κ. Νίκου Αναστασιάδη στα αποκαλυπτήρια
Μνημείου Φιλίας των λαών Ισραήλ και Κύπρου
Με
βαθειά συγκίνηση συγκεντρωθήκαμε σήμερα εδώ για τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου
Φιλίας των λαών της Κύπρου και του Ισραήλ που θα θυμίζει στις σημερινές και τις
μέλλουσες γενεές τη θερμή σχέση που, σε στιγμές τραγικές και δύσκολες, ανέπτυξαν
ο κυπριακός και ο εβραϊκός λαός. Του
Μνημείου που –είμαι σίγουρος- θα αποτελέσει έμπνευση για την ενίσχυση μίας
βαθιάς ιστορικής φιλίας μεταξύ της Κύπρου και του Ισραήλ.
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και αμέσως μετά, η Κύπρος
έγινε ο τόπος διέλευσης 53 χιλιάδων επιζώντων του Ολοκαυτώματος. Οφείλουμε να
αναδείξουμε αυτή τη σχετικά άγνωστη, αλλά καθοριστική στιγμή της σύγχρονης
Ιστορίας μας. Τότε που οι Εβραίοι πρόσφυγες προσπαθούσαν να φτάσουν στην υπό
βρετανική διοίκηση Παλαιστίνη, πριν από την ίδρυση του Κράτους του Ισραήλ.
Η περίοδος της απέλασης στο αποικιοκρατούμενο τότε νησί μας ήταν το
τελευταίο στάδιο στο μακρινό τους ταξίδι προς τη γη της Επαγγελίας, τη γη του
Ισραήλ. Ήταν περίοδος ατελείωτων και καταθλιπτικών συνθηκών διαβίωσης στα δέκα
στρατόπεδα που ίδρυσαν οι αποικιοκρατικές Αρχές, στην Αμμόχωστο, τη Λάρνακα και
τη Δεκέλεια.
Σε αυτούς τους σκοτεινούς χρόνους υπήρξε όμως και πολύ αγάπη. Βρήκε χώρο
να αναδειχτεί η ανιδιοτελής φιλία και η συμπόνια.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι Κύπριοι άνοιξαν τις καρδιές τους
στα δεινά των κρατουμένων, βοηθώντας τους, ποικιλοτρόπως, ηθικά και υλικά. Ακόμα
και σχέδια απόδρασης προς τη γη των πατέρων τους οργάνωναν. Χαρακτηριστική είναι
η περίπτωση του αείμνηστου στυλοβάτη της κυπροεβραϊκης φιλίας Πρόδρομου
Παπαβασιλείου –και μια σειρά άλλων.
Εξήντα πέντε χρόνια αφότου οι πύλες των εβραϊκών στρατοπέδων κράτησης
στην Κύπρο έκλεισαν και οι πρόσφυγες μετανάστευσαν στο Ισραήλ, έχει εξαφανιστεί
σχεδόν κάθε απτό στοιχείο για την ύπαρξή τους. Παραμένει όμως η μνήμη εκείνων
που έζησαν την ιστορία. Και αυτή τη μνήμη θέλουμε να κρατήσουμε.
Για αυτό είναι πολύτιμος ο ρόλος ανθρώπων, όπως η καταξιωμένη και
πολυβραβευμένη ηθοποιός Μίριαμ Ζοχάρ, την οποίαν έχουμε τη χαρά να φιλοξενούμε
εδώ σήμερα, για να μοιραστεί μαζί μας κάποια από τα βιώματά της εκείνης της
εποχής.
Αυτός δεσμός της ανθρωπιάς και της αγάπης δυναμώνει τον κρίκο της φιλίας
και της καλής γειτονίας των δυο χωρών μας που έχει τις ρίζες του στο βάθος της
Ιστορίας και ανάγεται στους αρχαίους χρόνους. Τότε που οι πρώτοι Εβραίοι
εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο κατά την Ελληνιστική Περίοδο και η παρουσία τους ήταν
σημαντική έως και την Ρωμαϊκή Εποχή. Κατά την Οθωμανική Περίοδο, η Κύπρος
δέχθηκε ξανά κύματα Σεφαρδίμ Εβραίων που συνέρεαν στις χώρες της οθωμανικής
αυτοκρατορίας μετά την εκδίωξη τους από την Ιβηρική χερσόνησο, το 1492.
Ένα πιο πρόσφατο συναπάντημα των δύο λαών έλαβε χώρα στα τέλη του 19
ου και στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν έγιναν προσπάθειες
σύστασης εβραϊκών αγροτικών κοινοτήτων στο νησί μας.
Σήμερα, οι σχέσεις των δυο χωρών μας έχουν περάσει στο πιο λαμπρό στάδιό
τους, και όχι υπό συνθήκες ανάγκης και οικονομικού ή πολιτικού εξαναγκασμού,
όπως στο παρελθόν, αλλά ελεύθερης βούλησης και επιλογής.
