Με την άσβεστη φλόγα του πόθου για ελευθερία
να σιγοκαίει στα έγκατα της ψυχής τους, φωτίζοντας σαν ανέσπερο φως το δύσβατο
μονοπάτι της τιμής και του χρέους, ο Δημήτρης Χριστοδούλου, ο Στυλιανός Λένας
και ο Σωτήρης Τσαγκάρης ανταποκρίθηκαν με ενθουσιασμό στο κάλεσμα της ιστορίας.
Αισθανόμενοι το ασήκωτο φορτίο που η ιστορία
έχει αποθέσει στους ασθενικούς μας ώμους, με βαθιά συγκίνηση και υπερηφάνεια, συγκεντρωθήκαμε
σήμερα εδώ για να αποτίσουμε σεβαστικά τον οφειλόμενο φόρο τιμής στους πρωτεργάτες
της λευτεριάς μας. Μαζευτήκαμε εδώ για να αντλήσουμε δύναμη από τη λεβεντιά
τους, ώστε να ανασυντάξουμε τις δυνάμεις μας και να υψώσουμε το φρόνημα και την
αποφασιστικότητά μας, απέναντι στις δοκιμασίες που περνά ο τόπος μας.
Τιμούμε και μνημονεύουμε σήμερα, τους ήρωες
του Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α., Δημητράκη Χριστοδούλου, Στυλιανό
Λένα και Σωτήρη Τσαγκάρη, που αυτοβούλως θυσιάστηκαν για την πατρίδα, την
ελευθερία και την αξιοπρέπεια του ανθρώπου.
Γεννημένος το 1936 στην Δερύνεια, ο Δημήτρης
Χριστοδούλου, με απαράμιλλη αγάπη για τα γράμματα, φοίτησε στο Γυμνάσιο
Αμμοχώστου, ενώ παράλληλα παρακολουθούσε με αλληλογραφία μαθήματα στο Πρότυπο
Σύστημα Μαθημάτων δι’ αλληλογραφίας Αθηνών στο Τμήμα Ραδιοτεχνίας έχοντας ως στόχο
του να γίνει ηλεκτρολόγος σε πλοία. Με τον πρώτο κιόλας μισθό του αγόρασε το
δικό του αυτοκίνητο, πράγμα σπάνιο για την ηλικία του τη δεδομένη περίοδο, το οποίο
χρησιμοποιούσε αργότερα για τις ανάγκες του Αγώνα και που συνδέθηκε με την
αγωνιστική του πορεία. Στενός συνεργάτης των Ηλία Παπακυριακού και Αλέκου
Κωνσταντίνου, καταδιώχθηκε σε μια από τις επιθέσεις εναντίων Άγγλου Ταγματάρχη,
καθώς αναγνωρίστηκε το αυτοκίνητό του το οποίο είχε χρησιμοποιηθεί για τη
διαφυγή. Για να αποφύγει τη σύλληψη, ο Δημήτρης Χριστοδούλου κατέφυγε στο
αντάρτικο και συνενώθηκε με την ομάδα του Γρηγόρη Αυξεντίου στο Παλαιχώρι. Χριστούγεννα
του 1956 και ο Δημητράκης Χριστοδούλου εντάσσεται στην ομάδα του Στυλιανού Λένα καθώς η ομάδα
του Αυξεντίου χωρίστηκε σε μικρότερες.
Η ομάδα του με κέντρο τον Κάτω Αμίαντο,
ανέπτυξε πλούσια δράση με ενέδρες εναντίον των Άγγλων, σε σημείο που ο Διγενής
διέταξε περιορισμό της δράσης της. Στις 25 Ιανουαρίου 1957 η ομάδα του Λένα
υποχρεώθηκε να εγκατασταθεί πρόχειρα σε γαλαρίες στην περιοχή του χωριού
Γεράσα, ώστε να διαφύγει από της μεγάλης έκτασης επιχειρήσεις των Άγγλων στην
Πιτσιλιά, που διεξάγονταν με τη βοήθεια προδοτών. Επιστρέφοντας στην περιοχή
στις 17 Φεβρουαρίου 1957, έπεσαν σε ενέδρα των Άγγλων κατά την οποία ο
Δημητράκης Χριστοδούλου έχασε μαχόμενος ηρωικά τη ζωή του.
