Κύριε Πρόεδρε, Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές,
Bρίσκομαι σήμερα ενώπιον σας, για να παρουσιάσω τις βασικές κατευθύνσεις της οικονομικής πολιτικής και του κυβερνητικού προγράμματος, που αποτυπώνονται στον προτεινόμενο κρατικό προϋπολογισμό για το 2021 αλλά και στον τριετή δημοσιονομικό σχεδιασμό.
Θα ήθελα πριν προβώ στην ανάλυση του προϋπολογισμού να εκφράσω ενώπιον της Βουλής τη βούληση μου για ειλικρινή συνεργασία με όλα ανεξαιρέτως τα κοινοβουλευτικά κόμματα, ούτως ώστε σε πνεύμα συναίνεσης να σχεδιάσουμε και να εφαρμόσουμε ωφέλιμες για τον τόπο πολιτικές.
Κύριε Πρόεδρε, Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές,
Ο Προϋπολογισμός για το 2021 κατατίθεται ενώπιον σας, σε μια περίοδο παγκόσμιας αλλά και εθνικής δοκιμασίας. Κατατίθεται σε συνθήκες της χειρότερης παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης της τελευταίας εκατονταετίας αλλά και της χειρότερης οικονομικής μας δοκιμασίας από την εισβολή του 1974.
Πέραν αυτών των προκλήσεων, ο προϋπολογισμός κατατίθεται την ώρα που η χώρα βρίσκεται στο επίκεντρο μεγάλων γεωπολιτικών προκλήσεων λόγω των απειλών και της επιθετικής στάσης της Τουρκίας. Την ίδια ώρα η Τουρκία εργαλειοποιεί το μεταναστευτικό, με αποτέλεσμα η χώρα μας να δέχεται υπέρμετρες μεταναστευτικές πιέσεις, με συνεπακόλουθες επιπτώσεις στον κοινωνικό ιστό της.
Είναι σε αυτό το πλαίσιο που καλούμαστε να βρούμε εκείνες τις συναινέσεις ούτως ώστε να διαχειριστούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις πολλές προκλήσεις που η χώρα μας αντιμετωπίζει.
Κύριε Πρόεδρε, Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές,
Στο πεδίο της οικονομίας, βιώνουμε μια συμμετρική κρίση τεραστίων διαστάσεων. Μια κρίση που δεν οφείλεται στις παθογένειες της οικονομίας μας αλλά την απειλεί και δοκιμάζει τις αντοχές της.
Η έκβαση αυτής της οικονομικής κρίσης, καθορίζεται από παραμέτρους των θεμάτων υγείας και όχι από οικονομικά δεδομένα, κάτι που της προσδίδει και μεγαλύτερη αβεβαιότητα. Σε αυτά τα δεδομένα οφείλουμε να προσαρμοζόμαστε με ευελιξία και προσαρμοστικότητα, χρησιμοποιώντας τον προϋπολογισμό ως το κύριο εργαλείο προς άμβλυνση των συνεπειών των περιοριστικών μέτρων.
Η Κυβέρνηση στα πλαίσια των δυνατοτήτων της, εφάρμοσε και συνεχίζει να εφαρμόζει μια ευέλικτη και στοχευμένη, επεκτατική δημοσιονομική πολιτική.
Μια πολιτική που απαριθμεί μέχρι σήμερα πέραν των 120 διαφορετικών μέτρων, στο πλαίσιο ενός ολιστικού έκτακτου πακέτου στήριξης της οικονομίας. Ενός πακέτου στήριξης που δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη στήριξη των εισοδημάτων των εργαζομένων και των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, αλλά και στην έμπρακτη στήριξη του τομέα της υγείας.
