Χαιρετισμός του Υπουργού Γεωργίας κ. Νίκου Κουγιάλη στην εκδήλωση πόντισης του Νέμεσις ΙΙΙ για δημιουργία τεχνητού υφάλου

Είναι με μεγάλη χαρά που παρευρίσκομαι εδώ και χαιρετίζω αυτή την πρωτότυπη εκδήλωση για την πόντιση του σκάφους Νέμεσις ΙΙΙ, ως μέρους του ευρύτερου τεχνητού υφάλου της θαλάσσιας περιοχής Παραλιμνίου. Η σημερινή μέρα έχει ιδιαίτερη σημασία, αφού σηματοδοτεί την έναρξη μίας σειράς έργων κατασκευής τεχνητών υφάλων στις θαλάσσιες περιοχές Παραλιμνίου, Αγίας Νάπας, Λεμεσού και Επαρχίας Πάφου, με σκοπό την προστασία και ανάκαμψη του θαλασσίου περιβάλλοντος και τη δημιουργία νέων προοπτικών βιώσιμης ανάπτυξης, όπως είναι ο γαλάζιος οικοτουρισμός. Το αλιευτικό σκάφος Νέμεσις ΙΙΙ είναι το πρώτο από τα τέσσερα σκάφη που θα χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία τεχνητών υφάλων. Το σκάφος κατόπιν ενδελεχούς καθαρισμού από οποιεσδήποτε ρυπογόνες ουσίες, όπως μηχανέλαια κλπ, και κατάλληλης προετοιμασίας σύμφωνα με τις σχετικές Οδηγίες του Πρωτοκόλλου για τις Απορρίψεις της Σύμβασης της Βαρκελώνης, θα τοποθετηθεί στον βυθό της περιοχής σε βάθος περίπου 23 μέτρων, ως μέρος των τεχνητών υποδομών που θα συνθέτουν τον τεχνητό ύφαλο Παραλιμνίου. Συνολικά, εντός του επερχόμενου έτους θα έχουν δημιουργηθεί πέντε θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές με τεχνητούς υφάλους, συμπεριλαμβανομένης και της θαλάσσιας περιοχής Αμαθούντας, όπου είχε δημιουργηθεί πιλοτικά ο πρώτος τεχνητός ύφαλος στην Κύπρο. Αρωγός στην υλοποίηση των καινοτόμων αυτών έργων για το θαλάσσιο περιβάλλον της Κύπρου είναι το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας 2007-2013, το οποίο συγχρηματοδοτείται από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας, ενώ ο περαιτέρω εμπλουτισμός τους, η διαμόρφωση σχεδίων διαχείρισης και η εφαρμογή ολοκληρωμένου προγράμματος παρακολούθησης και επιτήρησης θα προωθηθούν μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας 2014-2020. Δεν είναι μόνο πεποίθηση των ψαράδων μας, αλλά και διαπίστωση σημαντικών επιστημονικών ερευνών ότι τα τελευταία χρόνια η θαλάσσια βιοποικιλότητα παγκοσμίως μειώνεται ραγδαία και τα θαλάσσια οικοσυστήματα απειλούνται με υποβάθμιση από διάφορες πιέσεις, όπως είναι κυρίως η ρύπανση, ο ευτροφισμός, η υπεραλιεία, η εισαγωγή εξωτικών ειδών και η αλλαγή του κλίματος. Για να ανασχεθεί η μείωση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας, να ανακάμψουν τα θαλάσσια είδη και να διαχειριστούμε σωστά τους θαλάσσιους πόρους, πρέπει αφενός να μειώσουμε τις καταστροφικές μας παρεμβάσεις και αφετέρου, να λάβουμε μέτρα για τη διασφάλιση της αειφόρου προστασίας και διατήρησης των εγγενών λειτουργιών του θαλασσίου περιβάλλοντος, ώστε και οι μελλοντικές γενεές να έχουν τη δυνατότητα να ωφελούνται από τις θάλασσες και τους ωκεανούς. Μία από τις σύγχρονες μεθόδους διαχείρισης και αειφόρου διατήρησης των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και των αλιευτικών πόρων είναι και η δημιουργία θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών. Ο στόχος της δημιουργίας των προστατευόμενων περιοχών δεν περιορίζεται μόνο στην προστασία σημαντικά οικολογικών οικοτόπων ή και ειδών που κινδυνεύουν με εξαφάνιση, αλλά επεκτείνεται στην προστασία αλιευτικών πεδίων που αποτελούν καταφύγιο και τόπο ανάπτυξης νεαρών ψαριών, καθώς και στον εμπλουτισμό του θαλάσσιου περιβάλλοντος με τεχνητές υποδομές, όπως η δημιουργία τεχνητών υφάλων. Οι τεχνητοί ύφαλοι συνεισφέρουν στην ανάκαμψη της βιοποικιλότητας και των ιχθυοαποθεμάτων και συνακολούθως στην αύξηση των αλιευμάτων. