Απάντηση
του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως σε δημοσιεύματα αναφορικά με την
Έκθεση της Επιτροπής Πρόληψης Βασανιστηρίων (CPT)
Αναφορικά με δημοσίευμα που κυκλοφόρησε σήμερα, στον ημερήσιο Τύπο, το
οποίο αναφέρεται σε επιλεκτικά αποσπάσματα από την Έκθεση της Επιτροπής
Πρόληψης Βασανιστηρίων (CPT) του Συμβουλίου της Ευρώπης για το έτος 2013, αλλά δεν καταγράφει την ανταπόκριση των
κυπριακών αρχών στις συστάσεις της Επιτροπής, το Υπουργείο Δικαιοσύνης και
Δημοσίας Τάξεως διευκρινίζει τα ακόλουθα μέτρα που έχουν ληφθεί και έχουν
σταλεί ως απάντηση στην Επιτροπή:
Ανταποκρινόμενοι στις διαχρονικές συστάσεις της CPT, δόθηκαν κατά καιρούς οδηγίες όπως οι
συλληφθέντες παράνομοι μετανάστες να μην κρατούνται στα αστυνομικά κρατητήρια,
αλλά να μεταφέρονται στα Κρατητήρια Μεννόγιας. Στα πλαίσια αυτά, μετά από ρητές
οδηγίες του Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, τον Σεπτέμβριο του 2013
έκλεισαν τα αστυνομικά κρατητήρια στις Κεντρικές Φυλακές και όλοι οι παράνομοι
μετανάστες που βρίσκονταν σε αυτές μεταφέρθηκαν στη Μεννόγια.
Περαιτέρω, σε σχέση με τους συλληφθέντες παράνομους μετανάστες που
μεταφέρονται στα Κρατητήρια Μεννόγιας, όπου έχουν τη δυνατότητα τηλεφωνικής
επικοινωνίας με ή / και επίσκεψης από δικηγόρο, συγγενικό ή φιλικό πρόσωπο,
εκπροσώπους Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, των Ηνωμένων Εθνών, δυνατότητα χρήσης
διερμηνέα, καθώς και δυνατότητα αλληλογραφίας. Επίσης, έχουν το δικαίωμα
επίσκεψης σε ιατρό με κάθε σεβασμό προς το ιατρικό απόρρητο. Παράλληλα,
αναφορικά με συλληφθέντες οι οποίοι ισχυρίζονται ότι είναι ανήλικοι, διεξάγεται
ιατρική αξιολόγηση για καθορισμό της ηλικιακής τους κατάστασης και εάν
πρόκειται για ασυνόδευτους ανήλικους τότε αυτοί τίθενται υπό την προστασία των
Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας. Οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας λειτουργούν
ως κηδεμόνας και νομικός εκπρόσωπος των ασυνόδευτων ανηλίκων λαμβάνοντας υπόψη
και τις σχετικές υποδείξεις της Επιτρόπου Προστασίας Δικαιωμάτων του Παιδιού.
Σημειώνεται ότι οι συλληφθείσες μητέρες με παιδιά τυγχάνουν ιδιαίτερου
χειρισμού κατόπιν κοινής απόφασης τον Μάρτιο του 2014 από μέρους των Υπουργών
Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, Εσωτερικών και Εργασίας, Ευημερίας και
Κοινωνικών Ασφαλίσεων, για λήψη δραστικών μέτρων με στόχο την παροχή
διευκολύνσεων και την καλύτερη δυνατή μεταχείριση για το συμφέρον του παιδιού.
Τονίζεται ότι οι υποβληθείσες καταγγελίες για κακομεταχείριση από πλευράς
αστυνομικών σε σχέση με αλλοδαπούς διερευνώνται κυρίως από την Επίτροπο
Διοικήσεως, την Αρχή Διερεύνησης Ισχυρισμών και Παραπόνων κατά της Αστυνομίας ή
από Ανεξάρτητους Ανακριτές, και ανάλογα με τα πορίσματα των ερευνών,
προωθούνται οι απαραίτητες διαδικασίες πειθαρχικής ή ποινικής δίωξης.
Ενδεικτική είναι η περίπτωση πειθαρχικής δίωξης που προσφάτως έχει διαταχθεί
εναντίον του τέως Διευθυντή των Κρατητηρίων Μεννόγιας, ως αποτέλεσμα των
ερευνών που έχουν διενεργηθεί για την κακομεταχείριση αλλοδαπών κρατουμένων, καθώς
και για τις οδηγίες που εξέδωσε για την χρήση χειροπέδων. Οσον αφορά τις
καταγγελίες για την χρήση δακρυγόνων στη Μεννόγια αυτές διερευνούνται από
ανακριτή που έχει οριστεί από την Αρχή Διερεύνησης Ισχυρισμών και Παραπόνων
κατά της Αστυνομίας.
