκοκύπριοι θα καρπωθούν επίσης μέρος αυτού του δώρου που μας έχει προσφέρει η φύση. Το ίδιο ισχύει και για την Τουρκία. Εάν λύσουμε το Κυπριακό με ειρηνικά μέσα, με μια συμφωνία η οποία θα μας απαλλάσσει από την κατοχή, θα μας απαλλάσσει από τον εποικισμό, μια συμφωνία η οποία θα είναι λειτουργική και βιώσιμη, τότε οι σχέσεις της ενωμένης Κυπριακής Δημοκρατίας με την Τουρκία καθώς και με την Ελλάδα θα είναι σχέσεις φιλίας και συνεργασίας.
Μην βλέπουμε το μέλλον και μετά τη λύση του Κυπριακού μέσα από το πρίσμα μιας εχθρικής συνεχώς Τουρκίας και μιας έχθρας από δικής μας πλευράς προς την Τουρκία. Θα είμαστε υποχρεωμένοι, έχοντας υπόψη και την ευρωπαϊκή μας ιδιότητα, να συνεργαστούμε με την Τουρκία. ΄Αρα η εξεύρεση και η εκμετάλλευση υδρογονανθράκων δεν θα είναι σε βάρος και της Τουρκίας. Δεν υπαινίσσομαι ότι θα δώσουμε μέρος των υδρογονανθράκων στην Τουρκία, διότι ξέρετε τι γίνεται σε αυτό τον τόπο. Λες μισή λέξη και σου λένε διακόσιες οι οποίες δεν έχουν καμιά σχέση με αυτό που λες. Μιλούμε για ειρηνική συνεργασία μεταξύ ανεξάρτητου ενωμένου κράτους, ομοσπονδιακού, της Κυπριακής Δημοκρατίας, και του κράτους της Τουρκίας. Και αυτό πρέπει να είναι επιδίωξη μας. Και είναι μήνυμα που εκπέμπω συνεχώς στην ηγεσία της Τουρκίας. Και θέλω και σήμερα από αυτή τη διάσκεψη να το εκπέμψω ακόμη μια φορά.
Ερώτηση: Αν και στην αρχή μας είχατε πει ότι η κατάσταση στο Κυπριακό δεν είναι καλή, στο τέλος σημειώσατε ότι οι επόμενες εβδομάδες προδιαγράφονται καθοριστικές και θα χρειαστεί να ληφθούν και κρίσιμες αποφάσεις. Επειδή από μια προηγούμενη συνέντευξη σας διασυνδέσατε, εξαρτήσατε τη διεκδίκηση της Προεδρίας από τις εξελίξεις στο Κυπριακό, η ερώτηση είναι δεδομένη: Με βάση τις εξελίξεις, όπως εσείς τις γνωρίζετε, έχετε πάρει κάποια απόφαση ή έστω τείνετε προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση;
Απάντηση: Βεβαίως, δεν αρνούμαι τι είπα, δεν παίρνω τον λόγο μου πίσω. Εν πάση περιπτώσει, βεβαίως, θα εξαρτηθεί από τις εξελίξεις. Από εκεί και πέρα, εμείς δεν βιαστήκαμε, όπως κάποιοι άλλοι, ένα – ενάμιση χρόνο πριν από τις Προεδρικές εκλογές να τα αφήσουμε όλα στην άκρη, να καταστροφολογούμε, να μηδενίζουμε τα πάντα για να κερδίζουμε πόντους γιατί θα είμαστε υποψήφιοι στις Προεδρικές εκλογές. Εάν θα είμαι υποψήφιος ή όχι θα εξαρτηθεί, ασφαλώς, και από τις εξελίξεις, θα εξαρτηθεί και από τη βούληση του κόμματός μου. Δεν μπορώ τώρα να δεσμεύσω ούτε το κόμμα μου ούτε τον εαυτό μου εκ προοιμίου ότι, σώνει και καλά, δεν θα είμαι υποψήφιος. Μπορεί αυτό να χαροποιεί κάποιους, μπορεί και να λυπεί κάποιους άλλους. Αυτό να το αφήσουμε στην πορεία, στην ώρα του, μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες, μέσα από διάλογο να αποφασίσουμε και ο λόγος ο δικός μου σίγουρα, επειδή με αφορά προσωπικά, θα είναι θάλεγα σημαντικός για να μην πω καθοριστικός.