Η επεκτατική αυτή δημοσιονομική πολιτική εν μέσω οικονομικής ύφεσης, αναπόφευκτα επέφερε αύξηση του δημοσίου χρέους και μετέτρεψε τη δημοσιονομική θέση του κράτους σε ελλειμματική, χωρίς όμως να τίθεται σε κίνδυνο η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών. Βεβαίως, όπως έχω τονίσει κατ’ επανάληψη, οι πόροι του κράτους δεν είναι απεριόριστοι, ως εκ τούτου οποιαδήποτε κρατική στήριξη θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη αυτή τη σημαντική παράμετρο.
Το γεγονός ότι παρά τη σημαντική επιδείνωση των οικονομικών δεικτών, οι Διεθνείς Οίκοι Αξιολόγησης δεν έχουν προβεί σε υποβάθμιση του αξιόχρεου της κυπριακής οικονομίας, φανερώνει ότι οι πολιτικές που έχουμε εφαρμόσει για περιορισμό των επιπτώσεων της πανδημίας, ήταν οι ενδεικνυόμενες.
Σε σχέση με τις μακροοικονομικές προβλέψεις στις οποίες βασίστηκε ο Προϋπολογισμός του 2021 καθώς και ο τριετής δημοσιονομικός σχεδιασμός, ο ρυθμός ανάπτυξης για το 2020, αναμένεται να παρουσιάσει συρρίκνωση ύψους -5,5% σε σχέση με -7,0% που ήταν η αρχική πρόβλεψη τον Απρίλιο του 2020. Η πρόβλεψη στηρίζεται στο γεγονός ότι κατά το πρώτο εξάμηνο του 2020, η ύφεση διαμορφώθηκε στο -5.5%, εξέλιξη σαφώς καλύτερη από την αναμενόμενη.
Από το 2021, η οικονομία αναμένεται να τεθεί σε τροχιά ανάκαμψης με την ανάπτυξη να φθάνει κοντά στο 4.5%.
Το ποσοστό ανεργίας, για το 2020, εκτιμάται ότι θα έχει αυξητική τάση σε σχέση με το 7.1% που κυμάνθηκε κατά το 2019, αλλά η εκτόξευση της θα αποφευχθεί λόγω των μέτρων στήριξης των εργαζομένων και των επιχειρήσεων που λάβαμε και συνεχίζουμε να λαμβάνουμε. Για τα επόμενα έτη, προβλέπεται πτώση της ανεργίας, στο 7% το 2021 και 6% το 2022.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, οι προβλέψεις, οι οποίες επαληθεύονται με μικρή απόκλιση και από την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι αισθητά καλύτερες από τις επιδόσεις των πλείστων ευρωπαϊκών χωρών, και ασυγκρίτως καλύτερες από τουριστικές χώρες της Ε.Ε. Η εκτίμηση μας είναι ότι στην απουσία των μέτρων στήριξης της κυβέρνησης, η ύφεση θα πλησίαζε και ενδεχομένως να ξεπερνούσε το 10%. Είναι επίσης προφανές ότι τα σχέδια στήριξης της αγοράς εργασίας που εφαρμόσαμε, πέτυχαν μέχρι σήμερα σε μεγάλο βαθμό τον περιορισμό της αύξησης των ανέργων.
Αναφορικά με τα δημοσιονομικά μεγέθη, εκτιμάται ότι το δημοσιονομικό ισοζύγιο θα είναι ελλειμματικό και θα ανέλθει στο 4.5% του ΑΕΠ για το 2020 από πλεόνασμα 1.7% το 2019, ενώ οριακά ελλείμματα αναμένονται να σημειωθούν τα επόμενα έτη, ύψους 0.7% του ΑΕΠ το 2021 και 0.6% το 2022.
