ΜΕΡΟΣ Α
Ερωτήσεις –
Απαντήσεις από τη συνέντευξη Τύπου του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου
Αναστασιάδη, στις 7 Απριλίου, με θέμα την έξοδο από την κρίση,
την οικονομία και την ανάπτυξη
Ερώτηση : Όλου αυτού του κόσμου
που κουρεύτηκαν οι καταθέσεις στις τράπεζες το 2013, οι μέτοχοι κυρίως της
Τράπεζας Κύπρου, η οποία δεν είχε το πρόβλημα που αντιμετώπιζε η Λαϊκή Τράπεζα,
η Κυβέρνησή σας θα τους αποζημιώσει τώρα που τα πράγματα, όπως τα έχετε
περιγράψει, πάνε ήδη πάρα πολύ καλά. Ουσιαστικά η Κυβέρνησή σας επέβαλε το
κούρεμα κατόπιν των αποφάσεων του Eurogroup με τις οποίες έχετε συναινέσει και
υπήρξε θυματοποίηση κυρίως των καταθετών. Και θα ήθελα να σας ρωτήσω αν δεν το
νιώθετε να είναι και ηθικό χρέος της Κυβέρνησής σας, αλλά και εσάς προσωπικά, να
τους αποκαταστήσετε έστω και εν μέρει.
Απάντηση : Όσον αφορά τους
καταθέτες της Τράπεζας Κύπρου θέλω να σας υπενθυμίσω ότι για την απομείωση των
καταθέσεών τους έλαβαν αριθμό μετοχών που αποτελεί μέρος εν τη ουσία αποζημίωσης
ή κάλυψης - μιλάτε για τους πρώτους καταθέτες - γενικότερα οι απομειώσεις
καταθέσεων έχουν αποδοθεί ή επιστραφεί μέσα από την έκδοση ή την απόδοση
μετοχών. Αυτό που πρέπει να πούμε είναι να είμαστε ειλικρινείς και να μη
δίδονται υποσχέσεις, οι οποίες πιθανότατα να μην είναι δυνατόν να υλοποιηθούν,
και συνεπώς αυτό που λέω είναι ότι η Κυβέρνηση, εάν και εφόσον το επιτρέπουν οι
συνθήκες, θα εξετάσει το ενδεχόμενο πότε και πώς μπορεί να αποδώσει, και πόσο
μέρος ή ποιο ποσοστό από τις ζημιές που υπέστησαν είτε οι καταθέτες της Τράπεζας
Κύπρου είτε οι μέτοχοι της Λαϊκής. Επαναλαμβάνω, δεν δίνω υποσχέσεις, απλά είναι
κάτι που οπωσδήποτε είναι και παραμένει πάντοτε στις σκέψεις μας.
Ερώτηση : Η Κύπρος μόλις έχει
βγει από μνημόνιο, εντούτοις κάποιοι λένε πως ενδεχομένως να οδηγηθεί σε νέο
μνημόνιο σε μια ενδεχόμενη λύση του Κυπριακού. Επικαλούνται το κόστος της λύσης,
ότι θα αγγίξει τα €25 δις, σύμφωνα με κάποια στοιχεία, ενώ το ΑΕΠ της Κυπριακής
Δημοκρατίας δεν ξεπερνά τα €20 δις. Πώς απαντάτε σε αυτό;
Απάντηση : Πρώτον να ευχηθώ να
βρεθεί η λύση και να ευχηθούμε να υπάρξει μια τέτοια συνεργασία και από άλλη την
πλευρά έτσι ώστε να οδηγηθούμε σε λύση. Δεύτερο, το οποιοδήποτε κόστος με
ακρίβεια δεν έχει ακόμη υπολογιστεί. Αναμένεται, για πρώτη φορά γίνεται τούτο,
από τις εκθέσεις που θα μας παραχωρήσει η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές
Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) που έχουν αναλάβει την αξιολόγηση, την εκτίμηση κατά
κύριο λόγο, του κόστους είτε σε αποζημιώσεις περιουσιών, εφόσον αυτή θα είναι η
επιλεγόμενη θεραπεία ή η επιδικαζόμενη θεραπεία, αλλά και του κόστους
λειτουργίας, κάτι που είναι πάρα πολύ σημαντικό. Ένα άλλο στοιχείο είναι οι
επενδύσεις, που μέσα από τη λύση και τη σταθεροποίηση, εφόσον βρεθεί μια τέτοια
βιώσιμη και διαρκής λύση, τα οφέλη δηλαδή από τη λύση που θα είναι τεράστια, και
συνεπώς δεν βλέπω πώς θα ήταν δυνατόν να οδηγηθούμε σε ένα νέο μνημόνιο, αν
λάβετε ιδιαίτερα υπόψη ότι θα υπάρξουν και μεταβατικές διατάξεις ή και τέτοιες
ασφαλιστικές δικλείδες ώστε να μην υπάρξει η οποιαδήποτε οικονομική διαταραχή.