Ερώτηση: Η πρόσφατη συνεδρία του Εθνικού Συμβουλίου, στην οποία κάνατε και σήμερα εκτενή αναφορά, κατέδειξε ότι ούτε μεταξύ μας δεν είμαστε ικανοί να κινηθούμε ενωμένοι στο εθνικό μας θέμα. Είναι αποδεκτό ότι ουσιαστικά διαπραγματεύεστε χωρίς τη στήριξη των πολιτικών δυνάμεων, πλην φυσικά του ΑΚΕΛ. Σε περίπτωση που καταλήξετε και σε μια συμφωνία με τον κ. Έρογλου είναι κάτι περισσότερο από πιθανό αυτή να μην περάσει εσωτερικά. Τί προτίθεστε να κάνετε για να αντιστραφεί αυτή η εικόνα σε περίπτωση που βρεθούμε ενώπιον αυτής της κατάστασης;
Απάντηση: Κατ’ αρχάς δεν είμαι ο μόνος Πρόεδρος που διαπραγματεύεται χωρίς τη στήριξη των πολιτικών ηγεσιών. Αυτό έχει επαναληφθεί και επί άλλων Προέδρων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Μακάρι, χίλιες φορές, να καταλήξουμε σε μια συμφωνημένη λύση με την ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας και την Τουρκία και τότε όλοι θα κριθούμε. Θα τεθεί ενώπιον και των πολιτικών κομμάτων, ενώπιον και του λαού, και στον καθένα μας χωριστά. Να βάλουμε το χέρι στην καρδιά και να ψηφίσουμε. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι δεν πρόκειται να θέσω μπροστά στον κυπριακό λαό δίλημμα σε δημοψήφισμα εάν δεν υπάρχει συμφωνημένη λύση. Διότι προηγουμένως δεν υπήρχε συμφωνημένη λύση όταν πήγαμε στο δημοψήφισμα και θέλω να το σημειώσω αυτό. Δεν κατηγορώ κανένα. Δεν ρίχνω «σπόντες». Όμως λέω κάποιες αλήθειες τις οποίες φαίνεται ότι πρέπει να επαναλαμβάνουμε για να τις χωνέψουμε κιόλας. Διότι ο καθένας λέει ό,τι θέλει, όπως το θέλει και όπως τον βολεύει. Κατά συνέπεια, μακάρι χίλιες φορές στον χρόνο που απομένει μέχρι τη λήξη της θητείας μου να καταλήξουμε σε μια συμφωνημένη λύση- που, λυπούμαι, δεν το βλέπω, έχοντας υπόψη τη συμπεριφορά της άλλης πλευράς- και τότε θα τεθούμε όλοι προ των ευθυνών μας. Η ρητορική είναι ωραίο πράγμα αλλά όταν θα αγγίξουμε τον δάκτυλο επί τον τύπο των ήλων τότε θα κριθούμε όλοι από τον ίδιο τον κυρίαρχο λαό.
Ερώτηση: Για την κακή οικονομική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η Κύπρος λέτε ότι ευθύνεται η παγκόσμια οικονομική κρίση. Η αντιπολίτευση, όμως, αναφέρει ότι ένα μερίδιο της ευθύνης το έχει η Κυβέρνηση σας και απορρίπτει τους ισχυρισμούς σας. Πώς το σχολιάζετε;
Απάντηση: Νομίζω ότι πρέπει να περιοριστούμε σε ερωτήσεις για το Κυπριακό. Σύντομα θα έχουμε συνάντηση και για την εσωτερική διακυβέρνηση και ευχαρίστως θα απαντήσω.
Ερώτηση: Σύσσωμη η αντιπολίτευση αναφέρει ότι δεν ενημερώνεται για την πορεία του φυσικού αερίου. Τι απαντάτε;
Απάντηση: Το θέμα φυσικό αέριο, στο παρόν στάδιο τουλάχιστον, δεν έχει μπει σε κανάλια τέτοια που να μπορούμε να μιλούμε για λεπτομέρειες σε ό,τι αφορά την εξόρυξη του. Πέραν τούτου πρέπει να υπογραμμίσω ότι ο χειρισμός της υπόθεσης φυσικό αέριο χρειάζεται -όπως είπα και προηγουμένως- πάρα πολλή προσοχή. Εάν ξεκινήσουμε τώρα να μιλούμε λεπτομερώς με όλες τις πολιτικές δυνάμεις, λυπούμαι να παρατηρήσω ότι, όπως δεν μένει τίποτε κρυφό για το Κυπριακό- και αυτό είναι μια φοβερή αδυναμία της δικής μας πλευράς- θα αποκαλύψουμε εαυτόν και για το θέμα του φυσικού αερίου. Το θέμα του φυσικού αερίου το πραγματευόμαστε και το διαπραγματευόμαστε μέσα από όλες τις διαδικασίες που προβλέπουν οι νόμοι. Αυτό θέλω να διαβεβαιώσω. Όταν θα έχουμε ζητήματα τα οποία θα είναι ανακοινώσιμα, προς τις πολιτικές δυνάμεις πρώτα, θα καλέσουμε τους πολιτικούς αρχηγούς να δώσουμε μια λεπτομερή έκθεση τι συμβαίνει με το φυσικό αέριο. Ακόμη δεν φτάσαμε, κατά τη δική μου την εκτίμηση, σε αυτό το σημείο.
