Ομιλία Προέδρου
της Δημοκρατίας κ. Νίκου Αναστασιάδη
στο μνημόσυνο του
ήρωα Στυλιανού Λένα, στα Χανδριά
Δυστυχώς, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά λόγοι
που υπερβαίνουν τη βούληση του δεν επέτρεψαν την παρουσία του Προέδρου της
Δημοκρατίας στο Εθνικό Μνημόσυνο που τελούμε σήμερα.
Είναι δεδομένη η εκτίμηση και η αγάπη του
τόσο προς τον ήρωα που τιμούμε όσο και προς την ηρωοτόκο κοινότητα σας.
Όμως φίλες και φίλοι η οδύνη για την αδόκητη
απώλεια του φίλου και συναγωνιστή Υπουργού Άμυνας Τάσου Μητσόπουλου και για δύο
σχεδόν δεκαετίες στενού συνεργάτη του Προέδρου δεν επέτρεψαν την εδώ παρουσία
του.
Εκφράζοντας την εκτίμηση του προς τον ήρωα
και προς εσάς μου έδωσε οδηγίες να τον εκπροσωπήσω και να εκφωνήσω εκ μέρους του
τη δική του ομιλία.
«Συμπατριώτισσες,
συμπατριώτες,
Με ευλάβεια και σεμνότητα προσήλθαμε στον
ιερό τούτο χώρο για να τιμήσουμε με τις προσήκουσες τιμές ένα γνήσιο Έλληνα
πατριώτη. Να εκφράσουμε απλά και ανθρώπινα, τα αισθήματα παντοτινής εκτίμησης,
θαυμασμού και ευγνωμοσύνης προς ένα ήρωα του Ελληνισμού που, υπερβαίνοντας τα
ανθρώπινα μέτρα, κατέκτησε την αθανασία.
Η ασίγαστη φλόγα του πατριωτισμού, ο πόθος
και το πάθος για την ελευθερία, ήταν η κινητήρια δύναμη που οδήγησε τον Στυλιανό
Λένα στην προσφορά της ίδιας του της ζωής προς τον αγώνα. Θυσιάστηκε στον βωμό
της λευτεριάς και της εθνικής αποκατάστασης της πατρίδας μας και πρόσθεσε το
όνομα του στο Πάνθεον των ηρώων μας.
Θέλω να συγχαρώ, καταρχάς, το Σωματείο
«Λένας» Χανδριών για την τέλεση του μνημοσύνου και να ευχαριστήσω θερμά για την
τιμή που μου κάνετε να μιλήσω για τον ήρωα και τη θυσία του. Εκδηλώσεις τέτοιες
μας βοηθούν να συντηρήσουμε ζωντανή τη μνήμη των αγώνων και των ηρώων μας και να
χαλυβδώσουμε την πίστη και την εθνική μας συνείδηση. Κυρίως, όμως, μας
επιτρέπουν να αντλήσουμε διδάγματα και πρότυπα για να χαράξουμε το δρόμο μας
προς το μέλλον.
Αγαπητοί φίλες και
φίλοι,
Με αυτές τις σκέψεις, και επιφορτισμένος με
τη βαριά ευθύνη και το προνόμιο να αποτυπώσω, χωρίς υπέρβαση του μέτρου και
χωρίς υπερβολές, το μεγαλείο και το νόημα της θυσίας του ήρωα των Χανδριών, θα
επιχειρήσω μια ιστορική αναδρομή στη θυσία του ανατρέχοντας στους καιρούς της
λεβεντιάς και των ιδανικών, που δημιούργησαν το θρύλο της ΕΟΚΑ.
Ο Στυλιανός Λένας γεννήθηκε το 1931 και ήταν παιδί της πολυμελούς
αγροτικής οικογένειας του Χριστοφή και της Αθηνάς.
Αφού τέλειωσε το δημοτικό των Χανδριών,
κατέβηκε στη Λευκωσία για να εργαστεί ως σιδηρουργός. Ο Στυλιανός ήταν όμως ένα
ανήσυχο πνεύμα. Ήταν ένας νέος που διακρινόταν για τη βαθιά του πίστη στα
ελληνοχριστιανικά ιδανικά, την τόλμη και την δίψα του για μάθηση.