Ούτως ή άλλως από την πρώτη μέρα της λύσης, που εύχομαι να επισυμβεί το
συντομότερο, κοινό νόμισμα θα είναι το ευρώ.
Ερώτηση : Καθημερινά οι πολίτες
παρακολουθούν από τα δελτία ειδήσεων αλλά και από τις εφημερίδες νέα επεισόδια
στα σκάνδαλα. Επεισόδια και σκάνδαλα που αγγίζουν και το πολιτικό σκηνικό,
πολιτειακούς αξιωματούχους, δημόσιους λειτουργούς, ακόμη και πολιτικά πρόσωπα.
Αυτά τα βλέπουν και έξω και διερωτώμαι αν αυτός είναι ένας από τους λόγους που,
παρά το γεγονός ότι κάποιες επενδύσεις από το εξωτερικό ήρθαν και μας τις
είπατε, δεν ήρθαν αυτές οι στρατηγικές επενδύσεις που θα αλλάξουν το τοπίο, θα
δημιουργήσουν χιλιάδες θέσεις εργασίας ή ίσως να είναι και εδώ ότι δεν
ομαλοποιήσαμε ακόμη τη διαδικασία, απλοποιήσαμε ακόμη τη διαδικασία για τις
επενδύσεις, παρά το ότι έγινε μια προσπάθεια στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης.
Απάντηση : Πρώτον να αναφέρω ότι
οπωσδήποτε η πάταξη των σκανδάλων είναι ένας πρόσθετος λόγος για να προσελκύσεις
επενδύσεις διότι θα συνειδητοποιήσουν όλοι ότι δεν μπορούν να γίνουν αντικείμενο
ή υποκείμενα εκβιασμού από οποιουσδήποτε. Δεύτερο, μόλις έχουμε εξέλθει του
μνημονίου και έχουμε με τα πιστοποιητικά πλέον των διεθνών δανειστών την
πιστοποίηση της αποκατάστασης της αξιοπιστίας του κράτους αλλά και του
χρηματοπιστωτικού τομέα. Και τρίτο, θέλω να σας αναφέρω ότι εντός των ημερών θα
εξαγγελθούν και οι μεταρρυθμίσεις όσον αφορά τη στρατηγική επενδύσεων και τις
διαδικασίες που θα πατάσσουν τη γραφειοκρατία. Εξάλλου, θα πρέπει να σας αναφέρω
ότι ήδη με απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου υιοθετήθηκαν διαδικασίες επίσπευσης
όσον αφορά τις μεγάλες επενδύσεις. Μια υποσημείωση: Δεν θεωρώ ότι, μέσα από τις
συνθήκες που περάσαμε τα τρία τελευταία χρόνια, οι επενδύσεις ήταν ασήμαντες.
Ήταν αυτές που μας οδήγησαν στην αναθέρμανση της οικονομίας, στη μείωση της
ανεργίας και στην ανάπτυξη. Αν αναλογιστείτε ότι ο ρυθμός ήταν αρνητικός όσον
αφορά την ανάπτυξη κατά 6,5 μονάδες και σήμερα έχουμε αύξηση κατά 1,5, σημαίνει
καλύψαμε μια απόσταση 8%. Έφυγες από την αρνητική επίδοση και κάλυψες το κενό
φθάνοντας επιπλέον και στην ανάπτυξη που θεωρείται σταθερή, ύστερα από τις
δοκιμασίες των μηνών που έχουν παρέλθει, τη σταθερότητα δηλαδή.
