Χαιρετισμός του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη στα εγκαίνια της έκθεσης “Glyn Hughes 1931-2014”
Είναι μία ξεχωριστή στιγμή στην ιστορία της τέχνης η σημερινή, ακριβώς γιατί εγκαινιάζουμε την αναδρομική έκθεση ζωγραφικής ενός ανθρώπου που έδωσε άλλη έννοια στον όρο πατρίδα.
Θέλω να ξεκινήσω με αυτήn την προσφορά του Glyn Hughes, γιατί εν τέλει αυτός είναι νομίζω ο ρόλος της τέχνης: Να αναδεικνύει προοπτικές και να ανοίγει παράθυρα στον κόσμο.
Ο Glyn Hughes σε μία συνέντευξη του το 2008, είπε πως «νιώθω Κύπριος, γιατί στην Κύπρο κατάφερα να είμαι ο εαυτός μου».
Είναι βαθιά φιλοσοφική η αντίληψη του Ουαλού στην καταγωγή, Glyn Hughes, γιατί εν τέλει αυτό όλοι στοχεύουμε: Να ανακαλύψουμε τον εαυτό μας, να ορίσουμε την ταυτότητά μας, να προσδιορίσουμε την ύπαρξή μας ως προς τους άλλους.
Γι’ αυτό και θα πρέπει να νιώθουμε προνομιούχοι που ένας τόσο διακεκριμένος ζωγράφος μπόρεσε να αυτοπροσδιοριστεί στη χώρα μας και να αποδώσει στον κόσμο αυτά που ο ίδιος ένιωθε πως έπρεπε να αποδώσει αξιοποιώντας το προνόμιο του ταλέντου του.
Στη δική μου αντίληψη ο Glyn Hughes ήταν ένα απόλυτα πολιτικοποιημένο πρόσωπο, με οξυμένη την κοινωνική του ευαισθησία και κριτήριο. Αυστηρός με όσους παραβίαζαν καθημερινούς κανόνες ανθρωπιστικής συμπεριφοράς. «Όταν βλέπω να παρκάρουν αυτοκίνητα σε κάθε γωνιά θέλω να κλωτσώ τα αυτοκίνητά τους», είπε κάποια στιγμή θυμίζοντας χαρακτήρες με αντιεξουσιαστικές τάσεις.
Κατά κάποιο τρόπο ήταν αντιεξουσιαστικός ο Glyn Hughes, καθώς έτσι πρέπει να είναι ο καλλιτέχνης και μάλιστα ο καλλιτέχνης που επιλέγει να βάλει τις ιδέες του στον καμβά, χρησιμοποιώντας την αφαιρετική μέθοδο, ζωγραφίζοντας με αυτό που συνηθίζεται να χαρακτηρίζεται ως αφηρημένη τέχνη.
Πρώτα απ’ όλα αμφισβητεί την εξουσία της εικόνας. Δεν επιβάλλεται στον καλλιτέχνη η εικόνα, αλλά εκείνος σε αυτήν, αποδίδοντας της τη διάσταση που ο ίδιος επιθυμεί και δίνοντάς της τους συνειρμούς που ο ίδιος συντάσσει.
Η αφηρημένη τέχνη είναι η τέχνη που χρειάζεται αποκρυπτογράφηση. Χρειάζεσαι χρόνο μπροστά από τους πίνακες του Glyn Hughes γιατί ξέρεις πως αυτό που βλέπεις, δεν είναι αυτό που θεωρείς ότι βλέπεις.
Οι μέδουσες που εγώ έβλεπα με την πρώτη ματιά στον πίνακα του «Αλεξίπτωτα», δεν είναι παρά τα αλεξίπτωτα Τούρκων εισβολέων το 1974.
Θα πρέπει λοιπόν να υποχρεώσεις τον εαυτό σου να σταθεί μπροστά από τους πίνακές του και να σκεφτεί, τι είναι αυτό που θα ήθελε άραγε ο ζωγράφος να απεικονίσει, εμπλέκοντας τον εαυτό σου έτσι σε ένα δημιουργικό προβληματισμό.
