Μήνυμα του Υπουργού Υγείας δρος Χρίστου Πατσαλίδη με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του AIDS
01/12/2010
Το 1998 η παγκόσμια κοινότητα αποφάσισε να αφιερώνει την 1η Δεκεμβρίου κάθε έτους στο AIDS, με σκοπό την ενημέρωση και αφύπνιση του κόσμου καθώς και την οικονομική στήριξη των ατόμων με HIV/AIDS που την είχαν ανάγκη, μέσα από έσοδα εκδηλώσεων των διάφορων χωρών. Παράλληλα, στόχος ήταν η καταπολέμηση της προκατάληψης για την όχι και τόσο γνωστή μέχρι τότε ασθένεια η οποία είχε άμεση σχέση και σύνδεση με θέματα ταμπού για την τότε κοινωνία.
Έχουν παρέλθει από τότε 22 χρόνια, ο αγώνας παραμένει ο ίδιος, οι γνώσεις όμως για την ασθένεια και την αντιμετώπισή της έχουν διαχρονικά βελτιωθεί. Το AIDS αποτελεί ένα από τα χρόνια νοσήματα για τα οποία, παρά τις προσπάθειες της ιατρικής επιστήμης, δεν έχει ακόμη βρεθεί η φαρμακευτική αγωγή που να οδηγεί σε πλήρη ίαση. Με τη θεραπεία, όμως, που εφαρμόζεται προσφέρεται παράταση ζωής και πάνω από όλα ποιότητα ζωής.
Η παγκόσμια κοινότητα, μέσα από τα μηνύματα που στέλνει κάθε χρόνο, σκοπό έχει την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων σε ό,τι αφορά την πρόληψη, την αντιμετώπιση και την καταπολέμηση της προκατάληψης για την ασθένεια αυτή. Αρκετοί από τους στόχους αυτούς έχουν επιτευχθεί, παραμένουν όμως και προβλήματα που στην πορεία θα πρέπει να επιλυθούν.
Το φετινό μήνυμα «Universal Access and Human Rights» επικεντρώνεται στο δικαίωμα πρόσβασης κάθε οροθετικού ατόμου στις υπηρεσίες στήριξης, αντιμετώπισης και θεραπείας των ατόμων με HIV/AIDS. Όλα τα άτομα πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα ανεξάρτητα από τη χώρα που ζουν και κάθε HIV θετικό άτομο πρέπει να έχει τη δυνατότητα ενημέρωσης, πρόληψης και παροχής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.
Η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι ουσιαστικής σημασίας για την καταπολέμηση της παγκόσμιας επιδημίας. Αντίθετα, η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πυροδοτεί την εξάπλωση της επιδημίας διότι θέτει τις περιθωριοποιημένες ομάδες και τις ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως οι χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών, τα άτομα που προσφέρουν αγοραίο έρωτα και οι ομοφυλόφιλοι, σε μεγαλύτερο κίνδυνο μόλυνσης και μετάδοσης της ασθένειας.
Η απομόνωση, ο φόβος, η ντροπή και η απώλεια της αυτοεκτίμησης κάνουν το άτομο που έχει προσβληθεί με τον ιό να κρύβεται για να αποφύγει το στιγματισμό και την κρίση των άλλων. Με αυτόν τον τρόπο του στερούν τα κίνητρα να διεκδικήσει αξιοπρεπή διαβίωση, ανθρώπινη μεταχείριση και κοινωνική στήριξη και τον αποτρέπουν από το να πάρει μέτρα προστασίας για τους άλλους, εφόσον με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε να αποκαλυφθεί η αλήθεια. Με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του κάθε ατόμου ξεχωριστά και όλων μαζί σαν σύνολο, η εμφάνιση νέων περιστατικών μπορεί να προληφθεί και τα άτομα που έχουν ήδη μολυνθεί να μην βιώνουν την προκατάληψη και τον στιγματισμό.
Η παγκόσμια επιδημιολογική εικόνα δείχνει ότι 33,4 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με τον ιό του AIDS, 2,1 εκατομμύρια παιδιά έχουν μολυνθεί και περισσότερο από 25 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν ήδη χάσει τη ζωή τους. Η κατανομή της επιδημίας αφορά περισσότερο τις φτωχότερες χώρες της υποσαχάριας Αφρικής καθώς και την Ανατολική Ευρώπη και τις γειτονικές της χώρες.
Στην Ευρώπη η HIV λοίμωξη παραμένει ένα σημαντικό θέμα δημόσιας υγείας, χωρίς να υπάρχουν σημεία μείωσης του συνολικού αριθμού των νέων διαγνωσθέντων περιστατικών. Από το 2000 η συχνότητά τους έχει διπλασιαστεί από 44 ανά εκατομμύριο σε 89 ανά εκατομμύριο το 2008.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι οι ηγέτες της G8 καθώς και οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, στην ειδική σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ που έγινε για το σκοπό αυτό το 2005, δεσμεύτηκαν να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν μια δέσμη μέτρων μέσα από το στρατηγικό σχεδιασμό τους για την πρόληψη, τη θεραπεία και φροντίδα σε σχέση με τον HIV με στόχο την πρόσβαση όλων όσοι τη χρειάζονται μέχρι το 2010.