Εγκαινιάζουμε μια νέα εποχή στις σχέσεις μας, ιδιαίτερα μετά τον
εντοπισμό κοιτασμάτων φυσικού αερίου στις ΑΟΖ των δύο χωρών. Θέλω, όμως, να
θυμίσω πως και πριν τον εντοπισμό των κοιτασμάτων, αρχικά επί Προεδρίας του
αείμνηστου Προέδρου μας Γλαύκου Κληρίδη, το 1994, ενισχύθηκαν οι διπλωματικές
μας σχέσεις μας με το άνοιγμα κυπριακής Πρεσβείας στο Ισραήλ. Οι πρώτες
επισκέψεις ανωτάτου επιπέδου αντηλλάγησαν από τον Πρόεδρο Βάιτσμαν το 1998 στην
Κύπρο και τον Πρόεδρο Κληρίδη το 2000 στο Ισραήλ.
Κορυφώθηκαν με την υπογραφή της ΑΟΖ της Κύπρου και του Ισραήλ, επί
Προεδρίας Τάσσου Παπαδόπουλου και ακολούθησαν οι εκατέρωθεν επισκέψεις του
Προέδρου Χριστόφια και του Προέδρου Πέρες καθώς και του Πρωθυπουργού κ. Βενιαμίν
Νεντανιάχου στην Κύπρο.
Με ιδιαίτερη χαρά προσμένω την επίσκεψή μου, τη δεύτερη από την εκλογή
μου, στο Ισραήλ, στις 15 Ιουνίου, που θα δώσει την ευκαιρία να ενισχύσουμε
περαιτέρω τις ήδη στενές σχέσεις των δυο χωρών μας.
Θέλω να σημειώσω την κοινή αντίληψη που χαρακτηρίζει τις προθέσεις μας,
όπως αυτή εκφράστηκε από τον Πρόεδρο Πέρες κατά την εδώ παρουσία του: «Κύπρος
και Ισραήλ είναι ενωμένες με πολλούς τρόπους. Εργαστήκαμε και θα συνεχίσουμε να
εργαζόμαστε μαζί με την Κύπρο, την οποία το Ισραήλ θεωρεί κοντινό φίλο, τόσο
πολιτικά όσο και γεωγραφικά». Το ίδιο, θα έλεγα και από δικής μας πλευράς.
Η συνεργασία των χωρών μας έχει επεκταθεί σε μια σειρά τομέων, από τον
τουρισμό μέχρι τη γεωργία, την επιστήμη, το περιβάλλον και άλλους. Πράγματι
όμως, αυτό που δημιουργεί νέες προοπτικές στις σχέσεις μας είναι η ανακάλυψη του
φυσικού πλούτου στην περιοχή μας.
Αυτό καταδεικνύεται και από το Μνημόνιο Συναντίληψης για συνεργασία στους
τομείς της ενέργειας και των υδάτων μεταξύ Κύπρου, Ισραήλ και Ελλάδας, το οποίο
υπογράφτηκε στη Λευκωσία, τον περασμένο Αύγουστο.
Κύπρος και Ισραήλ μοιράζονται ένα κοινό όραμα: Να αναβαθμίσουμε
ουσιαστικά και στρατηγικά τις σχέσεις μας σε όλους τους δυνατούς τομείς, προς
αμοιβαίο όφελος.
Η Λεμεσός, στην οποία εγείρεται σήμερα το υπέροχο αυτό Μνημείο, φιλοξενεί
στις μέρες μας την πιο μεγάλη εβραϊκή κοινότητα της Κύπρου και αποτελεί την έδρα
πολλών και μεγάλων επιχειρήσεων από το Ισραήλ.
Πρέπει να συγχαρώ θερμά τον Δήμο Λεμεσού και ειδικότερα τον φίλο Δήμαρχο
κ. Ανδρέα Χρίστου, αλλά και την Πρεσβεία του Ισραήλ και προσωπικά τον αγαπητό
Πρέσβη κ. Μάικλ Χαράρι για την πρωτοβουλία της δημιουργίας αυτού του Μνημείου,
στην πόλη που αυτήν την περίοδο συνδέεται τόσο στενά με τον φίλο ισραηλιτικό
λαό.
Κλείνοντας, θέλω να τονίσω πως το Μνημείο που αποκαλύπτουμε για να
θυμίζει ένα ιστορικό συναπάντημα των δυο λαών μας, αναδεικνύει τον κοινό πόνο,
την κοινή μοίρα και το κοινό όραμα των χωρών μας σε αυτή τη στενή και εύφλεκτη
γωνιά της Ανατολικής Μεσογείου. Αναδεικνύει τη θερμή σχέση μας που θα καθοδηγεί
πάντοτε τα μελλοντικά βήματά μας, για το καλό των λαών μας και της ευρύτερης
περιοχής.