Ερώτηση : Στην ομιλία σας
αναφερθήκατε στις θυσίες του κυπριακού λαού, και κυρίως του ιδιωτικού τομέα
περισσότερο, που σήκωσε το μεγάλο βάρος για να βρει η Κύπρος τα πόδια της, το
είπατε και εσείς για τους αριθμούς. Κάποιοι και διαχρονικά και στις μέρες μας
εκμεταλλεύονται ένα σύστημα για ίδιον όφελος. Και η ερώτησή μου είναι, είστε
αποφασισμένος να πάτε κόντρα σε αυτό το, σε μικρό αριθμό, αλλά σαθρό σύστημα που
εκμεταλλεύεται καταστάσεις για ίδιον όφελος; Είστε αποφασισμένος να κτυπήσετε το
χέρι σε εκείνους που ανήκουν σε κάποιο σύστημα εκμετάλλευσης του δημόσιου
χρήματος ή του δημόσιου πλούτου και, επίσης, σε κάποιους από αυτούς που
επιλέγουν προεκλογικές περιόδους για να υποβάλουν δικαιολογημένα ή αδικαιολόγητα
αιτήματα, όμως το κόστος το πληρώνει ο πολίτης, και εννοώ για την υγεία είτε για
άλλους τομείς.
Απάντηση : Να διαχωρίσουμε τα δύο:
Το πρώτο είναι κατά πόσον είμαστε αποφασισμένοι να πατάξουμε την όποια διαφθορά,
τα όποια κυκλώματα δημιούργησαν και δημιουργούν προβλήματα. Το έχουμε έμπρακτα
αποδείξει και θα κάνω σαφείς αναφορές στις 14 Απριλίου για τα μέτρα που πήραμε
και πώς ενισχύσαμε τους ανεξάρτητους θεσμούς και με ποιο τρόπο είμαστε
αποφασισμένοι να μην ανεχθούμε το οποιοδήποτε νέο σκάνδαλο ή την απόκρυψη, αν
θέλετε, του οποιουδήποτε νέου ή και παλαιού. Γι’ αυτό και παρακολουθείτε αυτά
που παρακολουθείτε. Δεν είναι τυχαίο, θέλω να το πω, που για πρώτη φορά από την
εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας τόσοι συσσωρευμένα επώνυμοι όχι απλώς
παραπέμπονται στα δικαστήρια αλλά και στις Κεντρικές Φυλακές. Το θέμα του
δικαιώματος της απεργίας είναι ιερό και απαραβίαστο, αρκεί να ασκείται πάντοτε
με μέτρο και ιδιαίτερα να μην δίνεται η εικόνα καμιά φορά του εκβιασμού,
ιδιαίτερα των υπηρετούντων σε ουσιώδεις Υπηρεσίες. Όμως, νομίζω ότι μέσα από τον
διάλογο και την υπευθυνότητα του συνδικαλιστικού κινήματος αποφεύγονται ακραίες
καταστάσεις, έτσι θα έλεγα ότι η ρύθμιση που έγινε μέσα από τις συμβάσεις μεταξύ
των συντεχνιών και της Κυβέρνησης το 2004 νομίζω, αν βρεθεί τρόπος να επεκταθεί
διά νόμου, εννοώ οι συμβάσεις εκείνες, και σε όλες τις συνδικαλιστικές
οργανώσεις, θα είναι μια από τις καλύτερες απαντήσεις στα προβλήματα που
δημιουργούνται μέσα από καμιά φορά βεβιασμένες κινήσεις προς την πλευρά, εννοώ,
των απεργιών κ.λπ.
Ερώτηση : Είναι παραδεκτό ότι η
μεσαία τάξη έχει δεχθεί το μεγαλύτερο πλήγμα από την οικονομική κρίση των τριών
και πλέον χρόνων. Ποια είναι τα μέτρα που προτίθεται να λάβει η Κυβέρνηση για να
βοηθήσει αυτούς τους ανθρώπους; Είδαμε ότι έχετε αναπτύξει στην πρότασή σας αλλά
και στα τεκταινόμενα τις προσπάθειες που έχουν γίνει για τους
μεγαλοεπιχειρηματίες, γνωρίζουμε για το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα (ΕΕΕ), η
μεσαία τάξη η οποία έχει υποστεί…
Απάντηση : Μιλάτε για τις μικρές
και μικρομεσαίες επιχειρήσεις για τις οποίες, όπως σας έχω αναφέρει, έχει ήδη
εγκριθεί ένα ποσό από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Αναπτύξεως και από την Ευρωπαϊκή
Τράπεζα Αναπτύξεως και Ανασυγκρότησης ύψους €805 εκ. Διατέθηκαν τα €217 εκ.,
δόθηκαν υπό μορφή δανείων σε δέκα τράπεζες της χώρας και τα σχέδια βρίσκονται
ήδη εν εξελίξει. Είναι μια σημαντική προσπάθεια ενίσχυσης αλλά, πέραν των άλλων,
τα όσα έχω προαναφέρει, τα μέτρα αναθέρμανσης, τα κίνητρα και ούτω καθ’ εξής, θα
πρέπει να ξέρουμε ότι με την οικονομία είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Θα ωφεληθούν
οπωσδήποτε και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις ή οι μικρομεσαίοι των μισθωτών.
