Η Διάσκεψη των Προέδρων των Κοινοβουλίων των
χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης πραγματοποιείται στο πλαίσιο των
υποχρεώσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων που προκύπτουν από την
κοινοβουλευτική διάσταση της πρόσφατα ολοκληρωθείσας Κυπριακής Προεδρίας
του Συμβουλίου της ΕΕ.
Η Διάσκεψη φιλοξενείται κατά το πρώτο εξάμηνο κάθε έτους στη χώρα που προήδρευε του Συμβουλίου της ΕΕ κατά το αμέσως προηγούμενο εξάμηνο. Αποτελεί δε πολύτιμο εργαλείο για ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών μεταξύ των εθνικών Κοινοβουλίων της Ένωσης αλλά και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για θέματα κοινού ενδιαφέροντος που άπτονται των τρεχουσών εξελίξεων και προκλήσεων που αντιμετωπίζει η ΕΕ.
Στην επικείμενη Διάσκεψη θα συμμετάσχουν Πρόεδροι και Αντιπρόεδροι Κοινοβουλίων χωρών μελών της ΕΕ, καθώς και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Θα συμμετέχουν επίσης ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου της υπό ένταξη Κροατίας και Πρόεδροι Κοινοβουλίων τριών υποψηφίων για ένταξη στην ΕΕ κρατών: Της Ισλανδίας, του Μαυροβουνίου και της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Συνολικά αναμένονται πέραν των 220 συνέδρων από το εξωτερικό.
Η ημερήσια διάταξη της Διάσκεψης, η οποία καταρτίστηκε στην προπαρασκευαστική συνάντηση των Γενικών Διευθυντών των Κοινοβουλίων της ΕΕ που φιλοξενήθηκε στη Λευκωσία τον περασμένο Φεβρουάριο, αντικατοπτρίζει τις κυριότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ένωση αυτό το διάστημα, καθώς και τις προτεραιότητες που είχαν τεθεί από την Κυπριακή Προεδρία με στόχο τη διεξαγωγή ενός διαλόγου που αφορά άμεσα τον Ευρωπαίο πολίτη.
Στην πρώτη ενότητα της Διάσκεψης θα συζητηθεί ο ρόλος των εθνικών Κοινοβουλίων της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην ενίσχυση της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε τρίτες χώρες, με έμφαση στην περιοχή της Μεσογείου.
Οι κινητοποιήσεις των λαών των χωρών της Μέσης Ανατολής και της Βορείου Αφρικής έφεραν σημαντικές αλλαγές στις χώρες της περιοχής. Καθώς στις πλείστες περιπτώσεις οι διαδικασίες αλλαγής βρίσκονται ακόμα σε εξέλιξη, η ΕΕ καλείται να στηρίξει τα κράτη αυτά ενισχύοντας τις προσπάθειες για εδραίωση της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου, σεβόμενη πάντοτε τις επιθυμίες των αντίστοιχων λαών.
Πρόκειται για ζήτημα που αφορά άμεσα την Κύπρο λόγω της γεωγραφικής της εγγύτητας με την περιοχή, αλλά και των οικονομικών και άλλων δεσμών και ανταλλαγών που έχει αναπτύξει με τα εν λόγω κράτη. Σε αυτό το πλαίσιο, ως ένας εκ των δύο κύριων εισηγητών του θέματος, μαζί με τον ομόλογό μου, Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων της Μάλτας δρα Angelo Farrugia, θα εστιάσουμε στον ρόλο που οφείλουν να διαδραματίσουν τα Κοινοβούλια ως ο βασικότερος θεσμός του δημοκρατικού συστήματος στη διασφάλιση της σταθερότητας, της ανάπτυξης και της ευημερίας των πολιτών.
Τα Κοινοβούλια της ΕΕ μπορούν να συνεισφέρουν ουσιαστικά στην εκδημοκρατικοποίηση και την αλλαγή στην περιοχή της Μεσογείου μέσω της προώθησης των ανταλλαγών, της παροχής εμπειρογνωμοσύνης, τεχνικής βοήθειας και εκπαίδευσης και της στήριξης των εκλογικών διαδικασιών, με σεβασμό στις αρχές της διαφάνειας και της ίσης και αποτελεσματικής αντιπροσώπευσης.
