Είναι πραγματικά με ιδιαίτερη χαρά που παρευρίσκομαι στη σημερινή τελετή παράδοσης της τελικής έκθεσης των εμπειρογνωμόνων, αναφορικά με τη μεταρρύθμιση των δικαστηρίων.
Επιθυμώ θερμότατα να ευχαριστήσω κατ’ αρχήν τους εμπειρογνώμονες που ανέλαβαν το εγχείρημα, για το χρόνο και τον κόπο τους, που κρύβονται μέσα στις σελίδες αυτής της μεγάλου ενδιαφέροντος και χρησιμότητας μελέτης που έχουμε σήμερα μπροστά μας.
Επίσης, ευχαριστίες απευθύνω στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που χρηματοδότησε αυτό το μεγάλο έργο, και στους Λειτουργούς της, που αφιέρωσαν μεγάλο μέρος του χρόνου τους στην προσπάθεια αυτή, στον Διευθυντή Μεταρρύθμισης και Επιμόρφωσης κ. Γιώργο Ερωτοκρίτου, που χωρίς τη δική του συμβολή και προσπάθεια ίσως τίποτα απ’ όλ’ αυτά να μην ήταν σήμερα κατορθωτό, καθώς επίσης σε όλους όσοι συνέβαλαν με τη συνεισφορά τους στο έργο των εμπειρογνωμόνων, όπως είναι η ομάδα έργου που συγκροτήθηκε με την συμμετοχή των υπουργείων Δικαιοσύνης και Οικονομικών.
Η έκθεση που παρουσιάζεται σήμερα δεν είναι μόνο μια αξιόλογη και πρόδηλα επίπονη εργασία. Αποτελεί πλήρες έργο από κάθε άποψη, αφού συγκεντρώνει και καταγράφει τα διάφορα προβλήματα που διαχρονικά παρουσιάζονται στα δικαστήρια της Κύπρου, τόσο στο Ανώτατο Δικαστήριο όσο στα Επαρχιακά, και περιλαμβάνει εφαρμόσιμες και πρακτικές λύσεις προς επίλυση τους, καταγράφοντας κάθε μία απ’ αυτές ξεχωριστά και αναφέροντας τα βήματα που θα πρέπει να ακολουθηθούν τόσο από την πολιτεία όσο και από τον δικαστικό και νομικό κόσμο της Κύπρου, προς επίλυση τους.
Αγαπητοί φίλοι,
Η παρακολούθηση των διαδικασιών απονομής της δικαιοσύνης αποτελεί, μεταξύ άλλων, συνεχές έργο του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, το οποίο πάντα σε συνεργασία και συνεννόηση με τη Δικαστική Εξουσία, τα Κοινοβουλευτικά Κόμματα και τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο, λαμβάνει τα κατάλληλα νομοθετικά και άλλα μέτρα στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του για την αποτελεσματικότερη λειτουργία του συστήματος.
Είναι κοινώς παραδεκτά τα διάφορα προβλήματα που διαχρονικά αντιμετωπίζει η δικαιοσύνη, με κυριότερο την καθυστέρηση που παρουσιάζεται στην απονομή της, με τη δικαιοδοσία μάλιστα που αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο πρόβλημα καθυστερήσεων να είναι η πολιτική. Από την έναρξη αυτής της διακυβέρνησης πριν από μια πενταετία, ένας από τους κύριους στόχους της ήταν η σφαιρική ενίσχυση των παραγόντων που συμβάλλουν στην αποτελεσματικότερη λειτουργία του συστήματος απονομής της δικαιοσύνης.
