Να μη μεταδοθεί
πριν τις 7.30 μ.μ.
Χαιρετισμός του Υπουργού Εσωτερικών κ. Σωκράτη Χάσικου
στην έκτακτη γενική συνέλευση της Ένωσης Κοινοτήτων
Επαρχίας Πάφου
«Η Επιχειρούμενη Μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης
στην Κύπρο»
Σας ευχαριστώ για την πρόσκληση
και την ευκαιρία που μου δίνετε να ενημερώσω, αλλά, ταυτόχρονα, και να μεταφέρω ορισμένα μηνύματα, μέσω της
σημερινής παρέμβασής μου στη έκτακτη Γενική Συνέλευση της Ένωσης Κοινοτήτων
Επαρχίας Πάφου. Η μεταρρύθμιση της Τοπικής
Αυτοδιοίκησης βρίσκεται, όπως γνωρίζετε, στο επίκεντρο ενός ευρύτερου
προβληματισμού για την αντιμετώπιση της προϊούσας κρίσης, που αντιμετωπίζει
σήμερα το κυπριακό κράτος.
Πρέπει, δυστυχώς, να παραδεχθούμε,
ότι οι αιτίες που οδήγησαν στην εν λόγω κρίση, δεν περιορίζονται μόνο στις
τράπεζες ή στην κεντρική διοίκηση του κράτους, αλλά άπτονται γενικότερων
αρνητικών νοοτροπιών, από τις οποίες και οι Τοπικές Αρχές, κάθε άλλο, παρά είναι
απαλλαγμένες. Επιθυμία μας λοιπόν, είναι η βελτίωση και η πραγματική και
ουσιαστική ενίσχυση του θεσμού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οι Τοπικές Αρχές έχουν
ένα πολύ ουσιαστικό ρόλο να επιτελέσουν και θα πρέπει να παύσουν να λειτουργούν
περιοριστικά ως διεκπεραιωτές της τοπικής γραφειοκρατίας ή, έστω, ως κέντρα
οργάνωσης της κοινωνικής ζωής της περιοχής τους.
Με την ανάληψη ριζοσπαστικών πρωτοβουλιών, για
ένα κράτος που σέβεται, στηρίζει και προσβλέπει στη βελτίωση της Τοπικής
Αυτοδιοίκησης, η προωθούμενη μεταρρύθμιση θα πρέπει να οδηγήσει στη δημιουργία
αποτελεσματικών Τοπικών Αρχών, με οικονομική αυτάρκεια και δυνατότητα άντλησης
ιδίων πόρων, με διοικητική ικανότητα, με καλά οργανωμένες υπηρεσίες και
ανθρώπινο δυναμικό, που να αξιοποιούν τις νέες δυνατότητες και νέες τεχνολογίες
για την παροχή ποιοτικά αναβαθμισμένων υπηρεσιών.
Οι
παρούσες συνθήκες απαιτούν εκ των πραγμάτων και για λόγους βιωσιμότητας,
θεσμικές και οργανωτικές αλλαγές που να προάγουν την αποτελεσματικότητα και τον
εξορθολογισμό των δαπανών, ενώ υπάρχει συμβατική υποχρέωση μέσω των προνοιών του
Μνημονίου για επαναξιολόγηση και αναμόρφωση του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα και της
Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με σκοπό να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότερη χρήση των
κυβερνητικών πόρων, να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα της δημόσιας υπηρεσίας και
να διασφαλιστεί η παροχή ποιοτικών υπηρεσιών σε όλους τους πολίτες.
Όπως είναι
γνωστό, για την υλοποίηση του σκοπού αυτού, είχε προωθηθεί μια συλλογική
προσπάθεια, από τον Απρίλιο του 2013, με τη σύσταση της Μεικτής Επιτροπής
Κυβέρνησης και Ένωσης Δήμων Κύπρου, όπου με την συμμετοχή και εκπροσώπων των
Κοινοβουλευτικών Κομμάτων και σε συνεργασία με την Επίτροπο Μεταρρύθμισης της
Δημόσιας Υπηρεσίας, δρομολογήθηκαν τα πρώτα βήματα της αναδιάρθρωσης της Τοπικής
Αυτοδιοίκησης. Σε αυτόν τον διάλογο,
κλήθηκε να συμμετάσχει και η Ένωση Κοινοτήτων Κύπρου, έτσι ώστε να
συμβάλει στον εκσυγχρονισμό της ταυτότητας και του ρόλου της Τοπικής
Αυτοδιοίκησης, καθώς και των αρμοδιοτήτων που κρίνεται σκόπιμο να αποδοθούν σ’
αυτήν.
