Δηλώσεις του Ελληνοκύπριου διαπραγματευτή κ. Ανδρέα Μαυρογιάννη για το πλαίσιο Γκουτέρες
Για το πλαίσιο Γκουτέρες και τα όσα σχετικά σημειώθηκαν
κατά τη Διάσκεψη για την Κύπρο, στο Κραν Μοντανά, μίλησε ο
διαπραγματευτής της ελληνοκυπριακής πλευράς κ. Ανδρέας Μαυρογιάννης,
στην εκπομπή «Πρωινό Δρομολόγιο» του Τρίτου Προγράμματος ραδιοφώνου ΡΙΚ ,
την Πέμπτη 3 Μαΐου 2015.
Το πλήρες κείμενο των ερωτωαπαντήσεων έχει ως ακολούθως:
«Ερώτηση: Ήταν αιφνιδιασμός αυτή η κίνηση του Τουρκοκύπριου ηγέτη; Δεν είχε πει τίποτα προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κατά το δείπνο;
Απάντηση: Διαπιστώθηκε ότι και στα έξι σημεία οι δύο ηγέτες έχουν διαφορετική προσέγγιση. Αυτή τη στιγμή, προσπαθούμε να καταλάβουμε ποιοείναι το ‘καινούριο στοιχείο’. Δεν το έχουμε καταλάβει ακόμη. Πραγματικά, λυπάμαι πάρα πολύ, αλλά νομίζω ότι όλα αυτά που λέγονται και όλοι αυτοί οι καυγάδες είναι εντελώς αποπροσανατολιστικοί, και πρέπει να σας πω με όλο τον σεβασμό ότι λυπάμαι πάρα πολύ και ώρες-ώρες με πιάνει απελπισία. Εδώ και δέκα μήνες έχω πει πάρα πολλές φορές τι είχε γίνει τη μια μέρα, τι είχε γίνει την άλλη, τι έχει ακολουθήσει ,αλλά δεν θέλει κανένας να ακούσει τίποτα και ο καθένας ακούει αυτά που θέλει να ακούσει. Πραγματικά, αυτό το πράγμα με εντυπωσιάζει. Έχουμε αυτή τη στιγμή έναν τεράστιο καυγά μεταξύ μας χωρίς να υπάρχει κανένας απολύτως λόγος. Ειλικρινά, είναι πολύ να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε αυτό που θέλει να μας πει ο κ. Ακιντζί;
Ερώτηση: Δηλαδή τι θέλει να μας πει;
Απάντηση: Δεν ξέρω! Προσπαθώ να μάθω. Εμείς, αμέσως, στο τέλος του Κραν Μοντανά, είχαμε πει επί τόπου και από εκείνη τη μέρα [λέμε] χωρίς διακοπή – μπορείτε να ανατρέξετε σε όσα λέγαμε από τότε – ότι εμείς θέλουμε να συνεχιστεί η διαπραγμάτευση από εκεί που έμεινε.
Πού έμεινε η διαπραγμάτευση; Έμεινε εκεί που βρισκόταν στο τελευταίο δείπνο. Δεν έμεινε ούτε εκεί που ήταν στις 28, ούτε εκεί που ήταν στις 30, ούτε εκεί που ήταν στις 1, 2, 3, 4 ή στις 5. Τα πράγματα εκεί ήταν διαπραγμάτευση. Έφτασε κάπου το τελευταίο βράδυ, διακόπηκε διότι ήταν αδύνατο να συμφωνήσουμε στα θέματα της ασφάλειας – των εγγυήσεων κυρίως, διότι ο κ. Τσαβούσογλου απέρριψε αυτό που ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ ήθελε να καταγράψει.
Δεν καταλαβαίνω όλη αυτή τη συζήτηση. Το δε πλαίσιο Γκουτέρες είναι μια θεματική έξι Θεμάτων, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το απόγευμα της 30ης Ιουνίου στους δύο ηγέτες. Το κουβεντιάσαμε, το βράδυ το μοιράστηκε με όλους τους συμμετέχοντες, την επόμενη μέρα το συζητήσαμε με τον κ. Άιντε, μετά ο κ. Άιντε δοκίμασε να το καταγράψει, μετά απορρίψαμε την καταγραφή του κ. Άιντε, μετά ήρθε η καταγραφή που κάναμε βάσει των όσων είπε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, το κουβεντιάσαμε, το διαπραγματευτήκαμε, εξελίχθηκε και στο τέλος, στις 6 Ιουλίου, είχε φτάσει κάπου. Αυτό που ζητάμε – και ο κ. Τσιελεπής έχει δίκαιο – είναι να συνεχίσουμε από εκεί που μείναμε. Μείναμε εκεί που βρισκόμαστε στο δείπνο της 6ης Ιουλίου. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ μίλησε για τα έξι σημεία. Δεν πρόλαβε να τα καταγράψει λόγω της αντίδρασης του κ. Τσαβούσογλου, αλλά πρόλαβε να πει ότι πράγματι, χρειάζεται άμεση κατάργηση των εγγυήσεων.
Ο κ. Γκουτέρες, ακριβώς επειδή η ύπαρξη κάποιων μηχανισμών ήταν προϋπόθεση για την κατάργηση των εγγυήσεων, είπε ότι ‘για να έχουμε το συνολικό πακέτο με όλα τα στοιχεία, προσθέτω και αυτό που έλειπε’. Ήταν ο κρίκος που έλειπε και τον παρουσίασε για συζήτηση. Το έγγραφο δεν είναι ούτε Βίβλος ούτε και εμείς ακόμη μπορούμε να το αποδεχτούμε ως έχει. Ήταν για διαπραγμάτευση. Απλώς, με αυτό τον τρόπο, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ έβαλε όλο το πακέτο στο τραπέζι.
