Δηλώσεις του Υπουργού Εξωτερικών στο Τρίτο Πρόγραμμα του ΡΙΚ
Ο Υπουργός Εξωτερικών κ. Νίκος Χριστοδουλίδης προέβη σήμερα, Τετάρτη, 11 Σεπτεμβρίου 2019, σε δηλώσεις στη ραδιοφωνική εκπομπή «Πρωινό Δρομολόγιο» του Τρίτου Προγράμματος του ΡΙΚ για θέματα της επικαιρότητας.
Το κείμενο των ερωταπαντήσεων έχει ως ακολούθως:
«Ερώτηση: Τι προκύπτει από τις συνομιλίες στην Αθήνα; Είναι σαφής η εικόνα;
Απάντηση:Δύο ήταν τα θέματα που κυριάρχησαν: ο συντονισμός και οι τελευταίες δηλώσεις και ενέργειες από πλευράς Τουρκίας, ειδικότερα του κ. Τσαβούσογλου που προκαλούν έναν προβληματισμό είδικά και για το χρονικό πλαίσιο που επέλεξε μ’ αυτές τις δηλώσεις και ενέργειες. Από εκεί και πέρα, το τί ζητά ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ είναι ξεκάθαρο. Το είδαμε μέσα και από τις εκθέσεις του και μέσα από την αποστολή της κας Λουτ, η οποία ήρθε στην Κύπρο με συγκεκριμένο αντικείμενο. Θεωρούμε ότι στη βάση των όσων έχει αναφέρει η κα Λουτ θα συνεχίσει αυτή την προσπάθεια και με τις εγγυήτριες δυνάμεις με στόχο να καταλήξουμε στους όρους αναφοράς οι οποίοι θα οδηγήσουν και σε συνάντηση με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ.
Οι όροι αναφοράς πρέπει πρώτα να συμφωνηθούν από τα δύο μέρη στην Κύπρο. Δεν είναι όμως έγγραφο διαπραγμάτευσης. Είναι η βάση επανέναρξης των συνομιλιών, η οποία δεν μπορεί ν’ αμφισβητηθεί. Εκείνο που προβληματίζει ειδικότερα αυτή την περίοδο είναι η προσπάθεια της Τουρκίας να ενσωματωθεί στους όρους αναφοράς ή να προκύψει μέσα από τους όρους αναφοράς η ανάγκη για οποιαδήποτε μορφή λύσης του Κυπριακού, κάτι που δεν μπορούσε σε καμιά περίπτωση να γίνει αποδεκτό. Είναι κάτι που προβληματίζει και απασχόλησε χθες. Θα ενημερωθεί σχετικά και ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ.
Ερώτηση: Η κύρια ανησυχία είναι το ενδεχόμενο αλλαγής της βάσης;
Απάντηση: Ακριβώς.
Ερώτηση: Πώς σχολιάζετε το ότι ο κ. Τσαβούσογλου τα φορτώνει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας;
Απάντηση: Ο κ. Τσαβούσογλου μπορεί να νιώθει αδυναμία στο να προβάλει τη θέση του. Οι δύο ηγέτες είχαν συμφωνήσει και στις 9 Αυγούστου και στις πρώτες μέρες των επαφών της κας Λουτ και για τη μορφή της λύσης και όλα. Ο κ. Τσαβούσογλου μπορεί να λέει ό,τι θέλει αλλά δεν μπορεί να μιλά εκ μέρους του Προέδρου της Δημοκρατίας. Γιατί να μπούμε όμως σε μια τέτοια συζήτηση με τον κ. Τσαβούσογλου τη στιγμή που δεν υπάρχει τέτοιο θέμα; Θα αρχίσουμε δηλαδή να συζητάμε τα αυτονόητα επειδή το λέει ο κ. Τσαβούσογλου; Δεν υπήρξε ποτέ θέμα, 9 Αυγούστου ήταν ξεκάθαρο, και είναι μέσα στο κοινό ανακοινωθέν το προσχέδιο. Ο κ. Τσαβούσογλου επιλέγει να δημιουργεί τέτοια θέματα και προβαίνει σε δηλώσεις για να δημιουργεί προβλήματα στο εσωτερικό. Θα γίνεται θέμα επειδή ο κ. Τσαβούσογλου θέλει να δημιουργεί προβλήματα και δυσκολίες; Αυτό το θέμα πάντως δεν τέθηκε ούτε από τον Τουρκοκύπριο ηγέτη. Επομένως, δεν υπάρχει θέμα όσον αφορά τη μορφή της λύσης. Είναι μέσα στο προσχέδιο των όρων αναφοράς και δεν αμφισβητήθηκε. Δεν είναι θέμα που δημιούργησε τις όποιες δυσκολίες.