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι ο θεσμός των προστατευόμενων περιοχών έχει ενσωματωθεί ως εργαλείο διαχείρισης στον Ευρωπαϊκό Κανονισμό που αφορά στα διαχειριστικά μέτρα για την αειφόρο εκμετάλλευση των αλιευτικών πόρων στη Μεσόγειο και η κατασκευή τεχνητών υφάλων προβλέπεται μεταξύ των μέτρων για την προστασία και αποκατάσταση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας 2014-2020. Το Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος έχει συμπεριλάβει στις προτάσεις του για το νέο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα 2014-2020 αυξημένα κονδύλια για τις προστατευόμενες περιοχές. Η δημιουργία τεχνητών υφάλων με παράλληλη εγκαθίδρυση προστατευόμενης περιοχής αποτελεί στρατηγικό στόχο προτεραιότητας του Υπουργείου μας, αφού, μεταξύ άλλων, δημιουργεί νέες προκλήσεις που μπορούν να συμβάλουν στην οικονομική διαφοροποίηση των παράκτιων περιοχών και στην προώθηση της γαλάζιας ανάπτυξης. Η ανάπτυξη στο πλαίσιο της γαλάζιας οικονομίας μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία θέσεων εργασίας και νέων πόρων ανάπτυξης, διατηρώντας παράλληλα τη βιοποικιλότητα και προστατεύοντας το θαλάσσιο περιβάλλον. Χωρίς αμφιβολία, οι θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές, περιλαμβανομένων των τεχνητών υφάλων, παρέχουν τη δυνατότητα προώθησης δραστηριοτήτων που διαθέτουν αναπτυξιακό δυναμικό, όπως ο γαλάζιος οικοτουρισμός που δύναται να περιλαμβάνει ανάπτυξη καταδυτικού τουρισμού, οικολογική επιτήρηση θαλάσσιων περιοχών, καθορισμό υποβρύχιων διαδρομών κ.ο.κ. Παράλληλα, παρέχουν κίνητρα για τη δημιουργία συμπληρωματικών εισοδημάτων για τους παράκτιους ψαράδες μέσω της ανάπτυξης του αλιευτικού τουρισμού, που θα συνεισφέρει επίσης στην εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση σε θέματα προστασίας των θαλασσών. Για την επίτευξη του στρατηγικού αυτού στόχου που εντάσσεται στα πλαίσια των κλάδων της βιώσιμης γαλάζιας ανάπτυξης, σίγουρα απαιτείται κοινή προσπάθεια από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς ώστε να διασφαλίζεται ότι οι οποιεσδήποτε παρεμφερείς δραστηριότητες οικοτουρισμού είναι συμβατές με τις αρχές προστασίας και βιωσιμότητας των περιοχών. Το Ταμείο Αλιείας είναι ένα σημαντικό εργαλείο στήριξης τέτοιων δράσεων με απώτερο στόχο την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και των ιχθυαποθεμάτων μέχρι το 2020, με την παράλληλη άμεση ή έμμεση ενίσχυση των αλιέων και των τοπικών παράκτιων περιοχών. Ο πρώτος τεχνητός ύφαλος που κατασκευάστηκε πιλοτικά το 2009 στη θαλάσσια περιοχή της Αμαθούντας δείχνει θετικά αποτελέσματα, εφόσον οι τεχνητές υποδομές που είχαν τοποθετηθεί στον βυθό της περιοχής έχουν προσελκύσει διάφορους οργανισμούς με αποτέλεσμα να προσομοιάζουν με «φυσικούς» υφάλους. Ο τεχνητός ύφαλος που θα αναπτυχθεί στη θαλάσσια περιοχή Παραλιμνίου, πέραν του σκάφους Νέμεσις ΙΙΙ, που θα τοποθετηθεί σήμερα στον βυθό, θα περιλαμβάνει και διάφορες άλλες κατασκευές από τσιμεντένιους κυβόλιθους και άλλα περιβαλλοντικά αδρανή υλικά, τα οποία αναμένεται μέσα στα επόμενα χρόνια να εποικιστούν από δεκάδες είδη ψαριών και θαλάσσιων οργανισμών. Το έργο αναμένεται μεσοπρόθεσμα να αναζωογονήσει τη θαλάσσια περιοχή Παραλιμνίου, παρέχοντας οφέλη τόσο στους ψαράδες, όσο και στην τοπική κοινωνία με ευκαιρίες εναλλακτικού γαλάζιου οικοτουρισμού. Θα ήταν νομίζω παράλειψή μου εδώ να μην αναφέρω ότι για την υλοποίηση του έργου έχουν συνδράμει διάφοροι φορείς, όπως ο Σύνδεσμος Καταδυτικών Κέντρων Κύπρου, ο Κυπριακός Οργανισμός Τουρισμού, ο Δήμος Παραλιμνίου και κυρίως οι ψαράδες μας, τους οποίους και ευχαριστώ όλους και τον καθένα ξεχωριστά για τη συνεργασία και στήριξη τους στις προσπάθειες μας.