Πανηγυρικός λόγος του Υφυπουργού παρά τω Προέδρω δρος Τίτου Χριστοφίδη στην πανηγυρική δοξολογία για την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, στην Αραδίππου28/10/2011
Λαός και πολιτεία, όλοι εμείς, τιμούμε και γιορτάζουμε με πλήρη συναίσθηση της μεγάλης μας ευθύνης και καθήκοντος μια από τις πιο σημαντικές και λαμπρές σελίδες της ελληνικής ιστορίας, την 28η του Οκτώβρη.
Προστρέχοντας με σεβασμό και περηφάνια στην ιστορική μας μνήμη αντλούμε διδάγματα και παραδείγματα από τα γεγονότα της 28ης του Οκτώβρη που σφράγισαν και σημάδεψαν με τον πιο ένδοξο τρόπο τη σύγχρονη ιστορική διαδρομή της Ελλάδας.
Μόνον έτσι, αντλώντας διδάγματα και παραδείγματα από τα κορυφαία γεγονότα της ιστορίας μας, μπορούμε να διδασκόμαστε και να φρονηματιζόμαστε, να αποφεύγουμε επανάληψη μοιραίων λαθών αλλά και να αντλούμε δύναμη και θάρρος για όσα έρχονται.
Η επέτειος της 28ης του Οκτώβρη, με τον ηρωισμό, την ορμή και την αυτοθυσία που επέδειξε ο ελληνικός λαός απέναντι στον φασισμό και ναζισμό για τη διαφύλαξη της ελευθερίας, ανεξαρτησίας και ακεραιότητας της πατρίδας του, καθιερώθηκε ως ιστορικό ορόσημο πολύ πέρα από τα ελληνικά σύνορα. Είναι ορόσημο παγκόσμιας ακτινοβολίας. Και οι λόγοι είναι απλοί, αφού το διακύβευμα αυτής της μάχης, του αλβανικού έπους, ήταν όχι μόνο σημαντικό για την ίδια την Ελλάδα αλλά και καθοριστικό για την μετέπειτα έκβαση του πολέμου και την πορεία ολόκληρης της ανθρωπότητας.
Οι μάχες στα ελληνικά μέτωπα του Δεύτερου Παγκοσμίου πολέμου, σύμφωνα πάντα με αξιόπιστες ιστορικές αναλύσεις, είχαν καθοριστικό ρόλο στην έκβαση του πολέμου στο ανατολικό μέτωπο και στην καθυστέρηση της επίθεσης ενάντια στη Σοβιετική Ένωση καθώς και στην εκστρατεία στη βόρεια Αφρική. Απoτέλεσαν αυτές οι μάχες κομβικό σημείο στη μετέπειτα εξέλιξη των επιθετικών διαθέσεων των ιταλογερμανικών στρατευμάτων και καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξη των γεγονότων.
Η ιταλική επίθεση ενάντια στην Ελλάδα δεν είχε ως αιτία την επίλυση των οποιωνδήποτε διαφορών μεταξύ των λαών των δύο χωρών. Το αντίθετο. Η επίθεση υπήρξε μέρος ενός συνολικού στρατηγικού σχεδιασμού των συμμάχων του ιταλογερμανικού Άξονα ενταγμένου μέσα στους γενικότερους σχεδιασμούς για ολοκληρωτική επικράτηση του φασισμού στην Ευρώπη και τον κόσμο. Είναι γνωστό πως κανένας πόλεμος ή πολεμική σύρραξη και αντιπαράθεση δεν προκύπτουν ιστορικά μέσα από το κενό, από το πουθενά και χωρίς αιτία. Οι πόλεμοι κρύβουν πίσω τους συγκεκριμένες βαθύτερες αιτίες, σκοπούς και στόχους, έχουν τα δικά τους αναγνωριστικά και χαρακτηριστικά στοιχεία που τους καθορίζουν ιστορικά.