Ερώτηση: Στις τελευταίες συναντήσεις με τον κ. Έρογλου, ο ίδιος ισχυρίζεται πως είστε αδιάλλακτος στο τραπέζι γιατί είναι βέβαιος ότι θα θέσετε την υποψηφιότητά σας ενώπιον του κυπριακού λαού. Θυμίζω πως στο παρελθόν υπήρχαν και πληροφορίες πως εσείς ο ίδιος είχατε πει στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ πως δεν θα είστε υποψήφιος. Υπήρξαν κάποιες στιγμές που δεχθήκατε πιέσεις από τον διεθνή παράγοντα ούτως ώστε να αποκαλύψετε τις προθέσεις σας ή να δώσετε κάποιες ενδείξεις για το τι πορεία θα ακολουθήσετε;
Απάντηση: Ο διεθνής παράγοντας αντιλαμβάνεστε ότι ενδιαφέρεται για το ποιος θα είναι ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ενδιαφέρεται να είναι ένας Πρόεδρος ο οποίος έχει τη βούληση να εργαστεί σκληρά για λύση στο Κυπριακό και όχι να ρίχνει συνθήματα. Συνθήματα τα οποία μας παίρνουν πίσω. Και δίκαια ο διεθνής παράγοντας, καθηκόντως και τα Ηνωμένα Έθνη, εργάζονται μαζί μας από το 1964. Όμως δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα το οποίο χειρίζονται τα Ηνωμένα Έθνη και έχουμε κουράσει και τα Ηνωμένα Έθνη, πρέπει να σας πω. Κατά συνέπεια, ενδιαφέρονται να είναι ένας Πρόεδρος ο οποίος να έχει τη βούληση να εργαστεί σκληρά για λύση στο κυπριακό πρόβλημα.
Η ερώτηση αυτή με οδηγεί στο εξής: Εάν αυτός ο Πρόεδρος είναι τόσο ανίκανος να αναπτύξει διεθνείς σχέσεις, πώς θα είναι δυνατό να τον καλούν να διεκδικήσει ξανά την Προεδρία και να εύχονται να κερδίσει την Προεδρία για να χειριστεί περαιτέρω το Κυπριακό; Είναι ένα ερώτημα το οποίο θέτω έτσι λίγο ρητορικά αλλά έχει πολλή ουσία.
Ερώτηση: Αρκετές φορές καλείτε τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών αλλά και την Ευρωπαϊκή Ένωση να θέσει την Τουρκία προ των ευθυνών της. Πριν από λίγες μέρες δηλώνατε ότι δεν θα εκμεταλλευθούμε την Κυπριακή Προεδρία της ΕΕ για να προωθήσουμε εθνικούς μας στόχους, ένας από τους οποίους είναι και το Κυπριακό προφανώς. Και διερωτόμαστε γιατί δεν αξιοποιούμε την Προεδρία της ΕΕ, να μπούμε επιθετικά; Και γιατί όχι να μην προωθήσουμε τα εθνικά μας θέματα τη στιγμή που καλούμε την ΕΕ να θέσει την Τουρκία προ των ευθυνών της.
Απάντηση: Η Προεδρία είναι εθνική υπόθεση της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Εκείνος που αναλαμβάνει την Προεδρία του Συμβουλίου πρέπει να είναι αντικειμενικός διαμεσολαβητής μεταξύ των υπόλοιπων 26- γίνονται 27 οι χώρες- και να προωθεί τις αποφάσεις της ΕΕ και κανενός άλλου. Η Τουρκία προσπάθησε να ευνουχίσει τη δική μας Προεδρία και να μειώσει τη σημασία της σπέρνοντας συνεχώς δαιμόνια ότι η Κύπρος, ξέρετε, είναι μισό κράτος, είναι άνθρωποι οι οποίοι ξέρουν μόνο το δικό τους, θα προωθήσουν τα δικά τους εθνικά συμφέρονται και θα ζημιώσει η ΕΕ. Η Προεδρία αυτή τη στιγμή θα αντιμετωπίσει σοβαρότατα ζητήματα του μακροχρόνιου δημοσιονομικού πλαισίου της νέας αγροτικής πολιτικής, την οικονομική κρίση και πολλά άλλα πολύ σοβαρά και κεφαλαιώδη ζητήματα που βρίσκονται μπροστά στην ΕΕ.
Εάν δώσουμε το μήνυμα ότι θα ασκήσουμε την Προεδρία χάριν της Κύπρου και μόνο, χάσαμε το παιχνίδι. Το χάσαμε και θα χάσουμε και όλη τη συμπάθεια την οποία μας τρέφουν και όλη την εμπιστοσύνη την οποία έχουν εκφράσει προς την Κύπρο δημόσια απαντώντας στην Τουρκία. Ότι η Κύπρος είναι ισότιμο μέλος της ΕΕ και θα ασκήσει την Προεδρία όπως πρέπει και όπως την ασκούν όλα τα ισότιμα μέλη της ΕΕ. Με την άσκηση της Προεδρίας να είστε σίγουροι ότι υπογραμμίζεται και αναβαθμίζεται η οντότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας, αντικειμενικά, από μόνη της. Κατά συνέπεια, εμείς δεν θα στραφούμε ενάντια στα εθνικά μας συμφέροντα γιατί θα ασκήσουμε την Προεδρία. Αλλά κατά τη δική μου εκτίμηση, με την άσκηση της Προεδρίας εξυπηρετούνται αντικειμενικά και τα εθνικά μας συμφέροντα. Υπάρχουν για το Κυπριακό ειλημμένες αποφάσεις του Συμβουλίου της ΕΕ. Εμείς δεν θα πούμε ότι τις αρνούμαστε επειδή θα ασκήσουμε την Προεδρία. Αυτές οι αποφάσεις είναι εκεί και ισχύουν και θα τις υπερασπιστούμε.