Ερώτηση: Υπάρχει κάτι άλλο που έχει ανησυχήσει;
Απάντηση: Η ξεκάθαρη δήλωση ότι δεν επιθυμούν επανέναρξη των συνομιλιών από εκεί που έμειναν στο Κραν Μοντανά. Το είπε δημόσια ο κ. Τσαβούσογλου, δεν το λέμε εμείς. Αυτή δεν είναι θέση του κ. Ακιντζί. Δεν μετέφερε ο κ. Ακιντζί ούτε στις 9 Αυγούστου, ούτε τώρα μια τέτοια θέση. Αντιλαμβάνεστε ότι όλα αυτά ανησυχούν και προβληματίζουν.
Ερώτηση: Τι γίνεται με τα θέματα της πολιτικής ισότητας;
Απάντηση: Υπάρχουν δύο θέματα που θέλω ν’ αναφέρω γι’ αυτό: είναι ο κ. Τσαβούσογλου που διαπραγματεύεται για τα θέματα των εσωτερικών πτυχών; Αν είναι έτσι, να συνομιλήσουμε απευθείας με την Τουρκία. Όλα αυτά που λέει ο κ. Τσαβούσογλου είναι για να κρύψει τι πραγματικά θέλει, δηλαδή τις άλλες μορφές λύσης, καθώς και το ότι δεν μπορούν να συνεχίσουν από το Κραν Μοντανά.
Ερώτηση: Υπήρξαν προτάσεις για την αποκεντρωμένη και άλλα θέματα. Πώς σχολιάζετε;
Απάντηση: Είπε ποτέ κανείς ότι η αποκεντρωμένη είναι εκτός του πλαισίου λύσης; Δεν είναι σε καμιά περίπτωση. Η αποκεντρωμένη – για την οποία γίνεται κριτική από κάποιους – ήταν αυτή που άνοιξε το δρόμο στις 9 Αυγούστου στη συνάντηση των δύο ηγετών για να υπάρξει συναντίληψη για τους όρους αναφοράς και να προχωρήσει η διαδικασία. Όταν ο κ. Ακιντζί ζήτησε περαιτέρω διευκρινίσεις ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απάντησε και ο κ. Ακιντζί το βλέπει θετικά. Ας μην επιχειρούμε, λοιπόν, είτε να παρουσιάσουμε είτε να δαιμονοποιήσουμε αυτή την πρόταση, η οποία δεν ξεφεύγει από το συμφωνημένο πλαίσιο λύσης του Κυπριακού.
Ερώτηση: Το ζήτημα της πολιτικής ισότητας είναι αγκάθι;
Απάντηση: Δεν είναι αγκάθι. Υπάρχει ξεκάθαρα στα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και στις εκθέσεις του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ. Εκεί που υπάρχει, αν υπάρχει, διαφορετική προσέγγιση/διαφωνία, αυτά θα τεθούν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων να λυθούν. Θυμάστε την κριτική για την πολιτική της πρόταξης που υπήρχε το 1986; Αυτό το πράγμα δεν μπορεί να γίνει αυτή τη στιγμή. Ειδικότερα όμως οι αναφορές του κ. Τσαβούσογλου επιχειρούν να παρουσιάσουν αυτά τα θέματα ως αυτά που δεν επιτρέπουν την επανέναρξη των συνομιλιών. Δεν υπάρχει όμως σε καμιά περίπτωση κάτι τέτοιο διότι οι δύο ηγέτες και στις 9 Αυγούστου, αλλά και στις πρώτες επαφές της κας Λουτ που μας παρουσίασε προσχέδιο των όρων αναφοράς, δεν υπήρξε η όποια διαφωνία ή διαφορετική προσέγγιση επί αυτών των θεμάτων.
