Ομιλία
του Υπουργού Άμυνας κ. Χριστόφορου Φωκαΐδη
στο επίσημο
μνημόσυνο για τους πεσόντες της τουρκικής εισβολής
(Εκκλησία
Φανερωμένης, 20 Ιουλίου 2014)
Μεγάλη τιμή και βαρύ το χρέος να
μιλήσει κανείς για ήρωες. Να αποτιμήσει με λόγια όσα ο νους δεν μπορεί να
συλλάβει. Και να αποδώσει δίκαιο φόρο αιώνιας ευγνωμοσύνης σε αυτούς που επιτέλεσαν στο ακέραιο το υπέρτατο χρέος προς
την πατρίδα. Στους πεσόντες και στους αγνοουμένους μας της
τουρκικής εισβολής του 1974.
«Πως γίνονται οι ήρωες»; με ρώτησε
μια μέρα ένας μαθητής; Ομολογώ ότι σάστισα προς στιγμή …
«Πλάθονται από τη μάνα που τους
γέννησε», του αποκρίθηκα.
Από τη Μάνα… μια τόσο μικρή, μα
συνάμα τόσο μεγάλη λέξη. Είναι η μάνα που μας έφερε στον κόσμο, η μάνα γη της Κύπρου, η Παναγία.
Αυτή η μάνα είναι η ίδια η αυτοσυνειδησία
μας. Είναι αυτή που μας κράτα όρθιους, στο πέρασμα των αιώνων, σ’ αυτή την
ακριτική γη, στην εσχατιά του Ελληνισμού να φυλάμε Θερμοπύλες. Παρά τις συνεχείς
επιβουλές, παρά τους λογής λογής κατακτητές
που πέρασαν από τούτα εδώ τα ιερά χώματα.
Γι’ αυτό και όσο υμνούμε τους ήρωες,
τόσο ενδυναμώνουμε τη μαγιά που γεννά τους ήρωες. Και η αίσθηση αυτή είναι
ακόμα πιο έντονη όταν βρίσκεται κανείς εδώ, όπου η ιστορία έχει αφήσει ανάγλυφα
το αποτύπωμα της, στον ιερό τούτο ναό της Παναγίας της Φανερωμένης, λίγα μέτρα,
μακριά από το συρματόπλεγμα της ντροπής.
Εξοχότατε Κύριε Πρόεδρε,
Μακαριότατε,
Κύριε Πρόεδρε της Βουλής,
Κύριοι αρχηγοί και εκπρόσωποι κομμάτων,
Τιμημένοι συγγενείς των πεσόντων και
των αγνοουμένων από την Κύπρο και την Ελλάδα,
Εκλεκτοί προσκεκλημένοι,
Κυρίες και κύριοι,
Οι επιμνημόσυνοι λόγοι για τις
μαύρες επετείους της τουρκικής εισβολής και του προδοτικού πραξικοπήματος αυτές
τις μέρες, δεν μπορεί παρά να αποτελούν πρωτίστως υπόμνηση χρέους απέναντι στους
ήρωες, απέναντι στην πατρίδα και συνεπώς υπόμνηση και κάλεσμα εθνικής
αυτοσυνειδησίας και ιστορικής ευθύνης.
Η ατομική και συλλογική μνήμη
στρέφεται σήμερα, με πόνο αλλά και περίσκεψη, στις αποφράδες εκείνες μέρες που
τόσο αδυσώπητα σημάδεψαν τη μοίρα του πολύπαθου νησιού μας, που έφεραν τον πόνο
και την καταστροφή, το ξεριζωμό και τη διαίρεση της πατρίδας.
Για άλλη μια χρονιά, εκφράζουμε την
απερίφραστη καταδίκη μας για το διπλό έγκλημα που διαπράχθηκε σε βάρος της Κύπρου.
Διατρανώνουμε για άλλη μια φορά την
αμετάθετη βούληση μας να αγωνιστούμε για την ανατροπή των τετελεσμένων της
εισβολής και της κατοχής.
