Ομιλία του Υπουργού Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος κ. Νίκου Κουγιάλη στο εθνικό μνημόσυνο για τους πεσόντες και αγνοούμενους της Κοινότητας Σιας στον Ιερό Ναό Παναγίας Χρυσελεούσης, στη Σια

Ομιλία του Υπουργού Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος

κ. Νίκου Κουγιάλη

στο εθνικό μνημόσυνο για τους πεσόντες και αγνοούμενους της Κοινότητας Σιας στον Ιερό Ναό Παναγίας Χρυσελεούσης, στη Σια

Είναι το βαρύ χρέος όλων μας και η ανεξίτηλη θύμηση που μας φέρνει όλους εδώ για να καταθέσουμε με αισθήματα συγκίνησης, τον αιώνιο σεβασμό μας προς τη θυσία των ηρωικώς πεσόντων και των  αγνοουμένων της Κοινότητας Σιας.

Φέτος, όπως και κάθε Ιούλη εδώ και 40 χρόνια, στις μνήμες μας άγρυπνα παραστέκουν ήρωες που με τη ζωή τους λάμπρυναν το παρελθόν και με το θάνατο τους σφράγισαν το μέλλον. Αυτούς τους ήρωες μαζευτήκαμε να τιμήσουμε σήμερα. Τους ανθρώπους εκείνους που έπεσαν προασπιζόμενοι την γενέθλια γη και τις πατρογονικές  μας εστίες το τραγικό εκείνο καλοκαίρι του 1974.

Κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής τρία άξια παλληκάρια της Κοινότητας Σιας θυσιάστηκαν στο βωμό της ελευθερίας και η τύχη άλλων δύο έκτοτε αγνοείται.

Ο Γεώργιος Τομπόλης του Θεοφάνη γεννήθηκε στην Σια στις 31/7/1946. Κατατάχθηκε στην Εθνική Φρουρά την 1/1/1965 όπου υπηρέτησε σαν Έφεδρος Ανθυπολοχαγός στην 183 Μοίρα Πεδινού Πυροβολικού στην Μύρτου. Μετά την απόλυση του από τις τάξεις της Εθνικής Φρουράς εργαζόταν στο Υπουργείο Εργασίας σαν επιθεωρητής Εργασίας και παράλληλα απέκτησε το Δίπλωμα του από τη Πάντειο Σχολή Αθηνών.

Ο Έφεδρος Ανθυπολοχαγός Γεώργιος Τομπόλης παρουσιάστηκε την πρώτη ημέρα της εισβολής στο 241 Τάγμα Πεζικού Αφού πέρασε με τους συμπολεμιστές του στην άλλη πλευρά του Πενταδάκτυλου κατέληξαν στη περιοχή Παχυάμμου. Την Δευτέρα 22 Ιουλίου 1974 ξεκίνησαν για την Κερύνεια με στόχο να ενισχύσουν την 33η Μοίρα Καταδρομών που μαχόταν στη περιοχή. Με την είσοδο του Τάγματος στην Κερύνεια βρέθηκαν απέναντι στα προελαύνοντα τουρκικά άρματα προτού προλάβουν να πάρουν θέσεις μάχης. Η υποχώρηση ήταν αναπόφευκτη, αλλά ο Γιώργος μαζί με άλλα δύο παλικάρια αποφασίζουν να στήσουν ένα πρόχειρο πολυβολείο με ένα μπράουνινγκ δίπλα από το Γ.Σ. Πράξανδρος και να αντισταθούν στα τούρκικα άρματα. Παρά τις προτροπές και τα καλέσματα των υπολοίπων παρέμειναν στις θέσεις τους. Η απάντηση του Γιώργου προς στενό συγγενικό του πρόσωπο στην τελευταία πρόσκληση για να τους ακολουθήσουν ήταν σαφής και δεν άφηνε περιθώρια για άλλη κουβέντα :“φύγετε, αφήστε με εμένα”. Αυτά ήταν τα τελευταία του λόγια προς τους ζωντανούς μάρτυρες που επέστρεψαν Ο Γιώργος, ως γνήσιο παλληκάρι της Κύπρου έμεινε στο πεδίο της μάχης μέχρι τελικής πτώσεως για να υπερασπίσει την γη που τον γέννησε. Το καλοκαίρι του 2007 ανευρέθηκαν τα οστά του σε ομαδικό τάφο στο Καζάφανι.