Η δεύτερη ενότητα της Διάσκεψης θα εξετάσει τρόπους ενδυνάμωσης της σχέσης των πολιτών με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 2013 έχει κηρυχθεί «Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτών», καθώς σηματοδοτεί τη συμπλήρωση 20 χρόνων από τη δημιουργία της ευρωπαϊκής ιθαγένειας, όπως αυτή κατοχυρώθηκε στη Συνθήκη του Μάαστριχτ.
Σε αυτό το πλαίσιο, τα εθνικά Κοινοβούλια και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουν υποχρέωση να εργαστούν ώστε να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ της Ένωσης και των πολιτών και να ενισχυθεί η έννοια της ευρωπαϊκής πολιτότητας. Στόχος είναι οι πολίτες να γνωρίζουν πλήρως τα δικαιώματά τους και να βρίσκονται όσο το δυνατό εγγύτερα στη λήψη αποφάσεων από τα όργανα της Ένωσης, μειώνοντας το δημοκρατικό έλλειμμα στην ΕΕ και αυξάνοντας τη δημοκρατική νομιμοποίηση των αποφάσεών της.
Βασικοί ομιλητές σε αυτή την ενότητα θα είναι ο Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων του Βελγίου κ. André Flahaut και η Εισηγήτρια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτών, Κύπρια Ευρωβουλευτής κα Αντιγόνη Παπαδοπούλου.
Η τρίτη ενότητα της Διάσκεψης φέρει αυξημένη σημασία για την Κύπρο και τα κράτη της Νότιας Ευρώπης, καθώς θα εστιάσει στον ρόλο των εθνικών Κοινοβουλίων στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής σε περιόδους λιτότητας. Εισηγητές θα είναι ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων κ. Ευάγγελος Μεϊμαράκης και η Πρόεδρος του Κοινοβουλίου της Πορτογαλίας κα Assunção Esteves.
Η χρηματοπιστωτική κρίση και η κρίση χρέους στην ευρωζώνη ανέδειξαν πολλά και σημαντικά ζητήματα, η διαχείριση των οποίων αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα η ΕΕ. Αποκάλυψαν με σαφήνεια κενά στον συντονισμό και στην εποπτεία των οικονομικών πολιτικών, καθώς και την αλληλεξάρτηση των οικονομικών πολιτικών, ιδιαίτερα στη ζώνη του ευρώ. Διαφαίνεται πλέον ξεκάθαρα ότι η κρίση που ταλανίζει την Ευρώπη δεν είναι μόνο οικονομική αλλά και θεσμική και κοινωνική. Για να έχει ελπίδες η ΕΕ να εξέλθει από την κρίση θα πρέπει ταυτόχρονα με τη δημοσιονομική εξυγίανση να προωθούνται επενδύσεις για ανάπτυξη που θα ενισχύσουν την απασχόληση και τη δημιουργία νέων ποιοτικών θέσεων εργασίας, με ισορροπημένες προσεγγίσεις χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και δημοσιονομικής εξυγίανσης, αλλά ταυτόχρονα και στήριξης της απασχόλησης και της κοινωνικής συνοχής.
Τα εθνικά Κοινοβούλια έχουν καίριο ρόλο να διαδραματίσουν στην επίτευξη μιας οικονομικής πολιτικής που θα διασφαλίζει τα κοινωνικά δικαιώματα των Ευρωπαίων πολιτών.
Η δεινή κατάσταση στην οποία περιέπεσε η Κυπριακή Δημοκρατία ως αποτέλεσμα της απόφασης του Eurogroup της 25ης Μαρτίου καταδεικνύει εύστοχα τις συνέπειες μιας μεγάλης αποτυχίας να διασφαλιστεί η εφαρμογή των αρχών του δημοκρατικού ελέγχου και της λογοδοσίας. Τα Κοινοβούλια δεν μπορούν να αφήνονται στο σκοτάδι και να τους ζητείται απλώς να εγκρίνουν μέτρα τα οποία έχουν καθοριστεί σε κέντρα λήψης αποφάσεων με αδιαφανείς διαδικασίες, ιδιαίτερα όταν τα μέτρα αυτά καταστρέφουν την ίδια τη δομή της κοινωνίας. Ούτε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα πρέπει να παραμένει απληροφόρητο όσον αφορά τις διεργασίες και αποφάσεις αυτών των κέντρων μέχρις ότου το τελικό σχέδιο στην ουσία επιβληθεί στα όποια μέλη της ευρωζώνης βρίσκονται σε κρίση.