Το δημόσιο χρέος αναμένεται να αυξηθεί στο 115% του ΑΕΠ το 2020 από 95.5% το 2019 και στη συνέχεια να επανέλθει σε πτωτική πορεία από το 2021 όπου προβλέπεται να υποχωρήσει στο 111% το 2021, λόγω της αναμενόμενης ανάκαμψης της οικονομίας και βελτίωσης των δημοσιονομικών δεικτών. Τονίζεται ότι, ένας από τους λόγους για τους οποίους το δημόσιο χρέος αυξήθηκε το 2020, είναι διότι η Κυπριακή Δημοκρατία, ως ένα από τα μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας, προέβη σε συσσώρευση σημαντικών ρευστών διαθεσίμων ώστε να είναι σε θέση να διαχειριστεί οποιεσδήποτε επιπλέον αρνητικές εξελίξεις (π.χ. δεύτερο κύμα πανδημίας) χωρίς να θέτει ποτέ σε κίνδυνο τη δημοσιονομική βιωσιμότητα.
Φυσικά οι όποιες μακροοικονομικές προβλέψεις τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό, γίνονται μέσα σε έκτακτες συνθήκες, που αναπόφευκτα δημιουργούν μια ιδιαίτερα υπέρμετρη αβεβαιότητα ως προς το πώς θα κινηθεί βραχυπρόθεσμα η πραγματική οικονομία.
Κύριε Πρόεδρε, Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές,
Το 2020 αναγκαστήκαμε να διαφοροποιήσουμε σημαντικά τις προτεραιότητες της οικονομικής μας πολιτικής για να αντιμετωπίσουμε την πανδημία.
Στο πλαίσιο αυτό, μεταξύ άλλων:
- Στηρίξαμε και ενισχύσαμε το σύστημα υγείας με επιπλέον 100 εκατομμύρια ευρώ προς ενίσχυση του προσωπικού, επέκταση των υποδομών και εξοπλισμού, για καταπολέμηση της πανδημίας καθώς και για μελλοντικές προκλήσεις.
- Στηρίξαμε τα εισοδήματα πέραν των 200,000 εργαζομένων, ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, γονέων και μαθητών.
- Στηρίξαμε χιλιάδες επιχειρήσεις με απευθείας χορηγίες για κάλυψη μέρους των λειτουργικών τους εξόδων.
- Στηρίξαμε ειδικούς κλάδους της οικονομίας που πλήγηκαν περισσότερο από την κρίση, όπως ο τουριστικός και ο αγροτικός τομέας, αλλά και ο τομέας των μεταφορών.
- Εφαρμόσαμε προγράμματα παροχής ρευστότητας στις επιχειρήσεις.
- Ενισχύσαμε τους ανέργους μέσω της επέκτασης του ανεργιακού επιδόματος.
- Στηρίξαμε τους δανειολήπτες.
Κάποιος θα περίμενε ότι υπό τις σημερινές συνθήκες, και λόγω των δημοσιονομικών πιέσεων που έφερε η πανδημία, ο προϋπολογισμός του 2021 θα ήταν πιο περιοριστικός από τον προϋπολογισμό του 2020.
Αντίθετα, καταθέτουμε ενώπιον σας για το 2021 ένα προϋπολογισμό αυξημένο κατά €742 εκ. ή 10.6% σε σχέση με τον προϋπολογισμό του 2020. Συνειδητά επιλέξαμε να συνεχίσουμε - μέσω του προϋπολογισμού - μια πολυεπίπεδη επίθεση έναντι των προκλήσεων που έχουμε απέναντι μας.
Ο προϋπολογισμός του 2021 καταρτίστηκε έχοντας 5 κύριους, εξίσου σημαντικούς στρατηγικούς στόχους:
Ο πρώτος και πιο άμεσος στρατηγικός στόχος είναι η συνέχιση των έκτακτων μέτρων προς στήριξη των εργαζομένων και των επιχειρήσεων που πλήττονται λόγω της πανδημίας.