Η θεραπευτική στήριξη των ατόμων με HIV/AIDS καθώς και η ψυχολογική στήριξη των ατόμων αυτών και των οικογενειών τους αποτελεί πολιτική υψίστης προτεραιότητας για το Υπουργείο Υγείας. Μέσα στα πλαίσια αυτής της πολιτικής παρέχονται από τα πρώτα χρόνια εμφάνισης της ασθένειας στον τόπο μας δωρεάν συμβουλευτική υπηρεσία, εργαστηριακή διερεύνηση και κλινική φροντίδα. Σήμερα για την ικανοποίηση των αναγκών σε αντιρετροϊκές θεραπείες δαπανώνται κάθε χρόνο πέραν των 2,5 εκατομμυρίων ευρώ. Τεράστια ποσά δαπανώνται επίσης για την αντιμετώπιση ευκαιριακών λοιμώξεων και καρκίνου και την παροχή ψυχολογικής και κοινωνικής στήριξης σε άτομα με HIV και AIDS. Ειδικότερα το Υπουργείο Υγείας, μέσω του Ταμείου AIDS και σε συνεργασία με τις Κοινωνικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, παρέχει ετήσια βοηθήματα αλλά και κάλυψη έκτακτων αναγκών ατόμων με HIV/AIDS.
Είναι ενθαρρυντικό το ότι 24 χρόνια μετά τη δήλωση των πρώτων περιστατικών στην Κύπρο της HIV λοίμωξης τα επίπεδα διατηρούνται ακόμη χαμηλά κατατάσσοντας την Κύπρο στις χώρες χαμηλού επιπολασμού της νόσου.
Η πρόληψη και η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα δικαιώματα των ατόμων που μολύνθηκαν αποτελούν θέματα προτεραιότητας για κάθε εθνικό πολιτικό σχεδιασμό. Η σωστή και συνεπής χρήση προφυλακτικού παραμένει το αποτελεσματικότερο μέσο για την πρόληψη της μετάδοσης του ιού μέσω της σεξουαλικής επαφής, ενώ η παροχή αποστειρωμένων βελόνων και η θεραπεία υποκατάστασης αποτελούν τα αποτελεσματικότερα μέσα για την πρόληψη της μετάδοσης μέσω της χρήσης ενδοφλέβιων ναρκωτικών.
Σήμερα βρισκόμαστε σε μια καμπή όπου είναι ορατός ο κίνδυνος επέκτασης της επιδημίας με την αύξηση στη χρήση ναρκωτικών, με τις μεγάλες μετακινήσεις του πληθυσμού από και προς την Κύπρο καθώς και μέσω της διαχωριστικής γραμμής κατοχής καθώς και με τη διάδοση επικίνδυνων σεξουαλικών πρακτικών.
Τα φαινόμενα φοβίας, προκατάληψης και διακρίσεων, αν και πιο περιορισμένα και λιγότερο έντονα, σίγουρα υπάρχουν και αποτελούν τροχοπέδη στην προσπάθεια για σωστή ενημέρωση και προστασία του κοινού, αφού τα ίδια τα άτομα που έχουν επηρεαστεί παραμένουν στο περιθώριο χωρίς ενεργό ρόλο στις κοινές προσπάθειες για την αντιμετώπιση της επιδημίας.
Οι ανησυχίες αυτές και η αποφασιστικότητα για μια δυναμική αντιμετώπιση της κατάστασης βρίσκονται στη βάση της ετοιμασίας από το Υπουργείο Υγείας του νέου στρατηγικού σχεδίου για την αντιμετώπιση του AIDS στην Κύπρο το οποίο καλύπτει την χρονική περίοδο 2010-2014. Κυρίαρχο στοιχείο του Σχεδίου είναι η ενίσχυση όλων των βασικών στρατηγικών για πρόληψη, θεραπευτική αγωγή και στήριξη, σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διασφάλιση σωστής λειτουργίας του Εθνικού προγράμματος AIDS.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε για φέτος η εκστρατεία ενημέρωσης για όλες τις χώρες της Ευρώπης να γίνει με κοινή αφίσα και με κοινό σύνθημα περνώντας το μήνυμα «Φως στα δικαιώματα». Είναι η αφίσα που βλέπετε γύρω σας και η οποία εύστοχα δίνει το μήνυμά της.
Τελειώνοντας, μαζί με την υπόλοιπη ανθρωπότητα καλώ όλους εσάς, πολίτες και οργανωμένα σύνολα, σε μια κοινή εκστρατεία για να εστιάσουμε τις προσπάθειές μας, πέραν της αναβαθμισμένης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης που προσφέρουμε, στην καθιέρωση θεσμών και την ανάπτυξη δομών που θα επιφέρουν ένα τέλος στο στιγματισμό και τις διακρίσεις και θα διασφαλίζουν την εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα μας.
