Χαιρετισμός
του Προέδρου της Βουλής στην τελετή έναρξης
Μαθητικού
Συνεδρίου του Λυκείου Εθνομάρτυρα Κυπριανού
«Η δύναμη της γνώσης και η ομορφιά της ζωής
πηγάζουν από την ποικιλία»
Θέλω
να σας συγχαρώ θερμά για την πρωτοβουλία σας να οργανώσετε το σημερινό Μαθητικό
Συνέδριο.
Το
γεγονός ότι η πατρίδα μας τελεί υπό καθεστώς κρίσης, οικονομικής και άλλης,
είναι αισθητό τοις πάσι και μη αμφισβητήσιμο. Όλοι μας έχουμε βιώσει προσωπικά,
σε μεγάλο ή σε μικρό βαθμό, τις συνέπειές της και όλοι μας δυστυχώς υπήρξαμε και
είμαστε ακόμη μάρτυρες σε καθημερινές τραγωδίες, όπου τύχες συνανθρώπων μας
ανατρέπονται βίαια και απροσδόκητα. Αυτό όμως που είναι αφελές να πιστεύει
κανείς είναι ότι μια κρίση δεν έχει οριζόντιες επιπτώσεις σε όλες τις πτυχές και
εκφάνσεις της κοινωνίας και του τρόπου ζωής μιας πολιτείας.
Είναι
επίσης γεγονός ότι στη βιασύνη μας να συγκρατήσουμε την οικονομική κατάπτωση και
να αντιστρέψουμε την κατιούσα των οικονομικών δεικτών, θεωρούμε πολλές φορές στα
πλαίσια του ανεκτού, τους προσωρινούς έστω, περιορισμούς δαπανών από τομείς όπως
η παιδεία και ο πολιτισμός. Η υποχρέωση όμως της πολιτείας να υποστηρίζει
ποικιλότροπα την πολιτισμική παραγωγή, αλλά και να φροντίζει, ώστε να
διασφαλίζεται το δικαίωμα όλων των πολιτών να έχουν πρόσβαση στα πολιτιστικά
αγαθά και στο πολιτιστικό γίγνεσθαι, είναι αντιθέτως πιο μεγάλη και πιο
επιτακτική σε περιόδους κρίσης.
Φίλες
και φίλοι,
Η
κρίση δεν έπληξε ανελέητα μόνο τις επιχειρήσεις, τις τράπεζες, το κράτος, κάθε
οικογένεια και νοικοκυριό, αλλά και τον χώρο των γραμμάτων και των τεχνών. Θα
ήταν εσφαλμένο όμως να ισχυριστούμε ότι η οικονομική κρίση ήταν το ένα και
μοναδικό κακό που έπληξε τον πολιτισμό.
Εξάλλου, η κρίση που βιώνουμε δεν είναι μόνο οικονομική. Είναι και κρίση κοινωνική, πολιτική, κρίση
θεσμών και αξιών, κρίση γενικότερης παιδείας.
Σκοπός
όμως του σημερινού Μαθητικού Συνεδρίου, που διοργανώνει το Λύκειο Εθνομάρτυρα
Κυπριανού, δεν είναι ούτε η απλή καταγραφή δεδομένων ούτε η επικέντρωση στην
αναζήτηση των αιτιών και των ευθυνών. Μέσω του σημερινού συνεδρίου φιλοδοξείτε
κυρίως να αναδείξετε το γεγονός ότι ο πολιτισμός χρήζει επειγόντως και αρμοδίως
στήριξης και ότι η στήριξη της πολιτισμικής παραγωγής και των ανθρώπων του
πολιτισμού αποτελεί ένα από τα βασικότερα όπλα που πρέπει να προτάξουμε και να
αξιοποιήσουμε, για να αντιστρέψουμε την παρούσα κατάσταση.
