Η
Κύπρος είναι ένα νησί με μακραίωνη ιστορία και παράδοση, ένας τόπος που οι
θησαυροί, πολιτιστικοί και φυσικοί βρίσκονται σε αφθονία και είναι πραγματικά
διάσπαρτοι σε όλο το νησί. Αυτή τη κληρονομία καλούμαστε εμείς να προστατεύσουμε
και να αναδείξουμε. Και γι’ αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντική η εξεύρεση συνεργιών
σχετικά με την προστασία και τη διαχείριση της πολιτιστικής και της φυσικής μας
κληρονομιάς.
Η
διατήρηση και η ανάδειξη των θησαυρών που απλόχερα ο τόπος μας παρέχει μπορεί να
μας οδηγήσει ευκολότερα στο μέλλον που δεν είναι άλλο από την αειφορία και την
ανάπτυξη. Τη διασύνδεση εκείνη μεταξύ
της οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνίας, του περιβάλλοντος και του πολίτη.
Μια
ανάπτυξη που να αποσκοπεί στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης του ανθρώπου,
διαφυλάσσοντας παράλληλα το περιβάλλον βραχυπρόθεσμα και, κυρίως, μακροπρόθεσμα.
Μια ανάπτυξη που έχει ως βάση το τρίπτυχο οικονομική άνθηση, κοινωνική
αλληλεγγύη και ακέραιο περιβάλλον, με στόχο να ικανοποιεί τις ανάγκες της
σημερινής γενιάς, χωρίς να υποθηκεύεται η ικανότητα των επόμενων γενιών να
καλύψουν τις δικές τους ανάγκες.
Η
πατρίδα μας ομολογουμένως μας παρέχει πληθώρα από περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα
που μας βοηθούν στον σχεδιασμό των αστικών και αγροτικών μας περιοχών με τρόπο
που να ευνοείται η πράσινη ανάπτυξη, η αποδοτική αειφόρος και η υιοθέτηση νέων περιβαλλοντικά φιλικότερων
τεχνολογιών για την μείωση των εκπομπών του θερμοκηπίου.
Από
την πλευρά μας ως Υπουργείο προωθούμε διαχρονικά δράσεις ιδιαίτερα μέσα από το
Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης, που ως πρωταρχικό στόχο έχουν τη διατήρηση και
προστασία του περιβάλλοντος, την ανάπτυξη της υπαίθρου και την αναβάθμιση της
ζωής των κατοίκων της.
Εφαρμόζουμε
έργα και προγράμματα τα οποία, διαμορφώνουν ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, συμβατό
με τις απαιτήσεις του περιβάλλοντος, που ταυτόχρονα δημιουργεί «πράσινες» θέσεις
εργασίας, οι οποίες συντείνουν στην άμβλυνση του προβλήματος της ανεργίας.
Οι
πολιτικές του Υπουργείου και τα μέτρα που προωθούνται εστιάζονται σε τρεις
βασικές στρατηγικές επιδιώξεις:
·
την
προστασία της φύσης,
·
την
προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, και
·
τη
διαχείριση των αποβλήτων.
Προς
αυτήν τη κατεύθυνση προωθούμε μέτρα μέσα από το νέο Πρόγραμμα Αγροτικής
Ανάπτυξης 2014-2020, ώστε να διασφαλίζεται η προστασία των περιοχών του Δικτύου
Natura 2000, των περιοχών Υψηλής Φυσικής Αξίας και των περιοχών Οικολογικής
Εστίασης που μεταξύ αυτών βρίσκεται και
το Εθνικό Δασικό Πάρκο Τροόδους.
Με
τη διατήρηση και ανάδειξη αυτών των περιοχών στοχεύουμε σε ένα νέο πρότυπο
πράσινης ανάπτυξης, αξιοποιώντας:
·
το
ανεκτίμητο αισθητικό, φυσικό και πολιτισµικό περιβάλλον τους,
·
τα
παραδοσιακά υλικά, τοπικά προϊόντα ποιότητας, πολιτισµικά αγαθά και ανθρώπινες
δεξιότητες,
·
τους
παραδοσιακούς οικισµούς τους και τις εκκλησίες και τα μοναστήρια µε τους
πολύτιµους θησαυρούς τους.
