Χαιρετισμός του Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων κ. Γιαννάκη Λ. Ομήρου στην εκδήλωση μνήμης και τιμής για τον Κύπριο σκηνοθέτη Μιχάλη Κακογιάννη
23/02/2012
Να μη μεταδοθεί πριν τις 8 μ.μ.
Πρεπόντως και καθηκόντως οργανώνεται η αποψινή εκδήλωση μνήμης και τιμής για ένα μεγάλο Κύπριο που κόσμησε ως απαστράπτουσα προσωπικότητα το παγκόσμιο πολιτιστικό στερέωμα. Τον Μιχάλη Κακογιάννη. Της Λεμεσού, της Κύπρου, της Ελλάδας και του κόσμου.
Συχνά πολλοί από εμάς με θλίψη υποστηρίζουμε ότι η Κύπρος “διώχνει” τα παιδιά της. Χιλιάδες οι Κύπριοι που διαπρέπουν στο εξωτερικό, τόσο στις τέχνες όσο και στα γράμματα. Η αλήθεια είναι κάπου στη μέση. Η Κύπρος είναι πράγματι “μικρή” και από την ιστορία της ταλαίπωρη για να σηκώσει στους ώμους της τα “μεγάλα” της παιδιά. Αυτά που το ταλέντο το οποίο τους κληροδότησε, η προσφορά κι η αυθεντικότητά τους τα έχουν ανεβάσει στο βάθρο της υψηλής παγκόσμιας πολιτιστικής δημιουργίας. Ένα τέτοιο παιδί υπήρξε για την Κύπρο και ο Μιχάλης Κακογιάννης.
Η κοσμική Λεμεσός, οι “εξωτικές” Πλάτρες, οι Άγγλοι αποικιοκράτες, οι παιδικές θεατρικές απόπειρες, ο αυστηρός αλλά στοργικός πατέρας, μα κυρίως η αγκαλιά κι η αγάπη της μητέρας του αποτέλεσαν για τον έφηβο κι έπειτα νεαρό Μιχάλη τις εικόνες και τις εμπειρίες που έμελλε να συνθέσουν μια ιδιαίτερη προσωπικότητα και να εμπνεύσουν αργότερα ένα πηγαίο πράγματι ταλέντο.
Το 1938 μεταβαίνει στην Αγγλία, όπου αρχικά σπουδάζει αυτό για το οποίο τον προόριζε ο πατέρας του: Νομική. Ωστόσο, για ένα μελετητή της ζωής και του έργου του είναι ηλίου φαεινότερον ότι η Νομική δεν ταίριαζε στον νεαρό, γεμάτο όνειρα και φαντασία Μιχάλη. Κι ο ίδιος, ευτυχώς για όλους εμάς, το κατάλαβε νωρίς. Μέσα από ένα παιχνίδι μοιραίων συμπτώσεων και τολμηρών επιλογών κατορθώνει να σπουδάσει σκηνοθεσία, να περάσει από τα ραδιοφωνικά στούντιο της παροικίας στο Λονδίνο, να δοκιμάσει κι έπειτα να εγκαταλείψει το θέατρο και την όπερα για να φτάσει στην πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα. Η πρώτη του ταινία, “Το Κυριακάτικο Ξύπνημα”, αποτέλεσε για τον Μιχάλη Κακογιάννη το βάπτισμα για την απαρχή μιας πολυσήμαντης καριέρας και μιας πρωτογενούς πατρότητας. Ο Κακογιάννης αναντίλεκτα υπήρξε ο κινηματογραφικός πατέρας της Λαμπέτη, της Μερκούρη, της Παπά, της Ηλέκτρας, της Ιφιγένειας και των Τρωάδων. Παράλληλα, δεν αρνιόταν ούτε μηδένιζε οτιδήποτε “μεγάλο” είχε προέλευση μη ελληνική. Αντιθέτως, υπήρξε στενός συνεργάτης, όπως συχνά υποστήριζε, μεγάλων δημιουργών της παγκόσμιας θεατρικής σκηνής: Σαίξπηρ, Τσέχωφ, Όσκαρ Ουάιλντ.