Ερώτηση: Έχετε αναφέρει ότι επιδίωξη σας είναι να συνεχιστούν οι συνομιλίες και κατά τη διάρκεια της Κυπριακής Προεδρίας της ΕΕ. Κλείνοντας την ομιλία σας είπατε ότι έχετε επίγνωση της κρισιμότητας της κατάστασης και ότι αναμένονται, προδιαγράφονται καθοριστικές οι επόμενες εβδομάδες. Δεδομένου ότι η Τουρκία αφήνει να εννοηθεί ότι δεν πρόκειται να συνεχίσει τις συνομιλίες στη διάρκεια της Προεδρίας μας, έχετε κάτι υπόψη; Έχετε κάποιο σχέδιο το οποίο θα προωθήσετε έτσι ώστε να πειστεί η Τουρκία να επανέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων;
Απάντηση: Ήδη προωθούμε σχέδιο. Έχουν ακουστεί πάρα πολλές κριτικές ότι ούτε λίγο ούτε πολύ τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο θα βρεθούμε στο εδώλιο και ότι θα εξαγγελθεί πενταμερής, πολυμερής, διάσκεψη. Είναι σχέδιο που εφαρμόζουμε. Δεν θα εξαγγελθεί διάσκεψη. Eμείς συνεχώς αυτοπυροβολούμαστε, πυροβολούμε τα πόδια μας, και όσον είναι μόνο τα πόδια μας μπορεί να ανανήψουμε. Αλλά ελπίζω να μην προβούμε και σε άλλες απόπειρες αυτοκτονίας, το κάναμε πολλές φορές ως τώρα ως Κύπριοι και ελπίζω να το αποφύγουμε περαιτέρω. Έχουμε πετύχει να πείσουμε ότι όντως δεν έχουμε εμείς ευθύνη γιατί δεν υπήρχε πρόοδος στη διάρκεια του Greentree 1 και του Greentree 2 και άλλων χρονικών περιόδων που μεσολάβησαν μεταξύ συναντήσεων με τον Γενικό Γραμματέα.
Φαίνεται ότι ο Γενικός Γραμματέας δεν θα κηρύξει αδιέξοδο και δεν θα καλέσει μια τέτοια διάσκεψη. Απ’εκεί και πέρα εμείς κάνουμε ξεκάθαρο, ναι, και είναι στα πλαίσια ακριβώς των δικών μας χειρισμών, του σχεδίου μας, ότι μπορούμε και θέλουμε να συνεχίσουμε τις συνομιλίες και μετά την 1η Ιουλίου. Αν η Τουρκία θα αρνηθεί δεν θα πληρώσουμε εμείς το τίμημα γι’αυτό. Και στο κάτω-κάτω δεν είμαστε υπεύθυνοι εμείς αν θα αρνηθεί η Τουρκία. Η Τουρκία την άρνηση της θα πρέπει η ίδια να την δικαιολογήσει και η ίδια να την πληρώσει αν υπάρχουν επιπτώσεις. Συνεπώς, οι χειρισμοί μας είναι θετικοί και ως τώρα τουλάχιστον είναι αποτελεσματικοί. Όταν έλεγα ότι οι επόμενες εβδομάδες είναι καθοριστικές, θα ληφθούν καθοριστικές αποφάσεις από τον Γενικό Γραμματέα, από τον διεθνή παράγοντα.
Ερώτηση: Πριν από λίγο αφήσατε να νοηθεί ότι κάποιοι από τον διεθνή παράγοντα σάς ζήτησαν να επαναδιεκδικήσετε την Προεδρία. Αν το αντιλήφθηκα σωστά, μπορείτε να μας πείτε κάποιες λεπτομέρειες;
Απάντηση: Δεν νομίζω ότι είναι ώρα αυτή τη στιγμή να ασχοληθώ με προεδρολογία. Ένα θέλω να πω, ότι στον χώρο του διεθνούς παράγοντα έχουμε πετύχει να κερδίσουμε συμπάθειες για την Κύπρο. Δεν είναι θέμα Προέδρου. Για την Κύπρο και μόνο για την Κύπρο. Οι Πρόεδροι έρχονται και απέρχονται. Το Κυπριακό όμως τί γίνεται; Θα μείνει άλυτο πολλά χρόνια; Aκόμα και αν μείνει άλυτο, ποιές είναι οι επιπτώσεις; Εδώ είναι η έγνοια και την καταλαβαίνουν αυτή την έγνοια και οι ξένοι. Και επειδή εγώ έχω καλό αυτί και στις ανησυχίες των ξένων και έχουν και εκείνοι καλό αυτί σε ό,τι αφορά στις δικές μου διαβεβαιώσεις για τις προσπάθειες μας για επίλυση του Κυπριακού, έχουμε πείσει ότι θέλουμε να λύσουμε το πρόβλημα.
Και δεν θέλουμε να λύσουμε το πρόβλημα για λόγους υποκειμενικούς, χάριν της υστεροφημίας μας, θέλουμε να λύσουμε το πρόβλημα χάριν των συμφερόντων του λαού μας, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Γι’αυτό δεν είναι ανάγκη αυτή τη στιγμή να σας πω ποιοί και πόσοι μου λένε «να ξαναδιεκδικήσεις» ή «δεν μπορούμε να φανταστούμε την Κύπρο χωρίς τη δική σου Προεδρία». Υπάρχουν τέτοιοι και ξέρετε, αυτοί δεν είναι κομμουνιστές στην ΕΕ.