Η ιταλική επίθεση εναντίον της Ελλάδας και η φασιστική γερμανική επίθεση που ακολούθησε, όπως και ολόκληρος ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, στόχευαν σε μεγάλους γεωστρατηγικούς στόχους ανακατανομής της παγκόσμιας επικυριαρχίας πάνω στους λαούς, αναδιαμόρφωσης και αναδιάταξης του υφιστάμενου τότε οικονομικού συστήματος και δημιουργίας ευρύτερων και οικονομικά αποδοτικότερων ζωνών επιρροής για τις χώρες του Άξονα και πισωγύρισμα της ανθρωπότητας σε βάρβαρες εποχές υποδούλωσης και απάνθρωπης καταδυνάστευσης των λαών.
Μέσα από ένα παγκόσμιο μακελειό και υποδούλωση ολόκληρων χωρών και λαών, οι φασιστικές δυνάμεις του Άξονα πίστευαν πως θα έπαιρναν τη ρεβάνς από την ήττα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και θα ανακτούσαν την οικονομική τους επικράτηση μετά τη φοβερή και πρωτόγνωρη οικονομική κρίση της δεκαετίας του ’30 που έπληξε καταστροφικά τις οικονομίες σε ολόκληρο τον κόσμο.
Το στεντόρειο «Όχι» του ελληνικού λαού απέναντι στην ιταμή απαίτηση των Ιταλών φασιστών για άνευ όρων παράδοση της χώρας τους σήμανε για την Ευρώπη και τους λαούς της ως το πρώτο ελπιδοφόρο μήνυμα νικηφόρας αντίστασης, ως ένα παράδειγμα μη ανοχής της ανελευθερίας και των βάρβαρων κατακτητικών στόχων του ιταλογερμανικού φασιστικού Άξονα. Η νίκη του ελληνικού λαού ενάντια στους Ιταλούς φασίστες και η αντίσταση του στους Γερμανούς κατακτητές που ακολούθησε υπήρξε νίκη των πιο ψηλών ανθρώπινων ιδανικών ενάντια στην υποδούλωση και τη βαρβαρότητα, νίκη του πολιτισμού, του ανθρώπου, της ελευθερίας και της δημοκρατίας.
Η αντιμετώπιση της ιταλικής φασιστικής επίθεσης ενάντια στην Ελλάδα υπήρξε και αιματηρή αλλά και ιδιαίτερα τραυματική και δύσκολη. Ο ελληνικός λαός, με το απαράμιλλο σθένος, τον ηρωισμό και την πίστη που επέδειξε στα ιδανικά της ελευθερίας και δημοκρατίας, πλήρωσε βαρύτατο τίμημα θυσιών και αίματος σε αυτόν τον αγώνα τόσο με εκατόμβες νεκρών όσο και με απέραντες υλικές καταστροφές που καθόρισαν αρνητικά την πορεία της χώρας τα επόμενα χρόνια.
Με απηρχαιωμένα πολεμικά μέσα και ζώντας και ο ίδιος μέσα στα δεσμά της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου, ο ελληνικός λαός ρίχτηκε απροετοίμαστος στη δίνη του πολέμου. Ο Έλληνας φαντάρος είχε να αντιμετωπίσει έναν εχθρό και αντίπαλο με πολλαπλάσια σε δύναμη πυρός σύγχρονη πολεμική μηχανή, και κατά πολύ υπέρτερο αριθμητικά στρατό. Και όμως βγήκε νικητής.
Μέσα από τα βουνά και τις ρεματιές της Πίνδου ορθώνει το ανάστημά του και ξεπερνώντας τη συγκριτική υπεροχή του εχθρού αλλά και τη ψυχρή λογική των αριθμών, χαρίζει τις πρώτες νίκες των Συμμάχων εναντίον του φασισμού και του ναζισμού, δίνει τις πρώτες ελπίδες στην υπόδουλη Ευρώπη ότι οι σιδηρόφρακτες στρατιές του άξονα δεν είναι και δεν μπορούν να είναι αήττητες.