Ο Σμηνίτης Αεροπορίας Κωνσταντίνος Σάββα του Σωφρόνη γεννήθηκε στη Σια στις 22/5/1956. Κατετάγη στο στρατό τον Ιανουάριο του 1974 σε ηλικία 18 ετών και ενώ υπηρετούσε τη θητεία του στην Καντάρα, έπεσε μαχόμενος στις 21 Ιουλίου του 1974, από πολυβολισμούς των τουρκικών αεροπλάνων. Το διαμελισμένο σώμα του Κωνσταντίνου μετέφεραν στο χωριό του δύο στρατιώτες από τη Μονάδα του και το παρέδωσαν στους χαροκαμένους γονείς του.

Ο Έφεδρος στρατιώτης Σωτήρης Γιατρού του Γεωργίου γεννήθηκε στις 6 Αυγούστου 1951 στο Έξω Μετόχι. Στις 20 Ιουλίου του 1974 κατατάγηκε ως έφεδρος στο 306Τάγμα Πεζικού με έδρα το Νέο Χωριό Κυθρέας, από όπου μαζί με τους υπόλοιπους στρατιώτες του τάγματος μετέβη κατόπιν διαταγής στον Άγιο Γεώργιο Κερύνειας και έλαβε μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις ενάντια στους εισβολείς. Το πρωί της 22ας Ιουλίου 1974 οι Τούρκοι εισβολείς εξαπέλυσαν συντονισμένη επίθεση εναντίον των θέσεων της Εθνικής Φρουράς, χρησιμοποιώντας όλους τους τύπους των όπλων, ενισχυμένοι με άρματα μάχης και με κάλυψη της πολεμικής τους αεροπορίας, καθώς και του πολεμικού τους ναυτικού.
 Μετά από σφοδρές μάχες και  ακολουθώντας οδηγίες για οπισθοχώρηση, ο Σωτήρης Γιατρού μαζί με άλλους άνδρες βρέθηκε στην Κερύνεια, όπου κατά τη διάρκεια ανταλλαγής πυρών με τα τουρκικά άρματα μάχης, χάθηκαν τα ίχνη του

Η τύχη του Σωτήρη Γιατρού  αγνοείτο μέχρι το 2007, όπου στα πλαίσια του προγράμματος εκταφών και αναγνώρισης λειψάνων της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων Κύπρου, εντοπίστηκαν τα λείψανά του σε ομαδικό τάφο στην περιοχή Κερύνειας και έγινε η αναγνώριση με τη μέθοδο του DNA. Ο Σωτήρης που έπεσε προασπιζόμενος την ελευθερία της πατρίδας μας, δεν κατάφερε ποτέ να γνωρίσει τον γιό του που ήρθε στον κόσμο μετά από το τραγικό εκείνο καλοκαίρι.

Ο Εθνοφύλακας Αντρέας Παφίτης του Γεωργίου, γεννήθηκε στη Σια στις 26/4/1939. Στις 27/12/1963, κατά την περίοδο των διακοινοτικών ταραχών, συνελήφθηκε από τους Τούρκους ενώ εργαζόταν στη Λευκωσία όπου μετοίκισε με την οικογένεια του, και από τότε αγνοείται η τύχη του.