Ερώτηση: Έχετε μιλήσει για αυτοκριτική και παραλείψεις από τους προκατόχους σας. Ως διαπραγματευτής της ελληνικής πλευράς σήμερα, μπορείτε να μας παραθέσετε δύο παραδείγματα δικών σας χειρισμών τους οποίους εκ των υστέρων κρίνετε λανθασμένους;
Απάντηση: Κατ’ αρχάς δεν είπα για αυτοκριτική από τους προκατόχους μoυ, είπα για αυτοκριτική από όλους μας ανεξαιρέτως, για να έχουμε καθαρή εικόνα του τι λέμε. Από κει και πέρα, δεν νομίζω ότι είναι η ώρα τώρα να κάνω εκτίμηση της δικής μου Προεδρίας στο σύνολο της. Αυτό θα γίνει στο τέλος του χρόνου, και θα γίνει, σας διαβεβαιώ ότι θα γίνει. Και αν χρειάζεται να κάνω αυτοκριτική θα κάνω και την αυτοκριτική μου. Δεν είναι ώρα τώρα να στείλω μηνύματα στον κ. Έρογλου πού έχω κάνει λάθη, και στην Τουρκία πού έχω κάνει λάθη κ.λ.π. Διότι, καμιά φορά για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης με ρωτούν «τι έκανες, τι κακό έκανες» κ.λ.π, αλλά ξεχνούμε ότι έχουμε ένα μεγαθήριο απέναντι μας με μια φοβερή μηχανή, προπαγανδιστική και άλλη, και ένα Υπουργείο Εξωτερικών που αναλύει την κάθε λέξη και την κάθε μας κίνηση. Τα ξεχνούμε αυτά, χάριν της εσωτερικής κατανάλωσης. Εγώ δεν είμαι της εσωτερικής κατανάλωσης. Εγώ θέλω να βοηθήσω όσο μπορώ και όσο με κρατούν οι δυνάμεις μου όσο είμαι Πρόεδρος της Δημοκρατίας να δημιουργηθούν καλύτερες προϋποθέσεις για λύση του Κυπριακού. Αυτή είναι η φιλοδοξία μου και τίποτε άλλο.
Ερώτηση: Αναφερθήκατε στο κεφάλαιο ιθαγένεια και στους περιορισμούς που με την εισήγηση σας προσπαθείτε να θέσετε στους Τούρκους πολίτες μετά τη λύση του Κυπριακού. Θέλω να ρωτήσω κατά πόσον η ΕΕ συμφωνεί με αυτή σας την εισήγηση, επειδή μια από τις αρχές της ΕΕ είναι το δικαίωμα ελεύθερης εγκατάστασης και διακίνησης. Και μια διευκρίνιση, αναφέρατε ότι θα κάνετε διαβούλευση με την Ελλάδα και συμφωνία στο θέμα της αποχώρησης των εποίκων. Με την Ελλάδα ή την Τουρκία;
Απάντηση: Δεν είναι αυτό που είπα, είναι για τις τέσσερις ελευθερίες που είπα ότι θα διαβουλευθούμε με την Ελλάδα για τους Τούρκους υπηκόους. Διαβούλευση η οποία έγινε από τους προηγούμενους Προέδρους της Δημοκρατίας, και όπως έχει πει και ένας διακεκριμένος νομικός σε τελευταία συζήτηση, που ήταν και εμπλεγμένος στις διαπραγματεύσεις, προηγούμενος Πρόεδρος, όχι ο προηγούμενος Πρόεδρος, το έχει συμφωνήσει με την Ελλάδα. Κατά συνέπεια, είναι θέμα βεβαίως και της Ελλάδας να πει ότι ο περιορισμός θα ισχύει και για την Ελλάδα, δεν είναι μόνο για την Τουρκία. Περιορίζουμε την Τουρκία αλλά και μέσα από την ελλαδική συγκατάθεση. Αν δεν υπάρχει συγκατάθεση από την Ελλάδα, δεν υπάρχει τέτοιο θέμα.