Φίλες
και φίλοι,
Τα
Παγκόσμια Γεωπάρκα αποτελούν περιοχές με σημαντική γεωλογική κληρονομία και
πλούσιο φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον, οι οποίες συμβάλλουν στην ανάπτυξη
του θεματικού τουρισμού, ενισχύοντας έτσι την τοπική οικονομία και τη βιώσιμη
ανάπτυξη, μέσα όμως από την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
Ο
θεσμός των γεωπάρκων προτάθηκε το 2000, ως ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης της
υπαίθρου και σύντομα εξελίχθηκε στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Γεωπάρκων. Οι δράσεις που
αναπτύχθηκαν, για την προστασία και ανάδειξη των γεωλογικών μνημείων, οδήγησαν
το 2004 την UNESCO
να θέσει υπό την ομπρέλα της τον θεσμό αυτό και να υποστηρίξει τη δημιουργία του
Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων, μεταφέροντας έτσι την πρωτοβουλία αυτή σε όλο τον
κόσμο.
Στο
Πρόγραμμα «Παγκόσμια Γεωπάρκα της UNESCO
» εντάχθηκαν ήδη 120 Γεωπάρκα, από 33 χώρες, από τα οποία τα 69 βρίσκονται στην
Ευρώπη. Ένα από αυτά είναι και το Γεωπάρκο Τροόδους, κάτι που έγινε εφικτό μετά
από πολυετή προσπάθεια του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης, τη συμβολή του
Τμήματος Δασών και τη στήριξη της τοπικής κοινωνίας του Τροόδους, μέσω της
Αναπτυξιακής Εταιρείας Τροόδους και άλλων τοπικών φορέων.
Η
γεωλογική σπουδαιότητα και μοναδικότητα του Τροόδους οφείλεται στο γεγονός, ότι
αυτό αποτελεί το πληρέστερο και το πλέον διατηρημένο τμήμα ωκεάνιου φλοιού, που
βρίσκεται σήμερα στην επιφάνεια. Από τη μελέτη των πετρωμάτων του Τροόδους
προέκυψαν στοιχεία και δεδομένα, που διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην
ανάπτυξη της γεωλογικής γνώσης, ειδικότερα αναφορικά με την κατανόηση της
κίνησης των λιθοσφαιρικών πλακών και τη γένεση συγκριμένων κοιτασμάτων. Δεν
είναι τυχαίο το γεγονός, πως συχνά οι γεωλόγοι αναφέρονται στο Τρόοδος ως η
Μέκκα της γεωλογίας.
Όπως
με έχουν πληροφορήσει οι ειδικοί, κατά τη διαδρομή μας από την περιοχή Κουτραφά
προς την κορυφή του Τροόδους είχαμε την ευκαιρία να ταξιδεύσουμε διαδοχικά πάνω
σε ανάλογα πετρώματα, που απαντούν σήμερα από το βυθό των ωκεανών έως και τον
ανώτερο μανδύα της Γης.
Εντός
του Γεωπάρκου Τροόδους έχουν αναγνωριστεί 61 γεώτοποι, που αποτελούν χώρους
εξαιρετικής γεωλογικής σημασίας, οι οποίοι θα τύχουν ανάδειξης και προστασίας.
Έντεκα από τους γεώτοπους αυτούς αποτελούν μεταλλεία χαλκού, χρωμίου και
αμιάντου. Όμως, μια περιοχή δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως γεωπάρκο μόνο λόγω
της γεωλογικής κληρονομιάς που διαθέτει.
Η
σημαντικότητα του Γεωπάρκου Τροόδους οφείλεται και στα στοιχεία της φυσικής και
πολιτιστικής κληρονομιάς, που διαθέτει. Έτσι, το Γεωπάρκο Τροόδους είναι επίσης
σημαντικό για τα κρατικά δάση και τις περιοχές Φύση 2000, που διαθέτει. Είναι
χαρακτηριστικό πως σε αυτό απαντούν 92 από τα 143 ενδημικά είδη της Κύπρου, εκ
των οποίων τα 37 βρίσκονται μόνο εντός του Γεωπάρκου. Στα όρια του Γεωπάρκου
βρίσκονται επίσης περιοχές εξαιρετικής καλλονής, δέκα εκκλησίες, που αποτελούν
Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO
, τέσσερα μοναστήρια και σημαντικά μεσαιωνικά και άλλα μνημεία ψηλής φυσικής και
πολιτιστικής σημασίας. Στην περιοχή του Γεωπάρκου Τροόδους βρίσκονται επίσης 110
κοινότητες, που αποτελούν το σημαντικότερο κεφάλαιο του Γεωπάρκου.