Πλούσιο το βιογραφικό του Μιχάλη Κακογιάννη, καθώς και το έργο του. Φτωχή θα ήταν η οποιαδήποτε συνοπτική αναφορά σε αυτό. Η κάθε του επιλογή στον κινηματογράφο, στο θέατρο, στην όπερα, υπήρξε ενσυνείδητα συγκεκριμένη και καθοριστική για την προσωπική του προσφορά στην ίδια την τέχνη. Αυτό που είναι δυνατό να λεχθεί σε συντομία είναι ότι ο Μιχάλης Κακογιάννης ταξίδεψε τον Ελληνισμό εκτός συνόρων και προσέθεσε με το έργο του τα μέγιστα στο παγκόσμιο αρχείο της τέχνης. Οι πολυάριθμες και πολυσήμαντες διεθνείς και εγχώριες βραβεύσεις και διακρίσεις του αποτελούν την ελάχιστη απόδειξη γι’ αυτό. Παράλληλα, ο Μιχάλης Κακογιάννης είχε το ιδιαίτερο ταλέντο να καθηλώνει με τον φακό του το κοινό, μετατρέποντας απλούς, καθημερινούς χαρακτήρες σε σύμβολα, με την ίδια ευκολία που μετέφερε στη σύγχρονη πραγματικότητα τραγικές φιγούρες του αρχαιοελληνικού μύθου: “Στέλλα”, “Τρωάδες”, “Ζορμπάς”…
Αναντίλεκτα, στην εκδήλωση-αφιέρωμα που πραγματοποιεί απόψε η Βουλή των Αντιπροσώπων στη μνήμη του Μιχάλη Κακογιάννη στη μικρή του πατρίδα Κύπρο, είναι αναπόφευκτη η αναφορά στο ντοκιμαντέρ του σκηνοθέτη για το μελανότερο σημείο της ιστορίας του νησιού μας: Την τραγωδία του 1974. Ο “Αττίλας ’74”, αυτό το ιστορικό ντοκουμέντο που με πόνο ψυχής αλλά και πατριωτική έγνοια κινηματογράφησε ο Μιχάλης Κακογιάννης, αποτελεί για εμάς σήμερα πολύτιμο κληροδότημα. Παράλληλα, αποτελεί και άλλη μία - τραγική στην περίπτωσή μας - απόδειξη ότι οι Κύπριοι όντως διαπρέπουν στο εξωτερικό, αλλά δεν ξεχνούν ποτέ τη μικρή τους πατρίδα, τη γη των πατέρων τους. Ο Μιχάλης Κακογιάννης μπορεί να έζησε μακριά από την πατρίδα του, αλλά μας χάρισε τη δική του κατάθεση ψυχής σε ό,τι πιο οδυνηρό τον κάλεσε η μοίρα να κινηματογραφήσει: τον βιασμό της Κύπρου μας.
Φίλες και φίλοι,
Μπορεί ο Μιχάλης Κακογιάννης να έφυγε εδώ και επτά μήνες, το έργο του όμως παραμένει εσαεί. Παράλληλα, «η σημαντική μονάδα πολιτισμού στην έρημη Αθήνα», όπως χαρακτήρισε ο μεγάλος Θόδωρος Αγγελόπουλος το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, συνεχίζει την προσπάθειά του για τη διάδοση των παραστατικών τεχνών, ειδικότερα του θεάτρου και του κινηματογράφου, τεχνών που αγάπησε και υπηρέτησε σε όλη του τη ζωή.
Συμπαραστάτες στη ζωή και το έργο του Μιχάλη Κακογιάννη η οικογένειά του. Απόψε έχουμε κοντά μας την αδελφή του, Στέλλα Σουλιώτη, καθώς και άλλα μέλη της οικογένειας Κακογιάννη.
Κυρία Σουλιώτη,
Είστε αδιαμφισβήτητα μια γυναίκα που, ομοίως με τον αδελφό σας, ο βίος, η προσφορά και το έργο σας έχουν σημαδέψει την ιστορία και την κοινωνία του τόπου μας και πρέπει να νιώθετε περήφανη γι’ αυτό. Είμαστε βέβαιοι ότι τόσο εσείς όσο και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς σας είστε άξιοι συνεχιστές της παράδοσης του ονόματος “Κακογιάννη”, καθώς και άξιοι εκπρόσωποι του έργου του μεγάλου σκηνοθέτη. Η παρουσία σας απόψε στην εκδήλωση-αφιέρωμα στη ζωή και το έργο του Μιχάλη Κακογιάννη μάς τιμά ιδιαίτερα. Σας ευχαριστούμε.