Πάνω απ' όλα, η κοινωνική συνοχή σε περιόδους λιτότητας θα είναι ανέφικτη εάν δεν ληφθεί υπόψη μία από τις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ, αυτή της αλληλεγγύης μεταξύ των χωρών μελών. Εάν η προσέγγιση προς ένα κράτος μέλος της ΕΕ υπαγορεύεται από την αυστηρή τήρηση οικονομικών - και σε ορισμένες περιπτώσεις πολιτικών - εκτιμήσεων, χωρίς κανένα υπολογισμό των κοινωνικών επιπτώσεων, τότε η κοινωνική συνοχή κατακερματίζεται με αλυσιδωτές συνέπειες για την κοινωνία των πολιτών της Ένωσης στο σύνολό της και όχι μόνο στο συγκεκριμένο κράτος.
Αναγνωρίζοντας την ουσιαστική ανάγκη εμπλοκής των εθνικών Κοινοβουλίων στις δημοσιονομικές πολιτικές της Ένωσης, η επικείμενη Διάσκεψη θα περιλαμβάνει και μια ειδική πρόσθετη ενότητα, με μια άτυπη συζήτηση γύρω από το Άρθρο 13 της Συνθήκης για τη Σταθερότητα, τον Συντονισμό και τη Διακυβέρνηση στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση. Το εν λόγω Άρθρο προβλέπει την οργάνωση και την προώθηση διακοινοβουλευτικής Διάσκεψης, αποτελούμενης από αντιπροσώπους των αρμόδιων επιτροπών των εθνικών Κοινοβουλίων των συμβαλλομένων κρατών και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και θα συζητά τις δημοσιονομικές πολιτικές και άλλα συναφή θέματα που καλύπτονται από τη Συνθήκη. Στόχος είναι η διασφάλιση του δημοκρατικού ελέγχου και της λογοδοσίας στο ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο λήψης αποφάσεων.
Η Διάσκεψη θα υιοθετήσει κείμενο Συμπερασμάτων το οποίο θα σταλεί, μεταξύ άλλων, στους Προέδρους των θεσμικών οργάνων της ΕΕ.
Η διεξαγωγή αυτής της Διάσκεψης έχει συμπέσει με ιδιαίτερα δύσκολες στιγμές για τον τόπο μας. Στιγμές που βρίσκουν την πλειοψηφία των πολιτών της Κύπρου να αμφισβητεί την αξία των αρχών που αποτελούν τον πυρήνα του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Των αρχών της αλληλεγγύης, της δικαιοσύνης και της ισότητας.
Ευελπιστώ ότι μέσα από τις εργασίες της Διάσκεψης θα προκύψει μια ουσιαστική και παραγωγική ανταλλαγή απόψεων η οποία θα μας επιτρέψει να μεταφέρουμε τους προβληματισμούς και τις ανησυχίες μας στις Κυβερνήσεις των χωρών μας και τους θεσμούς της ΕΕ και παράλληλα να εκφράσουμε τη θέληση και αποφασιστικότητά μας για να πετύχουμε την οικονομική ανάκαμψη και να επαναφέρουμε την ευημερία στον τόπο μας.
Όλοι όσοι συμμετέχουμε στη Διάσκεψη ως Πρόεδροι και εκπρόσωποι των εθνικών Κοινοβουλίων της ΕΕ και των λαών μας έχουμε ευθύνη να αφουγκραστούμε τις έγνοιες, τις επιθυμίες και τη βούληση των πολιτών της Ένωσης και να εργαστούμε ώστε να τις μετουσιώσουμε σε χειροπιαστές δράσεις.