Ερώτηση : Για να φθάσουμε στο
χείλος της οικονομικής καταστροφής μεγάλη ευθύνη έφεραν και οι τράπεζες, και
συγκεκριμένα η Λαϊκή. Όπως είπατε στην εισαγωγική σας ομιλία, την κρατούσαν στον
αναπνευστήρα. Για να κρατηθεί όμως η τράπεζα στον αναπνευστήρα κάποιοι
παραχωρούσαν ELA, μάλιστα οι πληροφορίες λένε για 70 αιτήματα παραχώρησης ELA
που ενέκρινε η Κεντρική Τράπεζα με το πράσινο φως της Ευρωπαϊκής Κεντρικής
Τράπεζας (ΕΚΤ). Δεν είδαμε στα τρία χρόνια διακυβέρνησής σας να στραφείτε προς
την ΕΚΤ και να την θέσετε ενώπιον των δικών της ευθυνών. Και δεύτερο, τον
Σεπτέμβριο του 2014 σε μια σύσκεψη των ανακριτών είχατε εκφράσει την πεποίθηση
ότι μέχρι το τέλος εκείνου του έτους θα δούμε κάποιους πίσω από τα σίδερα της
φυλακής. Είναι Απρίλης του 2016 και δυστυχώς ακόμη να τιμωρηθούν αυτοί που θα
πρέπει να τιμωρηθούν για την κατάρρευση της κυπριακής οικονομίας.
Απάντηση : Το πρώτο όσον αφορά την
ΕΚΤ, όχι μόνο ήγειρα ανάλογο θέμα προς τον κ. Ντράγκι, σε δύο συναντήσεις που
είχαμε τον Ιούνιο του 2013 και τον Ιούνιο του 2014, επισημαίνοντας του ότι ήταν
αδιανόητο για μια τράπεζα – γι’ αυτό και η αναφορά μου ήταν έντονη - να δοθούν
€9,6 δις όταν για ένα ολόκληρο κράτος μου επέβαλαν ή μας επέβαλαν τις γνωστές
αποφάσεις για να δοθούν €10 δις. Και τον ρώτησα: Πώς είναι δυνατόν να διαθέσατε
τόσο μεγάλη ή σημαντική οικονομική βοήθεια για μια τράπεζα η οποία ήταν στα
πρόθυρα χρεοκοπίας; Με βάση το μέγεθος και την άντληση της έκτακτης οικονομικής
βοήθειας δεν επιτρεπόταν.
Η απάντηση
ήταν ότι ήταν κατόπιν αιτήματος της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου που
διαβεβαίωνε ότι ήταν βιώσιμη. Αυτό, θα πρέπει να πω, αναφέρεται και σε επιστολή
που είχα αποστείλει και προς τον Πρόεδρο της ΕΚΤ και τους ηγέτες των χωρών του
Eurogroup. Το δεύτερο αναφέρεται στα όσα αφορούν την πάταξη των αδικημάτων που
διεπράχθησαν στον τραπεζικό τομέα. Θα πρέπει να σας υπενθυμίσω ότι ακόμα και οι
συσκέψεις οι πολλές που έγιναν για συντονισμό των ερευνών ήταν κατά παράβαση του
Συντάγματος. Αρμόδιος για δίωξη δεν είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αλλά ο
Γενικός Εισαγγελέας και βεβαίως οι ανακριτικές Αρχές. Θέλω, όμως, να επισημάνω
κάτι για να μην αποδοθεί ευθύνη στον Γενικό Εισαγγελέα. Οικονομικά εγκλήματα ή
τα εγκλήματα του λευκού κολάρου και ιδιαίτερα εγκλήματα που έχουν να κάνουν με
παραβιάσεις των νόμων που άπτονται τραπεζικών συστημάτων κ.λπ, είναι τόσο
δαιδαλώδη και πολύπλοκα, και προς αυτή την κατεύθυνση θέλω να σας υπενθυμίσω –
παρά το γεγονός ότι θα είναι αντικείμενο της επόμενης συνέντευξης Τύπου αλλά
θέλω να το ξεκαθαρίσω αυτό – έχουμε πληρώσει σημαντικά ποσά για την αγορά
υπηρεσιών από εξειδικευμένους οίκους για να ενισχύσουμε το έργο των ανακριτών.