Ερώτηση: Εάν για επικοινωνιακούς σκοπούς η κάθε πλευρά παρουσιάζει από το έγγραφο Γκουτέρες τα σημεία που την ενδιαφέρουν περισσότερο, μπορεί αυτό να είναι κατανοητό;
Απάντηση: Είναι απολύτως φυσιολογικό διότι, όπως ξέρετε, εδώ και χρόνια η δική μας πλευρά – και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας από την πρώτη του εκλογή – έλεγε ότι εμείς έχουμε να δώσουμε στα Εσωτερικά και για να μπορέσουμε να δώσουμε αυτά που έχουμε να δώσουμε, πρέπει να πάρουμε στην Ασφάλεια, στις Εγγυήσεις, στα Στρατεύματα και στο Εδαφικό. Ο κ. Ακιντζί αναφέρεται μόνο σε αυτά που θέλει να πάρει και γι’ αυτό ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναρωτιέται ‘και στα άλλα τι γίνεται;’
Πρόκειται για πακέτο από έξι σημεία και ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ το παρουσίασε έτσι για να ξεπεράσουμε αυτή τη δυσκολία. Η τουρκική πλευρά για χρόνια μας ταλαιπωρούσε λέγοντας ότι, πρέπει να αφήσουμε το Εδαφικό για το τέλος. Έλεγε να μην συζητήσουμε την Ασφάλεια και τις Εγγυήσεις, να τα αφήσουμε για μετά, στο τέλος. Καταφέραμε με χίλια βάσανα να φτάσουμε σε αυτό το σημείο που μπορούσαν να συζητηθούν όλα. Να πούμε τώρα ότι ‘ξανα ξεχνάμε την Ασφάλεια, τις Εγγυήσεις, τα Στρατεύματα και το Εδαφικό, και επανερχόμαστε σε αυτό που η τουρκική πλευρά θέλει να θεωρεί ότι θα κατοχυρώσει;
Η ελληνοκυπριακή πλευρά ήταν τόσο συνεπής και συνετή, ήταν η μόνη που κατέθεσε συγκεκριμένες, γραπτές προτάσεις στις 5 και 6 Ιουλίου για όλα τα θέματα, υπό την αίρεση και υπό τον όρο ότι υπάρχει πακέτο. Όλα αυτά κάνουν νόημα στο πλαίσιο ενός πακέτου. Να μου επιτρέψετε να προσθέσω ότι μια Έκθεση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, η οποία συντάσσεται με στόχο όχι να επιρρίψει ευθύνες, αλλά για να δώσει μια γενική εικόνα, δεν μπαίνει σε βαθμό λεπτομέρειας για το τι ακριβώς ήταν τα προβλήματα. Έχει ένα βαθμό αφαίρεσης. Αναφέρεται σε κάποιες γενικότητες και, κυρίως, προσπαθεί – και κατά τη γνώμη μου πολύ σωστά και πολύ σοφά – να διατηρήσει τις πόρτες ανοιχτές για να πάμε παρακάτω. Ας σεβαστούμε αυτό που έκανε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ είπε ότι το τέλος της Διάσκεψης, δεν είναι το τέλος της διαδικασίας. Ο κ. Τσαβούσογλου είπε ότι αυτό είναι το τέλος της διαδικασίας και το τέλος των παραμέτρων των Ηνωμένων Εθνών. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ δεν έκλεισε σε καμία περίπτωση την πόρτα. Δεν είπε: ‘συμφωνήστε και πείτε μου’. Η προσέγγισή του ήταν πολύ ώριμη. Είπε: ‘εγώ έχω μια αποστολή καλών υπηρεσιών, η οποία είναι στη διάθεση των μερών. Όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις, πολύ ευχαρίστως εγώ θα την επαναδραστηριοποιήσω’. Δημιουργήθηκε έτσι μια αναμονή εκ μέρους του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ. Δεν είναι αυτό που ακούω συνήθως ότι τάχα οι πλευρές πρέπει να συμφωνήσουν και να πάνε να του υποβάλουν κοινό αίτημα. Είπε: ‘εσείς οι πέντε, να αποδείξετε εμπράκτως ότι θέλετε να συνεχίσουμε και εγώ είμαι στη διάθεσή σας’.
Πρέπει να προσθέσω κάτι σε αυτό, διότι συνδέεται με αυτά που λέγονται τις τελευταίες ημέρες. Όταν ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ έκανε αυτή την πρόταση – διότι έπρεπε να διαπιστώσει τη βούληση – εμείς επαναλάβαμε με πολλούς τρόπους τη βούλησή μας να συνεχίσουμε. Επειδή όμως δεν μπορείς να πεις ότι τα πράγματα γίνονται από μόνα τους, από τον Σεπτέμβριο ζητήσαμε να διορίσει κάποιον ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ [για] να αναλάβει να βοηθήσει [ώστε] να φτάσουμε σε κάποιο επίπεδο ωρίμανσης. Έγιναν διάφορες προσπάθειες. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε μιλήσει μέχρι και στην Γενική Συνέλευση γι’ αυτό το θέμα. Δοκιμάσαμε, αλλά δεν μας βγήκε. Τον Ιανουάριο ξαναδοκιμάσαμε. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ εισάκουσε το αίτημά μας που λέγαμε ότι χρειάζεται να βοηθήσεις για να φτάσουμε στο επίπεδο ωρίμανσης που επιζητείς και εσύ. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ δοκίμασε από τον Φεβρουάριο να διορίσει κάποιον [ώστε] να έρθει να κάνει τη βολιδοσκόπηση. Τον απέρριψε η τουρκική πλευρά. Τώρα ξαναδοκιμάζει. Ελπίζω να γίνει αποδεκτό από την τουρκική πλευρά.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ μέχρι χθες δεν είχε απάντηση από όλους, αυτό μας είπαν. Είχε πάρει τη δική μας απάντηση από χθες, αμέσως μόλις ήρθε το αίτημα. Εμείς δεν δημοσιοποιήσαμε το όνομα. Εκείνο που δημοσιοποιήσαμε είναι ότι υπήρχε η πρόθεση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ και ότι εμείς αμέσως απαντήσαμε ‘ναι’.
Ερώτηση: Ξέρουμε πότε θα έρθει ο απεσταλμένος του ΟΗΕ;
Απάντηση: Είναι όντως ασαφές το πότε και είναι σοβαρό το πρόβλημα, διότι και τον Σεπτέμβριο ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ στις συναντήσεις του είχε προσπαθήσει να δει πού βρισκόμαστε. Και μας είχε πει και ο ίδιος ότι, από τον κ. Ερντογάν έχει ένα καλό και ένα κακό νέο.
Το καλό είναι ότι δεν επιμένουν πλέον σε Σχέδιο Β’ και εναλλακτικά σενάρια. Το κακό νέο είναι ότι δεν θέλουν να συνεχίσουμε τώρα, αναβάλλεται για του χρόνου. Παρόμοιο μήνυμα είχε δώσει και ο κ. Ακιντζί. Πολύ φοβάμαι ότι και τώρα θα γίνει κάτι αντίστοιχο. Δηλαδή να πουν ότι είναι καλό να γίνει διαβούλευση, αλλά όχι τώρα.
To γεγονός είναι ότι ο κ. Ακιντζί έκανε μία κίνηση. Αναταράζει τα νερά, αλλά πρέπει να δούμε ποιο είναι το περιεχόμενο αυτής της κίνησης. Εμείς, για την ώρα, θα θέλαμε πολύ να μπορούσαμε να χαιρετίσουμε αυτή την κίνηση και να σήμαινε ακριβώς ότι μπορούμε να συνεχίσουμε. Αν είναι όντως έτσι, καλοδεχούμενο. Αυτό είπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας χθες, φτάνει να ξέρουμε τι είναι.