Ο Στυλιανός Λένας, γεννηθείς στις 20 Ιουλίου
1931 στα Χανδριά, στα 16 του χρόνια είχε ήδη ενταχθεί στην ΟΧΕΝ. Με βαθιά και
άδολη πίστη στα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη και δίψα για μάθηση, υπότροφος της
ελληνικής κυβέρνησης μεταβαίνει στα Δωδεκάνησα για να φοιτήσει στην Τεχνική
Σχολή Λέρου. Με το πέρας των σπουδών του επιστρέφει στην Κύπρο σε μια περίοδο
που μια χούφτα νέων αγωνιστών και με την παλλαϊκή συμμετοχή όλων των Κυπρίων,
ξεκίνησε τον ιερό αγώνα της λευτεριάς. Ο Στυλιανός Λένας έσπευσε να ενταχθεί
στον Αγώνα. Έδωσε με ενθουσιασμό τον όρκο της Ε.Ο.Κ.Α. ενώπιον Θεού και
ανθρώπων και βρέθηκε στην πρώτη γραμμή των μαχών ως ένας από τους πρώτους πέντε
ομαδάρχες.
Ο Αύγουστος του 1955, βρίσκει τον Στυλιανό
Λένα στη Λύση όπου κατόπιν εντολής του Διγενή, ανέλαβε την εκπαίδευση των
εφεδρικών ομάδων δολιοφθορέων του τομέα Αμμοχώστου. Στη συνέχεια, στο Μαύρο
Βουνό του Πενταδακτύλου, συνενώνεται με τον Γρηγόρη Αυξεντίου και με την
ανάθεση του τομέα της Πιτσιλιάς στον Αυξεντίου τον Νοέμβριου του 1955, τον ακολουθεί
και ο Λένας ως ένας από τους υποτομεάρχες του.
Ο Στυλιανός Λένας, στην ανταρτική του πορεία
έδρασε με τα ονόματα ΨΑΡΟΣ και ΓΙΓΑΝΤΑΣ. Οι Άγγλοι τον αποκαλούσαν «Κρουπ της
ΕΟΚΑ» καθώς ήταν άριστος κατασκευαστής χειροβομβίδων.
Τον Αύγουστο του 1956, ο Λένας τέθηκε
επικεφαλής της ομάδας του Τμήματος από τον Άγιο Θεόδωρο μέχρι και τον Άγιο Μάμα,
όπου ξεχώρισε για τις θαρραλέες και επιτυχείς επιθέσεις του εναντίον του εχθρού
και την επιδέξια χρήση χειροβομβίδων και εκρηκτικών μηχανισμών. Τόσο συχνές
ήταν οι ενέδρες και οι επιθέσεις του, ώστε τα αγγλικά στρατεύματα κινούνταν
στην περιοχή παίρνοντας πάντοτε Έλληνες ομήρους ως ανθρώπινες ασπίδες.
Τον Δεκέμβριο του 1956 και μετά από ευρείας
κλίμακας επιχειρήσεις από μέρους των Άγγλων, ανακαλύφθηκε το εργαστήριο
κατασκευής χειροβομβίδων του Λένα, γεγονός που επέβαλε τη διακοπή των
δραστηριοτήτων στην περιοχή. Τον Γενάρη του 1957 ο Λένας βρισκόταν στο χωριό
Πελένδρι, όταν η περιοχή της Πιτσιλιάς καταλήφθηκε από αγγλικό στρατό που
έψαχνε για αντάρτες. Στην προσπάθεια του επικηρυγμένου Λένα να καταστρέψει απόρρητο
υλικό της Ε.Ο.Κ.Α. για να μην πέσει στα χέρια των Άγγλων, ο ήρωας τραυματίστηκε
σοβαρά.
Μεταφέρθηκε στο στρατιωτικό αεροδρόμιο του
Ακρωτηρίου με στόχο την απόσπαση πληροφοριών. Μάταια όμως. Καμιά πληροφορία δεν
κατάφεραν να αποσπάσουν από τον ήρωα και όταν οι βασανιστές του διαπίστωσαν το
μάταιο των προσπαθειών τους, τον άφησαν να πεθάνει. Τριάντα-εννέα ολόκληρες μέρες
κράτησε ο αργός θάνατός του, ώσπου στις 28 Μαρτίου 1957, ο Στυλιανός Λένας,
διάβηκε στην αθανασία. Οι Άγγλοι αρνήθηκαν να δώσουν το σώμα του στους δικούς
του για να το θάψουν όπως αρμόζει σε έναν ήρωα της πατρίδας. Προτίμησαν να τον
θάψουν στα Φυλακισμένα Μνήματα, στο κάστρο
της Ελευθερίας και της Ανδρείας του κυπριακού Ελληνισμού.