Τα τελευταία πέντε χρόνια, με πρωτοβουλία του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, έχει ενισχυθεί η υποδομή και έχουν προωθηθεί και ψηφισθεί σειρά τροποποιήσεων με στόχο την επιτάχυνση της εκδίκασης των υποθέσεων. Ενδεικτικές είναι η σημαντική ενίσχυση των Δικαστηρίων σε δικαστικό προσωπικό, η σταδιακή αξιοποίηση της τεχνολογίας με την επέκταση του συστήματος στενοτύπησης για την άμεση καταγραφή των πρακτικών της δικαστικής διαδικασίας και τη μηχανογράφηση των δικαστηρίων, η προώθηση της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης, η αξιολόγηση των προσφορών συμπληρώνεται τον προσεχή Ιούνιο και το έργο αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή το 2020. Σημαντικές αλλαγές στη νομοθεσία μας είναι η ανακατανομή της καθ’ ύλην δικαιοδοσίας των Επαρχιακών Δικαστηρίων, με σκοπό την καλύτερη διαχείριση του δικαστικού χρόνου, τροποποιήσεις στην Ποινική και την Πολιτική Δικονομία για καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών, διευκόλυνση της δικαστικής διαδικασίας και αποτελεσματικότερο προγραμματισμό των δικαστικών εργασιών, η ομαλή επάνοδος του συστήματος απονομής της δικαιοσύνης στο καθεστώς παραγραφής, η οριοθέτηση του δικαιώματος έφεσης επί αποφάσεων σε ενδιάμεσες αιτήσεις, κατά τρόπον ώστε, χωρίς να επηρεάζονται τα δικονομικά δικαιώματα των διαδίκων, να επιτυγχάνεται ταχύτερη ολοκλήρωση της πρωτόδικης αστικής δικαιοδοσίας.
Όπως γνωρίζετε, μεγάλη τομή στη δομή της Δικαιοσύνης αποτέλεσε η δημιουργία του Διοικητικού Δικαστηρίου, το οποίο ανέλαβε τη σε πρώτο βαθμό εκδίκαση προσφυγών κατά το Άρθρο 146 του Συντάγματος με στόχο την ουσιαστική αποσυμφόρηση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ώστε να επιτυγχάνεται ταχεία απονομή της δικαιοσύνης στη δευτεροβάθμια δικαιοδοσία, και, παράλληλα, την ταχεία εκδίκαση των προσφυγών κατά των πράξεων της Διοίκησης. Είναι με ικανοποίηση που σημειώνεται ότι η μέχρι τώρα λειτουργία του Διοικητικού Δικαστηρίου αξιολογείται πολύ θετικά από όλες τις πλευρές.
Ακριβώς για να διαφυλαχθεί ο πολύ θετικός αντίκτυπος της λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου αποφασίστηκε και η δημιουργία Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας, που θα αναλάβει την εκδίκαση κάθε προσφυγής από αιτητές ασύλου, με αρμοδιότητα ελέγχου και της ουσίας, όπως προνοεί το κεκτημένο. Το σχετικό νομοσχέδιο εκκρεμεί στη Βουλή των Αντιπροσώπων και η σύσταση του αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του τρέχοντος έτους.
Σημαντικό είναι και το νομοσχέδιο που επίσης εκκρεμεί στη Βουλή των Αντιπροσώπων και που αφορά τη συμμόρφωση της διοίκησης με τις δικαστικές αποφάσεις που εκδίδονται δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος, το οποίο από τη μια θα ενισχύσει τη διαφάνεια και λογοδοσία του κράτους, και από την άλλη θα βοηθήσει στη μείωση του χρόνου απονομής της δικαιοσύνης, αφού για πρώτη φορά θα έχουμε αποτελεσματικές διαδικασίες συμμόρφωσης με τις ακυρωτικές αποφάσεις.
Ταυτόχρονα, προωθείται από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως ένα άλλο σημαντικό νομοσχέδιο, το οποίο θα εισαγάγει μια καινοτομία στην αστική δικαιοδοσία. Το νομοσχέδιο προβλέπει την ίδρυση Εμπορικού Δικαστηρίου, που θα αναλάβει την εκδίκαση, με ταχείες διαδικασίες, μιας σειράς κατηγοριών αστικών υποθέσεων, μεγάλου ύψους επίδικης διαφοράς με έντονο τον εμπορικό χαρακτήρα. Αυτό, πέραν της επίδρασης στην απονομή της Δικαιοσύνης, αναμένεται να συμβάλει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Κύπρου ως κέντρου παροχής ποιοτικών υπηρεσιών, αλλά και στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων, διαδραματίζοντας, με την ταχύτητα εκδίκασης των υποθέσεων που αναμένεται ως αποτέλεσμα της δημιουργίας του, σημαντικό ρόλο στην πορεία της χώρας μας προς μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη.