Η Κοινότητα Σιας αναζητεί ακόμη τα ίχνη του Αντρέα Παφίτη, ενώ αναμένει καρτερικά τη διακρίβωση της τύχης και δύο άλλων  αγνοούμενων της κατά την τουρκική εισβολή:

Του Έφεδρου Ιάκωβου Παπαδόπουλου του Θεόδωρου, ο οποίος άφησε πίσω του τη σύζυγο και το τότε 13 μηνών παιδί του για να πολεμήσει ηρωικά στις μάχες του Τράχωνα και της Νεάπολης και του οποίου η τύχη αγνοείται μετά από σύλληψή του από τους Τούρκους κατά την επακολουθήσασα εκεχειρία,

Καθώς επίσης και του Δημήτρη Σταύρου του Αρτέμη, ο οποίος σε ηλικία 22 ετών και πέντε ημέρες πριν από την απόλυσή του από την 73 Μοίρα Πυροβολικού στον Καράολο κλήθηκε να υπερασπίσει την πατρίδα και έκτοτε κανένα στοιχείο και καμία πληροφορία για την τύχη του δεν έφθασαν στους δικούς του.

Η τουρκική εισβολή προκάλεσε στο λαό μας μια τραγωδία που όμοιά της δεν υπήρξε ποτέ στην ιστορία του νησιού. Σαράντα χρόνια μετά, καλούμαστε και φέτος να επιτελέσουμε ένα οφειλόμενο καθήκον, κάτω από συνθήκες δύσκολες για τον τόπο μας και για τους πολίτες. Οφείλουμε όμως να βρούμε τη δύναμη να σταθούμε όρθιοι με τη μέγιστη σοβαρότητα και υπευθυνότητα. Με συλλογική προσπάθεια και αλληλεγγύη πρέπει όλοι να προσπαθήσουμε να επουλώσουμε τις πληγές. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες και τις προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας. 

Με τρόπο έντονο, κατηγορηματικό και απερίφραστο επαναλαμβάνουμε την καταδίκη του  εγκλήματος που διαπράχθηκε σε βάρος του κυπριακού λαού από τον τουρκικό Αττίλα  και για άλλη μια φορά, αναγνωρίζουμε το μέγεθος της προσφοράς αλλά και της θυσίας όλων όσων αντιστάθηκαν στον Τούρκο εισβολέα. Επαναλαμβάνουμε όλοι την ενδυναμωμένη και ακλόνητη πίστη μας στις αρχές τις ελευθερίας και της δημοκρατίας, αλλά και την πεποίθησή μας ότι η καλλιέργεια και η ανοχή του φανατισμού, του μίσους, των ακροτήτων και του διχασμού, αποτελούν δυναμίτη στα θεμέλια της δημοκρατίας.

Αυτό πρέπει να είναι το μεγάλο ιστορικό δίδαγμα από την τραγωδία του ‘74 και την περίοδο που προηγήθηκε και αυτό πρέπει να τηρούμε ως φάρο και οδηγό στην συμπεριφορά και στην καθημερινή ζωή μας. Αυτό θα αποτελούσε και την καλύτερη τιμή προς όσους έπεσαν προασπιζόμενοι την ελευθερία και τη δημοκρατία.

Αυτή την περίοδο που η Κύπρος μας μαστίζεται από τις πρωτόγνωρες συνέπειες της οικονομικής κρίσης, το μήνυμά μας θα πρέπει να γίνει ακόμη πιο ξεκάθαρο προς όλους. Κάτω από το βάρος της οικονομικής κρίσης, ο κυπριακός Ελληνισμός δεν υποχωρεί από τα δίκαιά του και δεν αποδέχεται την επιβολή άδικης λύσης, λύσης που να θέτει σε κίνδυνο την εθνική και φυσική επιβίωσή μας στην πατρώα γη, λύσης που να μην διασφαλίζει την προοπτική ειρηνικής συμβίωσης όλων των νομίμων κατοίκων του νησιού σε συνθήκες ασφάλειας και δημοκρατίας.