Μνημονεύουμε επίσης σήμερα τον Σωτήρη
Τσαγκάρη. Γεννημένος στο χωριό Πελένδρι, με την έναρξη του Αγώνα εντάχθηκε στην
Ε.Ο.Κ.Α. μαζί με τα αδέρφια του και συνεργάστηκε με τους αντάρτες της περιοχής
του ως σύνδεσμος, μεταφορέας πολεμικού υλικού και τροφοδότης στα ορεινά τους
κρησφύγετα. Τον Ιανουάριο του 1957, ο Στυλιανός Λένας οδήγησε τους άνδρες του
στο χωριό Γεράσα ώστε να αποφύγει σύλληψη από τους Άγγλους. Αφού τακτοποίησε
πρόχειρα τους αντάρτες του σε παλιές γαλαρίες που χρησιμοποιούσαν βοσκοί για
μάντρες, γύρισε πίσω και επιδόθηκε στην κατασκευή κρυψώνα σε λαγούμι νερού,
μεταξύ των χωριών Ποταμίτισσας-Πελενδρίου. Στις 17 Φεβρουαρίου 1957 ο Λένας
έπεσε σε ενέδρα των Άγγλων και συνελήφθη βαριά τραυματισμένος. Ο Παναγιώτης
Αριστείδου που ήταν μαζί του κατόρθωσε να σπάσει τον κλοιό των στρατιωτών και
να κατευθυνθεί στο Πελένδρι για να συναντήσει τον Σωτήρη Τσαγκάρη. Ξεκίνησαν
τότε μαζί για να συναντήσουν άλλους αντάρτες, οι οποίοι στο μεταξύ έφυγαν από
τις γαλαρίες. Στην πορεία τους έπεσαν σε ενέδρα έξω από το Πελένδρι. Οι
στρατιώτες άνοιξαν πυρ εναντίον τους και ο Σωτήρης Τσαγκάρης έπεσε νεκρός στη
διάρκεια της μάχης.
Ο Δημήτρης Χριστοδούλου, ο Στυλιανός Λένας, ο
Σωτήρης Τσαγκάρης, με δύναμη ανυπέρβλητη, αφθάστων ηρώων και ακατάσχετη ορμή
πρωτοφανούς αυτοθυσίας, ανέβηκαν με υπερηφάνεια τα σκαλιά της αιωνιότητας και πέρασαν
αμετάκλητα στο Πάνθεο των Ηρώων.
Συμπατριώτες και συμπατριώτισσες
Με αφορμή το μνημόσυνο των ηρώων μας, η μνήμη
γυρίζει πίσω στο χρόνο σε στιγμές δόξας και τιμής. Στιγμές από τις οποίες αδιάκοπα
οφείλουμε να αντλούμε διδάγματα και μηνύματα σύνεσης, ενότητας και ήθους ώστε να
οικοδομήσουμε ένα καλύτερο αύριο ελπίδας για εμάς και τα παιδιά μας. Η ζωή και
η θυσία των παλικαριών μας αποτελούν για
εμάς αλλά και τις επερχόμενες γενιές φωτοδότη φάρο που μας καθοδηγεί στο δρόμο
τις πίστης και της αγωνιστικότητας για την διεκδίκηση των δικαίων της πατρίδας
μας. Σε καιρούς χαλεπούς για την εδώ και 40 χρόνια μοιρασμένη μας Κύπρο, σε
καιρούς που η κοινωνία μας έχει ανάγκη από πρότυπα χρέους, ευθύνης και αρετής,
η θυσία τους αποτελεί για μας φορέα ανεξάντλητης μνήμης και δύναμης για να
συνεχίσουμε το δικό μας αγώνα.
Έχουμε χρέος να αξιοποιήσουμε την συγκυρία
που παρουσιάζεται μπροστά μας και να διεκδικήσουμε την αποκατάσταση της ελευθερίας,
της ενότητας και ακεραιότητας της πατρίδας μας. Μια ευκαιρία την οποία εμείς
δημιουργήσαμε με την επιμονή μας και με την επιδέξια εμπλοκή των ισχυρών του
κόσμου, προκειμένου να καμφθεί η αδιαλλαξία της άλλης πλευράς. Προκειμένου να
ενσωματωθούν στο κείμενο του κοινού ανακοινωθέντος θεμελιώδεις και πάγιες επιδιώξεις
της δικής μας πλευράς, όπως εξάλλου ρητά επιβεβαιώνουν οι έγκριτοι διεθνείς
νομικοί τους οποίους εδώ και χρόνια χρησιμοποιεί η Κυπριακή Δημοκρατία. Το
πρώτο βήμα έγινε με τόλμη, γιατί μόνο ο τολμών νικά! Προσερχόμαστε στην απαρχή
μιας μακράς και επίπονης διαδικασίας χωρίς ηττημένα μυαλά, χωρίς φοβικά
σύνδρομα, χωρίς συμπλέγματα μειονεξίας ή κατωτερότητας. Απορρίπτοντας ασύμβατες
λογικές λύσης που θέλει να προωθήσει ο συνομιλητής μας. Προσερχόμαστε με
ακλόνητη πίστη στο Θεό και στις δυνάμεις μας, με απαράγραπτο τελικό στόχο την απαλλαγή
της πατρίδας μας από το 40χρονο βάρος της τουρκικής κατοχής και την
αποκατάσταση της ενότητας του κράτους και του λαού. Επιδίωξή μας είναι η
εξεύρεση μιας λειτουργικής λύσης που θα παρέχει τη δυνατότητα συνύπαρξης,
συνδημιουργίας και ευημερίας στα πρότυπα ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους που
κατοχυρώνει και σέβεται ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες. Μια λύση, για το
περιεχόμενο της οποίας νηφάλια θα κληθεί να αποφασίσει ο κυρίαρχος λαός.