Η
προσπάθεια της κυπριακής πολιτείας και των εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης
στο πλαίσιο της συνεργασίας με τους ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες που ανέλαβαν τη
διεξαγωγή της μελέτης
αναδιάρθρωσης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, επικεντρώθηκε στην ανάδειξη,
μέσω των
εισηγήσεων και παρατηρήσεων που υποβλήθηκαν, ενός οράματος για μια πιο
νοικοκυρεμένη Τοπική Αυτοδιοίκηση, η οποία να δύναται να παρέχει υψηλού επιπέδου
υπηρεσίες σε όλους τους πολίτες.
Με
την υποβολή της τελικής έκθεσης των εμπειρογνωμόνων, ο δημόσιος διάλογος με την
Ένωση Δήμων, την Ένωση Κοινοτήτων, τα πολιτικά κόμματα και άλλους εμπλεκόμενους
φορείς θα συνεχιστεί. Σε επανειλημμένες δημόσιες τοποθετήσεις μου είχα επίσης
δηλώσει ότι θα αναμένουμε με ενδιαφέρον να δούμε και την έκθεση των Ιταλών
Εμπειρογνωμόνων που είχε ζητήσει η Ένωση Δήμων, για να εμπλουτίσουμε τον
προβληματισμό μας.
Σημαντικό στοιχείο σε αυτές τις
μελέτες αποτελούν και οι οικονομικές παράμετροι, όπως αυτές καθορίζονται
από τους ετήσιους ελεγμένους λογαριασμούς κάθε τοπικής Αρχής και οι οικονομικές
προοπτικές κάθε Αρχής.
Πεποίθησή μας είναι πως για να γίνουν τομές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση,
απαιτείται, αφενός μεν πολιτική βούληση, αφετέρου δε ευρύτατη πολιτική και
κοινωνική συναίνεση.
Η
μεταρρύθμιση που βρίσκεται σε εξέλιξη και που αφορά τόσο την κεντρική, όσο και
την τοπική διοίκηση αποτελεί ορόσημο και τομή στην ευρύτερη Δημόσια Υπηρεσία. Με
τις ριζικές αλλαγές που αναμένεται να επέλθουν, θα βάλουμε νέα θεμέλια στη λειτουργία και τη
δομή της πολιτείας, εξοικονομώντας τους πόρους των φορολογούμενων πολιτών,
εστιάζοντας στην εξυπηρέτηση του πολίτη
και στη δημιουργία ενός κράτους που να υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον.
Η ιδιαιτερότητα των οργανισμών
Τοπικής Αυτοδιοίκησης έγκειται στο γεγονός ότι διοικούνται από όργανα αιρετά,
που διαθέτουν άμεση δημοκρατική νομιμοποίηση. Η νομιμοποίηση αυτή έχει όμως
νόημα μόνο σε ένα πλαίσιο σεβασμού
των κανόνων που προδιαγράφουν τις αρμοδιότητές της και τους τρόπους
ελέγχου τους. H εξουσία δεν μπορεί να είναι ανεξέλεγκτη σε μια δημοκρατία. Η
Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν είναι αυτοσκοπός. Μέσω αυτής επιζητείται μια διαφορετική
ποιότητα σχέσης με τους πολίτες. Το
μέτρο αξιολόγησής της δεν μπορεί συνεπώς να είναι παρά η σχέση της με τους
πολίτες . Όπως η παρούσα Κυβέρνηση
έχει επανειλημμένα τονίσει, θα σεβαστεί την ταυτότητα των υφιστάμενων Τοπικών
Αρχών, αναγνωρίζοντας τη σημασία τόσο της ιστορικής τους εξέλιξης και πορείας,
όσο και του αποκεντρωμένου ρόλου που μπορούν να επιτελέσουν.
Θεωρούμε, όμως,
ταυτόχρονα, ότι ο διάλογος για τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης έχει
ως αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση το να αντιμετωπιστούν τα σημερινά οξυμμένα
οικονομικά και λειτουργικά προβλήματα των Τοπικών Αρχών, διότι είναι αδιανόητη
οποιαδήποτε συζήτηση για το μέλλον της Τοπικής Αυτοδιοίκησης εάν δεν
αντιμετωπιστεί το παρόν της. Με κύριο γνώμονα την παροχή ποιοτικών
υπηρεσιών προς τον πολίτη, σήμερα η Δημόσια Διοίκηση αλλά και οι αυτοδιοικητικές
Αρχές καλούνται να υιοθετήσουν νέες προσεγγίσεις και να εφαρμόσουν σύγχρονες
μεθόδους και εργαλεία για να συμβάλουν στην ανταγωνιστικότητα της κυπριακής
οικονομίας και κατ’ επέκταση στην τοπική ανάπτυξη.