Σε ηλικία 17 χρόνων, και σε μια εποχή που η
φτώχεια και η ανέχεια άφηνε πολλά παιδιά αγράμματα, εξασφάλισε υποτροφία από το
ελληνικό Δημόσιο για σπουδές στην Τεχνική Σχολή της Λέρου.
Με το πέρας των σπουδών του επιστρέφει στην
Κύπρο. Ήταν τότε που το πλήρωμα του χρόνου έφερε το κάλεσμα της πατρίδας. Ήταν
τότε που μια δράκα νέων αγωνιστών, με αρχηγό τους τον Διγενή, και την παλλαϊκή
συμμετοχή όλων των Ελλήνων της Κύπρου, ξεκίνησαν τον απαράμιλλο εκείνο αγώνα της
ΕΟΚΑ.
Ο Στυλιανός Λένας ήταν μεταξύ των πρώτων
αγωνιστών που έδωσαν τον όρκο της ΕΟΚΑ. Και έγινε ο δεύτερος, μετά τον Γρηγόρη
Αυξεντίου, επικηρυγμένος καταζητούμενος.
Λίγο μετά την έναρξη του αγώνα πήγε στον
Πενταδάκτυλο και ενώθηκε με την ομάδα του Αυξεντίου. Με την ανάθεση του Τομέα
Πιτσιλιάς στον Αυξεντίου, ο ίδιος τον ακολούθησε και ανέλαβε ως Υποτομεάρχης.
Ο Στυλιανός Λένας ξεχώριζε για τις θαρραλέες
και επιτυχείς επιθέσεις του εναντίον των αποικιοκρατών αλλά και για την
κατασκευή χειροβομβίδων και εκρηκτικών. Ήταν επικεφαλής των εκρήξεων στο
στρατόπεδο «Γούσλεϊ Μπάρακς», την νύκτα της έναρξης του αγώνα, την 1
η Απριλίου.
Ο Λένας, ήταν εκπαιδευτής αγωνιστών και
κατασκευαστής των αυτοσχέδιων χειροβομβίδων, ναρκών και βομβών της ΕΟΚΑ. Ήταν
μαζί με την ομάδα Αυξεντίου στην εντυπωσιακή, εφτάλεπτη εκείνη καταδρομική
κατάληψη και λαφυραγώγηση οπλισμού του αστυνομικού σταθμού των Άγγλων στο
Λευκόνοικο. Ήταν ο άπιαστος αντάρτης του Πενταδακτύλου, της Πιτσιλιάς, της
Γεράσας, με κρησφύγετα – εργαστήρια βομβών δικής του επινόησης.
Ήταν τότε που ο θρύλος έγινε πραγματικότητα. Που κάθε γειτονιά έκρυβε
και ένα κρησφύγετο, που κάθε γωνιά του δάσους φιλοξενούσε και ένα λημέρι της
ΕΟΚΑ.
Ήταν η εποχή που η σπίθα για την οποία γράφει
με θαυμασμό ο Καζαντζάκης, είχε ανάψει σε ολόκληρη την Κύπρο.
Συμπρωταγωνιστής με τις βόμβες του, εκείνο
τον «μαύρο Νοέμβρη» του ’56, εναντίον των στρατευμάτων του Χάρντιγκ στην
οροσειρά του Τροόδους. Και ύστερα, τα Χριστούγεννα του ’56 στον Αγρό.
Στις 17 Φεβρουαρίου 1957, σε μια αιματηρή
ενέδρα των Εγγλέζων, μεταξύ Πελενδρίου και Ποταμίτισσας, και στη μάχη που
ακολούθησε ο Λένας τραυματίστηκε σοβαρά και συνελήφθη.
Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο Ακρωτηρίου όπου για 39 ολόκληρες μέρες
πάλεψε, σε μια άνιση μάχη με τα βαριά του τραύματα και τα βασανιστήρια των
Άγγλων που πίστεψαν ότι ο Λένας θα μπορούσε να καταστεί γι’ αυτούς πηγή
πληροφοριών.
Οι προσπάθειες τους αποδείχθηκαν μάταιες. Ο
´Γίγας’ Λένας όπως τον αποκαλούσαν, δεν ήταν δυνατό να υποκύψει στους Άγγλους.
Και δεν υπέκυψε.
