Δηλώσεις του Υπουργού Γεωργίας στο Τρίτο Πρόγραμμα για τη συνεργασία με το Ισραήλ για το υδατικό και για θέματα της Παιδείας
Για την οργανωμένη επίσκεψη στο Ισραήλ με στόχο την εισαγωγή νέων, χαμηλού κόστους, τεχνολογιών αφαλάτωσης για γεωργικούς σκοπούς, πρακτικών εξοικονόμησης νερού, το θέμα της τιμολόγησης του νερού καθώς και για θέματα Παιδείας, μίλησε ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος κ. Κώστας Καδής στο Τρίτο Πρόγραμμα Ραδιοφώνου του ΡΙΚ και στην εκπομπή «Πρωινό Δρομολόγιο» την Πέμπτη 12 Ιουλίου 2018.
Το πλήρες κείμενο των ερωτωαπαντήσεων έχει ως ακολούθως:
«Eρώτηση: Μπορεί η συνεργασία με το Ισραήλ να μας βοηθήσει να επιλύσουμε προβλήματα του νερού;
Απάντηση: Προσπαθούμε να δώσουμε σε αυτή την πρωτοβουλία όσο πιο πρακτική διάσταση γίνεται. Με το Ισραήλ μοιραζόμαστε κοινές προκλήσεις, ιδιαίτερα λόγω της γεωγραφικής θέσης στην οποία βρισκόμαστε. Αυτές οι προκλήσεις έχουν να κάνουν και με την κλιματική αλλαγή και με την παρατεταμένη ξηρασία που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια. Το Ισραήλ έχει κάνει άλματα στον τομέα της σωστής διαχείρισης του νερού, αφού θεωρείται στον τομέα αυτό από τις τεχνολογικά πιο προηγμένες χώρες. Γι’ αυτόν τον σκοπό, οργανώνεται μια επίσκεψη διευρυμένης αντιπροσωπείας από την Κύπρο στο Ισραήλ το προσεχές φθινόπωρο, πιθανότατα εντός Οκτωβρίου. Στην αποστολή θα συμμετέχουν εκπρόσωποι των ίδιων των αγροτών, τεχνοκράτες από το Υπουργείο και επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στον πρωτογενή τομέα, οι οποίοι μπορούν να εισαγάγουν τεχνολογίες από το Ισραήλ. Πέραν από το ότι θα διοργανωθεί μια ημερίδα κατά την οποία θα παρουσιαστούν τέτοιες τεχνολογίες, θα υπάρχει και η δυνατότητα να γίνουν και επισκέψεις επί τόπου, δηλαδή σε χώρους όπου εφαρμόζονται τέτοιες τεχνολογίες προκειμένου να δούμε στην πράξη τις τεχνολογίες αυτές, πώς εφαρμόζονται, κατά πόσο μπορούν να μεταφερθούν στην Κύπρο λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητές της και να είμαστε όσο γίνεται πιο πρακτικοί.
Ερώτηση: Δεν πιστεύετε όμως ότι αργήσαμε;
Απάντηση: Δεν ξεκινάμε από το μηδέν. Ήδη υπάρχει σε εξέλιξη συνεργασία με το Ισραήλ. Δύο μονάδες αφαλάτωσης στήθηκαν από μεγάλες ισραηλινές εταιρίες. Έχουμε και την τριμερή συνεργασία Κύπρου-Ελλάδας-Ισραήλ. Ένα από τα θέματα στα οποία αναπτύσσεται συνεργασία είναι και αυτό του νερού. Στην Κύπρο προσπαθούμε να κάνουμε ανάλογα βήματα και έχουν γίνει πάρα πολλά τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, θεωρούμε ότι έχουμε να μάθουμε πάρα πολλά από το Ισραήλ και γι’ αυτό γίνεται αυτή η οργανωμένη επίσκεψη. Πρέπει να πω ότι θα επικεντρωθούμε κυρίως στις νέες τεχνολογίες της αφαλάτωσης και θέλουμε να δούμε τεχνολογίες ιδιαίτερα χαμηλού κόστους, για σκοπούς γεωργικούς. Δηλαδή η ποιότητα του νερού μπορεί να είναι κατάλληλη μόνο για άρδευση, να είναι πιο φθηνό και να μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε με ανταγωνιστικό τρόπο. Θα δούμε επίσης άλλες πρακτικές εξοικονόμησης νερού στη γεωργία και στην οικιακή χρήση. Θα δούμε το θέμα της τιμολόγησης του νερού και πώς το διαχειρίζονται στο Ισραήλ. Είμαι βέβαιος ότι θα έρθουμε πίσω με πολύ καλές ιδέες.