Σ’ αυτόν τον γιγάντιο αγώνα μαζική και ηρωική ήταν και η συμμετοχή της Κύπρου. Κύπριοι φοιτητές στην Ελλάδα κατατάσσονται ως εθελοντές και πολεμούν στο αλβανικό μέτωπο. Δύο φοιτητές της ιατρικής χάνουν τη ζωή τους και ένας άλλος μεγάλος αριθμός αγωνιστών στο αλβανικό μέτωπο τραυματίζεται.
Στο αντιφασιστικό κάλεσμα αργότερα, 30 χιλιάδες εθελοντές από την Κύπρο, που σε αναλογία πληθυσμού υπήρξε ο μεγαλύτερος αριθμός εθελοντών παγκόσμια, κατατάσσονται στον βρετανικό στρατό και πολεμούν στην Ελλάδα και σε μια σειρά από χώρες της Μεσογείου, την Αίγυπτο, τη Λιβύη καθώς και στη μάχη της Κρήτης.
Σε 49 κοιμητήρια σε 18 χώρες της Ευρώπης είναι θαμμένοι οι 600 νεκροί Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι συμπατριώτες μας, τρανή απόδειξη του μεγάλου φόρου αίματος και της προσφοράς της μικρής μας πατρίδας στον αντιφασιστικό αγώνα, πέρα από τους εκατοντάδες τραυματίες και αιχμαλώτους.
Τη μεγάλη νίκη απέναντι στην Ιταλία στο αλβανικό έπος σε λίγο διαδέχθηκε η γερμανική εισβολή. Η χιτλερική φασιστική Γερμανία με ισχυρότερη πολεμική μηχανή κατόρθωσε να καταβάλει την ελληνική αντίσταση και τα γερμανικά κατοχικά στρατεύματα εισέρχονται στην Αθήνα, όπου στις 27 Απριλίου του 1941 υποστέλλουν τη γαλανόλευκη από το βράχο της Ακρόπολης και αναρτούν τη μισητή σβάστικα.
Τα γεγονότα, όμως, δεν ακολούθησαν την πορεία που όριζαν οι κατακτητές. Tη σβάστικα στην Ακρόπολη την κατεβάζουν και αναρτούν ξανά τη γαλανόλευκη – στις 30 προς 31 Μαΐου - με μια ηρωική και σημαδιακή πράξη δύο γενναία παλικάρια, ο Μανώλης Γλέζος και ο Απόστολος Σάντας. Αυτό το γεγονός σήμανε την έναρξη της Αντίστασης και του ξεσηκωμού του ελληνικού λαού ενάντια στη ναζιστική κατοχή που οδήγησε τελικά στην απελευθέρωση της Ελλάδας.
Ο ένοπλος αντάρτικος αγώνας σε συνδυασμό με τις μαζικές πολιτικές κινητοποιήσεις στις πόλεις και τα χωριά ξεσήκωσε τους Έλληνες που δεν ανέχθηκαν την κατοχή. Το τίμημα υπήρξε και πάλι βαρύ.
Το σύνολο των νεκρών της Αντίστασης έφτασε στις 520 χιλιάδες. Ολόκληρα χωριά και περιοχές ξεκληρίστηκαν και κάηκαν από τους Γερμανούς ναζιστές, η χώρα μετατράπηκε σε ένα απέραντο νεκροταφείο.