Μόνο παράπονο που είχε, ήταν που δεν έπεσε
μαχόμενος. Στους συγγενείς του που τον επισκέφτηκαν στο νοσοκομείο λέει: «Αφού
με πιάσανε ζωντανό γιατί δεν φέρατε μαζί σας λίγο δηλητήριο να μου το δώσετε;»
Αυτός ήταν ο Λένας. Αγέρωχος μέχρι την
τελευταία του πνοή. Ξεψύχησε στις 28 Μαρτίου του 1957, σε ηλικία μόλις 26
χρονών.
Από το φόβο των λαϊκών εξεγέρσεων οι Άγγλοι
διέταξαν να ταφεί στις Κεντρικές Φυλακές. Εκεί, στα Φυλακισμένα Μνήματα.
Έτσι πέρασε στο πάνθεο των ηρώων. Αυτών
δηλαδή, που υποτάσσουν το «εγώ» και καταξιώνονται με το πέρασμα του χρόνου στις
συνειδήσεις των ανθρώπων και της κοινωνίας. Αυτών που έχουν τόσο βαθιά ριζωμένη
μέσα τους την αίσθηση της ευθύνης, της ηθικής και των ιδανικών που για να την
εφαρμόσουν υπερβαίνουν τα όρια του εγώ. Και τα υπερβαίνουν θυσιαζόμενοι,
γράφοντας με το άλικο αίμα τους την ιστορία του έθνους.
Είναι αυτή η αυταπάρνηση και η ανιδιοτέλεια,
αλλά και ο ηρωισμός που αντανακλούν τις πιο υψηλές προσδοκίες που μπορεί να έχει
μια κοινωνία από τους ανθρώπους που την απαρτίζουν.
Σήμερα, η πατρίδα δεν μας ζητά αυταπάρνηση
και ηρωισμούς. Μας καλεί, μόνο, να σεβαστούμε τη θυσία του ήρωα. Μας καλεί να
μείνουμε πιστοί στην ίδια ηθική, να ενστερνιστούμε τα ίδια ιδανικά και την ίδια
αγάπη προς αυτήν.
Φίλες και
φίλοι,
Περήφανοι και αποφασισμένοι, εμείς οι Έλληνες
της Κύπρου, βρισκόμαστε εδώ, στα εδάφη των προγόνων μας, χιλιάδες τώρα χρόνια.
Μετά από τριάντα τριών και πλέον αιώνων ελληνικής παρουσίας, για πρώτη φορά ο
δημογραφικός χαρακτήρας της Κύπρου παραβιάζεται καταλυτικά και η δυνατότητα
αποκατάστασής του απομακρύνεται σταθερά επικίνδυνα.
Βρισκόμαστε μπροστά στον εφιαλτικό κίνδυνο της τουρκοποίησης των
κατεχομένων εδαφών μας.
Η τουρκοποίηση της κατεχόμενης γης μας, θα
είναι χωρίς αναστροφή τα επόμενα λίγα χρόνια. Οι γενεές που βίωσαν και έχουν
γνώση της κατεχόμενης πατρίδας, σβήνουν καθημερινά. Οι γενεές των Ελληνοκυπρίων
που άφησαν ένα μέρος της ζωής και της ψυχής τους στην κατεχόμενη γη μας, ολοένα
και λιγοστεύουν.
Τα 40 χρόνια κατοχής είναι πάρα πολλά. Το
σημερινό status quo είναι απαράδεκτο και άκρως επικίνδυνο. Συντηρεί και
διαιωνίζει την παρουσία κατοχικών στρατευμάτων, την καταπάτηση των ανθρωπίνων
δικαιωμάτων και βασικών ελευθεριών, τον συνεχιζόμενο εποικισμό, την καταστροφή
της θρησκευτικής και πολιτισμικής μας κληρονομίας, το ξεπούλημα των
ελληνοκυπριακών περιουσιών, την αναβάθμιση του ψευδοκράτους, την παγίωση, εν τη
ουσία, των τετελεσμένων της εισβολής.
Είναι υποχρέωσή μας, αλλά και εθνική και
φυσική ανάγκη να δώσουμε το συντομότερο, ένα τέλος σε αυτή την απαράδεκτη
κατάσταση πραγμάτων.
Μετά από μακρές, κοπιαστικές και επίμονες
προσπάθειες έχουμε πετύχει να εμπλέξουμε τους Τουρκοκύπριους συνομιλητές μας,
αλλά και την ίδια την κατοχική Τουρκία, σε μια διαδικασία η οποία προσδοκούμε
ότι θα οδηγήσει στον τερματισμό του απαράδεκτου status quo.