Ερώτηση: Ποια είναι σήμερα η κατάσταση με το νερό και τί γίνεται σήμερα με τις περικοπές νερού που εφαρμόζονται στη γεωργία;
Απάντηση: Θεωρώ ότι τουλάχιστον, μέχρι στιγμής η κατάσταση είναι διαχειρίσιμη, με την έννοια ότι πλέον οι αγρότες έκαναν τους προγραμματισμούς τους στη βάση των όσων έχουμε συμφωνήσει. Ευελπιστούμε επίσης να έχουμε και κάποια στήριξη από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τις αποζημιώσεις που θα δοθούν, λόγω της παρατεταμένης ανομβρίας. Έχουμε συνεχή επαφή και με τις αγροτικές οργανώσεις και με σύνολα αγροτών. Τους εξηγούμε με ειλικρίνεια την κατάσταση. Εκεί που μπορούμε να κάνουμε μικρές κινήσεις για να τους ανακουφίσουμε, το κάνουμε. Από εκεί και πέρα, αν είμαστε περισσότερο ευχάριστοι θα είμαστε λιγότερο υπεύθυνοι. Προτιμούμε λοιπόν να είμαστε λιγότερο ευχάριστοι και περισσότερο υπεύθυνοι, για να είμαστε βέβαιοι ότι του χρόνου δεν θα διψάσουμε.
Ερώτηση: Από την εμπειρία σας ως πρώην Υπουργός Παιδείας, πιστεύετε ότι τα διάφορα ζητήματα που έχουν τεθεί για το διδακτικό χρόνο των εκπαιδευτικών και για την ανάγκη για μείωση των απαλλαγών κ.λπ. ήταν κάτι σαν «κεραυνός εν αιθρία» ή υπήρξε και προεργασία παλαιότερα;
Απάντηση: Προφανώς δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Ήταν η συνέχιση μιας πορείας που είχε δρομολογηθεί. Είχαν γίνει πάρα πολλές ενέργειες και πολλή δουλειά γύρω από αυτό το θέμα. Πρέπει να πω ότι οι επισημάνσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας γύρω από αυτό το ζήτημα χρονολογούνται δεκαπέντε χρόνια πριν, ίσως και περισσότερα. Δεν αρνούμαι ότι είχα και εγώ κάποιες ενστάσεις σε συγκεκριμένα σημεία των παρατηρήσεων της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, που ίσως να μπορούσαν να θεωρηθούν και ως παρέμβαση στη διαμόρφωση της εκπαιδευτικής πολιτικής. Ωστόσο, για πρώτη φορά στα χρόνια που πέρασαν, άρχισαν να υιοθετούνται συστηματικά οι εισηγήσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας προς την κατεύθυνση του εξορθολογισμού της αξιοποίησης του διδακτικού προσωπικού στα σχολεία μας. Ο Γενικός Ελεγκτής είχε αρχικά εισηγηθεί να εξετάσουμε το πώς δίνονται αυτές οι απαλλαγές. Διαπιστώσαμε λοιπόν ότι ορισμένες απαλλαγές δίνονταν από τους Διευθυντές Εκπαίδευσης, άλλες δίνονταν από τον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου, άλλες από τον Υπουργό, άλλες από το Υπουργικό Συμβούλιο και άλλες ήταν θεσμοθετημένες από τη Βουλή. Αυτή η κατάσταση έπρεπε να συγυριστεί. Απευθυνθήκαμε στη Νομική Υπηρεσία, κατόπιν υπόδειξης του Γενικού Ελεγκτή, η οποία μας υπέδειξε με συγκεκριμένο τρόπο πώς μπορεί να αλλάξει αυτή η κατάσταση, ώστε να παραχωρούνται αυτές οι απαλλαγές με πολύ συγκεκριμένη μεθοδολογία και διαδικασία. Από το 2016 είχαμε στείλει στη Νομική Υπηρεσία την πρόταση για αλλαγή της νομοθεσίας. Μέχρι το Φεβρουάριο του 2018 δεν είχαμε πάρει το νομοθετικά επεξεργασμένο κείμενο. Πάντως είναι θέμα χρόνου να γίνει αυτό.