Η αδυναμία σωστού προγραμματισμού
και στοχοθεσίας, η απουσία λογοδοσίας, το γραφειοκρατικό πλαίσιο λειτουργίας, ο
κατακερματισμός αρμοδιοτήτων, η πολυνομία, αλλά και η διαφθορά αποτελούν
ορισμένες από τις αιτίες που έχουν συμβάλει στη δυσλειτουργική κατάσταση της
ευρύτερης Δημόσιας Υπηρεσίας και οι οποίες έχουν επισημανθεί κατά κόρον, σε
σειρά από εκθέσεις τόσο της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, όσο και της Επιτρόπου
Διοικήσεως. Η αντιμετώπιση των εν λόγω φαινομένων θα επιχειρηθεί μέσω της
προωθούμενης μεταρρύθμισης.
Η
δημιουργία δευτεροβάθμιου επιπέδου Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με αυξημένη
διοικητική, επιστημονική και τεχνική επάρκεια, η διά νόμου συμπλεγματοποίηση
υπηρεσιών, οι συνενώσεις και οι κοινές δράσεις, θα δώσουν τη δυνατότητα στις
Τοπικές Αρχές να αξιοποιήσουν στον μέγιστο δυνατό βαθμό τα διάφορα προγράμματα
και πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να σχεδιάσουν και υλοποιήσουν μεγάλα
έργα υποδομής υπερτοπικής σημασίας.
Η
νέα αρχιτεκτονική της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην οποία προσβλέπουμε, πιστεύω ότι
μπορεί να λειτουργήσει με γνώμονα το μακροπρόθεσμο συνολικό συμφέρον της
Κυπριακής Δημοκρατίας. Η μεταρρύθμιση δεν πρέπει να περιοριστεί στην απλή
ανασυγκρότηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Θα πρέπει να περιλάβει δημοκρατικές
τομές και να έχει ως κύρια στόχευση:
- τη βελτίωση της θεσμικής ικανότητας και της αποτελεσματικότητας, με ενίσχυση της αρχής της επικουρικότητας,
- τη μείωση της γραφειοκρατίας και την προώθηση/εφαρμογή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης με την παροχή νέων, καινοτόμων ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς τους πολίτες,
- την καταπολέμηση της διαφθοράς και την ενίσχυση της διαφάνειας αλλά και των μηχανισμών λογοδοσίας,
- την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και της τεχνογνωσίας του ανθρώπινου δυναμικού.
Η
Τοπική Αυτοδιοίκηση, μέσω του επιδιωκόμενου και προσδοκώμενου δευτεροβάθμιου
σώματος, θα είναι πλέον σε θέση να εμπλέκεται και να καθορίζει την αναπτυξιακή
πολιτική, να διαχειρίζεται αναπτυξιακά και άλλα προγράμματα και να λειτουργεί
στοχευμένα και με διαφάνεια διαμορφώνοντας σε συνεργασία με την κεντρική
διοίκηση ολοκληρωμένες λύσεις για την τοπική οικονομία.
Θέλουμε τη δευτεροβάθμια Τοπική
Αυτοδιοίκηση να λειτουργεί ενωτικά, να αναζητεί βιώσιμες λύσεις, να κτίζει
συμμαχίες με τους κοινωνικούς φορείς, τις επιχειρήσεις, τα πανεπιστήμια, τα
ερευνητικά κέντρα, καταρτίζοντας ολοκληρωμένα αναπτυξιακά προγράμματα σε τομείς
που αφορούν τις κοινωνικές υπηρεσίες, την ασφάλεια, την ποιότητα ζωής, το
περιβάλλον.
Η ευρύτερη μεταρρύθμιση του
Κράτους και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα πρέπει να αποτελέσει ταυτόχρονα και τον
κύριο πυλώνα ενός εθνικού σχεδίου εξόδου από την κρίση. Θα πρέπει να περάσουμε από ένα κράτος
δυσκίνητο και αναποτελεσματικό, γραφειοκρατικό και ανορθολογικό, σ’ ένα κράτος
σύγχρονο, καινοτόμο και ευέλικτο που θα
δίνει έμφαση στους στόχους, στα αποτελέσματα και στην ποιότητα των παρεχόμενων
υπηρεσιών.
Σε αυτήν την προσπάθεια,
θεωρούμε ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση, με συσσωρευμένο ένα τεράστιο πλούτο
οργανωτικών και διοικητικών εμπειριών , είναι μέρος της λύσης και όχι μέρος του
προβλήματος που αντιμετωπίζει σήμερα η Κυπριακή Δημοκρατία.
Σας ευχαριστώ, εκ νέου, και εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες της
Έκτακτης Γενικής σας Συνέλευσης.
_____________