Ερώτηση: Εάν απαντήσουμε εμείς χωρίς διευκρινίσεις, χωρίς ουρές χωρίς τίποτα; Βεβαίως και δεχόμαστε το πλαίσιο Γκουτέρες και βεβαίως δεχόμαστε μια συμφωνία επί του πλαισίου. Κι ας έρθουν τα Ηνωμένα Έθνη να ερμηνεύσουν αυτή τη συμφωνία και να βάλουν στη θέση της την τουρκική πλευρά εάν εννοεί άλλα πράγματα.
Απάντηση: Η δική μας πλευρά επαναλαμβάνω, από την πρώτη στιγμή και δεν έχει μετακινηθεί καθόλου, είναι έτοιμη να συνεχίσει τη διαπραγμάτευση από εκεί που έμεινε. Αυτό σημαίνει ότι είμαστε έτοιμοι να συνεχίσουμε με βάση τα έξι σημεία του κ. Γκουτέρες. Εκεί που ήταν και στον βαθμό που ωρίμασαν. Για να καταφέρουμε να επιτύχουμε αυτό που μας ζήτησε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, δηλαδή μια στρατηγική συμφωνία. Η οποία δεν είναι από τη φύση της η λύση του Κυπριακού, αλλά, σύμφωνα με την αίσθηση που είχε δώσει ο Γενικός Γραμματέας, εάν είχαμε αυτή τη στρατηγική συμφωνία, θα δινόταν μια αποφασιστική ώθηση στη διαδικασία λύσης και τα εναπομείναντα ζητήματα θα ήταν επιλύσιμα.
Ερώτηση: Αυτό επιχειρούσε να επιτύχει στο Κραν Μοντανά ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, τη στρατηγική συμφωνία;
Απάντηση: Βεβαίως. Και το είπε ο άνθρωπος. Σε καμία περίπτωση κάτι παραπάνω. Αυτό ήταν το ζητούμενο στο Κραν Μοντανά.
Ερώτηση: Επομένως θα μπορούσε να γίνει η συμφωνία και να παραπεμφθούν κάποια θέματα στους Πρωθυπουργούς;
Απάντηση: Όχι, όχι, αυτό είναι κάτι εντελώς διαφορετικό.
Στις 30 Ιουνίου ο Γενικός Γραμματέας παρουσίασε τα έξι σημεία, που κατ’ ακρίβεια ήταν πέντε. Γιατί; Γιατί είπε το εξής: στο θέμα των εγγυήσεων μιλάμε για κατάργησή τους, γιατί δεν μπορούν να συνεχιστούν. [Ο Γενικός Γραμματέας] μας είπε για το Εδαφικό, μας είπε για το Περιουσιακό, για την αποτελεσματική συμμετοχή και για τη μεταχείριση των Τούρκων.
Σε ό,τι αφορά στα στρατεύματα είπε, αντιλαμβάνομαι ότι θα υπάρξει δραστική μείωση στους αριθμούς που προέβλεπε η Συνθήκη Συμμαχίας, δηλαδή 650. Μετά, εάν αυτοί οι εναπομείναντες θα φύγουν με μια ρήτρα λήξης – αυτό που λέμε sunset clause - ή με μια ρήτρα αναθεώρησης, θα το ξανακουβεντιάσουμε μετά από μερικά χρόνια. Δεν μπορούμε να το λύσουμε εδώ τώρα. Γι’ αυτό ειδικά το θέμα, αν συμφωνήσουμε σε όλα τα άλλα θα φέρουμε τους Πρωθυπουργούς για να το συζητήσουμε.
Ερώτηση: Αλλά δεν συμφωνήσαμε σε όλα τα άλλα.
Απάντηση: Αφού δεν συμφωνήσαμε. Οπότε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ από μόνος του θεωρούσε ότι δεν μπορούσαν να έρθουν οι Πρωθυπουργοί, αφού δεν υπήρχαν όλα τα άλλα. Πραγματικά και αυτή η συζήτηση είναι λίγο εκ του περισσού.
Η δική μας πλευρά δέχτηκε να εργαστεί με βάση τα έξι σημεία του κ. Γκουτέρες. Ήταν απόλυτα σαφή και συγκεκριμένα. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ είχε πει άμεση κατάργηση των εγγυήσεων και των επεμβατικών δικαιωμάτων και ότι θα υπάρχει αποτελεσματικός μηχανισμός εφαρμογής. Η τουρκική πλευρά είπε ‘εγώ μετακινήθηκα ικανοποιητικά γιατί, ενώ αρχική μου θέση ήταν να προσαρμόσουμε mutatis mutandis τις συνθήκες όπως έκανε το Σχέδιο Ανάν, τώρα δέχομαι ότι μετά από την εφαρμογή της λύσης, σε μια περίοδο 15 χρόνων ή κάπως ενωρίτερα, να επανεξετάσουμε το θέμα των εγγυήσεων. Σε ό,τι αφορά στα στρατεύματα, ο κ. Τσαβούσογλου είπε ότι ναι δεχόμαστε να μειωθούν, όχι σε 650, σε χαμηλούς αριθμούς, αλλά όχι τόσο χαμηλούς και αυτά που θα μείνουν να μείνουν εσαεί.
Απάντηση: Άρα, κάπως μας αδικούν τα Ηνωμένα Έθνη αν αυτή ήταν η εικόνα, επιρρίπτοντας τις ευθύνες προς τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων και δίδοντας τα εύσημα στην Τουρκία.
Ερώτηση: Επαναλαμβάνω, ίσως να μην ξέρουν να διαβάζουν, ίσως κάτι άλλο τρέχει. Εγώ έχω μπροστά μου την Έκθεση του Γενικού Γραμματέα. Παρακαλώ και προκαλώ τον οποιονδήποτε να μου βρει μια περικοπή που να ασκεί κριτική ο Γενικός Γραμματέας προς τη δική μας πλευρά. Δεν ξέρω πού τα βρίσκουν.
Εγώ δεν περίμενα κάτι διαφορετικό, γιατί ήδη από τον Ιανουάριο – και επαναλήφθηκε και στις 4 Ιουνίου, στη Νέα Υόρκη και σε όλες τις συναντήσεις που έκανε ο Γενικός Γραμματέας στο Κραν Μοντανά – το ίδιο πράγμα μας είχε πει από την πρώτη μέρα. Ότι δεν πρόκειται να επιρρίψω ευθύνες σε κανέναν. Δεν έχω έρθει εδώ για να επιρρίψω ευθύνες. Έχω έρθει για να βοηθήσω να πάμε μπροστά. Αν δεν πάμε μπροστά, θα δούμε τι θα κάνουμε παρακάτω.