Σημαντική αλλαγή είναι και η υιοθέτηση ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού συστήματος διαμεσολάβησης. Για το σκοπό αυτό, μετά από διαγωνισμό, επιλέγηκε εξωτερικός συνεργάτης ο οποίος έχει υποβάλει συγκεκριμένες εισηγήσεις για εκσυγχρονισμό και αναβάθμιση του συστήματος διαμεσολάβησης, με στόχο να κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών και να αποφορτιστούν τα δικαστήρια μας από σημαντικό αριθμό υποθέσεων.
Αγαπητοί φίλοι,
Με τον χαιρετισμό αυτό δεν θα επιχειρήσω να υπεισέλθω στις διάφορες πτυχές και θέματα με τα οποία ασχολείται η έκθεση. Το έργο αυτό το έχουν ήδη αναλάβει οι εμπειρογνώμονες. Απλά θέλω να επισημάνω το γεγονός, το οποίο βέβαια όλοι όσοι βρισκόμαστε σήμερα εδώ το γνωρίζουμε, ότι είμαστε μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Ή θα επιλέξουμε να ακολουθήσουμε τον δρόμο της μεταρρύθμισης με όλα τα οφέλη που αυτή συνεπάγεται για τον πολίτη, τον δικαστικό και νομικό κόσμο και την οικονομία γενικότερα ή θα αδιαφορήσουμε αφήνοντας χαμένη αυτή τη μεγάλη ευκαιρία που μας δίδεται. Η Δικαιοσύνη βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Γι’ αυτή την Kυβέρνηση η επιλογή είναι μονόδρομος. Επιλέγουμε την πορεία της μετεξέλιξης και του εκσυγχρονισμού των δομών και του δικαίου εκεί και όπου απαιτείται.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει θέσει στις προτεραιότητες της κυβερνητικής πολιτικής την αναδόμηση και τον εκσυγχρονισμό των δικαστηρίων μας, τόσο στη διοίκηση όσο και στη διαχείριση των δικαστικών υποθέσεων, γι’ αυτό ως Υπουργείο θα συνεχίσουμε να επιζητούμε, στο πλαίσιο της συνεργασίας της εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας, την προώθηση των μεγάλων αλλαγών στη δομή και λειτουργία των δικαστηρίων.
Γνωρίζω ότι πολλά ακόμα έχουν να γίνουν και ότι αυτή είναι η απαρχή μιας μεγάλης πορείας μεταρρύθμισης των δικαστηρίων. Θεωρώ ότι η παράδοση αυτής της έκθεσης έρχεται στο κατάλληλο χρονικό σημείο, αφού πέραν των νομοθετικών μέτρων που λήφθηκαν και πρόκειται να ληφθούν περαιτέρω, επιβάλλεται να γίνουν μεγάλες τομές, κυρίως διοικητικές, για την απάβλυνση αν όχι εξάλειψη των διαφόρων προβλημάτων. Η έκθεση αυτή ενισχύει σημαντικά τις προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση.
Να είστε σίγουροι ότι αυτή η έκθεση θα αξιοποιηθεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό και η πολιτεία θα προβεί, σε συνεργασία πάντοτε με τα δικαστήρια και τους δικηγόρους, αλλά και τα μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών, σε όλες τις ενέργειες που της αναλογούν για την υιοθέτηση ή και συμπλήρωση των οποιωνδήποτε ρυθμίσεων ή πρακτικών που θα εκσυγχρονίσουν και με τον τρόπο αυτό θα ενισχύσουν και καταστήσουν λειτουργικότερο το δικαστικό σύστημα στον τόπο μας.
Σας ευχαριστώ.