Αναγνωρίζουμε ότι σε μια παρατεταμένη περίοδο μη λειτουργίας της αγοράς ή λειτουργίας της αγοράς υπό περιορισμούς, παρά τα συνεχή μέτρα στήριξης της Κυβέρνησης, αρκετές επιχειρήσεις βρίσκονται στα όρια των αντοχών τους, ιδιαίτερα μετά τα νέα περιοριστικά μέτρα. Θα συνεχίσουμε να τις στηρίζουμε με νέα σχέδια τα οποία θα ανακοινωθούν τις επόμενες ημέρες, πέραν των σχεδίων στήριξης των εισοδημάτων των εργαζομένων που έχουν ήδη ανακοινωθεί.
Είναι γι΄αυτό το λόγο που ο προϋπολογισμός του 2021 ενσωματώνει κονδύλια για πολιτικές που αφορούν τόσο την επιδότηση της εργασίας όσο και κονδύλια που αφορούν απευθείας στήριξη των επιχειρήσεων. Αφορούν επίσης κονδύλια για πολύ σημαντικές πολιτικές που ήδη έχουν εξαγγελθεί, όπως η επιχορήγηση των επιτοκίων για επιχειρήσεις και νοικοκυριά που συνάπτουν νέα επιχειρηματικά ή στεγαστικά δάνεια.
Αντιλαμβάνεστε όλοι πόσο σημαντική είναι υπό τις σημερινές συνθήκες η ψήφιση του προϋπολογισμού για όλες αυτές τις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους.
Ο δεύτερος στρατηγικός στόχος είναι η ενίσχυση και εδραίωση του Κράτους Πρόνοιας. Ο προϋπολογισμός του 2021:
- Είναι ο μεγαλύτερος προϋπολογισμός στην ιστορία της Δημοκρατίας στον τομέα της Υγείας που αντιπροσωπεύει πλέον το 9.63% (€1.017εκ) του συνολικού προϋπολογισμού, ένα ποσοστό πολλαπλάσιο από ότι ήταν λίγα χρόνια πριν. Σε σχέση με πέρσι, συνεπάγεται αύξηση των δαπανών στον τομέα της υγείας κατά €55εκ.
- Ενισχύει την κοινωνική δικαιοσύνη με αύξηση κατά €117εκ. του προϋπολογισμού του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Ενδεικτικά αναφέρεται η ουσιαστική αύξηση του Επιδόματος Χαμηλοσυνταξιούχων για όλους τους χαμηλοσυνταξιούχους οι οποίοι έχουν συνολικά εισοδήματα κάτω από το όριο της φτώχειας, καθώς και επιδόματα για συντήρηση παιδιών τοποθετημένων σε οικογένειες. Συνολικά, οι κοινωνικές παροχές το 2021 ανέρχονται στο €2,914εκ. και είναι αυξημένες κατά €146 εκ. σε σχέση με το 2020.
Ο τρίτος στρατηγικός στόχος είναι η αμυντική μας θωράκιση: Λαμβάνοντας υπόψη τη γεωπολιτική αστάθεια στην περιοχή και τις συνεχείς και αυξανόμενες προκλήσεις που η χώρα αντιμετωπίζει από τις έξωθεν επιβουλές. Ο Προϋπολογισμός του 2021 περιλαμβάνει και σημαντικές αυξήσεις στις δαπάνες για την αμυντική μας θωράκιση. Συγκεκριμένα ο προϋπολογισμός είναι αυξημένος κατά 71 εκ ευρώ ή κατά 20% περίπου. Πέραν των πρόσθετων πιστώσεων που έχουν χορηγηθεί μέσω του Συμπληρωματικού Προϋπολογισμού του 2020, ύψους 77εκ. ευρώ.
Τέταρτος στρατηγικός στόχος: Ο Προϋπολογισμός του 2021 είναι και ένας προϋπολογισμός που έχει στραμμένο το βλέμμα και στην επόμενη μέρα και στην επόμενη γενιά. Θέτει τις βάσεις για ταχεία ανάκαμψη μετά το πέρας της πανδημίας, αλλά κυρίως θέτει την οικονομία σε μια βιώσιμη και δυναμική ανάπτυξη αφού:
- Ενσωματώνει στον προϋπολογισμό τις απαραίτητες πιστώσεις ύψους €634εκ. για υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στη βάση των ευρωπαϊκών κατευθυντηρίων γραμμών.