Και διαδηλώνουμε τη δέσμευση μας να παραμείνουμε
προσηλωμένοι στο στόχο μέχρι την άγια εκείνη μέρα της απελευθέρωσης και της
επανένωσης της πατρίδας μας. Μέχρι την άγια εκείνη μέρα της απελευθέρωσης…
Πάλι τα ίδια και τα ίδια θα μου
πεις, φίλε… κάπως έτσι γραφεί και ο Σεφέρης στον Τελευταίο Σταθμό.
Από τότε που γεννήθηκα, μιλούμε για
τούτη την άγια μέρα…40 χρονών ο ομιλών, 40 χρόνια έχουν κλείσει φέτος από την αποφράδα
εκείνη μέρα της εισβολής.
Σαράντα
ολόκληρα χρόνια μετά και συνεχίζεται
δυστυχώς ακόμα στην Ευρωπαϊκή Κύπρο του 2014, ο παραλογισμός της κατοχής και
της διαίρεσης μιας χώρας μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Χωρίς αμφιβολία, ο
μεγαλύτερος πολιτικός και ιστορικός αναχρονισμός σήμερα στην Ευρώπη.
Όσο αδυσώπητα όμως αντηχεί η
διαπίστωση αυτή, άλλο τόσο αδυσώπητα ο χρόνος δοκιμάζει τις αντοχές μας.
Δοκιμάζει τις αντοχές και μας καλεί
παράλληλα σε εγρήγορση.
Σαράντα χρόνια είναι πολλά. Είναι
παρά πολλά.
Επιμετρώντας το μέγεθος της
προσφοράς και της θυσίας των ηρώων που μνημονεύουμε σήμερα, αλλά και όλων όσοι
για αιώνες έχουν ποτίσει με το αίμα και τον ιδρώτα τους την μαρτυρική αυτή γη, καλούμαστε
σήμερα να αναλογιστούμε το δικό μας ιστορικό χρέος έναντι της πατρίδας.
Να ψηλαφίσουμε με κριτική διάθεση τα
λάθη και τα πάθη μας.
Να υπερβούμε διχαστικά σύνδρομα και τις
τραυματικές εμπειρίες του παρελθόντος και με πατριωτικό ρεαλισμό και
ορθοφροσύνη, όπως μας διδάσκει ο Θουκυδίδης, να σταθούμε αντάξιοι της ιστορίας μας.
Να διαμορφώσουμε τις προϋποθέσεις για μια νέα
πορεία εθνικής συναίνεσης και
συνεννοήσης, αποβάλλοντας το κομματικό
«εγώ» και προτάσσοντας το εθνικό «εμείς» του Μακρυγιάννη.
Τι είναι όμως ηρωισμός σήμερα;
Ένα ανάλογο ερώτημα εθέτε το 1896 ο
Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: «Τις ημύνθη περί πάτρης»; Για να απαντήσει: «Άμυνα
περί πάτρης θα ήτο η ευσυνείδητος λειτουργία των θεσμών, η χρηστή διοίκησης, η
πρόληψη της χρεοκοπίας».
Στον πόλεμο ηρωισμός σημαίνει
αυτοθυσία.
Η ευθύνη μας όμως έναντι της
πατρίδας δεν εξαντλείται μόνο εν καιρώ πολέμου, όπως εύγλωττα μας υποβάλλει ο Παπαδιαμάντης.
Ηρωισμός σημαίνει πριν απ’ όλα αίσθηση
του καθήκοντος, αίσθηση της ευθύνης, απέναντι στην πατρίδα και στο κοινό καλό. Γιατί
όπως ορίζει ο Περικλής στον Επιτάφιο.
«τὸ
εὔδαιμον τὸ
ἐλεύθερον, τὸ δ' ἐλεύθερον
τὸ εὔψυχον»
Ευτυχισμένοι μπορούν να είναι μόνο οι ελεύθεροι και
πραγματικά ελεύθεροι μόνο οι γενναίοι.