Έχουμε πετύχει να μπούμε σε μια κρίσιμη
διαδικασία, χωρίς περιοριστικά χρονοδιαγράμματα και επιδιαιτησία, διεκδικώντας
λύση που να βασίζεται και να σέβεται τις δημοκρατικές αρχές, τα ανθρώπινα
δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες και να διασφαλίζει το κοινό μέλλον σε
μια Ενωμένη Κύπρο μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πετύχαμε όπως οι αρχές και αξίες επί των
οποίων εδράζεται η ΕΕ να διασφαλίζονται και να γίνονται σεβαστές εις όλη την
επικράτεια της Δημοκρατίας.
Αλλά το σημαντικότερο, είναι πως η Ενωμένη
Κύπρος ως μέλος των Ηνωμένων Εθνών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα έχει μια και
μόνη διεθνή νομική προσωπικότητα, μια και μόνη κυριαρχία, μια και μόνη
υπηκοότητα.
Αυτές δεν είναι διεκδικήσεις της
Ελληνοκυπριακής κοινότητας και μόνο, ούτε και συνιστούν δικαίωση της
ελληνοκυπριακής κοινότητας και μόνο. Η λύση της επανένωσης και της διασφάλισης
των ανθρώπινων δικαιωμάτων που επιδιώκουμε είναι διεκδικήσεις για όλους τους
Κύπριους. Και για τους Ελληνοκύπριους και για τους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες
μας, όπως και για κάθε νόμιμο Κύπριο, όπου και αν ανήκει, όποια γλώσσα και αν
μιλά, όποια θρησκεία και αν πιστεύει.
Μας ενδιαφέρει να επανενώσουμε την κοινή μας
πατρίδα. Μας ενδιαφέρει η επανένωση να στηριχτεί από το λαό, να αντέξει στις
δοκιμασίες, να διαμορφώσει ευκαιρίες ανάπτυξης και ευημερίας, να διασφαλίσει τις
ευρωπαϊκές αρχές και κανόνες, να εξασφαλίσει σταθερότητα στην Κύπρο και την
περιοχή και να επιτρέψει συμμαχίες και συνθήκες συνδημιουργίας για όλους, για το
καλό όλων.
Συμπατριώτισσες, συμπατριώτες,
Στην οικονομία δίνουμε μια τιτάνια μάχη για αντιμετώπιση της
κατάστασης και επαναφορά της Κύπρου σε ρυθμούς ανάπτυξης.
Το έργο που κληθήκαμε να χειριστούμε δεν είναι καθόλου εύκολο, αλλά
είμαστε σίγουροι ότι με την συνεργασία όλων, θα τα καταφέρουμε.
Η επιτυχής κατάληξη των προσπαθειών της
Κυβέρνησης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον καθένα μας προσωπικά, από τον
κυπριακό λαό που μέχρι σήμερα έχει επιδείξει συνείδηση και υψηλό επίπεδο ευθύνης
και από όλους τους φορείς της κοινωνίας και της οικονομίας.
Είμαστε καταδικασμένοι από την Ιστορία και
εντεταλμένοι από τους προγόνους μας, αλλά και από τις μέλλουσες γενεές, να
συνεχίσουμε τον αγώνα μέχρι την τελική δικαίωση αλλά και την ανοικοδόμηση της
χώρας μας.
Είμαστε χρεωμένοι από την Ιστορία να παραδώσουμε στα παιδιά μας μια
ενωμένη, ελεύθερη, δημοκρατική και ευημερούσα Κύπρο. Να παραδώσουμε μια πατρίδα
με πολιτική και οικονομική σταθερότητα που να εμπνέει στους πολίτες της σιγουριά
και εμπιστοσύνη για το σήμερα και για το αύριο. Μια πατρίδα στην οποία να
σχεδιάζουμε το μέλλον μας σε συνθήκες ειρήνης, αξιοπρέπειας και ασφάλειας.
Αυτό είναι το χρέος μας αλλά και το καλύτερο μνημόσυνο στον Στυλιανό
Λένα και σε όλους όσους θυσιάστηκαν για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια και τη
δικαίωση της πατρίδας μας».
______________
Σημείωση: Tην ομιλία εκφώνησε ο Διευθυντής του
Γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Παναγιώτης Αντωνίου.