- Ενισχύει την επιχειρηματικότητα με ένα προϋπολογισμό της τάξης των €400 εκ. για την περίοδο 2021-2027, που είναι σχεδόν τριπλάσιος σε σχέση με την προηγούμενη προγραμματική περίοδο, με τα πρώτα προγράμματα να προκηρύσσονται εντός του 2021.
- Στοχεύει στην πράσινη ανάπτυξη με πέραν των 50 αναπτυξιακών έργων που αφορούν την κυκλική οικονομία, τη διαχείριση αποβλήτων και υδάτων, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, αλλά και πολιτικές που αφορούν την ηλεκτροκίνηση και την απόσυρση ρυπογόνων οχημάτων.
- Περιλαμβάνει το μεγαλύτερο προϋπολογισμό που διατέθηκε ιστορικά για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, με έργα που υπερβαίνουν τα €140 εκ. στο πλαίσιο συγκεκριμένου σχεδίου δράσης, αλλά και προγράμματα για την προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας.
- Υλοποιεί μεγάλα έργα αναπτυξιακών υποδομών συνολικού ύψους €1δις. Ενδεικτικά αναφέρω την αύξηση των αναπτυξιακών δαπανών του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο κατά 82% για την επόμενη τριετία. Περιλαμβάνει πολυαναμενόμενα μεγάλα έργα των οποίων η υλοποίηση θα αρχίσει το 2021, όπως το Κυπριακό Μουσείο, ο Δρόμος Πάφού-Πόλης Χρυσοχούς, ο αυτοκινητόδρομος Αστρομερίτη – Ευρύχου, Λευκωσίας – Παλαιχωρίου, και ο κόμβος στην είσοδο της Λευκωσίας.
Πέμπτος στρατηγικός στόχος: αφορά τον μεταρρυθμιστικό προσανατολισμό τόσο του προϋπολογισμού, όσο και της κυβερνητικής πολιτικής και είναι κάτι που πρέπει να αποτελεί και εθνικό στόχο. Επιδιώκουμε τη συνεργασία εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας, προκειμένου από κοινού να στηρίξουμε μια φιλόδοξη μεταρρυθμιστική προσπάθεια που θα αλλάξει τη χώρα και θα διορθώσει διαχρονικές στρεβλώσεις του παρελθόντος: Ο σχεδιασμός αυτός περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:
- Θωράκιση του Κράτους Πρόνοιας μέσω της αναδιοργάνωσης, εκσυγχρονισμού και ενδυνάμωσης της Υπηρεσίας Κοινωνικής Ευημερίας, της Υπηρεσίας Διαχείρισης Επιδομάτων, και εφαρμογή Σχεδίου Δράσης για την καταπολέμηση της Βίας στην Οικογένεια.
- Τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που αλλάζει ριζικά τον τρόπο λειτουργίας του κράτους, τόσο σε τοπικό όσο και κεντρικό επίπεδο. Που πέραν των δομικών αλλαγών, δημιουργεί και εξοικονομήσεις δεκάδων εκατομμυρίων ως πρόσθετο έσοδο για την κοινωνία, που δεν προέρχονται ούτε από την αύξηση δαπανών, ούτε από αύξηση της φορολογίας αλλά ως δομικό αποτέλεσμα μιας μεταρρύθμισης.
- Τη μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης και των δικαστηρίων, κάτι που παράλληλα με την ταχύτερη απονομή της δικαιοσύνης και την ενδυνάμωση του περί δικαίου αισθήματος των συμπολιτών μας, θα οδηγήσει και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας, αφού «η ταχύτητα απόδοσης της δικαιοσύνης» είναι ένας τομέας στον οποίο υστερούμε και κρατεί την Κύπρο χαμηλά στους διεθνείς δείκτες ανταγωνιστικότητας και έχει αρνητική επίδραση στις ντόπιες όσο και στις ξένες επενδύσεις.
