Περίπου το 3.5% των Ευρωπαίων πολιτών ζουν σε νησιά και αυτό το ποσοστό αυξάνεται σημαντικά κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου, επιβαρύνοντας έτσι τα οικοσυστήματα, τα συστήματα μεταφορών, την ενεργειακή υποδομή και τις απαιτήσεις ύδρευσης των νησιών.
Η εισαγωγή αειφόρων συστημάτων ενέργειας και μεταφορών στις νησιώτικες κοινωνίες θα εξυπηρετήσει τρεις κύριους στόχους:
Να συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη των Eυρωπαϊκών στόχων αειφόρου ενέργειας, όπως η μείωση των εκπομπών του CO2 κατά τουλάχιστον 20% και η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας κατά τουλάχιστον 20% μέχρι το 2020;
Να προστατεύσει τα οικοσυστήματα των νησιών και να αυξήσει την ενεργειακή και υδατική τους ανεξαρτησία; και
Να ενισχύσει την τοπική οικονομική ανάπτυξη, την δημιουργία θέσεων εργασίας και να αναστρέψει τη μείωση του τοπικού πληθυσμού.
Τοπικές Αρχές από τη νησιά της Ευρώπης αλλά και από την Κύπρο, έχουν δεσμευτεί να αναπτύξουν και να υλοποιήσουν τοπικά Σχέδια Δράσης για τη Βιώσιμη Ενέργεια υπογράφοντας το Σύμφωνο των Νησιών ή το Σύμφωνο των Δημάρχων.
Κατά την υλοποίηση έργων και δράσεων για τη βιώσιμη ενέργεια, έχουν εντοπιστεί σημαντικά εμπόδια λόγω της μη αποδοτικής πολυεπίπεδης διακυβέρνησης. Ο τρόπος με τον οποίο σήμερα Τοπικές Αρχές, Επαρχιακές Διοικήσεις και Κεντρική Κυβέρνηση αλληλεπιδρούν μεταξύ τους καθώς και ο καταμερισμός αρμοδιοτήτων για την υλοποίηση πολιτικών για το περιβάλλον και την ενέργεια πρέπει να γίνει αποτελεσματικότερος.
Σε συνάντηση εργασίας ομάδας εμπειρογνωμόνων που πραγματοποιήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2013 και αποτελείται από εκπροσώπους του Υπουργείου Εσωτερικών, του Τμήματος Περιβάλλοντος, του Τμήματος Δημοσίων Έργων, της Υπηρεσίας Ενέργειας, του Γραφείου Προγραμματισμού, της Ένωσης Δήμων Κύπρου, της Ένωσης Κοινοτήτων Κύπρου, του ΕΤΕΚ, της ΑΗΚ και του Ενεργειακού Γραφείου Κυπρίων Πολιτών, συζητήθηκαν τα προβλήματα και οι δυσκολίες που εντοπίζονται στην υλοποίηση έργων για τη βιώσιμη ενέργεια και καθορίστηκαν οι άξονες προτεραιότητας για να αντιμετωπιστούν. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια υλοποίησης του έργου «smilegov - Ενίσχυση της αποτελεσματικής εφαρμογής των Σχεδίων Δράσης για τη Βιώσιμη Ενέργεια σε ευρωπαϊκά νησιά μέσω της ενίσχυσης της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης», όπου το Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών συμμετέχει ως εταίρος και συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Ευφυής Ενέργεια για την Ευρώπη.
Από τις σημαντικότερες αδυναμίες που καταγράφηκαν είναι ο κατακερματισμός των υπηρεσιών σε τοπικό και εθνικό επίπεδο με αποτέλεσμα τη δυσκολία υλοποίησης συντονισμένων κοινών προσπαθειών χωρίς να προκύπτουν θέματα αρμοδιοτήτων. Αδυναμίες εντοπίστηκαν και στο νομικό πλαίσιο που καθορίζει το ρόλο και τις δυνατότητες των Τοπικών Αρχών ώστε να μπορούν να υλοποιούν Σχέδια Δράσης, να υλοποιούν έργα και να καθορίζουν Τοπικά Σχέδια Ανάπτυξης.
Προκύπτει επίσης, ότι η επερχόμενη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σήμερα οι Τοπικές Αρχές, μπορούν να αποτελέσουν μοναδική ευκαιρία για να αποκτήσουν αναβαθμισμένο και πιο αποδοτικό ρόλο οι Τοπικές Αρχές. Η αμεσότητα που έχουν οι Τοπικές Αρχές με τους πολίτες τους αλλά και η πολύ καλή γνώση των ιδιαιτεροτήτων της τοπικής κοινωνίας, αποτελούν ακόμη και σήμερα το ισχυρότερο μέσο για την υλοποίηση των εθνικών πολιτικών σε τοπικό επίπεδο. Για να αποκτήσουν αναβαθμισμένο ρόλο οι Τοπικές Αρχές, δεν απαιτούνται μόνο η αναδιάρθρωση της Τοπικής Αυτοδιοίκηση και οι νομοθετικές ρυθμίσεις, αλλά και η ανάπτυξη τεχνικών ικανοτήτων σε τοπικό επίπεδο, που θα επιτρέψει σε Τοπικές Αρχές να καταρτίσουν και να υλοποιήσουν Σχέδια Δράσης για τη Βιώσιμη Ενέργεια.
Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα www.sustainableislands.eu ή επικοινωνήστε με το Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών στα τηλέφωνα: 22667716/22667726.