Γι’ αυτό ας προβληματιστούμε. Και ας
αναρωτηθούμε, όπως είχε πράξει κάποτε ο Κένεντι, όχι τι η πατρίδα μπορεί να
κάνει για μας αλλά τι εμείς μπορούμε να κάνουμε για την πατρίδα.
Είναι αλήθεια ότι ο χρόνος
αδυσώπητος μπορεί να κάμπτει πολλές φορές το φρόνημα. Αρκετοί άρχισαν πλέον να
αμφιβάλλουν. Υπάρχει ελπίδα ακόμα; Αξίζει κανείς να αγωνίζεται, υπάρχει λόγος να
ελπίζει;
Σαράντα χρόνια μετά, και ειδικά σε
μια εποχή που η πολιτική απαξιώνεται, που η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους
θεσμούς υποχωρεί, έχουμε όσο ποτέ άλλοτε ευθύνη, να προσφέρουμε ελπίδα και
προοπτική στο λαό.
Μπροστά στο υπέρτατο αυτό καθήκον
δεν χωρούν ούτε οι κομματικοί υπολογισμοί, ούτε προσωπικές ατζέντες.
Σαράντα χρόνια μετά, οφείλουμε να δώσουμε
απάντηση στο λαό που δοκιμάζεται ακόμα από τις συνέπειες της οικονομικής
κρίσης. Στους πρόσφυγες που περιμένουν για τέσσερις δεκαετίες το γυρισμό στις
πατρογονικές τους εστίες. Στους συγγενείς των αγνοουμένων μας.
Yπάρχει ελπίδα να κάμψουμε επιτέλους
την τουρκική αδιαλλαξία και να ανοίξουμε το δρόμο για την απαλλαγή από την
κατοχή και την επανένωση της πατρίδας;
Να επιστρέψουμε ξανά στα χωριά και
στις πόλεις μας;
Είναι η ώρα με αίσθημα ιστορικής
ευθύνης, πέρα και πάνω από κομματικές ή ιδεολογικές διαφορές, να διαμορφώσουμε
τις συνθήκες που θα σφυρηλατούν την πίστη, την ελπίδα και την προοπτική.
Γιατί η
πίστη, είναι προϋπόθεση αυτοσυνειδησίας … και η αυτοσυνειδησία, η συνείδηση του
ποιοι είμαστε, είναι προϋπόθεση
ελευθερίας…
Έχουμε υποχρέωση, λοιπόν, έναντι της
ιστορίας, έναντι όλων αυτών που θυσιάστηκαν για να υπερασπιστούν την ελευθερία
και την ανεξαρτησία της πατρίδας, έχουμε υποχρέωση, επαναλαμβάνω, να συνεχίσουμε
να ελπίζουμε!
Να ελπίζουμε, βεβαίως με λογισμό,
συστρατευόμενοι σε μια κοινή προσπάθεια, σε ένα ρεαλιστικό σχέδιο, με όραμα
αλλά και με σύνεση.
Οι προσπάθειες που καταβάλλει ο
πρόεδρος της Δημοκρατίας, κινητοποιώντας το διεθνές ενδιαφέρον και αξιοποιώντας
τις νέες δυνατότητες που δημιουργούνται, ως αποτέλεσμα των σημαντικών γεωπολιτικών
αλλαγών αλλά και των νέων οικονομικών
προοπτικών στο τομέα της ενέργειας, διαμορφώνουν το πλαίσιο και το υπόβαθρο για
μια νέα εθνική συναίνεση.
Μια νέα βάσιμη ελπίδα ότι αυτή τη
φορά μπορούμε να ανατρέψουμε τα αδιέξοδα στο Κυπριακό. Προς αυτή τη κατεύθυνση
θα πρέπει όλοι από κοινού να εργαστούμε, έτσι που η παρούσα διαδικασία των
συνομιλιών να οδηγηθεί στον ποθητό στόχο, ενός έντιμου, λειτουργικού και
βιώσιμου συμβιβασμού.