Για πολλούς περισσότερο ειδικούς στην τέχνη, για να «διαβάσει» κάποιος ένα πίνακα αφηρημένης τεχνοτροπίας θεωρείται απαραίτητο, να γνωρίζεις τον ζωγράφο, τις παραστάσεις και τις ιδέες του. Αλλά για μας που έχουμε λιγότερη συνάφεια με τα εικαστικά, η πρόκληση είναι να υποθέσουμε τι απεικονίζεται. Και αυτό είναι ένα πολύ ενδιαφέρον παιχνίδι του μυαλού.
Ο Glyn Hughes ήταν μόλις 25 χρόνων όταν ήρθε στην Κύπρο το 1956 και έκτοτε παρέμεινε στην Κύπρο και βίωσε όλη τη νεότερη κυπριακή ιστορία, μέχρι και τον θάνατό του το 2014.
Έζησε όλα τα δραματικά γεγονότα της πρόσφατης ιστορίας της χώρας μας και επηρεάστηκε βαθύτατα από αυτά.
Στην προσπάθειά του να ανακαλύψει τον εαυτό του, σε μία χώρα που για χρόνια βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση, έγινε ένας πραγματικός υπέρμαχος της ειρήνης, ένας άνθρωπος που πίστευε βαθιά σε έναν κόσμο χωρίς βία, ανισότητες και αδικίες.
Θα ήθελα να συγχαρώ θερμά όλους τους συντελεστές αυτής της σημαντικής για την Κύπρο έκθεσης: Το Δημοτικό Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας και το Ίδρυμα Πιερίδη, που για 22 και πλέον χρόνια λειτουργούν το Δημοτικό Κέντρο Τεχνών, στην Παλιά Ηλεκτρική. Όπως επίσης και τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού που στηρίζουν σταθερά αυτές τις σημαντικές προσπάθειες. Είναι εξάλλου, κατά την άποψή μου, καθήκον τους.
Συγχαίρω επίσης το Ίδρυμα Glyn Hughes, το οποίο έχει θέσει ως στόχο να διαφυλάξει και να προωθήσει το έργο του Hughes και τη βρετανική Υπάτη Αρμοστεία, η οποία έθεσε υπό την αιγίδα της την έκθεση.
Τέλος ιδιαίτερα συγχαίρω τον επιμελητή της έκθεσης Γιάννη Τουμαζή για την ενδελεχή του έρευνα, αλλά και την όλη προσπάθεια που κατέβαλε, έτσι ώστε να μας δώσει την ευκαιρία απόψε να έχουμε την τύχη και το προνόμιο να θαυμάσουμε τους πίνακες του εξαίρετου καλλιτέχνη.
Στα εικαστικά παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια μια μεγάλη άνθιση, στη χώρα μας ιδιαίτερα ανάμεσα στους νέους. Μια δυναμική, καινούργια γενιά έρχεται να αντικαταστήσει επάξια τους παλαιότερους και τα επιτεύγματά τους.
Σήμερα απέναντι στις προκλήσεις που η Ευρώπη αντιμετωπίζει, με τις αναγκαστικές μετατοπίσεις και εκτοπισμούς εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων, ο πολιτισμός καλείται να εξομαλύνει τις διαφορές και να γεφυρώσει τα τεράστια χάσματα.
Το παράδειγμα του Glyn Hughes, Βρετανού στην καταγωγή, που έζησε και δημιούργησε ως Κύπριος, καταδεικνύει και τον εν δυνάμει ρόλο της Κύπρου στη φλεγόμενη νοτιοανατολική Μεσόγειο, ως ένα ειρηνικό και δημιουργικό κέντρο που προάγει την πολυπολιτισμικότητα και την κοινωνική συνοχή.
Ευελπιστώ πως και με μια λύση του προβλήματός μας για την οποία προσπαθούμε τόσο σκληρά, ο ρόλος μας αυτός θα είναι καταλυτικός στην περαιτέρω εξέλιξη της περιοχής μας τόσο στον πολιτισμό όσο ιδιαίτερα και στην ειρηνική συμβίωση.
______________