Παρά τις ειλικρινείς προσπάθειες που διαχρονικά καταβάλλουμε για εξεύρεση μιας ειρηνικής, δίκαιης και βιώσιμης λύσης, πάντα προσκρούουμε  στις παράλογες απαιτήσεις της κατοχικής δύναμης. Παρά την απογοήτευση, έχουμε υποχρέωση να συνεχίσουμε την αναζήτηση μιας δίκαιης λύσης. Είναι χρέος απέναντι στους ήρωές μας να συνεχίσουμε την αντίσταση και τον αγώνα, να απαιτήσουμε την εφαρμογή και στην Κύπρο του ευρωπαϊκού και του διεθνούς δικαίου, διακηρύσσοντας την αντίθεσή μας στην αποδοχή των τετελεσμένων της εισβολής και της κατοχής.

Πολεμούμε για την επιστροφή των προσφύγων στη γη τους, για την απαλλαγή από τα τουρκικά στρατεύματα  κατοχής και τους εποίκους, και για την αποκατάσταση των βασικών ελευθεριών, τη δικαίωση μέσα από την διαδικασία της διακρίβωσης της τύχης όλων των αγνοουμένων μας και την απόλυτη εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου σε όλη την επικράτεια της Κύπρου.  Δεν μπορεί να υπάρξει ειρήνη χωρίς ελευθερία, γιατί η ειρήνη θα έλθει ως απότοκος της ελευθερίας. Ας μην ξεχνάμε ότι η ελευθερία, η εθνική αξιοπρέπεια και η δικαιοσύνη δεν χαρίζονται και ποτέ δεν αποδόθηκαν από γενναιοφροσύνη και μεγαλοψυχία του κατακτητή, αλλά κερδήθηκαν πάντοτε μέσα από τους σκληρούς αγώνες των κατακτημένων.

Το πρόβλημα της Κύπρου, πρόβλημα εισβολής και κατοχής, δεν είναι μόνο θέμα διεθνούς προβολής, διεθνούς ενδιαφέροντος και διαπραγμάτευσης, αλλά και θέμα ψυχικής δύναμης, εθνικής σύμπνοιας και ομοψυχίας, ηθικής και αγωνιστικής διάθεσης κάτω από εθνικούς στόχους.

Η λύση που επιδιώκουμε για το κυπριακό πρόβλημα και που είναι το ελάχιστο που θα αποδεχθούμε, θα πρέπει να τερματίζει την κατοχή, να διασφαλίζει την εθνική επιβίωση του ελληνισμού στην Κύπρο, να εξασφαλίζει την ενότητα και ακεραιότητα της πολιτείας μας και να εγγυάται τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των  πολιτών.

Όσο και αν οι συνθήκες είναι αντίξοες και οι προοπτικές δύσκολες, θα βρούμε τη δύναμη και θα σταθούμε όρθιοι. Οφείλουμε να συμπεριφερθούμε, τόσο  με τους λόγους όσο και τις πράξεις μας, με τη μέγιστη σοβαρότητα και υπευθυνότητα. Ήλθε η ώρα ενωμένοι να συστρατευθούμε και να στηρίξουμε τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας στον δύσκολο αγώνα που διεξάγει για να πετύχουμε μια λύση που θα ακυρώνει τα τετελεσμένα της κατοχής και της εισβολής για μια Κύπρο ελεύθερη και επανενωμένη μέσα στα πλαίσια της Ευρωπαικής       Ένωσης. Και είναι υποχρέωση όλων μας λαού και πολιτικών δυνάμεων.     

Ας αναλογιστούμε , λοιπόν, ότι μόνο όλοι μαζί, σαν μια γροθιά μπορούμε να πετύχουμε πολλά και ειδικά τη σωτηρία της χώρας. Αυτό θα είναι το καλύτερο μνημόσυνο για τους ήρωές  μας και η μεγαλύτερη τιμή για τους αγνοουμένους μας. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να εξέλθουμε από την σημερινή οικονομική δυσμένεια και θα πετύχουμε την ανάπτυξη και την εθνική ανάταση αυτού του τόπου και μόνο έτσι θα αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες και τις προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας σε σχέση με την επιδιωκόμενη λύση του εθνικού μας προβλήματος.

Τιμή και δόξα στους ήρωές μας.