- Τη σύσταση νέας Ανεξάρτητης Εποπτικής Αρχής για τον Ασφαλιστικό Τομέα και τον τομέα των Ταμείων Προνοίας, με στόχο την ενδυνάμωση και τη σωστή ανάπτυξη ενός αναδυόμενου τομέα για την οικονομία μας.
- Την προώθηση της «Πράσινης» φορολογικής μεταρρύθμισης, που θα μετατοπίσει το βάρος της φορολογίας προς περιβαλλοντικά ζημιογόνες δραστηριότητες, με αντίστοιχη μείωση της φορολόγησης του κεφαλαίου και της εργασίας.
- Τη μεταρρύθμιση του νομοθετικού πλαισίου σε σχέση με τον τραπεζικό τομέα, συμπεριλαμβανομένου του πλαισίου αφερεγγυότητας τραπεζικών ιδρυμάτων, ηλεκτρονική πρόσβαση εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων στη βάση δεδομένων του Κτηματολογίου και του συστήματος «ΑΡΤΕΜΙΣ» και τροποποίηση του περί Αποδείξεων Νόμου έτσι ώστε τα έγγραφα των εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων να μπορούν να γίνονται αποδεκτά ως τεκμήρια ενώπιον δικαστηρίου.
- Την μεταρρύθμιση στην Παιδεία συμπεριλαμβανομένης της υλοποίησης εντός του 2021 του προγράμματος για πλήρη ψηφιακό εξοπλισμό 6,000 αιθουσών διδασκαλίας ανά το παγκύπριο.
- Την ενδυνάμωση της αξιοκρατίας μέσω της μεταρρύθμισης του συστήματος διαχείρισης ανθρώπινων πόρων στη δημόσια υπηρεσία σε σχέση με την πρόσληψη, αξιολόγηση και ανέλιξη του προσωπικού.
- Η πρόκληση των μεταρρυθμίσεων που θα συνοδεύουν το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο αποτελεί την απάντηση της ίδιας της ΕΕ στην προσπάθεια ανάκαμψης και δημιουργίας μιας βιώσιμης ευρωπαϊκής οικονομίας. Μέσω του εν λόγω Ταμείου, η Κύπρος έχει τη δυνατότητα άντλησης κονδυλίων ύψους 1 δις ευρώ, τα οποία φυσικά και θα αποπληρώσει σταδιακά. Η άμεση αξιοποίηση του εργαλείου αυτού έχει ιδιαίτερη σημασία, δεδομένου ότι τα κονδύλια αυτά θα υποκαταστήσουν τα επόμενα χρόνια δαπάνες του προϋπολογισμού, υποβοηθώντας στην ουσία το δημοσιονομικό ισοζύγιο και τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών. Σε αυτή την προσπάθεια η Βουλή θα έχει να διαδραματίσει ένα ιδιαίτερα σημαντικό και ενεργό ρόλο, αφού θα κληθεί να συναινέσει στη ψήφιση ή εφαρμογή μεταρρυθμίσεων οι οποίες θα τεθούν από την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση ως προϋποθέσεις για την όποια εκταμίευση. Είναι κάτι που έχω επισημάνει και πρόσφατα στις κατ’ ιδίαν διμερείς διαβουλεύσεις που είχα με τα κοινοβουλευτικά κόμματα.