Και με απόλυτη συνέπεια ο άνθρωπος το τήρησε. Τώρα, αυτά που λέτε για την Τουρκία, εγώ ειλικρινά δεν τα βλέπω. Το μόνο που λέει είναι στην αρχή, αφού μιλά για το πώς εξελίχτηκε η διαδικασία, για τη δέσμευση των δύο πλευρών, για το πόση δουλειά έγινε. Μετά βάζει στην εξίσωση και τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις και λέει ότι αντιλήφθηκε ότι ήρθαν εκεί δεσμευμένες να συνεισφέρουν. Στο τέλος αναφέρεται όχι μόνο στις δύο κοινότητες, αλλά σε όλους (all parties, λέει) ότι δεν επέδειξαν όλοι μαζί την απαιτούμενη βούληση για να πάρουν τη θαρραλέα απόφαση, για να καταλήξουμε.
Ερώτηση: Και η Ευρώπη κρατά ίσες αποστάσεις;
Απάντηση: Η Ευρώπη όπως πάντα κρατά ίσες αποστάσεις. Και το επαναλαμβάνω, [υπάρχει] μια σύγχυση ανάμεσα στη βούληση του συνέρχομαι και του συζητώ, και ανάμεσα στη βούληση του κάνω τις απαραίτητες κινήσεις για τη λύση. Και σήμερα μας λέει για παράδειγμα η κα Μογκερίνι ότι, η Τουρκία είχε βούληση να συνομιλήσει. Βεβαίως. Και της το πιστώνουμε. Όμως είναι αρκετό; Εμείς αυτό που θέλουμε για να λύσουμε το Κυπριακό είναι διάθεση και έμπρακτη μετακίνηση για να μπορέσεις να καταλήξεις κάπου. Γιατί όλη αυτή η μυθοπλασία; Γιατί;
Ερώτηση: Από την ίδια σου την οικογένεια άμα δεν ακούς ξεκάθαρες κουβέντες που να δακτυλοδείχνουν τον υπαίτιο όταν εσύ επέδειξες καλή θέληση και ήσουν εκείνος που συνεργάστηκε περισσότερο… δεν ξέρω αν θα πρέπει να μας ικανοποιεί.
Απάντηση: Καλώς ή καλώς ήταν ο κανόνας του παιχνιδιού του κ. Γκουτέρες. Ας το σεβαστούμε. Ας διατηρήσουμε τις γέφυρες για να πάμε παρακάτω.
Ερώτηση: Σας τρομάζει η επόμενη μέρα χωρίς επανέναρξη των συνομιλιών;
Απάντηση: Βεβαίως με τρομάζει. Θεωρώ ότι παίζουμε στις καθυστερήσεις. Εννοώ ότι δεν μπορεί να συνεχιστεί επ’ αόριστον αυτή η προσπάθεια για επανέναρξη. Αν δεν συνεχίσουμε τη διαπραγμάτευση σύντομα, τα τετελεσμένα στα κατεχόμενα τα οποία πραγματικά αυξάνονται και πληθύνονται καθημερινά, αλλά και το κεκτημένο της διαδικασίας και όλα όσα έχουμε επιτύχει μέχρι τώρα θα εξαφανιστούν. Και πραγματικά θα είναι το τέλος μιας εποχής. Είναι κρίμα.
Ερώτηση: Εσείς ακούτε συζητήσεις στη δική μας πλευρά για συμφωνημένη διχοτόμηση; Ο Πρόεδρος είπε σε μια συνέντευξή του πως ναι, θα πρέπει η πολιτική ηγεσία να κάτσουμε να συζητήσουμε το ΡlanΒ. Τι ΡlanΒ μπορεί να έχουμε;
Απάντηση: Σίγουρα θα πρέπει να προβληματίζει όλους μας αυτή η κατάσταση. Εγώ προσωπικά, και για πολιτικούς αλλά και για ηθικούς λόγους, δεν δέχομαι να εμπλακώ σε τέτοια πράγματα. Δεν μπορώ να δεχτώ ότι έχουμε χάσει για πάντα την προοπτική και την ελπίδα μας για επανένωση του τόπου μας. Τουλάχιστον ο δικός μου αγώνας είναι γι’ αυτό. Ειλικρινά, δεν μπορώ να δεχτώ ότι μπορούμε να συνυπάρχουμε αυτή τη στιγμή με μισό δισεκατομμύριο Ευρωπαίους και δεν μπορούμε να συνυπάρξουμε με τους συμπατριώτες μας.
Αλλά θα έλεγα ότι είναι φυσιολογικό και λογικό – από τη στιγμή που υπάρχει ως προβληματισμός και από τη στιγμή που επιδιώκουμε να υπάρχει μια πραγματική, πρόσθετη αξία στην ιδέα της λύσης και να ανοίξει τους ορίζοντες – να προβληματιστούμε για να δούμε μήπως αυτό που πάμε να κάνουμε είναι μια χίμαιρα; Μήπως ο κόσμος για παράδειγμα, λογικά σκέφτεται ότι καλύτερα να μείνουμε όπως είμαστε; Μήπως λογικά κάποιοι σκέφτονται τα δύο κράτη; Αν μη τι άλλο, για να εξηγήσουμε και να βρούμε τα επιχειρήματα τα οποία θα μας επιτρέψουν ακριβώς να αντιμετωπίσουμε αυτά τα πράγματα, γιατί είναι κάπως επικίνδυνα φαινόμενα. Για εμένα, το να υποστηρίζεις τέτοιες θέσεις είναι σαν να κλείνεις τα μάτια μπροστά στις πραγματικότητες. Είναι ευθύνη μας όσων έχουμε εμπλοκή και ανάμειξη, τουλάχιστον να μπορούμε να συζητούμε και να βρίσκουμε αυτό που χρειάζεται να καταλάβουμε όλοι και να νιώσουμε, τουλάχιστον αυτό είναι η πεποίθησή μου, ότι ο τόπος έχει ανάγκη τη λύση. Είναι ευθύνη όλων μας απέναντι στους νέους μας, στις επόμενες γενιές αν θέλουμε να τους εξασφαλίσουμε ένα καλύτερο μέλλον [και] να λύσουμε το πρόβλημά μας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Και αυτός ο τρόπος δεν μπορεί να είναι ούτε η διχοτόμηση, ούτε τα δύο κράτη, ούτε όλα αυτά τα περί συνομοσπονδίας. Η λύση δεν μπορεί να είναι παρά η επανένωση του τόπου.
Ερώτηση: Με αμοιβαίες υποχωρήσεις και συμβιβασμούς.
Απάντηση: Μα βεβαίως. Αυτή είναι η λογική της επαναδιαπραγμάτευσης. Πιστεύω πως σε ό,τι μας αφορά – αν δείτε τι πρότεινε η πλευρά μας στο Κραν Μοντανά – εμείς δείξαμε πραγματικά την πολύ έντονη επιθυμία μας ότι επιτέλους, για μια φορά να δούμε: μπορούμε να λύσουμε την Ασφάλεια, τις Εγγυήσεις, τα Στρατεύματα και το Εδαφικό; Κάναμε ό,τι μπορούσαμε. Δεν νομίζω να μπορεί να έρθει κάποιος να μας πει ότι δεν το κάναμε. Στις 6 Ιουλίου οι προτάσεις της πλευράς μας, και το επανέλαβε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας χθες, χαρακτηρίστηκαν από όλους ως εντυπωσιακές.