Όλα
αυτά μαζί συνθέτουν τον αυθεντικό χαρακτήρα του Τροόδους, που το έχει καταστήσει
ως το 69 ο Ευρωπαϊκό Γεωπάρκο και το 120ο Παγκόσμιο
Γεωπάρκο. Βέβαια η σημασία του Τροόδους ήταν ευρέως γνωστή στους γεωεπιστήμονες,
αλλά αυτό αποκτά πλέον και διεθνή αναγνώριση ως πολυθεματικό πάρκο, με σημαντική
γεωτουριστική προοπτική.
Τα
στοιχεία αυτά που αναγνωρίστηκαν από το Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων, ανοίγουν
περαιτέρω ευκαιρίες απασχόλησης στην
περιοχή, όπως σε οδηγούς βουνού, γεωεπιστήμονες και άλλες δραστηριότητες, όπως
δίκτυα τοπικών επιχειρήσεων, γεωπροϊόντα και άλλα, που μπορούν πλέον να
στηριχθούν στο Γεωπάρκο Τροόδους.
Η
ανάπτυξη των ορεινών περιοχών και ειδικότερα της περιοχής του Τροόδους υπήρξε
βασική πρόνοια του προγράμματος διακυβέρνησης του Προέδρου Αναστασιάδη και το
Υπουργείο μας στήριξε ένθερμα την προσπάθεια για δημιουργία του Γεωπάρκου
Τροόδους, αφού το αντιλαμβάνεται ως ένα χρήσιμο εργαλείο για περαιτέρω ανάδειξη
και ανάπτυξη της περιοχής Τροόδους.
Αξίζει
εδώ να αναφέρω ότι η προσπάθεια για δημιουργία των υποδομών, που απαιτούντο για
την υποβολή αίτησης για ένταξη του Τροόδους στο Ευρωπαϊκό και Διεθνές Δίκτυο
Γεωπάρκων, ξεκίνησε πριν από πέντε χρόνια. Αυτό συντελέστηκε στο πλαίσιο του
Διασυνοριακού Προγράμματος Ελλάδος – Κύπρου «ΓΕΩΤΟΠΙΑ», με συνεργασία του
Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης, του Τμήματος Δασών και της Αναπτυξιακής
Εταιρείας Τροόδους, αλλά και μέσω άλλων δράσεων των Τμημάτων του Υπουργείου.
Να
πω ότι το Γεωπάρκο Τροόδους διαθέτει το δικό του Κέντρο Επισκεπτών, που
βρίσκεται εντός του χώρου του Μεταλλείου Αμιάντου, στο οποίο εκτίθενται σειρά
εκθεμάτων, μεταξύ των οποίων συλλογές πετρωμάτων και ορυκτών, τα εγκαίνια του
οποίου έγιναν από τον ίδιο τον Πρόεδρο
της Δημοκρατίας το περασμένο καλοκαίρι.
Φίλες
και φίλοι,
Η
δημιουργία και η ανάπτυξη των Γεωπάρκων είναι θεσμός, που πηγάζει σε μεγάλο
βαθμό από τις τοπικές κοινωνίες. Έτσι, οι 110 κοινότητες, που βρίσκονται εντός
των γεωγραφικών ορίων του Γεωπάρκου Τροόδους, αλλά και η ευρύτερη περιοχή του
Τροόδους έχουν κάθε λόγο να είναι περήφανοι για την παγκόσμια γεωλογική
κληρονομιά και την περιβαλλοντική αξία της περιοχής τους αλλά και για τον
πολιτισμό, την κουλτούρα τους. Αυτά είναι που έχουν τοποθετήσει την περιοχή
Τροόδους στον παγκόσμιο χάρτη των γεώτοπων της παγκόσμιας γεωλογικής κληρονομιάς
της UNESCO
.
Στην
πολιτική μας απόφαση για ανάπτυξη της περιοχής απαραίτητη είναι και η εμπλοκή
των τοπικών φορέων στα θέματα που τους αφορούν. Στο πλαίσιο αυτό το Υπουργικό
Συμβούλιο όρισε την Αναπτυξιακή Εταιρεία Τροόδους ως Φορέα Διαχείρισης του
Κέντρου Επισκεπτών του Γεωπάρκου Τροόδους, για τα πρώτα δύο χρόνια της
λειτουργίας του.