Επιθυμούμε να έχουμε τα ίδια αποτελέσματα όσον αφορά την απορρόφηση κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης όπως και στα άλλα Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που η Κύπρος είναι εκ των πρώτων χωρών όσον αφορά την απορρόφηση κονδυλίων κατ’ αναλογία πληθυσμού, όπως για παράδειγμα το Ταμείο SURE ή τα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Σε αυτή την εθνική προσπάθεια επιβάλλεται αγαστή συνεργασία μεταξύ Κυβέρνησης και Βουλής, όπως και για την υλοποίηση όλου του μεταρρυθμιστικού προγράμματος, που είναι αυτό που θα αλλάξει τη χώρα μας, θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα και θα διευρύνει την παραγωγική βάση της οικονομίας μας, αλλά και θα ενισχύσει την κοινωνική συνοχή.
Σημειώνω επίσης ότι στο πλαίσιο της μέγιστης αξιοποίησης των διαθέσιμων πόρων, ο προϋπολογισμός του 2021 συνεχίζει να περιλαμβάνει μέτρα συγκράτησης της απασχόλησης και του ύψους των επιδομάτων/αποζημιώσεων/οικονομικών ωφελημάτων στη Δημόσια Υπηρεσία, ενώ συνεχίζεται η μη παραχώρηση γενικών αυξήσεων.
Με τον προϋπολογισμό του 2021, τερματίζεται επίσης η πρακτική απασχόλησης εκτάκτου προσωπικού, θέτοντας ως στόχο την κάλυψη των αναγκών της δημόσιας υπηρεσίας σε προσωπικό μέσω της πλήρωσης μόνιμων θέσεων και όχι μέσω της πρόσληψης Εργοδοτούμενων Ορισμένου Χρόνου, διορθώνοντας μια διαχρονική και άδικη στρέβλωση στη δημόσια υπηρεσία.
Ο προϋπολογισμός διασφαλίζει παράλληλα, τη διατήρηση του ευνοϊκού επιχειρηματικού περιβάλλοντος χωρίς να εμπεριέχει ούτε ένα νέο φόρο ή επιβάρυνση στις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους.
Κύριε Πρόεδρε, Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές,
Η οικονομία αντιμετωπίζει προκλήσεις τις οποίες και οφείλουμε συλλογικά να αντιμετωπίσουμε. Αντιμετωπίζει την πρόκληση της πανδημίας, την πρόκληση μείωσης ενός υψηλού χρέους το οποίο πρέπει να επανέλθει σε πτωτική πορεία, την πρόκληση της βιωσιμότητας του ΓΕΣΥ αλλά και την πρόκληση των αυξημένων μεταναστευτικών ροών.
Αντιμετωπίζει όμως και την πρόκληση των ΜΕΧ στον τραπεζικό τομέα. Παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει επιτευχθεί, με συνολική μείωση τον ΜΕΧ κατά 23 δις Ευρώ ή κατά 75,5%, η προσπάθεια θα πρέπει να συνεχιστεί. Το ύψος των ΜΕΧ παραμένει ψηλό και εγκυμονεί κινδύνους. Παρά το γεγονός ότι η θέση ρευστότητας των τραπεζών αλλά και η κεφαλαιουχική τους επάρκεια παραμένει ισχυρή, δεν αποκλείεται επίσης να παρατηρηθούν εκ νέου πιέσεις στο τραπεζικό μας σύστημα λόγω της πανδημίας. Ως εκ τούτου, είναι τεράστιας σημασίας η διαφύλαξη ενός σταθερού νομικού πλαισίου μείωσης των ΜΕΧ παράλληλα με την ύπαρξη ενός αποτελεσματικού πλαισίου αφερεγγυότητας. Αντιλαμβανόμενος όμως τις ειδικές συνθήκες τις οποίες διανύουμε, έχω απευθύνει έκκληση στο Σύνδεσμο Τραπεζών όπως προβεί σε στοχευμένη αναστολή των εκποιήσεων μέχρι το τέλος Μαρτίου 2021, χωρίς να διακινδυνεύεται η αξιοπιστία της χώρας από νομοθετικές πράξεις οι οποίες θα έστελναν λανθασμένα μηνύματα στους οίκους αξιολόγησης και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Κάνοντας λόγο για το τραπεζικό σύστημα δεν μιλάμε ούτε για τους μετόχους ούτε για τους τραπεζίτες. Μιλάμε για τους καταθέτες και τις εξοικονομήσεις μας. Είναι αυτά που οφείλουμε να προστατεύσουμε, χρησιμοποιώντας όμως παράλληλα και την ευελιξία που το τραπεζικό σύστημα μπορεί να επιδείξει προς όφελος των πιο αδυνάτων, ιδιαίτερα σε έκτακτες συνθήκες όπως οι σημερινές.