Ερώτηση: Στην ομιλία σας έχετε αναφέρει ότι προπαγανδίζεται από κάποιους η αντίληψη περί χαλαρής ομοσπονδίας. Εκείνο που γνωρίζουμε, δημόσια τουλάχιστον, ο μόνος που αναφέρεται στις πολλές αρμοδιότητες της κεντρικής εξουσίας είναι ο Πρόεδρος του ΔΗΣΥ και έχει αναφερθεί και σε αυτό το θέμα και στην τελευταία του ομιλία ενώπιον του Ανωτάτου Συμβουλίου. Μάλιστα σας απέδωσε ιδεολογική προσέγγιση στον υπερσυγκεντρωτισμό εξουσιών, ενώ η δική τους, έτσι λέει, είναι ευρωπαϊκή προσέγγιση και προάγει την αρχή της επικουρικότητας. Γι΄ αυτό είναι έκπληξη που αναφέρετε ότι δεν πήρατε καμιά απάντηση όταν ρωτήσατε αυτούς που ευνοούν τη χαλαρή ομοσπονδία. Μήπως είναι αυτό διολίσθηση από τον οδυνηρό συμβιβασμό της ομοσπονδίας; Γι’ αυτό δεν πήρατε απάντηση;
Απάντηση: Εσείς αναφέρεστε σε ονόματα, εγώ δεν θέλω να αναφερθώ σε ονόματα. Μπορείτε αυτόματα να καταλάβετε τι λέω. Δεν θέλω αυτή τη στιγμή να μπω σε κατά μέτωπο αντιπαράθεση. Εγώ έχω σχολιάσει μια ευρύτερη θέση. Θέλουμε χαλαρή ομοσπονδία ή θέλουμε μια ομοσπονδία όπου η κεντρική κυβέρνηση θα κέκτηται τέτοιων εξουσιών ώστε να διασφαλίζεται η ενότητα του κράτους, η ενότητα των θεσμών και η ενότητα του λαού. Και αυτή είναι μια διαχρονική θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς. Να μην με κατηγορούν κάποιοι ότι παραβιάζω αρχές ή παραβιάζω θέσεις ή είμαι υπερσυγκεντρωτικός και έχω ιδεολογικές αγκυλώσεις , γιατί έχω προσπαθήσει αυτή τη θέση τη διαχρονική της ελληνοκυπριακής πλευράς να την διασφαλίσω μέσα από τις συνομιλίες και ευτυχώς τα καταφέραμε. Το θέμα είναι ότι ο κ. Έρογλου θέλει πιο χαλαρή και από τη χαλαρή ομοσπονδία. Ο κ. Έρογλου θέλει ουσιαστικά να οδηγηθούμε στα πρόθυρα της συνομοσπονδίας. Αυτό πρέπει να το κρίνουν όλοι. Εγώ εμμένω ότι αυτά στα οποία έχουμε καταλήξει με τον κ. Ταλάτ εξυπηρετούν την ενότητα του κράτους, του λαού και των θεσμών. Και επιμένω σε αυτά. Από εκεί και πέρα τι σημαίνει ιδεολογικές αγκυλώσεις; Το ότι υπήρχε στη Σοβιετική Ένωση μια ισχυρή κεντρική εξουσία; Εδώ το θέμα μας είναι αν θα είναι ιδεολογικά σοσιαλιστικό το κράτος ή αν θα είναι χαλαρό νεοφιλελεύθερο κράτος; Το θέμα μας είναι να απαλλαγούμε από την κατοχή διότι έχουμε να κάνουμε με την Τουρκία, έχουμε να κάνουμε με τους φίλους μας τους Τουρκοκύπριους και πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η λύση του Κυπριακού θα πρέπει να εγγυάται ακριβώς την ενότητα του κράτους και του λαού. Αυτό προσπαθούμε να διασφαλίσουμε και όχι τώρα να οδηγούμαστε σε ιδεολογικές αγκυλώσεις, στρεβλώσεις , φιλοσοφίες και λοιπά. Μια είναι η φιλοσοφία η δική μου. Πώς η Κύπρος απαλλάσσεται από την κατοχή και επανενώνεται και ο κυπριακός λαός. Από εκεί και πέρα ας αποφασίσει ο λαός, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, στα πλαίσια της ενωμένης Κύπρου ποιο θα είναι το σύστημα το οποίο θα ακολουθήσει. Κατά συνέπεια είναι και θέμα απλής αγάπης προς αυτόν τον τόπο. Δεν είναι θέμα, λοιπόν, ιδεολογικό, είναι θέμα καθαρά πολιτικό. Και θέμα υλοποίησης των θέσεων της ελληνοκυπριακής πλευράς.
Ερώτηση: Επειδή ακούμε εδώ και δεκαετίες για την αδιάλλακτη στάση της Τουρκίας, θα ήθελα να ρωτήσω κάτι άλλο για εμάς. Έχετε κάνει πρόσφατα δημοσκόπηση για το πόσο θέλει η ελληνοκυπριακή κοινότητα την ομοσπονδιακή λύση όπως μας την έχετε περιγράψει;
Απάντηση: Αν πάμε σε ομαλές συνθήκες προ του ’60, ούτε εγώ δεν θέλω την ομοσπονδία. Μιλάμε για ομοσπονδία μόνο μετά από μια καταστροφή. Μετά από την κατοχή του 37% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είπα ότι είναι οδυνηρή η λύση της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Και αν δεν το καταλάβουμε ως λαός, τότε θα μας μείνει η διχοτόμηση. Είναι απλό το ζήτημα. Αυτό είναι το δίλημμα που μπαίνει μπροστά μας. Αυτή την ώρα που ο κυπριακός λαός δεν έχει τίποτα συγκεκριμένο, μια συμφωνία, μπροστά του σε ό,τι αφορά τη λύση του Κυπριακού, ασφαλώς όταν ερωτηθούν οι περισσότεροι, θα πουν ότι δεν θέλουν. Αλλά όταν τεθούμε προ των ευθυνών μας και θα θέσουμε τον δάχτυλον επί τον τύπον των ήλων τότε είναι που μετρά για εμένα τι θα πει ο κυπριακός λαός.