Για
την ανάδειξη, προστασία και προβολή των χαρακτηριστικών του Γεωπάρκου Τροόδους
προγραμματίζονται διάφορες δράσεις, κάτω από το συντονισμό Συντονιστικής
Επιτροπής, που ορίστηκε για τον σκοπό αυτό από το Υπουργικό Συμβούλιο. Η εν λόγω
Επιτροπή αποτελείται από το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης (Πρόεδρο), το Τμήμα
Δασών, το Τμήμα Περιβάλλοντος, το Κυπριακό Οργανισμό Τουρισμού, την Αναπτυξιακή
Εταιρεία Τροόδους, την Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης και Προβολής Τροόδους και
το Δίκτυο Θεματικών Κέντρων Τροόδους, τους οποίους καλώ να καταβάλουν κάθε
δυνατή προσπάθεια για την ανάπτυξη και προβολή του Γεωπάρκου. Είναι επίσης
σημαντικός ο ρόλος του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης ως του επιστημονικού και
τεχνικού φορέα στήριξης του Γεωπάρκου και της Αναπτυξιακής Εταιρείας Τροόδους,
ως Φορέα Διαχείρισης του Κέντρου Επισκεπτών του Γεωπάρκου, με διευρυμένο ρόλο
στα θέματα προβολής του Γεωπάρκου.
Η
ανακήρυξη του Γεωπάρκου Τροόδους ως Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO
, αποτελεί πράξη που ισχύει μόνο για περίοδο τεσσάρων χρόνων. Έτσι, το 2019, το
Γεωπάρκο Τροόδους, όπως και κάθε άλλο Παγκόσμιο Γεωπάρκο, θα πρέπει να δώσει
ξανά εξετάσεις, ώστε να διασφαλιστεί ότι τηρούνται οι όροι και οι προϋποθέσεις
συμμετοχής στο παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων UNESCO
.
Το
Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος διαθέτει μέσω του
Προϋπολογισμού του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης ποσόν 45.000 ευρώ ετησίως για
την ανάπτυξη των δράσεων και τη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών, καθώς
επίσης την τεχνογνωσία και τις υπηρεσίες των λειτουργών του Τμήματος Γεωλογικής
Επισκόπησης και του Τμήματος Δασών, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η περαιτέρω
ανάπτυξη του Γεωπάρκου και η προβολή της γεωλογικής, φυσικής και πολιτιστικής
κληρονομίας της περιοχής.
Κλείνοντας
θα ήθελα να ευχαριστήσω όσους συνεισέφεραν με οποιονδήποτε τρόπο στην ετοιμασία
της αίτησης για ένταξη του Τροόδους στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων και των
αναγκαίων υποδομών, όσους βοήθησαν για την επιτυχή αξιολόγηση της αίτησης και
όσους εργάζονται για την ανάπτυξη και προβολή του Γεωπάρκου.
Να
καλωσορίσω επίσης τους φίλους εξ Ελλάδος, που βρίσκονται σήμερα μαζί μας και
ειδικότερα τον Πρόεδρο του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων, τον Καθηγητή Νικόλαο
Ζούρο. Ο Καθηγητής Ζούρος αποτελεί ένα από τους πρωτεργάτες του θεσμού των
Γεωπάρκων, ο οποίος τιμά με τη δράση του τον Ελληνισμό διεθνώς και με μεγάλο
ενδιαφέρον θα παρακολουθήσουμε την παρουσίασή του και ειδικότερα τις εισηγήσεις
του.
Θα
ήταν παράληψή μου να μην καλωσορίσω ξεχωριστά τους εκπροσώπους της Τοπικής
Αυτοδιοίκησης, που παρευρίσκονται σήμερα μαζί μας και να τους διαβεβαιώσω, πως η
Κυβέρνηση θα είναι πάντοτε αρωγός στην προσπάθεια για ανάπτυξη της ευρύτερης
περιοχής του Τροόδους. Το Τρόοδος αποτελεί το σημαντικότερο στολίδι του τόπου
μας και ο καθένας από εμάς έχει καθήκον να συμβάλει στην προστασία και ανάδειξή
του και για την αειφόρο ανάπτυξή του, με σεβασμό όμως στο φυσικό
περιβάλλον.
Τέλος,
ευχαριστώ το Κοινοτικό Συμβούλιο Αμιάντου που είχε την ευγενή καλοσύνη να μας
φιλοξενήσει αλλά και όλους εσάς για την παρουσία σας.
Εύχομαι
καλή επιτυχία στις εργασίες της ημερίδας και θα αναμένουμε με ενδιαφέρον τα
συμπεράσματα και τις εισηγήσεις σας.