Το ανανεωμένο διεθνές ενδιαφέρον αποτελεί ισχυρή
ένδειξη πως διαμορφώνονται στο εξωτερικό τουλάχιστον περιβάλλον, οι
προϋποθέσεις εκείνες που μπορούν να οδηγήσουν, που έχουν τη δυνατότητα να
οδηγήσουν, σε μεταβολή της τουρκικής αδιαλλαξίας.
Καλούμε λοιπόν τη διεθνή κοινότητα, τους εταίρους
μας στην ΕΕ αλλά και άλλες ισχυρές δυνάμεις που μπορούν να ασκήσουν επιρροή, να
αδράξουν την ευκαιρία και να υποδείξουν πως
είναι καιρός η Τουρκία να συμμορφωθεί με τις αποφάσεις και τα ψηφίσματα
του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών. Να της υποδείξουν πως είναι καιρός να τιμήσει τις υποχρεώσεις της ως χώρα που
επιδιώκει την ένταξη στη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια.
Πως ήρθε η επιτέλους η ώρα να τερματιστεί ο
παραλογισμός της κατοχής μιας χώρας μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κύριε Πρόεδρε,
Μακαριότατε
Συμπατριώτες και συμπατριώτισσες,
Υποκλινόμενοι σήμερα στις αγέραστες μορφές των
ηρώων μας, ανανεώνουμε την υπόσχεση ότι θα παραμείνουμε πιστοί στην προσπάθεια
επίτευξης του υπέρτατου στόχου της απελευθέρωσης και επανένωσης της πατρίδας
μας.
Πως δεν θα επιτρέψουμε να ξεθωριάσει η ελπίδα.
Πως δε θα ανεχτούμε τη διολίσθηση προς τη σιωπηρή
διχοτόμηση.
Πως δεν θα αποστρατευτούμε από τον αγώνα μέχρι την τελική δικαίωση.
Πως θα συνεχίσουμε να ελπίζουμε. Και θα ελπίζουμε όσο μνημονεύουμε τους
ήρωες, αυτούς που έπεσαν μαχόμενοι για να υπερασπιστούν την ελευθερία της
Κύπρου.
Τώρα που
το σκέφτομαι ξανά, η ερώτηση του μικρού μαθητή, όταν αναρωτιόταν εκείνη τη μέρα πως γίνονται
οι ήρωες, έκρυβε μέσα της την απάντηση.
Γιατί η
αναζήτηση των ηρώων είναι ταυτισμένη με την ίδια τη συνείδηση της ελευθερίας.
Και η συνείδηση της ελευθερίας είναι η
μαγιά που γεννά τους ήρωες.
Η γη της
Κύπρου, συμπατριώτες και συμπατριώτισσες, διαθέτει ανεξάντλητες ποσότητες απ’
αυτή τη μαγιά.
Σε αυτή τη μάνα
γη περάσαμε σκλαβιές ατέλειωτες…
Μα έχουμε βαθιές ρίζες, όπως γράφει
ο μεγάλος μας ποιητής Κώστας Μόντης.
Αυτές
τις ρίζες θα τις κρατήσουμε ζωντανές. Για να ριζώσει ο Ελληνισμός της Κύπρου
ξανά στη πατρώα γη.
Για να
μπορέσουμε ξανά να συνδημιουργήσουμε με ασφάλεια, μαζί με τους συμπατριώτες μας
Τουρκοκύπριους, και όλους τους νόμιμους κατοίκους του νησιού.
Σε μια
κοινή ευρωπαϊκή πατρίδα, χωρίς συρματοπλέγματα και στρατεύματα κατοχής.
Αυτό το
μέλλον ελευθερίας, ειρήνης και προοπτικής, το
χρωστάμε στην ιστορία μας.
Αυτό το
μέλλον αποτελεί την ιερή υποχρέωση μας έναντι των επόμενων γενεών.
Αυτό θα
είναι και το καλύτερο μνημόσυνο για όλους τους ηρωικώς πεσόντες για την
ελευθερία της Κύπρου, που τιμούμε σήμερα.
Αιωνία
ας είναι η μνήμη τους.
Καλή
ελπίδα και καλή λευτεριά.