Ερώτηση: Το ΑΚΕΛ κάλεσε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να επανέλθει στη σύγκλιση που αφορά τη λήψη αποφάσεων στο Υπουργικό και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη να εγκαταλείψει την αξίωση για μια θετική ψήφο σε όλα τα όργανα χαμηλής πολιτικής. Πως το σχολιάζετε;
Απάντηση: Πράγματι, δεν μπορούν να έχουν λόγο επί όλων των θεμάτων και το ΑΚΕΛ το γνωρίζει πολύ καλά διότι αυτή την απαίτηση ήταν ο κ. Τουμάζος Τσελεπής που τη διαπραγματεύτηκε στο Μοντ Πελερέν. Χαίρομαι που το ΑΚΕΛ συμφωνεί μ’ αυτή την προσέγγιση. Όσον αφορά την πολιτική ισότητα, πρέπει να υπάρξει αποτελεσματικός μηχανισμός αντιμετώπισης αδιεξόδου.
Ερώτηση: Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δέχεται αυτή τη σύγκλιση για τον τρόπο λήψης αποφάσεων;
Απάντηση: Δεν θα αναφέρω δημόσια ποια είναι η θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας πριν λυθεί αυτό το θέμα. Θα βγούμε δημόσια να κάνουμε διαπραγμάτευση; Το θέμα αυτό δεν έχει λυθεί ακόμα. Δεν υπάρχει συνολική σύγκλιση στο θέμα, ακριβώς λόγω αυτής της αξίωσης. Αυτά πρέπει ν’ αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο διάλογο. Αυτά που αφορούν την εκτελεστική εξουσία δεν μπορείς να τα συνδέσεις με άλλο κεφάλαιο, π.χ. με το περιουσιακό ή με κάτι σε ένα άλλο κεφάλαιο. Είναι τρία διαφορετικά επίπεδα: θέματα μικροπολιτικής – όπως τα αναφέρει και το ΑΚΕΛ στην ανακοίνωσή του – είναι τα θέματα του Υπουργικού Συμβουλίου και τα θέματα που πηγαίνουν στους ηγέτες και αφορούν θέματα ασφάλειας, άμυνας και εξωτερικής πολιτικής. Για όλα αυτά, πρέπει να υπάρξει κάποια συνολική σύγκλιση.
Ερώτηση: Πώς σχολιάζετε την ενέργεια του Υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας να επισκεφθεί την περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου;
Απάντηση: Ήταν κάτι που ζήτησε ο κ. Οζερσάι από τον κ. Τσαβούσογλου και ο κ. Τσαβούσογλου ανταποκρίθηκε θετικά. Υπάρχουν και δημοσιεύματα στις κατεχόμενες περιοχές γι’ αυτό το θέμα. Είναι ο τρίτος υπουργός από πλευράς Τουρκίας που πηγαίνει. Δεν υπάρχουν όμως πληροφορίες για σχεδιασμούς. Με οργανωμένα σύνολα του Δήμου Αμμοχώστου και με το δημαρχείο και το επιμελητήριο έχουμε συναντηθεί και έχουμε παρουσιάσει το θέμα. Όλη αυτή η προσπάθεια ξεκινά από την πλευρά της Τουρκίας και του ψευδοκράτους, ειδικότερα με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η λεγόμενη «Επιτροπή Αποζημιώσεων» στις κατεχόμενες περιοχές. Μέσα από αυτή την καταγραφή και μέσα από τις δηλώσεις/ενέργειες που κάνουν επιδιώκουν να δημιουργήσουν ένα αίσθημα ότι η Αμμόχωστος χάνεται, έτσι ώστε πολλοί και από τους συμπατριώτες μας είτε να καταφύγουν στην Επιτροπή Αποζημιώσεων, είτε να επιχειρήσουν να διευθετηθούν με πολύ μικρότερες χρηματικές αποζημιώσεις, κ.ο.κ. Ο Δήμος Αμμοχώστου έχει ενημερωθεί λεπτομερώς για όλα όσα γίνονται, για το σκοπό που γίνονται και για τους στόχους που γίνονται. Αντιλαμβάνομαι ότι σήμερα υπάρχει και μια συνάντηση κατά την οποία θα ενημερωθούν και οι δημότες Αμμοχώστου.