Ερώτηση: Δηλαδή υπήρχε κάτι έτοιμο που βρήκε ο κ. Χαμπιαούρης;
Απάντηση: Βεβαίως. Το κυριότερο είναι ότι για πρώτη φορά έγινε έρευνα από διεθνή εξειδικευμένο οίκο που κατέδειξε πολύ συγκεκριμένα και καθόλου ικανοποιητικά στοιχεία. Είδαμε π.χ. ότι η Κύπρος είχε σχολική χρονιά μικρότερη σε εβδομάδες από ό,τι ο μέσος όρος των άλλων ευρωπαϊκών χωρών και του ΟΟΣΑ, μικρότερο μέσο εβδομαδιαίο διδακτικό χρόνο ανά εκπαιδευτικό από ό,τι άλλες ευρωπαϊκές χώρες, μικρότερο μέσο αριθμό μαθητών ανά εκπαιδευτικό από ό,τι άλλες ευρωπαϊκές χώρες και μικρότερο μέσο αριθμό μαθητών ανά τμήμα από ό,τι άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Μάλιστα σε κάποια από τα ζητήματα αυτά είχαμε τους μικρότερους μέσους όρους από όλες τις χώρες της Ευρώπης. Αυτά δεν τα λέω εγώ, τα υπέδειξε έρευνα διεθνούς οίκου εμπειρογνωμόνων, η οποία μελέτησε το σύστημά μας και συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αυτά όλα τα δεδομένα αξιοποιήθηκαν από το Υπουργείο και προωθήθηκαν πέρσι στο Υπουργικό Συμβούλιο, το οποίο εξουσιοδότησε τον Υπουργό Παιδείας να μελετήσει όλη αυτή την κατάσταση και να κινηθεί με συγκεκριμένα μέτρα. Ουσιαστικά, ο νυν Υπουργός Παιδείας αυτό έκανε. Πήρε όλη την πληροφορία που είχε στα χέρια του, πήρε την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, ήταν δρομολογημένη η όλη διαδικασία, και πρότεινε τα συγκεκριμένα μέτρα, τα οποία εγκρίθηκαν ομόφωνα από το Υπουργικό Συμβούλιο.
Ερώτηση: Είχε γίνει διάλογος με τις εκπαιδευτικές οργανώσεις γι’ αυτά τα θέματα;
Απάντηση: Τόσο η μελέτη όσο και τα πορίσματά της παρουσιάστηκαν στις εκπαιδευτικές οργανώσεις. Οι εκπαιδευτικές οργανώσεις είχαν και συνάντηση με τους μελετητές, οι οποίοι άκουσαν τις θέσεις τους. Θεωρώ λοιπόν ότι οι εκπαιδευτικές οργανώσεις, σε αυτό το στάδιο είχαν ακουστεί. Υπάρχουν όμως και δεδομένα που δεν σηκώνουν αμφισβήτηση. Είναι δηλαδή τόσο εξόφθαλμα που θα πρέπει κανείς να παίρνει αποφάσεις και να προχωρεί. Ο διάλογος είναι επιθυμητός και θεωρώ ότι όλοι πρέπει να προσέλθουν στο τραπέζι του διαλόγου. Παράλληλα όμως θεωρώ ότι πρέπει και να προχωρούμε μπροστά.
Ερώτηση: Κάποιοι όμως διαμαρτύρονται ότι απλά γίνονται λογιστικές προσεγγίσεις και βλέπετε μόνο αριθμούς. Πώς το σχολιάζετε;
Απάντηση: Κάποιες φορές χρειάζεται να βλέπουμε και τους αριθμούς, οι οποίοι λένε αλήθειες. Ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Παιδείας από το 2013 και μετά αυξάνεται σταθερά. Έχει φτάσει στα ίδια επίπεδα με τους προϋπολογισμούς που είχαμε πριν από την κρίση και αναμένεται να τα ξεπεράσει. Κάποιοι λένε ότι θα πάμε για εξοικονομήσεις στον τομέα της Παιδείας, όμως ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Παιδείας για το 2019 θα είναι μεγαλύτερος από ό,τι το 2018. Η συμβουλή όλων, και της Παγκόσμιας Τράπεζας αλλά και του διεθνούς οργανισμού που προανέφερα, ήταν η εξής: «πρέπει να φροντίσετε ώστε οι δαπάνες σας να είναι πιο αποτελεσματικές ούτως ώστε η μεγάλη επένδυση που κάνετε στην Παιδεία, που είναι από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη, να πιάνει τόπο». Δίνονται για παράδειγμα 27 εκ. το χρόνο για τη μείωση του χρόνου διδασκαλίας ανάλογα με τα χρόνια υπηρεσίας των εκπαιδευτικών. Με 27 εκατομμύρια θα μπορούσαμε να χτίζαμε πέντε σχολεία κάθε χρόνο.