Ερώτηση: Επικρίνεστε ότι με τον τρόπο που κάνετε τις διαπραγματεύσεις, της κυπριακής διαδικασίας ιδιοκτησία, αφήνετε την Τουρκία εκτός, άρα στο απυρόβλητο. Εδώ και αρκετούς μήνες υπάρχει πρόταση του ΔΗΣΥ για διεύρυνση των συνομιλιών, ούτως ώστε να καθίσει στο τραπέζι και η Τουρκία. Γιατί δεν αποδέχεστε αυτήν την πρόταση;
Απάντηση: Δεν την αποδέχεται κανένας άλλος εκτός από τον Δημοκρατικό Συναγερμό, πρέπει, να σας πω. Αυτό είναι το ένα .Συλλήβδην όλοι απορρίπτουν αυτή την άποψη. Διότι πού οδηγούμαστε; Να παρακαθίσει η Τουρκία. Μα αυτό θέλει η Τουρκία με την τετραμερή. Οδηγούμαστε σε τετραμερή στο τέλος της ημέρας. Και θα συνομιλούμε και θα συνεργαζόμαστε με την Τουρκία; Θέλει, μάλιστα, τελευταία λέει, να είναι το κράτος από εκεί και το άλλο κράτος από εδώ. Λοιπόν, δεν θέλω να πω τώρα για γινάτι και για -πώς να το πω- το αναποδογύρισμα των ιδεολογικών στρεβλώσεων. Λοιπόν θέλω να πω ότι είναι λανθασμένη αυτή η εισήγηση και δεν μπορώ να την δεχθώ, με όλο τον σεβασμό στην αντίθετη άποψη. Θα οδηγηθούμε- επαναλαμβάνω -σε αυτό που θέλει η Τουρκία. Και πιέζει και τον Γενικό Γραμματέα να κάνει τετραμερή. Στο τέλος της ημέρας αυτό θα γίνει. Είμαστε υπέρ της τετραμερούς; Αφού κατηγορούμε τον Πρόεδρο ότι έχουμε αδιέξοδα και ο Γενικός Γραμματέας θα συγκαλέσει τετραμερή ή πενταμερή. Αυτοί που κατηγορούν τον Πρόεδρο λένε ούτε λίγο ούτε πολύ ότι θα έρθει η Τουρκία μέσα. Μα για να έρθει η Τουρκία μέσα πρέπει να είναι τετραμερής.
Ερώτηση: Μετά την προεδρία του Μακαρίου στην Κύπρο παρατηρούμε, θα έλεγα, ένα πολιτικό φαινόμενο που αγγίζει τα όρια του εμπαιγμού στον Κύπριο πολίτη, στον Κύπριο ψηφοφόρο. Παραμονές προεδρικών εκλογών, έχουμε τα διλήμματα μπροστά στους ψηφοφόρους, στο τέλος αναπτύσσονται συνεργασίες, καταλήγουν τα κόμματα σε συνεργασίες, επιλέγουν υποψήφιο να έχει κάποιο πρόγραμμα, ιδιαίτερα πάντα στο Κυπριακό, και στην πορεία του χρόνου διαπιστώνουμε ότι ο εκάστοτε εκλελεγμένος Πρόεδρος- και μιλώ επί διακυβέρνησης Σπύρου Κυπριανού, Γιώργου Βασιλείου, Γλαύκου Κληρίδη, Τάσσου Παπαδόπουλου και τώρα μαζί σας- ουσιαστικά να μένει μόνος του με τις μόνιμες πια διαφωνίες εκείνων οι οποίοι τον υποστήριξαν για την εκλογή του. Αυτό το φαινόμενο δεν είναι κατά κάποιο τρόπο ένας εμπαιγμός του Κύπριου ψηφοφόρου τη δεδομένη στιγμή μπροστά στην κάλπη, με αποτέλεσμα να παρατηρούμε- δεν θα έλεγα πολιτική σήψη- αλλά ένα λάθος συμπεριφοράς απέναντι στον άλλον ψηφοφόρο;
Απάντηση: Συμφωνώ μαζί σου. Εγώ προσωπικά στην κυριολεξία βασανίζομαι διότι μένω συνεπής, συνεπέστατος στις δεσμεύσεις που ανέλαβαν όλοι οι Πρόεδροι μέχρι τώρα. Παρόλο που όλοι οι άλλοι έχουν στραφεί εναντίον στο τέλος της ημέρας για λόγους δικούς τους. Αυτούς που έχεις περιγράψει αυτή τη στιγμή. Εγώ επιμένω. Επιμένω και δέχομαι αυτή τη σκληρή και εξοντωτική κριτική. Τι άλλο να κάνω δηλαδή; Και με ρωτάτε αν κάναμε δημοσκόπηση να δούμε τι λέει ο κόσμος. Μα όταν ο κόσμος δέχεται πλύση εγκεφάλου μέρα- νύχτα και του λένε οι κομματικοί ταγοί: καταστροφή, μακριά από τον Χριστόφια, μακριά από την πολιτική, μακριά από τη διζωνική, τι μπορεί να κάνει ο απλός ο άνθρωπος; Θεωρώ ότι είναι εμπαιγμός να αγωνίζεσαι να πείσεις τον κόσμο για μια λύση ως χθές και σήμερα να μεταλλάσσεσαι, να γίνεσαι άλλο κόμμα, άλλος άνθρωπος. Χάριν ποιού; Έγιναν μερικές φορές, μην ξεχνούμε το 1992, ιδέες Γκάλι, τέσσερα χρόνια υποστήριζαν τον Γιώργο τον Βασιλείου, την ώρα που βάλαμε τον Ντενκτάς στη γωνιά είπαν όχι. Θα τις ενταφιάσουμε. Ενταφιάστηκε και η προσπάθεια. Το 1998 τα ίδια, το 2003 τα ίδια.. πού είναι οι πύραυλοι; Πού είναι τα λεφτά του κυπριακού λαού; Οι πύραυλοι αυτή τη στιγμή είναι ανενεργοί εκεί που είναι. Χάριν ποιού; Χάριν της λύσης του Κυπριακού; Διότι έλεγαν τότε θα υποχρεώσουμε την Τουρκία να καθίσει στο τραπέζι, να συναινέσει κλπ. Την υποχρεώσαμε; Μας ήρθε το Σχέδιο Ανάν. Αυτά είναι εμπαιγμός, μάλιστα, αλλά όχι από εμένα. Εγώ δέχομαι τόσα χαστούκια διότι μένω συνεπής , συνεπέστατος σε όσα έχω υποσχεθεί στον κυπριακό λαό για τη λύση του κυπριακού προβλήματος και θα μείνω ως το τέλος . Όποιο και αν είναι το τίμημα.