(NN/ΜΛ)
Το πλήρες κείμενο των ερωτωαπαντήσεων έχει ως ακολούθως:
«Ερώτηση: Ήταν αιφνιδιασμός αυτή η κίνηση του Τουρκοκύπριου ηγέτη; Δεν είχε πει τίποτα προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κατά το δείπνο;
Απάντηση: Διαπιστώθηκε ότι και στα έξι σημεία οι δύο ηγέτες έχουν διαφορετική προσέγγιση. Αυτή τη στιγμή, προσπαθούμε να καταλάβουμε ποιοείναι το ‘καινούριο στοιχείο’. Δεν το έχουμε καταλάβει ακόμη. Πραγματικά, λυπάμαι πάρα πολύ, αλλά νομίζω ότι όλα αυτά που λέγονται και όλοι αυτοί οι καυγάδες είναι εντελώς αποπροσανατολιστικοί, και πρέπει να σας πω με όλο τον σεβασμό ότι λυπάμαι πάρα πολύ και ώρες-ώρες με πιάνει απελπισία. Εδώ και δέκα μήνες έχω πει πάρα πολλές φορές τι είχε γίνει τη μια μέρα, τι είχε γίνει την άλλη, τι έχει ακολουθήσει ,αλλά δεν θέλει κανένας να ακούσει τίποτα και ο καθένας ακούει αυτά που θέλει να ακούσει. Πραγματικά, αυτό το πράγμα με εντυπωσιάζει. Έχουμε αυτή τη στιγμή έναν τεράστιο καυγά μεταξύ μας χωρίς να υπάρχει κανένας απολύτως λόγος. Ειλικρινά, είναι πολύ να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε αυτό που θέλει να μας πει ο κ. Ακιντζί;
Ερώτηση: Δηλαδή τι θέλει να μας πει;
Απάντηση: Δεν ξέρω! Προσπαθώ να μάθω. Εμείς, αμέσως, στο τέλος του Κραν Μοντανά, είχαμε πει επί τόπου και από εκείνη τη μέρα [λέμε] χωρίς διακοπή – μπορείτε να ανατρέξετε σε όσα λέγαμε από τότε – ότι εμείς θέλουμε να συνεχιστεί η διαπραγμάτευση από εκεί που έμεινε.
Πού έμεινε η διαπραγμάτευση; Έμεινε εκεί που βρισκόταν στο τελευταίο δείπνο. Δεν έμεινε ούτε εκεί που ήταν στις 28, ούτε εκεί που ήταν στις 30, ούτε εκεί που ήταν στις 1, 2, 3, 4 ή στις 5. Τα πράγματα εκεί ήταν διαπραγμάτευση. Έφτασε κάπου το τελευταίο βράδυ, διακόπηκε διότι ήταν αδύνατο να συμφωνήσουμε στα θέματα της ασφάλειας – των εγγυήσεων κυρίως, διότι ο κ. Τσαβούσογλου απέρριψε αυτό που ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ ήθελε να καταγράψει.
Δεν καταλαβαίνω όλη αυτή τη συζήτηση. Το δε πλαίσιο Γκουτέρες είναι μια θεματική έξι Θεμάτων, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το απόγευμα της 30ης Ιουνίου στους δύο ηγέτες. Το κουβεντιάσαμε, το βράδυ το μοιράστηκε με όλους τους συμμετέχοντες, την επόμενη μέρα το συζητήσαμε με τον κ. Άιντε, μετά ο κ. Άιντε δοκίμασε να το καταγράψει, μετά απορρίψαμε την καταγραφή του κ. Άιντε, μετά ήρθε η καταγραφή που κάναμε βάσει των όσων είπε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, το κουβεντιάσαμε, το διαπραγματευτήκαμε, εξελίχθηκε και στο τέλος, στις 6 Ιουλίου, είχε φτάσει κάπου. Αυτό που ζητάμε – και ο κ. Τσιελεπής έχει δίκαιο – είναι να συνεχίσουμε από εκεί που μείναμε. Μείναμε εκεί που βρισκόμαστε στο δείπνο της 6ης Ιουλίου. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ μίλησε για τα έξι σημεία. Δεν πρόλαβε να τα καταγράψει λόγω της αντίδρασης του κ. Τσαβούσογλου, αλλά πρόλαβε να πει ότι πράγματι, χρειάζεται άμεση κατάργηση των εγγυήσεων.
Ο κ. Γκουτέρες, ακριβώς επειδή η ύπαρξη κάποιων μηχανισμών ήταν προϋπόθεση για την κατάργηση των εγγυήσεων, είπε ότι ‘για να έχουμε το συνολικό πακέτο με όλα τα στοιχεία, προσθέτω και αυτό που έλειπε’. Ήταν ο κρίκος που έλειπε και τον παρουσίασε για συζήτηση. Το έγγραφο δεν είναι ούτε Βίβλος ούτε και εμείς ακόμη μπορούμε να το αποδεχτούμε ως έχει. Ήταν για διαπραγμάτευση. Απλώς, με αυτό τον τρόπο, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ έβαλε όλο το πακέτο στο τραπέζι.