Έχουμε αυξήσει τον αριθμό των ανακριτών από 15 σε 30, έχουμε ενισχύσει τον
Γενικό Εισαγγελέα με έγκριση 26 νέων θέσεων, έχουμε διαθέσει 800 τόσες χιλιάδες
για την αγορά εξειδικευμένου server που θα μπορεί να διευκολύνει το ανακριτικό
έργο. Γνωρίζετε καλά ότι έχουν γίνει διαβήματα προς τις ελληνικές Αρχές των
οποίων τη συνδρομή αναμένουμε προκειμένου να διευκολυνθούν οι ανακρίσεις. Και,
βεβαίως, οι ποινικές διώξεις. Ήδη έχουν προχωρήσει κάποιες των ποινικών διώξεων
στα δικαστήρια, εννοώ κάποιοι που φέρονται ως έχοντες ευθύνη, και βεβαίως δεν
έχω καμιά αμφιβολία πως με την αποφασιστικότητα που διακρίνει τον Γενικό
Εισαγγελέα θα προχωρήσουν οι υποθέσεις, εφόσον τουλάχιστον όμως υπάρξουν τα
αναγκαία στοιχεία, τεκμήρια, προκειμένου να σταθεί η υπόθεση στο δικαστήριο. Και
πρέπει να είμαστε όλοι προσεκτικοί βεβαίως διότι με βάση το Σύνταγμα όλοι είναι
αθώοι μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου, για να μην αφήνουμε αιχμές σε βάρος του
οποιουδήποτε. Βεβαίως οι ανακρίσεις καταδεικνύουν κάποιους που φέρουν ευθύνη και
θα κατηγορηθούν. Το αν αποδειχθεί ή όχι η ευθύνη τους είναι θέμα βεβαίως
αποδεικτικών στοιχείων, επαναλαμβάνω, που θα προσκομίσουν οι ανακριτικές Αρχές
και ο Γενικός Εισαγγελέας θα αξιολογήσει.
Ερώτηση : Θα ήθελα την εκτίμησή
σας δεδομένου ότι η Κύπρος έχει εξέλθει αλλά δεν έχει πιάσει όμως τον στόχο της
επενδυτικής βαθμίδας των οίκων αξιολόγησης. Θα ήθελα, λοιπόν, την εκτίμησή σας
για το πότε πιστεύετε εσείς ότι θα γίνει αυτό δεδομένου ότι εκκρεμούν και
σοβαρές μεταρρυθμίσεις που μέχρι στιγμής δεν έχουν υλοποιηθεί και ακόμη και
σήμερα υπάρχει αναφορά στην έκθεση της Κομισιόν για την ιδιωτικοποίηση της CΥΤΑ.
Απάντηση : Όπως σταδιακά εξήλθαμε
του μνημονίου με επτά θετικές αξιολογήσεις, με σημαντικές αναβαθμίσεις, πέντε
στον αριθμό, από τους οίκους αξιολόγησης ως κυπριακή οικονομία, αλλά και ως
τραπεζικό σύστημα, έτσι θα επιτύχουμε και τον στόχο μέσα από τη σταθερότητα στην
ανάπτυξη. Θα επιτύχουμε την αναβάθμιση – έχετε απόλυτο δίκαιο - στον επενδυτικό
τομέα, δηλαδή και αυτό πιστεύω θα έρθει μέσα από τη σταθερότητα, μέσα από τη
σταθερότητα στην ανάπτυξη, αλλά και γενικότερα τις συνθήκες που καταγράφονται
ευνοϊκές και μέσα από μέτρα που θα ληφθούν έτσι ώστε να υλοποιηθούν κάποιες
μεταρρυθμίσεις που θεωρούνται αναγκαίες για τον εξορθολογισμό, αλλά και τον
εκσυγχρονισμό γενικότερα της οικονομίας του κράτους, μεταξύ των οποίων και η
ΑΤΗΚ για την οποία οπωσδήποτε φαίνεται να υπάρχει μια πολιτική συναίνεση.
Τουλάχιστον έτσι αντιλαμβάνομαι τις θέσεις των δυνάμεων, για εξεύρεση
στρατηγικού επενδυτή. Αυτό οπωσδήποτε θα συζητηθεί με τη νέα Βουλή.