Ερώτηση: Κατηγορείστε ότι ενταφιάσατε τη συμφωνία της 7ης Ιουλίου. Κατηγορείστε επίσης και για τους χειρισμούς σας στο θέμα της εκ περιτροπής προεδρίας.
Γιατί λοιπόν δεν δίνετε στη δημοσιότητα τις θέσεις όλων στο Εθνικό Συμβούλιο, διαχρονικά, για να γνωρίζουμε τις πραγματικές θέσεις όλων των κομμάτων σε ό,τι αφορά το Κυπριακό;
Απάντηση: Δεν θέλω αυτή τη ώρα να υποσχεθώ ότι θα δώσω στη δημοσιότητα τις θέσεις όλων των κομμάτων. Οι θέσεις των κομμάτων και του Προέδρου της Δημοκρατίας ακούγονται σε συχνή βάση. Αυτό που δεν ακούγεται είναι οι δεσμεύσεις που ανέλαβαν οι προηγούμενοι Πρόεδροι της Δημοκρατίας. Σε περίπτωση, μάλιστα, που συνεχιστεί ο πόλεμος εναντίον του Προέδρου της Δημοκρατίας, με τόσες αναλήθειες και διαστρεβλώσεις, θα είμαι υποχρεωμένος να υπερασπιστώ τον εαυτό μου. Ο καθένας έχει το δικαίωμα να υπερασπιστεί την υστεροφημία του. Δεν είναι δυνατό να είμαι ο αποδιοπομπαίος τράγος της προσπάθειας για επίλυση του Κυπριακού. Δεν πρόκειται σε καμιά περίπτωση να το επιτρέψω.
Ερώτηση: Θα ήθελα να μας ξεκαθαρίσετε κατά πόσον αποστείλατε πριν από δύο χρόνια επιστολή στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ για την Αμμόχωστο, καθώς τον τελευταίο καιρό κάποιοι αμφισβητούν την αποστολή της εν λόγω επιστολής. Γιατί δεν δίνετε την επιστολή στη δημοσιότητα όπως κάνετε με άλλες επιστολές και έγγραφα; Θα ήθελα επίσης να μας πείτε κατά πόσον πήρατε απάντηση από τον Γενικό Γραμματέα και τι πράξατε στη συνέχεια.
Απάντηση: Στις αρχαίες ελληνικές τραγωδίες υπάρχει το επιφώνημα «Ωιμέ». Αυτό σκέφτομαι να αναφωνήσω στη συγκεκριμένη περίπτωση, ακούγοντας αυτού του είδους τις αμφισβητήσεις. Φυσικά και έστειλα επιστολή στον Γενικό Γραμματέα για την Αμμόχωστο. Η απάντηση που έλαβα από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ ήταν ότι στα πλαίσια της λύσης του Κυπριακού θα διευθετηθεί και το θέμα της Αμμοχώστου. Λυπούμαι να παρατηρήσω ότι φθάσαμε στο σημείο να αμφισβητούνται τα πάντα. Έκανα τόσα όσα κανείς άλλος Πρόεδρος για την Αμμόχωστο. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο θλίβομαι όταν ακούω αυτού του είδους τις επικρίσεις για το εν λόγω ζήτημα. Δεν επιζητώ την επιβράβευση γι’ αυτά που έπραξα, ζητώ ωστόσο σεβασμό.
Καταλήγοντας ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ευχαρίστησε τους δημοσιογράφους για τη συμμετοχή τους στη συνέντευξη Τύπου, σημειώνοντας πως ήταν καιρός να ακουστεί και η δική του θέση για τα θέματα που αφορούν το Κυπριακό. Ανέφερε, τέλος, πως σύντομα θα πραγματοποιηθεί διάσκεψη Τύπου αναφορικά με την εσωτερική διακυβέρνηση του τόπου.