Ερώτηση: Εάν για επικοινωνιακούς σκοπούς η κάθε πλευρά παρουσιάζει από το έγγραφο Γκουτέρες τα σημεία που την ενδιαφέρουν περισσότερο, μπορεί αυτό να είναι κατανοητό;
Απάντηση: Είναι απολύτως φυσιολογικό διότι, όπως ξέρετε, εδώ και χρόνια η δική μας πλευρά – και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας από την πρώτη του εκλογή – έλεγε ότι εμείς έχουμε να δώσουμε στα Εσωτερικά και για να μπορέσουμε να δώσουμε αυτά που έχουμε να δώσουμε, πρέπει να πάρουμε στην Ασφάλεια, στις Εγγυήσεις, στα Στρατεύματα και στο Εδαφικό. Ο κ. Ακιντζί αναφέρεται μόνο σε αυτά που θέλει να πάρει και γι’ αυτό ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναρωτιέται ‘και στα άλλα τι γίνεται;’
Πρόκειται για πακέτο από έξι σημεία και ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ το παρουσίασε έτσι για να ξεπεράσουμε αυτή τη δυσκολία. Η τουρκική πλευρά για χρόνια μας ταλαιπωρούσε λέγοντας ότι, πρέπει να αφήσουμε το Εδαφικό για το τέλος. Έλεγε να μην συζητήσουμε την Ασφάλεια και τις Εγγυήσεις, να τα αφήσουμε για μετά, στο τέλος. Καταφέραμε με χίλια βάσανα να φτάσουμε σε αυτό το σημείο που μπορούσαν να συζητηθούν όλα. Να πούμε τώρα ότι ‘ξανα ξεχνάμε την Ασφάλεια, τις Εγγυήσεις, τα Στρατεύματα και το Εδαφικό, και επανερχόμαστε σε αυτό που η τουρκική πλευρά θέλει να θεωρεί ότι θα κατοχυρώσει;
Η ελληνοκυπριακή πλευρά ήταν τόσο συνεπής και συνετή, ήταν η μόνη που κατέθεσε συγκεκριμένες, γραπτές προτάσεις στις 5 και 6 Ιουλίου για όλα τα θέματα, υπό την αίρεση και υπό τον όρο ότι υπάρχει πακέτο. Όλα αυτά κάνουν νόημα στο πλαίσιο ενός πακέτου. Να μου επιτρέψετε να προσθέσω ότι μια Έκθεση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, η οποία συντάσσεται με στόχο όχι να επιρρίψει ευθύνες, αλλά για να δώσει μια γενική εικόνα, δεν μπαίνει σε βαθμό λεπτομέρειας για το τι ακριβώς ήταν τα προβλήματα. Έχει ένα βαθμό αφαίρεσης. Αναφέρεται σε κάποιες γενικότητες και, κυρίως, προσπαθεί – και κατά τη γνώμη μου πολύ σωστά και πολύ σοφά – να διατηρήσει τις πόρτες ανοιχτές για να πάμε παρακάτω. Ας σεβαστούμε αυτό που έκανε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ είπε ότι το τέλος της Διάσκεψης, δεν είναι το τέλος της διαδικασίας. Ο κ. Τσαβούσογλου είπε ότι αυτό είναι το τέλος της διαδικασίας και το τέλος των παραμέτρων των Ηνωμένων Εθνών. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ δεν έκλεισε σε καμία περίπτωση την πόρτα. Δεν είπε: ‘συμφωνήστε και πείτε μου’. Η προσέγγισή του ήταν πολύ ώριμη. Είπε: ‘εγώ έχω μια αποστολή καλών υπηρεσιών, η οποία είναι στη διάθεση των μερών. Όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις, πολύ ευχαρίστως εγώ θα την επαναδραστηριοποιήσω’. Δημιουργήθηκε έτσι μια αναμονή εκ μέρους του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ. Δεν είναι αυτό που ακούω συνήθως ότι τάχα οι πλευρές πρέπει να συμφωνήσουν και να πάνε να του υποβάλουν κοινό αίτημα. Είπε: ‘εσείς οι πέντε, να αποδείξετε εμπράκτως ότι θέλετε να συνεχίσουμε και εγώ είμαι στη διάθεσή σας’.
Πρέπει να προσθέσω κάτι σε αυτό, διότι συνδέεται με αυτά που λέγονται τις τελευταίες ημέρες. Όταν ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ έκανε αυτή την πρόταση – διότι έπρεπε να διαπιστώσει τη βούληση – εμείς επαναλάβαμε με πολλούς τρόπους τη βούλησή μας να συνεχίσουμε. Επειδή όμως δεν μπορείς να πεις ότι τα πράγματα γίνονται από μόνα τους, από τον Σεπτέμβριο ζητήσαμε να διορίσει κάποιον ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ [για] να αναλάβει να βοηθήσει [ώστε] να φτάσουμε σε κάποιο επίπεδο ωρίμανσης. Έγιναν διάφορες προσπάθειες. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε μιλήσει μέχρι και στην Γενική Συνέλευση γι’ αυτό το θέμα. Δοκιμάσαμε, αλλά δεν μας βγήκε. Τον Ιανουάριο ξαναδοκιμάσαμε. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ εισάκουσε το αίτημά μας που λέγαμε ότι χρειάζεται να βοηθήσεις για να φτάσουμε στο επίπεδο ωρίμανσης που επιζητείς και εσύ. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ δοκίμασε από τον Φεβρουάριο να διορίσει κάποιον [ώστε] να έρθει να κάνει τη βολιδοσκόπηση. Τον απέρριψε η τουρκική πλευρά. Τώρα ξαναδοκιμάζει. Ελπίζω να γίνει αποδεκτό από την τουρκική πλευρά.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ μέχρι χθες δεν είχε απάντηση από όλους, αυτό μας είπαν. Είχε πάρει τη δική μας απάντηση από χθες, αμέσως μόλις ήρθε το αίτημα. Εμείς δεν δημοσιοποιήσαμε το όνομα. Εκείνο που δημοσιοποιήσαμε είναι ότι υπήρχε η πρόθεση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ και ότι εμείς αμέσως απαντήσαμε ‘ναι’.
Ερώτηση: Ξέρουμε πότε θα έρθει ο απεσταλμένος του ΟΗΕ;
Απάντηση: Είναι όντως ασαφές το πότε και είναι σοβαρό το πρόβλημα, διότι και τον Σεπτέμβριο ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ στις συναντήσεις του είχε προσπαθήσει να δει πού βρισκόμαστε. Και μας είχε πει και ο ίδιος ότι, από τον κ. Ερντογάν έχει ένα καλό και ένα κακό νέο.
Το καλό είναι ότι δεν επιμένουν πλέον σε Σχέδιο Β’ και εναλλακτικά σενάρια. Το κακό νέο είναι ότι δεν θέλουν να συνεχίσουμε τώρα, αναβάλλεται για του χρόνου. Παρόμοιο μήνυμα είχε δώσει και ο κ. Ακιντζί. Πολύ φοβάμαι ότι και τώρα θα γίνει κάτι αντίστοιχο. Δηλαδή να πουν ότι είναι καλό να γίνει διαβούλευση, αλλά όχι τώρα.
To γεγονός είναι ότι ο κ. Ακιντζί έκανε μία κίνηση. Αναταράζει τα νερά, αλλά πρέπει να δούμε ποιο είναι το περιεχόμενο αυτής της κίνησης. Εμείς, για την ώρα, θα θέλαμε πολύ να μπορούσαμε να χαιρετίσουμε αυτή την κίνηση και να σήμαινε ακριβώς ότι μπορούμε να συνεχίσουμε. Αν είναι όντως έτσι, καλοδεχούμενο. Αυτό είπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας χθες, φτάνει να ξέρουμε τι είναι.
Ερώτηση: Εάν απαντήσουμε εμείς χωρίς διευκρινίσεις, χωρίς ουρές χωρίς τίποτα; Βεβαίως και δεχόμαστε το πλαίσιο Γκουτέρες και βεβαίως δεχόμαστε μια συμφωνία επί του πλαισίου. Κι ας έρθουν τα Ηνωμένα Έθνη να ερμηνεύσουν αυτή τη συμφωνία και να βάλουν στη θέση της την τουρκική πλευρά εάν εννοεί άλλα πράγματα.