Και όμως, η Ελλάδα και ο ελληνικός λαός, πιστοί ακόμα μια φορά στο ραντεβού τους με την ιστορία, με εκατόμβες θυμάτων και απερίγραπτες υλικές καταστροφές για χάριν πανανθρώπινων ιδανικών και αξιών, έπραξαν το ιστορικό τους καθήκον. Δυστυχώς, όμως, δεν αξιώθηκαν φυσιολογικά να απολαύσουν ένα ειρηνικό δημιουργικό μεταπολεμικό κλίμα. Αντίθετα, και με τις παρεμβάσεις των ξένων, ρίχτηκαν στη δίνη ενός αδελφοκτόνου εμφύλιου σπαραγμού που άφησε ανεξίτηλες πληγές και τραυμάτισε κρίσιμα και τραγικά κάθε πτυχή της ζωής για πολλές δεκαετίες αργότερα, που ιστορικά εκτείνονται αλυσιδωτά μέχρι την επταετία της χούντας και την τραγωδία της Κύπρου.
Συμπατριώτες και συμπατριώτισσες,
Οι εποχές που ζούμε σήμερα είναι και δύσκολες και απρόβλεπτες και εντός Κύπρου αλλά και στον διεθνή χώρο. Το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα κλυδωνίζεται σοβαρά με συνέπειες που δεν μπορούν να προβλεφθούν από κανένα. Μεγάλες μάζες πληθυσμού στην Ευρώπη και την Αμερική οδηγούνται στη φτώχεια, τη μιζέρια και την απόγνωση. Μέσα σε αυτό το τρομακτικά δύσκολο και πολύπλοκο περιβάλλον οι προσπάθειες μας εδώ στην Κύπρο επικεντρώνονται στην επίλυση των οικονομικών προβλημάτων με τον πιο ισορροπημένο τρόπο και τη συμμετοχή και επιμερισμό των βαρών από όλους.
Η αβεβαιότητα στον διεθνή χώρο δίνει την ευκαιρία στην Τουρκία να γίνεται ολοένα και πιο άκαμπτη και επιθετική και με αφορμή τις έρευνες για φυσικό αέριο που διεξάγουμε στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη απειλεί με αλαζονεία και εκτός κάθε κανόνα του διεθνούς δικαίου την ίδια την Κυπριακή Δημοκρατία. Η μη εποικοδομητική στάση της Τουρκίας δεν αφήνει πολλά περιθώρια ελπίδας για την προσεχή συνάντηση στη Νέα Υόρκη για το Κυπριακό και περιορίζει τις προοπτικές επίλυσής του.
Εμείς, όμως, δεν έχουμε δικαίωμα να εγκαταλείψουμε τον αγώνα και τις προσπάθειες και να συμβιβαστούμε με την κατοχή και τη διχοτόμηση. Παρά τις δυσκολίες και τις προκλήσεις απαιτείται μεγιστοποίηση των προσπαθειών όλων μας, ενότητα, σύνεση και συναίνεση. Οφείλουμε όλοι να κοιτάξουμε μπροστά γιατί η μοίρα όλων μας σε αυτό το πολύπαθο νησί είναι κοινή. Με τον ίδιο τρόπο που απολαμβάνουμε όλοι μαζί τις επιτυχίες, πληρώνουμε από κοινού και το τίμημα κάθε πιθανής αποτυχίας.
Τιμώντας τη σημερινή επέτειο τιμούμε παράλληλα και τη μνήμη όλων εκείνων που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στην πάλη της ανθρωπότητας κατά του φασισμού και του ναζισμού. Τιμούμε τους χιλιάδες Κύπριους εθελοντές που πολέμησαν στην Ελλάδα, την Ευρώπη και την Αφρική. Τιμούμε αυτούς που με τους αγώνες και τη ζωή τους έδωσαν ξανά την αξιοπρέπεια στην ανθρώπινη υπόσταση.
Τιμή και δόξα στους ήρωες του έπους της Αλβανίας.
Τιμή και δόξα στους ήρωες της Εθνικής Αντίστασης.
Ζήτω η 28η Οκτωβρίου.
Σημείωση: Τον πανηγυρικό λόγο διάβασε, εκ μέρους του δρος Χριστοφίδη, ο Γενικός Διευθυντής του Γραφείου Προγραμματισμού κ. Γιώργος Γεωργίου.