Δεν παραγνωρίζουμε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε στη διερεύνηση τέτοιων
περιστατικών και τις προσπάθειες που έγιναν κατά καιρούς για συγκάλυψή τους,
γεγονός που ως Υπουργείο όχι μόνο δεν μας άφησε αδιάφορους, επιδεικνύοντας
μηδενική ανοχή σε αυτού του είδους συμπεριφορές. Ενδεικτική είναι η περίπτωση
των ισχυρισμών για φυσική κακομεταχείριση φυλακισμένου σε σχέση με τον
τερματισμό της ειρηνικής διαμαρτυρίας που πραγματοποιήθηκε στις 15 Αυγούστου
2013, όπου ενώ η έρευνα που διενεργήθηκε από την Αστυνομία κατέδειξε ότι δεν διεπράχθησαν
οποιαδήποτε ποινικά αδικήματα, εντούτοις, μετά από τις επισημάνσεις που έγιναν
από την Επιτροπή Πρόληψης Βασανιστηρίων (CPT) και οι οποίες επαναλαμβάνονται στην έκθεση της, και
για σκοπούς πλήρους και αντικειμενικής διερεύνησης των συγκεκριμένων
περιστατικών, ζητήσαμε από τη Γενική Εισαγγελία και διορίστηκε ανεξάρτητος
ποινικός ανακριτής, η έρευνα του οποίου βρίσκεται σε εξέλιξη.
Η
αναφορά στο θέμα του υπερπληθυσμού ήταν διαχρονικό πρόβλημα στις φυλακές όπως συμβαίνει
σε όλες τις φυλακές του κόσμου. Σημειώνεται από τις στατιστικές του Συμβουλίου
της Ευρώπης (SPACEI, 2014) ότι η χωρητικότητα των κεντρικών φυλακών μέχρι το
2012 ήταν 340 κρατούμενοι ενώ ο αριθμός των κρατουμένων έφτανε και μέχρι τους
694. Ωστόσο το θέμα του υπερπληθυσμού στις Κεντρικές Φυλακές γενικότερα έχει
επιλυθεί εδώ και ένα χρόνο με τα μέτρα που λήφθηκαν από το Υπουργείο
Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, αφού η χωρητικότητα ανέρχεται σε 469 θέσεις
και ο μέσος όρος των κρατούμενων τον τελευταίο χρόνο
ανέρχεται στους 550. Επίσης, ο αριθμός κρατουμένων στην κλειστή φυλακή έχει
μειωθεί σε μεγάλο βαθμό αφού το ποσοστό κρατουμένων πάντα στην ανοικτή φυλακή
ήταν μόνο 30% της χωρητικότητας της ενώ τώρα το ποσοστό είναι γύρω στο 90%. Με την
αύξηση της χωρητικότητας στις Φυλακές έχει διασφαλιστεί ότι τα κελιά με εμβαδό
7 τ.μ χρησιμοποιούνται από ένα κρατούμενο ενώ σε κελιά που διαμένουν 2
κρατούμενοι διασφαλίζεται ότι αναλογεί εμβαδό 4 τ.μ για κάθε κρατούμενο. Τα
δωμάτια όπως το θέατρο, και τα T.V rooms στα οποία μέχρι το 2012 διέμεναν κατάδικοι, τώρα
χρησιμοποιούνται μόνο ως χώροι ψυχαγωγίας. Επιπρόσθετα το Υπουργείο Δικαιοσύνης
και Δημοσίας Τάξεως προωθεί την ανέγερση νέων φυλακών σύγχρονων και
λειτουργικών οι οποίες θα μπορούν να ανταποκριθούν πλήρως στις ανάγκες ενός
σύγχρονου σωφρονιστικού συστήματος
και στην ανάγκη να δημιουργηθεί ένας σωστός και ορθά στελεχωμένος χώρος
κράτησης ανηλίκων.
Επίσης, στα πλαίσια των προσπαθειών που καταβάλλονται για εκσυγχρονισμό του
σωφρονιστικού ιδρύματος το τελευταίο διάστημα υλοποιούνται μέτρα ώστε να
διαμορφωθούν συνθήκες για απασχόληση, επιμόρφωση και εκπαίδευση των
φυλακισμένων, καθώς και για καθιέρωση νέων
προγραμμάτων εμπλουτισμένων με καινοτόμες αθλητικές και πολιτιστικές δραστηριότητες,
και προωθείται η συστηματική εκπαίδευση των δεσμοφυλάκων, με εμπλουτισμένο
πρόγραμμα εκπαίδευσης που καταρτίζεται σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κύπρου,
σε χώρο πλησίον των Κεντρικών Φυλακών.