Απάντηση: Η δική μας πλευρά επαναλαμβάνω, από την πρώτη στιγμή και δεν έχει μετακινηθεί καθόλου, είναι έτοιμη να συνεχίσει τη διαπραγμάτευση από εκεί που έμεινε. Αυτό σημαίνει ότι είμαστε έτοιμοι να συνεχίσουμε με βάση τα έξι σημεία του κ. Γκουτέρες. Εκεί που ήταν και στον βαθμό που ωρίμασαν. Για να καταφέρουμε να επιτύχουμε αυτό που μας ζήτησε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, δηλαδή μια στρατηγική συμφωνία. Η οποία δεν είναι από τη φύση της η λύση του Κυπριακού, αλλά, σύμφωνα με την αίσθηση που είχε δώσει ο Γενικός Γραμματέας, εάν είχαμε αυτή τη στρατηγική συμφωνία, θα δινόταν μια αποφασιστική ώθηση στη διαδικασία λύσης και τα εναπομείναντα ζητήματα θα ήταν επιλύσιμα.
Ερώτηση: Αυτό επιχειρούσε να επιτύχει στο Κραν Μοντανά ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, τη στρατηγική συμφωνία;
Απάντηση: Βεβαίως. Και το είπε ο άνθρωπος. Σε καμία περίπτωση κάτι παραπάνω. Αυτό ήταν το ζητούμενο στο Κραν Μοντανά.
Ερώτηση: Επομένως θα μπορούσε να γίνει η συμφωνία και να παραπεμφθούν κάποια θέματα στους Πρωθυπουργούς;
Απάντηση: Όχι, όχι, αυτό είναι κάτι εντελώς διαφορετικό.
Στις 30 Ιουνίου ο Γενικός Γραμματέας παρουσίασε τα έξι σημεία, που κατ’ ακρίβεια ήταν πέντε. Γιατί; Γιατί είπε το εξής: στο θέμα των εγγυήσεων μιλάμε για κατάργησή τους, γιατί δεν μπορούν να συνεχιστούν. [Ο Γενικός Γραμματέας] μας είπε για το Εδαφικό, μας είπε για το Περιουσιακό, για την αποτελεσματική συμμετοχή και για τη μεταχείριση των Τούρκων.
Σε ό,τι αφορά στα στρατεύματα είπε, αντιλαμβάνομαι ότι θα υπάρξει δραστική μείωση στους αριθμούς που προέβλεπε η Συνθήκη Συμμαχίας, δηλαδή 650. Μετά, εάν αυτοί οι εναπομείναντες θα φύγουν με μια ρήτρα λήξης – αυτό που λέμε sunset clause - ή με μια ρήτρα αναθεώρησης, θα το ξανακουβεντιάσουμε μετά από μερικά χρόνια. Δεν μπορούμε να το λύσουμε εδώ τώρα. Γι’ αυτό ειδικά το θέμα, αν συμφωνήσουμε σε όλα τα άλλα θα φέρουμε τους Πρωθυπουργούς για να το συζητήσουμε.
Ερώτηση: Αλλά δεν συμφωνήσαμε σε όλα τα άλλα.
Απάντηση: Αφού δεν συμφωνήσαμε. Οπότε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ από μόνος του θεωρούσε ότι δεν μπορούσαν να έρθουν οι Πρωθυπουργοί, αφού δεν υπήρχαν όλα τα άλλα. Πραγματικά και αυτή η συζήτηση είναι λίγο εκ του περισσού.
Η δική μας πλευρά δέχτηκε να εργαστεί με βάση τα έξι σημεία του κ. Γκουτέρες. Ήταν απόλυτα σαφή και συγκεκριμένα. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ είχε πει άμεση κατάργηση των εγγυήσεων και των επεμβατικών δικαιωμάτων και ότι θα υπάρχει αποτελεσματικός μηχανισμός εφαρμογής. Η τουρκική πλευρά είπε ‘εγώ μετακινήθηκα ικανοποιητικά γιατί, ενώ αρχική μου θέση ήταν να προσαρμόσουμε mutatis mutandis τις συνθήκες όπως έκανε το Σχέδιο Ανάν, τώρα δέχομαι ότι μετά από την εφαρμογή της λύσης, σε μια περίοδο 15 χρόνων ή κάπως ενωρίτερα, να επανεξετάσουμε το θέμα των εγγυήσεων. Σε ό,τι αφορά στα στρατεύματα, ο κ. Τσαβούσογλου είπε ότι ναι δεχόμαστε να μειωθούν, όχι σε 650, σε χαμηλούς αριθμούς, αλλά όχι τόσο χαμηλούς και αυτά που θα μείνουν να μείνουν εσαεί.
Απάντηση: Άρα, κάπως μας αδικούν τα Ηνωμένα Έθνη αν αυτή ήταν η εικόνα, επιρρίπτοντας τις ευθύνες προς τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων και δίδοντας τα εύσημα στην Τουρκία.
Ερώτηση: Επαναλαμβάνω, ίσως να μην ξέρουν να διαβάζουν, ίσως κάτι άλλο τρέχει. Εγώ έχω μπροστά μου την Έκθεση του Γενικού Γραμματέα. Παρακαλώ και προκαλώ τον οποιονδήποτε να μου βρει μια περικοπή που να ασκεί κριτική ο Γενικός Γραμματέας προς τη δική μας πλευρά. Δεν ξέρω πού τα βρίσκουν.
Εγώ δεν περίμενα κάτι διαφορετικό, γιατί ήδη από τον Ιανουάριο – και επαναλήφθηκε και στις 4 Ιουνίου, στη Νέα Υόρκη και σε όλες τις συναντήσεις που έκανε ο Γενικός Γραμματέας στο Κραν Μοντανά – το ίδιο πράγμα μας είχε πει από την πρώτη μέρα. Ότι δεν πρόκειται να επιρρίψω ευθύνες σε κανέναν. Δεν έχω έρθει εδώ για να επιρρίψω ευθύνες. Έχω έρθει για να βοηθήσω να πάμε μπροστά. Αν δεν πάμε μπροστά, θα δούμε τι θα κάνουμε παρακάτω.
Και με απόλυτη συνέπεια ο άνθρωπος το τήρησε. Τώρα, αυτά που λέτε για την Τουρκία, εγώ ειλικρινά δεν τα βλέπω. Το μόνο που λέει είναι στην αρχή, αφού μιλά για το πώς εξελίχτηκε η διαδικασία, για τη δέσμευση των δύο πλευρών, για το πόση δουλειά έγινε. Μετά βάζει στην εξίσωση και τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις και λέει ότι αντιλήφθηκε ότι ήρθαν εκεί δεσμευμένες να συνεισφέρουν. Στο τέλος αναφέρεται όχι μόνο στις δύο κοινότητες, αλλά σε όλους (all parties, λέει) ότι δεν επέδειξαν όλοι μαζί την απαιτούμενη βούληση για να πάρουν τη θαρραλέα απόφαση, για να καταλήξουμε.