Κύριε Πρόεδρε, Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές,
Η αντιμετώπιση των προκλήσεων, η διάσωση της οικονομίας υπό τις σημερινές αντίξοες συνθήκες που αντιμετωπίζουμε είναι εθνική υπόθεση.
Η Κυβέρνηση, σε αυτή τη βαθιά και πρωτοφανή κρίση, και με σημαντικά μειωμένα έσοδα λόγω της μειωμένης οικονομικής δραστηριότητας αλλά και των ελαφρύνσεων και αναστολών πληρωμών, έχει κρατήσει όρθια την κυπριακή οικονομία και την κοινωνία, καταβάλλοντας μισθούς, συντάξεις, επιδόματα και χορηγήσεις.
Το πετύχαμε μέσω του προϋπολογισμού και θέλουμε να συνεχίσουμε να το πράττουμε για όσο χρειαστεί και για όσο μπορούμε.
Ο κρατικός προϋπολογισμός που έχετε ενώπιον σε αυτό στοχεύει. Στο να κρατήσει την οικονομία και την κοινωνία όρθια την περίοδο της πανδημίας. Στοχεύει όμως παράλληλα και στην αναπτυξιακή αντεπίθεση στην μετά την πανδημία εποχή. Ενισχύει την κοινωνική δικαιοσύνη και το κράτος Πρόνοιας, και περιλαμβάνει τις μεταρρυθμίσεις εκείνες που θα διαμορφώσουν ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά μας.
Χωρίς τη ψήφιση του Προϋπολογισμού ούτε νέα στήριξη μπορεί να δοθεί στους εργαζομένους και στις επιχειρήσεις, ούτε κοινωνικές παροχές μπορεί να υπάρξουν ούτε και να λειτουργήσει το σύστημα υγείας.
Ακόμη και αυτή η ακρωτηριασμένη λειτουργία του κράτους για δύο μόνο μήνες μέσω των δωδεκατημορίων εμπεριέχει μεγάλες νομικές προκλήσεις σε περίπτωση καταψήφισης του προϋπολογισμού, αφού δεν έχει υπάρξει ιστορικό προηγούμενο από τη λειτουργία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είναι πασιφανές ότι θα εισέλθουμε σε αχαρτογράφητα νερά και σε μια περίοδο έντονης αστάθειας με ανυπολόγιστες οικονομικές συνέπειες.
Είναι χρέος όλων μας έναντι της χώρας και των συμπολιτών μας, όπως διαφυλάξουμε τη σταθερότητα και τη λειτουργία του κράτους, επιδεικνύοντας την αναγκαία συναίνεση, παρά τις όποιες πολιτικές μας διαφωνίες οι οποίες είναι και σεβαστές, ούτως ώστε να διασφαλίσουμε συνθήκες σταθερότητας στη χώρα, και τη συνέχιση της λειτουργίας του κράτους.
Εκ μέρους της κυβέρνησης, κάνω έκκληση για υπερψήφιση του κρατικού προϋπολογισμού για το 2021 σε νόμο, για το καλό νοούμενο συμφέρον της Δημοκρατίας και της κοινωνίας. Με αυτά τα δεδομένα, είμαι αισιόδοξος ότι και αυτή τη φορά, όπως πάντα στο παρελθόν, θα υπερψηφιστεί ο κρατικός προϋπολογισμός.
Σας ευχαριστώ που με ακούσατε.