Μέσα από τη μελέτη των εμπειρογνωμόνων αλλά και μετά από δική μας διερεύνηση, διαπιστώσαμε ότι μόνο ένας μικρός αριθμός χωρών υιοθετούν ανάλογο μέτρο. Ψάξαμε τι συμβαίνει σε αυτές τις χώρες μία-μία. Είναι άλλες επτά χώρες μαζί με την Κύπρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση που παραχωρούν τέτοιες απαλλαγές ανάλογα με τα χρόνια υπηρεσίας. Είδαμε λοιπόν ότι όλες αυτές οι χώρες δίνουν πολύ λιγότερο χρόνο ως απαλλαγή και σε πολύ μεταγενέστερο στάδιο. Μάλιστα, όταν δίνεται αυτός ο χρόνος, δίνεται για συγκεκριμένο σκοπό. Π.χ. για να ασχολούνται οι εκπαιδευτικοί με πολιτιστικές ή αθλητικές δραστηριότητες, για τις οποίες οι δικοί μας εκπαιδευτικοί παίρνουν επιπρόσθετες απαλλαγές.
Αυτά τα πράγματα είναι εξόφθαλμα. Δεν παρουσιάζεται ανάλογη μείωση σε κανέναν άλλο τομέα της Δημόσιας Υπηρεσίας, δεν παρουσιάζεται ανάλογη πρακτική σε καμιά άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Άρα έπρεπε να προχωρήσουμε σε εξορθολογισμό. Αυτό που λέω και πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο του διαλόγου είναι το εξής: να πάρουμε από εδώ που βλέπουμε ξεκάθαρα ότι υπάρχει «λίπος» και να δώσουμε εκεί που φαίνεται ότι υπάρχει «ανάγκη», δηλαδή να γίνει ανακατανομή πόρων προς όφελος της Παιδείας μας.
Αυτό πρέπει να είναι το θέμα του διαλόγου και είμαι βέβαιος ότι ο Υπουργός αυτό έχει κατά νου, καθώς έχω συζητήσει και μαζί του. Η παράκλησή μου λοιπόν προς τους εκπαιδευτικούς είναι να προσέλθουν στο τραπέζι του διαλόγου. Εκτιμούμε το έργο και τη συνεισφορά τους. Θέλουμε να τους έχουμε μαζί μας διότι ο στόχος όλων είναι κοινός.
Ερώτηση: Πώς όμως προσδοκείτε να δεχτούν πράγματα που τους παρουσιάζετε αφού έχουν εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο;
Απάντηση: Κάποια εξόφθαλμα πράγματα πρέπει να διορθωθούν άμεσα. Με βάση την εμπειρία τεσσάρων χρόνων στο Υπουργείο Παιδείας, παρατήρησα ότι σε όλες τις μεταρρυθμίσεις ανεξαιρέτως, για να γίνουν δεκτές, δινόταν ως «αντίτιμο» μια απαλλαγή, λίγος χρόνος, περισσότερες θέσεις, διορισμοί κ.λπ. Όλα αυτά συσσωρεύονται. Δεν θεσμοθετούνται όμως. Αυτό που εισηγούμαι για προβληματισμό είναι το εξής: «ελάτε να εφαρμόσουμε αυτά που αποφασίστηκαν και να αξιολογήσουμε όλα αυτά που παραχωρήθηκαν αλλά δεν αξιολογήθηκαν μέχρι στιγμής, ώστε να πάρουμε από εκεί που έχει λίπος και να δώσουμε εκεί που υπάρχει ανάγκη».