Ερώτηση: Και η Ευρώπη κρατά ίσες αποστάσεις;
Απάντηση: Η Ευρώπη όπως πάντα κρατά ίσες αποστάσεις. Και το επαναλαμβάνω, [υπάρχει] μια σύγχυση ανάμεσα στη βούληση του συνέρχομαι και του συζητώ, και ανάμεσα στη βούληση του κάνω τις απαραίτητες κινήσεις για τη λύση. Και σήμερα μας λέει για παράδειγμα η κα Μογκερίνι ότι, η Τουρκία είχε βούληση να συνομιλήσει. Βεβαίως. Και της το πιστώνουμε. Όμως είναι αρκετό; Εμείς αυτό που θέλουμε για να λύσουμε το Κυπριακό είναι διάθεση και έμπρακτη μετακίνηση για να μπορέσεις να καταλήξεις κάπου. Γιατί όλη αυτή η μυθοπλασία; Γιατί;
Ερώτηση: Από την ίδια σου την οικογένεια άμα δεν ακούς ξεκάθαρες κουβέντες που να δακτυλοδείχνουν τον υπαίτιο όταν εσύ επέδειξες καλή θέληση και ήσουν εκείνος που συνεργάστηκε περισσότερο… δεν ξέρω αν θα πρέπει να μας ικανοποιεί.
Απάντηση: Καλώς ή καλώς ήταν ο κανόνας του παιχνιδιού του κ. Γκουτέρες. Ας το σεβαστούμε. Ας διατηρήσουμε τις γέφυρες για να πάμε παρακάτω.
Ερώτηση: Σας τρομάζει η επόμενη μέρα χωρίς επανέναρξη των συνομιλιών;
Απάντηση: Βεβαίως με τρομάζει. Θεωρώ ότι παίζουμε στις καθυστερήσεις. Εννοώ ότι δεν μπορεί να συνεχιστεί επ’ αόριστον αυτή η προσπάθεια για επανέναρξη. Αν δεν συνεχίσουμε τη διαπραγμάτευση σύντομα, τα τετελεσμένα στα κατεχόμενα τα οποία πραγματικά αυξάνονται και πληθύνονται καθημερινά, αλλά και το κεκτημένο της διαδικασίας και όλα όσα έχουμε επιτύχει μέχρι τώρα θα εξαφανιστούν. Και πραγματικά θα είναι το τέλος μιας εποχής. Είναι κρίμα.
Ερώτηση: Εσείς ακούτε συζητήσεις στη δική μας πλευρά για συμφωνημένη διχοτόμηση; Ο Πρόεδρος είπε σε μια συνέντευξή του πως ναι, θα πρέπει η πολιτική ηγεσία να κάτσουμε να συζητήσουμε το ΡlanΒ. Τι ΡlanΒ μπορεί να έχουμε;
Απάντηση: Σίγουρα θα πρέπει να προβληματίζει όλους μας αυτή η κατάσταση. Εγώ προσωπικά, και για πολιτικούς αλλά και για ηθικούς λόγους, δεν δέχομαι να εμπλακώ σε τέτοια πράγματα. Δεν μπορώ να δεχτώ ότι έχουμε χάσει για πάντα την προοπτική και την ελπίδα μας για επανένωση του τόπου μας. Τουλάχιστον ο δικός μου αγώνας είναι γι’ αυτό. Ειλικρινά, δεν μπορώ να δεχτώ ότι μπορούμε να συνυπάρχουμε αυτή τη στιγμή με μισό δισεκατομμύριο Ευρωπαίους και δεν μπορούμε να συνυπάρξουμε με τους συμπατριώτες μας.
Αλλά θα έλεγα ότι είναι φυσιολογικό και λογικό – από τη στιγμή που υπάρχει ως προβληματισμός και από τη στιγμή που επιδιώκουμε να υπάρχει μια πραγματική, πρόσθετη αξία στην ιδέα της λύσης και να ανοίξει τους ορίζοντες – να προβληματιστούμε για να δούμε μήπως αυτό που πάμε να κάνουμε είναι μια χίμαιρα; Μήπως ο κόσμος για παράδειγμα, λογικά σκέφτεται ότι καλύτερα να μείνουμε όπως είμαστε; Μήπως λογικά κάποιοι σκέφτονται τα δύο κράτη; Αν μη τι άλλο, για να εξηγήσουμε και να βρούμε τα επιχειρήματα τα οποία θα μας επιτρέψουν ακριβώς να αντιμετωπίσουμε αυτά τα πράγματα, γιατί είναι κάπως επικίνδυνα φαινόμενα. Για εμένα, το να υποστηρίζεις τέτοιες θέσεις είναι σαν να κλείνεις τα μάτια μπροστά στις πραγματικότητες. Είναι ευθύνη μας όσων έχουμε εμπλοκή και ανάμειξη, τουλάχιστον να μπορούμε να συζητούμε και να βρίσκουμε αυτό που χρειάζεται να καταλάβουμε όλοι και να νιώσουμε, τουλάχιστον αυτό είναι η πεποίθησή μου, ότι ο τόπος έχει ανάγκη τη λύση. Είναι ευθύνη όλων μας απέναντι στους νέους μας, στις επόμενες γενιές αν θέλουμε να τους εξασφαλίσουμε ένα καλύτερο μέλλον [και] να λύσουμε το πρόβλημά μας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Και αυτός ο τρόπος δεν μπορεί να είναι ούτε η διχοτόμηση, ούτε τα δύο κράτη, ούτε όλα αυτά τα περί συνομοσπονδίας. Η λύση δεν μπορεί να είναι παρά η επανένωση του τόπου.
Ερώτηση: Με αμοιβαίες υποχωρήσεις και συμβιβασμούς.
Απάντηση: Μα βεβαίως. Αυτή είναι η λογική της επαναδιαπραγμάτευσης. Πιστεύω πως σε ό,τι μας αφορά – αν δείτε τι πρότεινε η πλευρά μας στο Κραν Μοντανά – εμείς δείξαμε πραγματικά την πολύ έντονη επιθυμία μας ότι επιτέλους, για μια φορά να δούμε: μπορούμε να λύσουμε την Ασφάλεια, τις Εγγυήσεις, τα Στρατεύματα και το Εδαφικό; Κάναμε ό,τι μπορούσαμε. Δεν νομίζω να μπορεί να έρθει κάποιος να μας πει ότι δεν το κάναμε. Στις 6 Ιουλίου οι προτάσεις της πλευράς μας, και το επανέλαβε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας χθες, χαρακτηρίστηκαν από όλους ως εντυπωσιακές.
(NN/ΜΛ)