Στην προσπάθεια αυτή ας σταθούμε ενωμένοι,
αδιάσπαστοι, απαλλαγμένοι από αισθήματα φανατισμού, εμπάθειας και μικροψυχίας ώστε
να αξιοποιήσουμε δημιουργικά τη γνώση και την εμπειρία του πρόσφατου παρελθόντος.
Ας επιδείξουμε έμπρακτα ανεκτικότητα, αλληλοκατανόηση και αλληλοσεβασμό στη
διαφορετικότητα των απόψεων που διατυπώνονται, στοιχεία που είναι δείκτες
ποιότητας και προόδου σε μια κοινωνία. Ας αποκρούσουμε σθεναρά το μεγάλο
πειρασμό του λαϊκισμού, των αλληλοαφορισμών και τη δηλητηριώδη παγίδα της
διχόνοιας, προσφέροντας τον καλύτερό μας εαυτό και τις ειλικρινείς μας
υπηρεσίες στην προσπάθεια τερματισμού της κατοχής και της διαίρεσης της
πατρίδας. H δημοκρατία αγαπητοί μου,
την οποία όλοι επικαλούμαστε αλλά και όλοι πληγώνουμε με επιλογές και
συμπεριφορές μας, προϋποθέτει μια παράδοση πολιτικής σκέψης που δέχεται,
αντίθετα με όλες τις άλλες, ότι όχι μόνο μπορούν αλλά και πρέπει να συνυπάρχουν
πολλές διαφορετικές σχολές σκέψης και όχι να βασιλεύει η καταθλιπτική
μονολιθικότητα και ο τυφλός δογματισμός. Ας έχουμε γι αυτό σταθερό
γνώμονα της πορείας μας τα λόγια του εθνικού μας ποιητή Διονύσιου Σολωμού:
«Μην ειπούν στο λογισμό τους
τα ξένα έθνη αληθινά,
εάν μισούνται ανάμεσό τους
δεν τους πρέπει ελευθεριά».
Με ανυπόκριτο σεβασμό και παντοτινή
ευγνωμοσύνη, στεκόμαστε νοερά μπροστά στο μεγαλείο της θυσίας του
Δημητράκη Χριστοδούλου, του Στυλιανού Λένα και του Σωτήρη Τσαγκάρη και ανανεώνουμε
τη δέσμευσή μας για συνέχιση του αγώνα, για θεσμική θωράκιση του δημοκρατικού
μας πολιτεύματος και για δικαίωση και αποκατάσταση της ακεραιότητας της
πατρίδας μας.
Δεσμευόμαστε όλοι μαζί να μην επιτρέψουμε
ξανά να εμφιλοχωρήσει το διχαστικό πνεύμα της διάσπασης που υπονομεύει ιστορικά
κάθε μεγάλη και φιλότιμη προσπάθεια του λαού μας. Κι ας στοχαστούμε πως είμαστε
λίγοι και οι άξιοι δε μας περισσεύουν. Κι έχουμε όλοι μαζί, μονιασμένοι, να
ζήσουμε σ’ ετούτο τον τόπο, δημιουργώντας ένα μέλλον αισιοδοξίας κι ελπίδας για
μας και τα παιδιά μας. Καλλιεργώντας με τη μετριοπάθεια της καθημερινής μας
συμπεριφοράς, τον πολιτισμό του διαλόγου, της συνεννόησης και της συνδιαλλαγής.
Τον πολιτισμό του μέτρου, του ήθους, της αρετής και της ευθύνης.
Αιωνία κι αγέραστη ας είναι η φωτοβόλος μνήμη
των ηρώων μας.
------------------------