Πολλά
είναι τα ερωτήματα με τα οποία θα κληθούν να καταπιαστούν σήμερα οι
συμμετέχοντες στο Συνέδριο. Να παραθέσω μερικά από τα κυριότερα:
Είναι
ο πολιτισμός, οι τέχνες και τα γράμματα, οι παράπλευρες απώλειες ή τα κατεξοχήν
θύματα της οικονομικής κρίσης; Φθίνει όντως ο πολιτισμός εν μέσω κρίσης ή η
κρίση αποτελεί εφαλτήριο άνθησης του πολιτισμού; Μπορεί να αντισταθεί; Μπορεί να
αποτελέσει αποκούμπι και καταφυγή των ανθρώπων και της κοινωνίας;
Η
καλλιτεχνική και πνευματική παραγωγή δεν πρέπει ποτέ να θεωρείται στοιχείο
αποκομμένο και απομονωμένο από την υπόλοιπη κοινωνία. Ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει. Ο πολιτισμός
αποτελεί απαραίτητο συστατικό του κοινωνικού γίγνεσθαι και της κοινωνικής
πραγμάτωσης όλων των ανθρώπων ανεξαιρέτως. Ο πολιτισμός μιας χώρας δε μετριέται
μόνο στις κλειστές αίθουσες μιας πινακοθήκης, ενός μουσείου ή ενός θεάτρου, αλλά
διαπιστώνεται και γίνεται αντιληπτός κυρίως στην καθημερινότητα των πολιτών της,
στις αντιλήψεις και τις συμπεριφορές τους.
Ακόμα,
όπως είχε πει χαρακτηριστικά ο Πάμπλο Πικάσο, «η τέχνη πλένει μακριά από την
ψυχή τη σκόνη της καθημερινής ζωής». Οι τέχνες δηλαδή και τα γράμματα είναι το
καταφύγιο του λαού. Είναι αυτό που του προσφέρει διέξοδο από την καθημερινή
ταλαιπωρία και τα βάσανα. Ταυτόχρονα, ο πολιτισμός, υπερβαίνοντας τον χώρο και
τον χρόνο, έρχεται ως συνεκτικός ιστός προστασίας να συγκρατήσει τους κινδύνους
που απειλούν να διαβρώσουν την κοινωνία, όπως είναι ο ρατσισμός, η μισαλλοδοξία,
ο φανατισμός, η έλλειψη σεβασμού και ανεκτικότητας και ακόμα χειρότερα η
ανατροπή της δημοκρατίας και η επιβολή ολοκληρωτικών συστημάτων. Μέσω δηλαδή του
πολιτισμού ο λαός μαθαίνει, διαπαιδαγωγείται, αποκτά διαφορετική και
πολύπλευρη θεώρηση των πραγμάτων. Καλλιεργείται, αποκτά κριτική σκέψη και
ευαισθησία. Ο πολιτισμός είναι τελικά η ψυχή κάθε λαού και κάθε έθνους.
Αγαπητοί
φίλοι,
Μπορεί
η οικονομική στενότητα να λειτουργεί εν πολλοίς ισοπεδωτικά, ωστόσο σχεδόν καμιά
κατάσταση, όσο ανυπόφορη κι αν είναι, δεν μπορεί να εκριζώσει το πηγαίο
χαρακτηριστικό του λαού, την έφεση προς την πνευματική δημιουργία και έκφραση.
Εξάλλου, «ο πολιτισμός ενός έθνους κατοικεί στις καρδιές και στην ψυχή των
ανθρώπων του», όπως είχε πει ο Μαχάτμα Γκάντι.
Αγαπητοί
Εκπαιδευτικοί,
Αγαπητοί
μαθητές και μαθήτριες,
Σε
αυτό το σημείο να μου επιτρέψετε να εκφράσω την προσωπική μου άποψη όσον αφορά
το κεντρικό θέμα του σημερινού σας Συνεδρίου. Ο πολιτισμός αποτελούσε ανέκαθεν
αντίσταση σε κάθε περίοδο κρίσης.
Σήμερα ο πολιτισμός αντιστέκεται και πάλι. Και όταν αντιστέκεται ο
πολιτισμός, αντιστέκεται απόλυτα και ολοκληρωτικά. Ο πολιτισμός είναι το φως που
διώχνει το σκοτάδι του οικονομικού μαρασμού και της εξαθλίωσης των συνανθρώπων
μας, το βάλσαμο στις πληγές της κοινωνίας.
Είναι όμως και το εφαλτήριο για τις αναγκαίες αλλαγές για μια κοινωνία
ανάπτυξης, αλληλεγγύης και κοινωνικής συνοχής, αλλά και σταθερό βάθρο για τη
διαπολιτισμικότητα και την πολυπολιτισμικότητα
των σημερινών κοινωνιών.
Τελειώνοντας,
θέλω και πάλι να σας συγχαρώ για την οργάνωση του σημερινού Συνεδρίου το οποίο
είμαι βέβαιος ότι θα είναι ενδιαφέρον και δημιουργικό.