Ερώτηση: Υπάρχει ζήτημα προσφυγής;
Απάντηση: Ναι. Είναι κάτι που είμαστε στο τελικό στάδιο αξιολόγησης. Δεν χρειάζεται κάποια νομική συμβουλή. Είναι πολύ σημαντική η προσφυγή στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, δεν είναι κάτι που δεν μπορεί να μελετηθεί από νομικής και πολιτικής άποψης. Είμαστε σε φάση να παρουσιάσουμε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τα δεδομένα και να ληφθούν οι τελικές αποφάσεις. Μπορώ να σας πω ότι έχουν ήδη γίνει και συνεχίζουν και σε επίπεδο Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Εξωτερικών και στο δικό μου επίπεδο συναντήσεις με τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για το συγκεκριμένο θέμα. Το ίδιο και στη Νέα Υόρκη. Θα παρουσιαστούν όλα τα δεδομένα στον Πρόεδρο για να ληφθούν οι τελικές αποφάσεις.
Ερώτηση: Τι ακριβώς θα γίνει στη Νέα Υόρκη;
Απάντηση: Μέχρι τότε δεν μπορούμε να ξέρουμε τι θα γίνει. Μέχρι την έναρξη της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ (21-22 Σεπτεμβρίου) η κα Λουτ θα συνεχίσει τις προσπάθειες και τις επαφές της με τις εγγυήτριες δυνάμεις. Για παράδειγμα θα πρέπει να δούμε: Θα επισκεφθεί τώρα τις εγγυήτριες δυνάμεις; Θα το πράξει στη Νέα Υόρκη στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης; Θα επικοινωνήσει μαζί τους τηλεφωνικά; Όλα αυτά πρέπει να τα δούμε. Έχει σημασία αν αυτά θα γίνουν πριν ή μετά από τη συνάντηση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Ερώτηση: Ξέρουμε αν θα ακολουθήσει τριμερής, είτε στη Νέα Υόρκη είτε αλλού;
Απάντηση: Στη Νέα Υόρκη, ιδιαίτερα τις τελευταίες μέρες και βάσει του προγράμματος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, ήταν δύσκολο να γίνει. Γι’ αυτό ο προσανατολισμός ήταν το πρωτο δεκαήμερο Οκτωβρίου, είτε στη Νέα Υόρκη είτε σε κάποια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα.
Ερώτηση: Ποιος είναι ο ρόλος της πενταμερούς;
Απάντηση: Η πενταμερής ενδεχομένως να γίνει και σε επίπεδο αναπληρωτών/τεχνοκρατών για να προετοιμάσει από διαδικαστικής φύσεως το πώς θα προχωρήσει η διαπραγμάτευση, διότι οι όροι αναφοράς δεν μπαίνουν στα θέματα διαδικασίας. Μπαίνουν σε θέματα ουσίας επαναβεβαιώνοντας τη βάση των συζητήσεων που καθορίσουν την επανέναρξη των συνομιλιών.
Ερώτηση: Πώς σχολιάζετε τη δήλωση ότι δεν υπάρχει περιθώριο νέας αποτυχίας;
Απάντηση:Νομίζω αυτή είναι η προσέγγιση όλων. Δεν νομίζω να θεωρεί κάποιος ότι θα ήταν καλό να πάμε σε μια νέα προσπάθεια και να αποτύχουμε. Βλέπουμε όμως έντονα το τελευταίο διάστημα κάτι που παίζει καθοριστικό ρόλο: μια προσπάθεια εισαγωγής άλλων μορφών λύσης του Κυπριακού. Θεωρώ όμως ότι δεν τίθεται θέμα συζήτησης αλλαγής της βάσης των συνομιλιών».
